DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 20: April 713: ^- No. 1869 EERSTE SCHETS VAN DE FINALE DER NEGENDE SYMPHONIE OPDRACHT VAN DE 9e SYMPHONIE AAN DEN KONING VAN PRUISEN Van links naar rechts: HENRIËTTE SONTAG, DIE BIJ DE EERSTE UITVOERING VAN BEETHOVENS NEGENDE DE SOPRAAN-PARTIJ ZONG; SCUPPANZIGH, DE LEI DER DER VIOLEN, EN CAROLINE UNGER, DIE DE ALT-PARTIJ ZONG. Beethoven's Negende en laatste Symphonie, welke door het slotkoor zulke hooge eischen van muzikale reproductie stelt, zou, had het van de intentie van den Meester alleen af gehangen, wellicht niet eens tot uit " ' ' '24 geraakte de symphonie, brengen van het werk hadden aangedrongen. Henriëtte Sontag zong sopraan, Caroline nger alt. Schindler speelde viool bifd'e uitvoering, onder aanvoering van Scuppanzigh, die o. a. een bekend kwartetspeler was. llllltllllllltllHIIIIIIIHIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMimiHIII Baron DE BROQUEVILLE, Minister-President in België, woord voerder der reactionaire regeering tijdens deze algemeene staking tot verkrijging van een algemeen een voudig kiesrecht PAUL HYMANS, leider, der liberalen in het Belgisch Parlement EMILE VAN DER VELDE, leider der sociaal-democraten in België tiitiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiitifiiiiii kunstbelang van Nederland, onze Nederlandsche reclameplaten over de geheele wereld verspreid," behandelt op een huis houdelijke wijze alsof het gold een dienst bode te vragen. De Centrale Commissie moet goed be seffen, dat zij Nederland's kunsten moet eerbiedigen en het is volkomen begrijpelijk, dat velen door hare reclameplaten ernstig gegriefd zijn. _ Dit moge ten overvloede nog eens blijken uit het schrijven door het bestuur van de Nederlandsche Vereeniging van Ambachtsen Nijverheidskunst aan de Centrale ComIIUIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllHllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllnlIIMIIIHIIMIMIMMIIIIIIII missie van Plan 1913 gericht, naar aanleiding van de reclameplaten 1913. Daarin wordt betoogd, dat uit de mededeeling van de Centrale Commissie dit duidelijk is, dat de Commissie blijkbaar niet wist op welke wijze een behoorlijk reclamebiljet te ver krijgen en in deze verlegenheid naar het ongewone middel greep, om per oproep in de dagbladen om een denkbeeld of een schets te vragen. Deze methode wijkt zoo zeer af van alle gewoonte, dat een ongunstige uit slag niette verwonderen is; zoodatdanook uwe commissie per slot uit pure voorzich tigheid en onpartijdigheid tegenover de sierkunstenaars de platen (althans 2 ervan) bij... een firma bestelde. Het resultaat hiervan was te voorzien en het is, er valt niet over te twisten, zeer teleurstellend. De commissie beroept zich wel is waar op het oordeel van de leden, vertegenwoor digers der groote Spoorweg- en Stoomvaartmaatschappijen, maar wij kunnen nau welijks gelooven, dat deze heeren de bedoelde reclamebiljetten inderdaad in bescherming willen nemen. Wij willen werkelijk de commissie, die op hare wijze geprobeerd heeft deze zaak op te lossen, niet onnoodig hard vallen, maar hier is het plicht te protesteeren, omdat door deze biljetten aan den naam van kunst zinnig Holland, vooral in den vreemde, onberekenbare schade is berokkend. En dit was niet noodig geweest. Had de commissie een aesthetisch deskundige op dit gebied onder hare leden geteld, of zich om advies tot het bestuur onzer vereeniging gewend, dan had dit treurig echec voorkomen kunnen worden. Is er nu nog iets te herstellen of te voorkomen, laat de commissie dan toch niet nalaten deskundige voorlichting in te winnen; er staat hier te veel op het spel om niet doortastend en ernstig den gemaakten misslag goed te maken. Het is te hopen, dat de commissie deze laatste zin zoo spoedig mogelijk ter harte zal nemen. J. GRATAMA * * * Charivari WAANWIJZE JANTJE EN ZIJN PA Jantje. Pa. Pa. Wat is 'r, jonge ? Jantje. Begrijpt u dit: (leest voor uit De Vad.) De triomf van Kuyper heeft ditmaal minder dan ooit iets wat ons verbaast." fc- Pa. Zeker. Anders heeft de triomf soms iets, enz., en nu