20 April 'J3. No. 1869 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VO OR NEDERLAND Zoo houden vele Londensche dames tegenwoordig jour minimum ml imim iilmmniii mi :immm imimmii immm i iiiiiiiniiiimmi n mm m VROUWENRUBRIEK llltlHIIIIttHIIIIIIIIIIIIIllllllllllillllllllllUlllllllllllllllllllllHIIIIIIIMMIIIII Vrouwen als ultvindsters Niemand zal ontkennen, dat de vrouw in de uitvindingen, die de menschheid gelukki ger of geraffineerder hebben gemaakt, slechts in bescheiden mate deel had. Het is ook een zware taak, een uitvinding te doen op een of ander gebied van techniek of nijverheid, wanneer de eenige vrouwelijke bezigheid bestaat in het menageeren van haar eigen of eens anders huishouden, of het meer of minder lankmoedig afwachten van de gele genheid om een eigen home te scheppen. Nu de vrouwen echter in groot aantal deelnemen aan de ontwikkeling van ambacht en techniek, en dus met kennis van zaken en gesteund door een vakkundige opleiding, naar verbeteringen gaan zoeken, staan er reeds heel wat, hoe wel meerendeels kleine, uitvindingen op naam van vrouwen. Het ligt voor de hand, dat het vrouwelijk intellect zich het meest verdienstelijk maakte op het gebied van ziekenverpleging, kinder verzorging en- schoolhygiëne. Diakonessen, verpleegsters, ook vrouwelijke orthopedisten, kwamen met toepassingen van nieuwe denk beelden en wij danken aan haar initiatief O. ai praktische verbanden, aseptische in richtingen, stereliseer-apparalen en dergelijke; ook de toepassing van electro- en lichttherapie, van massage en heilgymnastiek heeft in de laatste jaren menige kloeke en verstandige vrouw gestimuleerd tot uitvin dingen, die de gewone tendenz hebben: vergemakkelijking of automatiseering van arbeid. Zoo zijn er masseer-apparaten ontstaan voor zelfgebruik, en allerlei instrumenten, die men thans in verschillende Zander-insti tuten in toepassing gebracht ziet. Voor kinderen hebben vrouwen ook heel wat uitgedacht: verschillende niettwc*pelen w de eerste plaats, doch ook apparaten om een goede houding voor handefren rug te verkrijgen bij het pianospelen. Eenigzins ver want daarmee zijn de boekendragers, tasschen, die de scholieren veroorloven om bij het onderwijs recht te zitten, praktische mappen en schrijf-inrichtingen. Doch ook de industrieën, de nijverheidskunsten, de ambachten enz., gaven vrouwen gelegenheid tot het doen van ontdekkingen op velerlei gebied en met zeer verscheiden bedoeling. Spin-machines en kaard-machines voor het bearbeiden van taaie uitheemsche vezelplanten, die zich tot dusverre niet leen den voor machinale bewerking, dankt de textiel-industrie aan Fransche vrouwen. Met de Amerikaansche en Belgische vrouw heeft de Fransche vrouw de meeste techni sche verbeteringen gebracht. Zij is trouwens iMiiiMiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiimiiMiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiH UIT DE NA TUUR DXXIV. Voorzorgen Er is tweeërlei wijze om de levende natuur te bestudeeren: men kan nagaan wat er is, en daarbij hoe het is, om het nauwkeurig te leeren kennen en het voor anderen te kunnen beschrijven; men kan ook in hoofdzaak zijn aandacht vestigen op hetgeen er gebeurt; en dat is dunkt mij de wijze van natuurstudie die voor niet meer jonge amateurs de meest wenschelijke is. Daarbij ontgaat ons uitteraard veel van wat er groeit en bloeit, loopt, vliegt en kruipt op ons studieterrein; van verzamelen komt in den regel heel weinig, zoodat we, in tegenstelling met in onze jonge jaren, niet veel