minder dan ooit. Jantje. Wat minder? g. Pa. Minder iets... of... iets minder... e... of... iets minder iets... of... Zeur nou niet zoo. Lees maar door, dan zul je 't wel begrijpen. Jantje (leest) want hij stond in buiten gewoon gunstige conditie ..." Pa. Positie." Jantje. Nee. .. .conditie tegenover den leider van de C. H. partij. In de conditie nl. van den man van wien men ..." Ku' je je paard koopen, Pa ? Pa. Nee, verkoopen, natuurlijk. Jantje. Nee pa, hoort u maar: .. .van wien men zijn paard wil koopen, en die het even graag houdt, tegenover..." even graag als wie, pa ? Pa. Weet ik 't! Jantje (leest) ...om alle beeldspraak te laten varen..." gelukkig, hèpa ? Pa. Waarom binden ze de stuurman z'n hand altijd aan het roer vast? Pa. Dat doen ze niet. Jantje. Wèl-is. Wél als de hand jolig is, (leest door) Men zou behouden zijn ge bleven, als Heemskerk in 1909 eigen jolige hand van het roer had losgemaakt." En aan erge gladde jukken binden ze je ook vast, hèpa? Zeker voor het afglijden ... Lohman was een van de eerste om zich los te maken van Kuypers juk." Wat is culmineeren, pa ? Pa. Toppunt bereiken. Jantjz. Wedden dat u niet raait wat er wel eens geculmineerd heeft? Nou, raai 's! Om 'n plak sjokela. Pa. 'n Pijl. (J. Nee.) 'n Vlieger. (/.Nee.) 'n Bergbestijger. (/. Nee.) 'n Onze-lieveheers-beestje. (J. Nee.) Pauze 'k Geef 't op. Jantje, 'n Ondergraving! Ik krijg de sjokela! Hoormaar: ..die ondergraving heeft feitelijk geculmineerd in de volgende vernietigende critiek op dit kabinet." Nog even verder, pa. Hij is geen bewonderaar van wat deze regeering doet" ... dat kan, hèpa ? Pa. Zeker. Jantje. Maar dan komt er: .. en laat." Kan dat, pa? Pa. 's Even denken ... Charivarius (onzichtbaar). O, Jantje, doe nou die Vaderlander dicht, jonge, anders heb ik geen plaats meer voor wat anders! De meeningen omtrent het begrip een Mr. E. N. RAHUSEN, f, Oud-lid van de 1ste Kamer, oud-lid van de l steV redesconf erentie, autoriteit op 't gebied van zeevaartrecht, een bekend Amsterdammer llltHIlmlIMIHIIHtmiUllHIMHIHMMIMM goed ambt" verschillen. Zonder Indië," schrijft mr. Van Volléhfcoven in De Eendracht van het Land, zouden tallooze families, die nu in goede ambteli, of in welstand zitten, bloemist of dorpsortderwijzer of commissaris van politie zijn gebleven." Wij kennen een familie, die niettegenstaande Indië, commis saris van politie is gebleven, en het een goed ambt noemt. * Wij vonden in de O.H.C, onder het op schrift SPIEGEL DER WIJSHEID : Het groote kwaad in de maatschappij is, dat ieder zijn eigen nederig leven versmaadt en een afgunstigen blik werpt op dat van anderen." Ja, er zijn moeders en moeders!" Dit is nog erger dan onze LEVENSDRUPPELEN. * Een treurig einde Vader was ferm oud geworden, een zoon was eens een hoogte van 14 meter gevallen, was opgestaan en heengeloopen als ware er'niets gebeurd; doch een andere zoon die ook van een flinke hoogte viel, kwam er minder goed af, die is nu aan het stadhuis geplaatst". (D. H. Ct.) Huwelijk. Ingenieur, 32 j., P.O. bemid deld, beslist deftige familie, zoekt pas sende partij." (Adv. N. R. C.) Van die besjlissjte deftigheid zijn wij nog zoo ruize-zeker niet. Vraagstuk Ziehier de beloofde moeilijkheid, die een zeer eenvoudige puzzle is. Wie, die nog altijd gelooft aan het axioma, dat de kortste weg tusschen twee punten de rechte lijn is, < 12 M- --> duidt aan een mier, welke zich bevindt op punt A., den weg aan, dien zij volgen moet om, slechts veertig meter afleggend, op punt B. te belanden? Het blok is van hout en de mier moet de oppervlakte blijven bewandelen. Antwoord wacht gaarne M. J. p a Red. Amsterdammer Weekbl. v. Nederl. * * * & ECONQNflSCHEJSRQNlER iMtniiiiittiiiiimmiiiiiijjiiiiiMnii iitlilHiKiiiimiiiiiim Zal de vrede op nieuw strijd baren, strijd om de verdeeling van den buit? Het is vooral Bulgarije dat naar den vrede haakt... om zich krachtiger tegen zijn bondgenooten voor hoe lang nog? te doen gelden. Reeds worden de troepen der wederzijdsche belanghebbenden samengetrokken in Macedonië en ziet het er naar uit, alsof de medestrijders van heden, morgen