mee naar huis brengen. De indrukken evenwel, die wij van het natuurgebeuren krijgen, zijn sterk genoeg om voor ons de -stoffelijke souvenirs te ont beerlijk te maken, bij het te binnen brengen van de bijzonderheden van een studie. Wie wil, kan toch ook notities maken van hetgeen er voorvalt, of van wat ons door opgemerkte bijzonderheden aan het denken brengt. Dat kost evenwel verbazend 'veel tijd. Wie rustig bij een plant gaat zitten om te zien hoe de bloem zich opent of het regenwater afvloeit, wie zich verschuilt, om te bespieden, hoe een vogel zijn toilet maakt, of voor standbeeld speelt om er bij te blijven, als een veldmuis op bezoek gaat bij zijn buren; wie nagaat hoe een vlinder met moeite zijn lange zuigtong in een nog bijna gesloten bloem tracht te brengen, die komt niet ver op zijn studietocht en hem overvalt de avond als hij denkt dat het nog middag is. En raakt ge daarbuiten tusschen bloemen, vogels, vlinders aan het denken, zet ge u er bij neer op het mos, met het warme zonnetje in den rug, dan is er geen sprake meer van, een verwijderd plaatselijk doel aan den studie-tocht te stellen, dit of dat bosch of moerasje te bereiken. Zoo liepen we onlangs door het kreupel hout; ik zag toevallig op een laaghangend eenjarig takje van een hazebeuk een bruinen vlinder zitten. De jongelui, met wie ik op stap was, wilden hem meteen inpikken ', het was een zeldzame, en de jeugdige entomoloog bezat de soort nog niet. Hij had zijn vangfleschje al onder het diertje gebracht, ; om hem er in te kloppen. Ik hield hem tegen, want ik meende aan een beweging van het achterlijf te zien, dat het dier bezig was eieren te leggen. In elk geval het was meer dan in vele andere landen de meesteres bij den arbeid. Er zijn zelfs zaaimachines, aardappelrooimachines en poptmachines door vrouwen van deze nationaliteiten uitgevonden of verbeterd. De Duitsche vrouw wijdt zich meer aan ziekenverpleging en kinderverzorging, of schoon zij ook op ander gebied haar aan deel leverde aan, betrekkelijk geringe, uit vindingen. De kleedingindustrie dank haar verbete ringen en uitvindingen ook voornamelijk aan vrouwen, en zij maken verder in de meubelindustrie, in de schoenmakerij, de boekbinderij, de uurwerk-industrie, de foto grafie, enz. een uitstekend figuur, door de talrijke nieuwe instrumenten of methoden, welke op haar naam staan; Maar het blijft alles bij de kleinere uit vindingen. M. C. * * * Tutti Frutti Op het te" Petersburg gehouden congres over de opvoeding der vrouwelijke jeugd", bleek, dat het met het onderwijs en de vrijheid zelfs der Russische kinderen allerdroevigst is gesteld. Op het platteland zijn schooltjes, nog te slecht voor een varkensstal en het onderwijs, dat daar gegeven wordt, houdt daarmede gelijken tred. Op de middelbare scholen zijn allerlei maatregelen ingevoerd, die de ontwikkeling tegenhouden en vooral het systeem inspec tie" werkt karakterbedervend. In sommige steden mogen de jongens en meisjes bijv. niet samen op straat loopen, of wel, moeten ieder aan de aparte zijde der straat gaan. Zij mogen niet samen in een boekwinkel gezien worden of colleges der University extension" bij wonen, enz. enz. Een geheel leger van spionnen is noodig om na te gaan of dit alles wel wordt opgevolgd en dikwijls worden de ouders 'savonds tusschen 11?12 uur nog door hen overvallen, om te controleeren, waar hunne kinderen zich bevinden! Onze berichtgeefster, Madame Mirovitch roept dan ook wanhopig uit, dat, zoo er geen verantwoordelijke regeering en gelijke rechten voor allen komen, dit kwaad nooit bezworen zal kunnen worden! Nu bij onze meisjes de wensch tot geeste lijke ontwikkeling hoe langer hoe meer door dringt, is het voor velen, die zich op de studie van vreemde talen toeleggen, dikwijls moeilijk het verlangen naar een verblijf in het buitenland in overeenstemmingtebrengen met de draagkracht harer beurs. Wellicht kan dus de volgende mededeeling een wijfje en een overwinterd dier; dus onwaarschijnlijk was het ook niet. Op mijn verzoek bleef de vlinder onaan geroerd. Waarom? Och, een beetje senti mentaliteit zat er bij mij wel achter. Ik zelf zou indertijd zonder veel nadenken den zeldzamen vlinder, de goede soort, ook ingepikt" hebben voor de verzameling; in de eerste plaats om hem thuis te determineeren, maar toch ook om hem te hebben en er mee te kunnen prijken bij een bijeenkomst van kenners. Nu kwam ik op tegen het vangen, omdat ik het als verkeerd voelde, het diertje te verhinderen, zijn soort te continueeren; maar ook omdat ik beletten wilde een ge beurtenis in de natuur in de war te sturen of botweg af te breken. De jongens vonden het wel wat flauw, wat ik ze niet kwalijk nam. Ze wilden op mijn raad ook wel even kijken wat er gebeurde; maar toen het dier, waar schijnlijk al verontrust, zich niet meer bewoog, was hun geduld en belangstelling al weer op. Ze liepen door, en zouden mij straks wel opwachten op een afgesproken plek, die ik langs veel korteren weg dan zij namen, bereiken kon. De groote, mooi bronsbruine nachtvlinder met een schoudermantel van vosgele haren, hervatte toen het rustig om hem heen was, dadelijk zijn bezigheid. Ik ging er kalm bij zitten, het vergrootglas in de hand. De top van het takje waarop het vlinderwijfje zat, was ziek of vergald, zoo dacht ik. Er groei den grauwe wollen draden omheen, die de knoppen en tusschenleden een dikharig aan zien gaven. Het was een bekleeding zooals er wel ontstaat op twijgen, die door de larven van sommige galwespen zijn geïnfecteerd.Maartot mijn verrassing zag ik onder de loupe dat er tusschen de donkergrauwe dichte wolharen, die het takje aan den top omgaven, enkele groote ovale eieren verscholen lagen. De vlinder zelf zat tamelijk dik in zijn haar; maar niet van de zelfde kleur als de wol die het takje omgaf; toch lag het ver moeden voor de hand, dat de eieren van mijn vlinder afkomstig waren; want de wol reikte juist tot de plaats, waar ze zich nu bevond. Hoe het mogelijk kon zijn, was mij een raadsel. Het antwoord kreeg ik niet dadelijk; het dier bracht haar korte legbuis herhaaldelijk uit het lichaam, maar ik zag hoe ik ook tuurde, een kwartier lang, geen ei te voorschijn komen en nog minder de wol. Wel wist ik dat enkele vlinders hun eieren, nadat het legsel kompleet is, bedekken met de haren van hun achterlijf; dat evenwel kon sommigen, die gaarne een tijdlang in Londen zouden doorbrengen, van dienst zijn. In Highgate, London N. woont een dame, Miss Lacey, die aan het hoofd staat van een groot internaat, de Grove-school" genaamd. Op die school is plaats voor een 25-tal meisjes, die bereid zijn de huiselijke bezig heden te verrichten en zich verbinden vijf uur daags te werken. Het werk wordt elke week militairement verdeeld, zoodat elk harer een aangewezen taak heeft. Heeft zoo'n meisje haar 35 uur werk ge leverd, dan behoeft zij niets te betalen voor kost en inwoning en kan haar overigen tijd besteden, om lessen bij te wonen, zooals zij dat zelve wenscht. Werkt zij minder dan 35 uur, dan moet zij een zekere som per