zullen verkeeren in verbitterde tegenstanders. Bulgarije wil vór alles Saloniki en de Griek zegt: j'y suis et j'y reste; ook Servië en zijn nabuur betwisten elkander het bezit van grondgebied in Macedonië en als sym bool van de komende onverkwikkelijkheden werd eene bloedige botsing gemeld tusschen de, tot vór enkele dagen zoo roerend eens gezinde Serviërs en Montenegrijnen voor Scoetari. Dit alles zijn verontrustende voorteekenen, te meer' wijl zij doen verwachten dat, al komt het misschien niet tot een breuk tus schen de bondgenooten van weleer, de kwestie der gebiedsregeling ernstige moeielijkheden en verwikkelingen met zich zal brengen. Ergo blijit de toestand van onrust bestendigd, terwijl in gansch Europa zoo gesnakt wordt naar het wederkeeren van den zoo lang reeds verbeiden normalen toestand. Handel en industrie beginnen hieronder hoe langer hoe meer te lijden, wat in alle lagen der maatschappij wordt ondervonden. In dat licht beschouwd laat zich begrijpen, dat ook de internationale beurzen van wei nig opgewektheid blijk geven. Zeer zeker heeft de verruiming van de geldmarkt, te Berlijn zoowel als aan de Theems, tengevolge waarvan de Engelsche Bank haar disconto met een half procent kon verlagen, ontspanning gebracht, doch de geldmarkt allén is geen alles beslis sende factor. Dat blijkt ook uit de houding der NewYorksche markt. Meende men te mogen verwachten, dat eindelijk eene periode van meerdere levendig heid zou intreden, nu feitelijk alle kwade kansen met de nieuwe regeering zijn ver disconteerd, het heeft niet mogen zijn. De hausse-stemming, welke zich begon te openbaren, is reeds weer verkeerd in een toestand van verslapping; de omzetten nemen bijna dagelijks af, de bonds-markt een waardemeter van beteekenis heeft een flauwe tendenz en de koersen der specula tieve waarden slaan weer een dalende richting in. Vraagt men of er gegronde motieven voor dezen ommekeer zijn aan te wijzen, dan dient zulks ontkennend te worden beantwoord. De economische toestand in de Unie is volstrekt niet slechter of minder bevredigend te noemen, dan vór twee of drie weken. Hoe zou dit ook in zoo korte spanne tijds verklaarbaar kunnen worden? Het is waar, er zou te wijzen zijn op ver schijnselen die ontstemming teweegbrengen; ze zijn echter niet van zoo ingrijpenden aard, dat daardoor de geheele markt zou behoeven te worden verstoord. Toch dient op den ernst daarvan te wor den gewezen, vooral wijl ook hier te lande slachtoffers in grooten getale zijn van dat, waarop wij doelen. In de laatste jaren n.l. zijn hier succes sievelijk tal van aandeelen in Amer. industrieele ondernemingen aan de markt gebracht warenhuizen, ondernemingen voor de fabricatie en den verkoop van landbouwwerktuigen als anderszins welke maat schappijen achteraf blijken soms wel wat al te lichtzinnig te zijn opgezet wat de financieele kant betreft, en ook blijkbaar al te mild zijn geweest met het uitkeeren van dividenden. Over de Rumely Cy, welke eenige maan den geleden blijkens New-Yorksche infor maties nog onder de eersten in hare branche werd geacht, hebben wij naar aan leiding van de daling in haar aandeelen, reeds vroeger iets medegedeeld. Die daling heeft intusschen verderen voortgang gemaakt, zoodat de gewone aan deelen, waarop onlangs nog het regelmatige dividend werd uitgekeerd, tot 43 pCt. en de preferente tot 75 pCt. zijn gedaald. Evenwel, door deze Rumely-geschiedenis is natuurlijk de aandacht op andere dergelijke waarden gevestigd en al mogen nu zeker niet al die industrieele ondernemingen met gelijke maat worden gemeten, de ondoor zichtigheid van het, als regel, veelvoudige bedrijf dier maatschappijen heeft verklaar bare onrust doen ontstaan, waarvan de zicht bare gevolgen in het koersverloop der be treffende aandeelen zijn aan tewijzen. Nemen wij slechts de hoogste noteeringen in het vorige jaar tegenover de huidige en die van December j L: Hoogste not. Dec. 17 April 1912 1912 1913 Rumely Cy. gew. aand. 99'/i % 96'^ 43 pref, 103 \02y2 75 Studebaker 1041/2 96 93'i Associated Merchants 1ste pref. 104VS lOlVs 102% I.n. 2de 