uur bijbetalen. De aanvraag om op deze wijze op de Qrove-school te komen is altijd buitenge woon groot, zoodat gegadigden zich bijtijds moeten opgeven, om op de lijst te komen. In tegenstelling met de reputatie, die vele andere Engelsche kostscholen op dit punt hebben, wordt de voeding op de Groveschool zér geroemd. De moeder van een Hollandsch meisje, dat er pas vertoefde, is gaarne bereid in lichtingen te verschaffen, adres: Haagstraat 7, 's Qravenhage. De bekende Ghetto-schrijver Zangwill en zijn echtgenoote zijn een paar krachten, van wie de Engelsche feministen veel steun ondervinden. Dit echtpaar bereisde de Balkanlanden en Mrs. Zangwill geeft in een zeer interessant artikel haar conclusie omtrent het verloop van den Balkanoorlog. Volgens haar meening moesten de Turken daarom verliezen, omdat het een strijd was van the Vote contra the Veil". Zij bedoelt daarmede natuurlijk niet, dat de vrouwen in Griekenland, Bulgarije en Servië al stemgerechtigd zijn, maar dat de emancipatie in die landen reeds is doorge drongen en de vrouwen georganiseerd zijn. (Bulgarije en Servië zijn bijv. al aangesloten bij den Wereldbond voor V. K.). Dit maakt dat de vrouwen bekwaam zijn om détaak der mannen over te nemen om allerlei beroepen en bedrijven in gang te houden; dat zij tnedeHelpen om voor de legerbehoeften te zorgen, zieken en gewonden verplegen, ja zelfs mede te velde trekken om in de voorste linie te helpen en ook vaak zelf gewond worden. Daardoor worden de krachten der mannen uit die landen verdubbeld. De Turken echter, die hunne vrouwen in letterlijken en figuurlijken zin gedwongen hebben gesluierd te blijven, hebben in hunne vrouwen nu ook geen plaatsvervangsters en staan dus alleen. N. MANSFELDT?DE WITT HUBERTS Allerlei Vrouwenrecht l De vrouwelijke rechtsgeleerden in Chicago hebben een bizo»|fcr emplooi in The womans court", eoÊerechtshof waar uit sluitend uitspraak SSfpfdt "gedaan in zaken waarbij vrouwen betrokken zijn. Aan dit gerechtshof zijn alleen vrouwelijke ambtenaren en beambten verbonden. Zelfs de conciërge en de suppoosten zijn vrouwen. The Womans Court" is zeer populair in de Amerikaansche wereldstad en blijkt uitmuntend te voldoen. * * * Verschrikking Hans, die niet wist wat griezelen was, kan thans in Italië terecht. Daar heeft een ondernemend hotelhouder een kleine depen dance van zijn inrichting doen bouwen vlak bij den krater van een rustenden maar niet gebluschten vulkaan. In dit krater-hotel bevindt zich een onderaardsche kamer met een vloer van asbest, die vlak boven het krater-bed ligt. Wie miiiiiimiililimiimimimimiimiimmiiiiiimmmmmmmiiimmm hier niet het geval zijn. Er waren pas enkele eieren te zien, en er zat al meer wol om den tak dan drie vlinders op haar lijfjes konden dragen; bovendien de kleur verschilde veel te sterk. Eindelijk zag ik, hoe een eitje te voor schijn kwam en vast bleef zitten onder tegen den aanwezigen wol-ring; een oogenblikje bleef de vlinder met het achterlijf vlak boven het eitje zitten, dat voor het dier heel groot mocht heeten Dan schoof ze wat verder op. En toen ik nu weer, na even mijn oog van het ei te hebben afgewend, er met de loupe naar zocht, was het verdwenen. Ik dacht eerst, dat het gevallen was, misschien los geraakt door de beweging, die ik het takje had doen maken, om het naar mij toe te buigen, of doordien ik met de loupe tegen het takje had gestooten. Dan maar het leggen van een volgend eitje afgewacht en dit niet uit het oog ver loren! Na een rustpoos van een minuut of