103^ ' 98 96% May Department Stores 2de pref. 111^ 104 100 I.n. Sears Roebuck gew. 220 214 181 I.n. pref. 123 122 118 I.n. Stern Bros. pref. 90 76 70 Sutzberger Sons 102 971/2 96 I.n. Swift & Co. gew. 108^ 107 107 I.n. United Dry Goods pref. 108Vs 105 102J4 Moge de koersteruggang bij de meeste dezer waarden aan algemeene oorzaken zijn toe te schrijven, welke op de geheele markt van min of meer speculatieve waarden drukken, bij de Sears Roebuck aandeelen zullen toch ongetwijfeld nog andere factoren van invloed zijn geweest. Toch blijft ons publiek nog veel meer geneigd dergelijke uitheemsche industrieele waarden te nemen, dan zich te- interesseeren bij inheemsche industrieën. -In de laatste jaren heeft de nijverheid ook ten onzent een groote vlucht genomen. Kenden wij voorheen slechts als regel de klein-in dustrie, welke geene groote kapitalen betrok, van lieverlede is dat anders geworden en wij kunnen wat dit aangaat op eminente voorbeelden wijzen. In denzelfden geest als de Amerikaansche maatschappijen dat plegen te doen, geven verschillende Nederlandsche ondernemingen preferente en gewone aandeelen uit, waar van men een mooi rendement trekt. Evenwel, revencwis nos moutons. De New-Yorksche markt dan schijnt opnieuw in een toestand van lethargie te zijn gekomen, en wat de schoone slaapster nog zal kunnen opwekken wij en weten het niet. Van Spoorwegwaarden hadden vooral Chesapeake's een niet onbeteekenend koersverschil te lijden, in verband met geruchten, dat dividend-verlaging niet onwaarschijnlijk is. In de locale markt was de meeste aan dacht nog gevestigd op Tabakswaarden; onmiddellijk na de vierde inschrijving van Vrijdag j.I. zakten de meeste koersen in, totdat in 't midden der week eenige reprise plaats vond, die echter niet geheel zou stand houden. De voorkeur genoten weer oude Deli's, Senembah's, United Lankat's alsmede aan deelen Deli Cultuur, laatstgenoemde in ver band met geruchten van overname door de Arendsburg, welke geruchten echter geen bevestiging erlangden. Wij laten hier enkele noteeringen volgen: 10 en 17 April. Amsterdam Serdang 94^ pCt. 101% pCt. Deli Batavia 484 479Va Cultuur 141 146 Maatschappij 571 568 Medan Tabak 256 251 Rotterdam Deli 362VS 3571/2 Senembah 580 585 United Lankat 533^ 542Vs De koersverbetering in aand. Amsterdam Serdang is toe te schrijven aan den mooien verkoop in de eerste inschrijvingen; 720 pakken n.l. werden gerealiseerd voor gemid deld f 2.32 per pond, tegen in 't voorjaar een doorsnêeprijs van f 1.57 voor 900 pakken. Petroleum-aandeelen missen bijna elke belangstelling; eene geringe koersverbete ring voor aand. Geconsolideerde, Perlak, ZuidPerlak en Orion is het eenigste wat omtrent deze soorten te memoreeren valt. Rubber-aandeelen bleven vrij stationair; Scheepvaartwaarden eveneens, terwijl Cultuursoorten weer min of meer afbrokkelden. Aandeelen Handelsvereen. Amsterdam en" Internationale Crediet- en Handelsvereeniging hadden daarentegen een vasten grondtoon. Mijn-aandeelen iets vaster voor Paleleh's, doch lager voor Guyana's. Aandeelen Deli Spoorweg Mij. eenige procenten hooger; Kediri en Madoera Stoomtram eveneens vast. Onder den vloed- v*an Jaarverslagen, waar door men in dezen tijd des jaars wordt overstroomd, willen'wij niet die onzer drie grooftte bankinstellingen, n.l. Amsterdamsche, Twentsche en Rotterdamsche Bank voorbijgaan. Alle wijzen in 1912 weer min of meer be langrijk betere bedrijfsresultaten aan dan over het voorafgaande boekjaar, slechts eerst genoemde instelling echter keert tevens een beduidend hooger dividend uit, en wel 11 pCt. tegenover 9Vs pCt. over 1911; de Rotter damsche Bkvg. handhaafde haar dividend op 8 pCt. en de Twentsche Bkvg. kon dit maal 7 pCt. (tegen 6% pCt. over 1911) uit keeren. Van aan de markt komende nieuwe lee ningen vallen te vermelden eene uitgifte van f600.000 4V5pCt. obligatiën der gemeente Bandoeng, waarop 23 April a.s. de inschrijving is opengesteld i 99^4 pCt. bij de Amsterdamsche Bank en eene uitgifte van f 1.000.000 4pCt. obligatiën der Maatschappij voor gemeentecrediet, waarop de inschrijving Dins