vijf, begon de legbuis weer te werken. En nu verdween voor mijn oogen weer het eitje. Doch het viel niet, het omgaf zich met een plokje donkere blauw-grijze wol. Er was maar n mogelijkheid, de wol draden moeten er al geweest zijn, maar onzichtbaar. En dit bleek ook duidelijk bij het volgend ei. De vlinder bracht boven het ei een volmaakt doorzichtige vloeistof en deze nam dadelijk na het neerleggen een grauwe kleur aan en droogde op, of spon zich uit, kristalliseerde, om het onjuist te zeggen, tot woldraden. Zoo vormde zich onder mijn oogen een ring van wol om het takje, die dicht aan sloot bij de laag die het bovendeel van het twijgje al omgaf. Alleen voor iemand, die het verschijnsel al kende of het vervaardigen van dit wolnest had bijgewoond, was de inhoud merkbaar. De eieren zelf lagen te diep gebed in het dekentje, om in het oog te kunnen vallen. Zoo vormde zich het eiernest, dat steeds meer bedrieglijk ging lijken op een harig takje, door schimmel of galinsecten ontstaan. De vlinder ging met de grootste zorgvul digheid te werk; liep over haar toekomstige kinderen heen en weer, keek van tijd tot tijd zoo leek het mij toe of alles naar behooren was afgewerkt; haastte zich niet, bracht nog meer wol aan zonder een ei te leggen; en ook nu, na het afloopen van het proces, legde ze nog wat pluis, hier en daar op de knoppen en onder tegen het wolbekleedsel. Daarna bleef ze onbeweeglijk zitten. LIBERTY GEÏLLUSTREERDE CATALOGUS FRANCO NIEUWE MODELLEN JAPONNEN BLOUSES KIHDERKLEEWHC BLOUSE VAN WA3CHBARE WITTE LfBERTY ZYOE METZ&G AMSTERDAM s C RAVEN H AC E EENIGE VERTEGENWOORDIGERS IN NEDERLAND daar logeert kan zoo nu en dan midden in den nacht den onderaarschen donder hooren rommelen, en eenmaal vermoedelijk zal aan n der logeer-gasten de eer beschoren zijn per vulkanische uitbarsting het luchtruim in geslingerd te worden. Een Engelsen dichter, die er twee nachten verblijf hield, schreef een gedicht op den muur waarin hij dit een Keizerlijken dood" noemde. * * * Protest In Berlijn bestaat onder de strijdsters voor het vrouwenkiesrecht een zeer merkwaardige en zeer rustige manier om te protesteeren tegen bijeenkomsten, waar sprekers optreden, die 't haar niet naar den zin maken. Ze zorgen steeds, voor zulke bijeenkomsten een groot aantal plaatsbewijzen machtig te worden, zoodat zij en haar handlangers (ook mannen) meer dan de helft van de zaal vullen. Is de bijeenkomst eenmaal goed en wel aan den gang, dan rijzen ze bij een over eengekomen teeken opeens allen van haar zitplaatsen op, en wandelen kalm de zaal uit. Deze manoeuvre werkt doorgaans zoo deprimeerend op den spreker, dat al menige vergadering er totaal door werd in de war gebracht. * * Poesje Ik zei 't u reeds vroeger: de Engelschen zijn erg bijgeloovig, en de Engelsche zee lieden vooral. Een gast op een Engelsch oorlogsschip woonde daarvan een zeer karakteristiek voorbeeld bij. Het schip waarop hij zich bevond, maakte deel uit van een eskader, dat nog pas even zee gekozen had, toen opeens het sein werd gegeven van stil-liggen. De geheele vloot stopte. En toen bleek, dat op het schip van den bevel hebber een zwart katje over boord was gevallen. Oogenblikkelijk was men er op bedacht geweest het flink zwemmende dier te redden, want... als er een zwarte kat bij 't begin van de reis verdrinkt voorDe Wolspinner aan het werk Ze vloog niet weg, als ik haar aan raakte of in de hand nam en op een ander takje zette. Haar levenstaak was volbracht, zij wachtte kalm haar einde, den dood. Ik probeerde haar een droppel vocht te doen likken, wat vlinders zoo graag aannemen, ze taalde er niet naar; trok de sprieten in en bleef verder onbeweeglijk. Ik zette haar in een leeg fleschje met een takje; ze bleef vastgeklemd met de hakige voetjes zitten, ze is er in veranderde houding gebleven tot het einde; en zit er nog, uitgedroogd, maar uiterlijk onveranderd; zij heeft zichzelf op natuurlijke wijze opgezet, zonder speld. Terwijl ik bij het eieren leggen toekeek, heb ik het meteen geschetst. Zoo lang mijn aandacht op het gebeuren zelf gevestigd was, had ik geen tijd tot overdenken van het geval; en toch, er was stof genoeg toe, niet waar, afgezien van het wonderlijk mechanisme zelf. Hier verzorgt een dier de toekomst New York Tribune Het meisje uit de lagere klasse imimmimmmiiiiiiiiiimmmiiiimiiimiiiiiiiiiiimiimiimmmmiiii spelt dat groot onheil voor het schip, en de commandant had het er niet op durven wagen, 't bijgeloof te trotseeren. Een boot werd in zee gelaten, en toen poesje goed en wel weer aan boord was, en in 't zonnetje lag te droogen van 't ongewenschte bad, kwamen de machines weer in beweging en stoomde de dappere schaar naar verre landen. ALLEGRA miimiiimimmimimiiimimmiimmmiiiHimmmiiiiiiimimimmi van haar jongen; dat is geen op-zichzelfstaand geval, ook de vogel die een nestje bouwt en het met zachte stoffen voert, handelt zoo met voorzorg. Maar zoo'n vogel heeft zelf in zoo'n nestje gezeten, heeft misschien al eens eieren zien leggen en bebroeden en er vogeltjes zien uitkomen; het vogelmoedertje zal ook haar jongen zien en ze groot brengen, het diertje staat hierin ons menschen zoo na, dat wij het begrijpelijk vinden. Maar die vlinder leeft maar n seizoen; ze zal nooit haar jongen zien, voor wie ze zoo goed zorgt; ze kan ook geen heugenis hebben van het zelf-uitkomen in een wolnest. Het geval met deze wolspinner is nog maar doodeenvoudig, vergeleken bij zoo vele ander gebeurtenissen van dezen aard in het insectenleven; denk b.v. maar aan de moedergraafwesp, hoe die bij het ei van haar toe komstige kinderen, die ze evenmin ooit gezien heeft of zien zal, voedsel legt en zorgt dat dit niet bederven kan, vór ze ervan zullen eten. Nu kan men wel spreken van instinct, maar dan kun je evengoed niets zeggen. Er is vaak beweerd, dat zoo'n onbewuste en gecompliceerde handeling van een dier, een overblijfsel is van vroegere wel bewuste gewoonten, die in een onteldaar aantal geslachten gevolgd werden en tot een erfelijk reflexief werken geleid hebben. De bewering is niet zonder grond, ze steunt op dergelijke handelingen bij menschen; te bewijzen is het niet, en het te gelooven valt moeilijk; alle dergelijke voortplantingsinstincten zouden dan erbarmelijke resten moeten zijn van vroegere rog veel meer samengestelde handelingen. Wel is het mo gelijk en denkbaar, dat bij deze vlinder soort b.v. het wijfje vroeger langer bleef leven en haar jongen wel zag. Veel eenvoudiger lijkt het mij te gelooven, maar het is ook niets dan gelooven, dat voor dit vlindertje, wat haar moederlijk gevoel betreft, het ei, geheel in waarde gelijk staat met het volkomen kind van vogels en zoogdieren; of nog verder, dat ze iets doet voor zichzelf, dat ze letterlijk een deel van haar lichaam verzorgt, en zoo feitelijk slechts een ongewoon geval ver toont van de zucht tot zelf-behoud, die, hoe raadselachtig ook dit op-zich-zelf-beschouwd nog is, ons toch iets begrijpelijks voor komt, doordat het algemeen is en tot het wezen behoort van het levend wezen zelf. E. HEIMANS