8 Juni '13. No. 1876; DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 Een huisvrouw in vroeger tijd (Herinneringen van eene oud-Deliane) *) Men heeft mij gevraagd iets tévertellen uit de huishouding in Deli in den tijd toen ik er woonde. Nu, al is zulk werk mij ongewoon; toch wil ik het gaarne doen, omdat de herinnering mij lief is. Als ik terugdenk aan dien tijd, nu omtrent 37 jaar geleden, dan overstelpen de herin neringen mij zoozeer, dat het moeilijk valt daaruit een keuze te doen. Ik zal dus maar spontaan neerschrijven wat ik in gedachten nogmaals doorleef. Men denkt meest in Holland dat de dames in Indië het zoo gemakkelijk hebben maar hetgeen hier volgt spreekt allicht van het tegendeel. Zoo hadden wij in Deli in dien tijd geen bakker, slager, kruidenier of ban ketbakker en b.v. ook geen delicatessenhandel. Het brood werd in eigen keuken gebakken en was smakelijker dan het brood dat wij later, twee maal per week, uit Penang ont vingen. Het Indische zonnetje maakte het noodig dit eerst een dampbad te geven en het daarna nog eens in den oven te zetten, vór het genietbaar op tafel kon komen. Het vleesch kregen wij, als er over was, uit het kampement, waar voor officieren en manschappen tóch geslacht moest worden. Kwamen de officieren bij ons eten, dan be weerden zij, dat wij veel beter vleesch had den dan zij, en daarop waren ze wel wat jaloersch. Een kleine truc, die wij gebruikten, om nl. het vleesch een paar uur in papajabladen te wikkelen of, als er haast bij de bereiding was, zoo'n klein stukje blad mee te koken of te braden, bewaarden wij als een staatsgeheim. Verder kregen we wel eens een herte- of een wilde-zwijne-boutje of, en dat was heel smakelijk, een flinken biefstuk van een zwarten beer, dien de een of andere assistent geschoten had. Ook ont vingen we uit Holland allerlei eetwaren in stopflesschen en blikken; vooral groenten, want van dat artikel was niet veel bijzonders te krijgen. Toch konden we ons meermalen aardig behelpen en een verrassende uitvin ding doen. We hadden onze eigen koeien, dus melk genoeg. Wat overbleef werd op een koele plaats gezet en daarvan kwam, 's morgens in de vroegte, de koewachter boter maken. Die zuivelbereiding ging wel heel primitief. Een groote Keulsche pot, zoo een waarin men in Holland snijboonen in maakt, een lange bamboe, van onderen als vork gespleten, een eind touw van boven er om en dan met een lus om een paal geslagen, en dan maar aan de touweinden trekken, trek ken, zoodat de bamboe in een draaiende be weging kwam. Zoo kreeg men dan met veel geduld en moeite een schoteltje boter, heerlijk! De huisvrouw, wilde zij alles goed in orde hebben, moest zelve alles nagaan, contro leeren, orders geven en wat verkeerd was aanwijzen en vertoonen, hoe het beter gedaan kon worden. Om b.v. zeker te zijn dat de koeien verschoond bleven van mond- en klauwzeer, moest er voor gezorgd worden dat zoowel de tong als de voeten geregeld met frisch water werden gereinigd. Ook moest de huisvrouw dagelijks een kijkje in den paardenstal nemen. Kwam zij dan op de klikklakkende muiltjes aangestapt, dan wendden alle paarden zich in hare richting, hopende op de versnapering, die zij met *) De reeds bedaagde schrijfster van deze bijdrage-heeft, bescheidenheidshalve, er op aangedrongen, haren naam te verzwijgen. Het zou zwarte ondankbaarheid zijn, dien wensch niet te eerbiedigen. De oplettende lezer zal zelf kunnen uitmaken uit welke periode deze vriendelijke herinneringen dagteekenen. Red. Sumatra Post voorzichtige lippen in ontvangst namen. Doch genoeg, ik zou nog vele bladzijden, kunnen vullen 'als ik zoo doorging, en ex:": zijn nog zooveel andere huiselijke beslom meringen te vertellen. Wat hadden wij altijd veel logé's, soms absoluut onbekenden, en dan ook dikwijls zieken, want wij dat is te zeggen de Deli Maatschappij, hadden een geneesheer, den niet genoeg geprezen dokter F., die niet alleen bij interne ziekten, maar ook als chirurg en accoucheur, zich verdienstelijk maakte. Vooral in de laatste hoedanigheid waren zijn diensten nog al eens noodig voor de jonge vrouwtjes van onze administrateurs of ambtenaren. Dan kwam zoo'n papa-in-spe heel . deftig een bezoek brengen en vertelde met een glimlach en een zucht van de aanstaande groote gebeurtenis. Soms keek ik dan wel eens ondeugend en wachtte, wachtte maar, tot het verzoek er uit kwam. Was de man erg verlegen, dan kon ik het niet over mij ver krijgen om hem langer te laten zuchten en zei eenvoudig: Nu, breng haar dan maar hier, dan komt alles wel terecht, hoor!" Ons huis was dan weer tijdelijk ziekeninrichting. Maar ook als kerk heeft het meermalen dienst gedaan. Eenmaal per jaar toch, kwam de predikant van Riouw ons arme Delianen van geestelijk voedsel voorzien en de in dat jaar geboren babies doopen. Natuurlijk logeerde de dominee bij de hoofd administratie en daar er geen publieke zaal, veel minder een kerk bestond, werd een der galerijen van het hoofdgebouw voor de plechtigheid ingericht. Ja, de plichten van de huisvrouw waren in die dagen toch wel veelomvattend. En toch hadden wij dikwijls groote voldoening, b.v. als men zoo'n nieuwbakken papa zijn eerstgeborene in de armen legde. Ook ontving ik eens een, o zoo lieven en hartelijken brief van een dankbare moeder, wier jongen ik in een ernstige ziekte had kunnen ver zorgen en daarna naar huis had gezonden. Het was een schrijven zoo lief innig als alleen een moeder dat kan, maar in een toon alsof ook ik al een oude dame was en dat met mijn 25 jaren! Wij gaven ook wel avondrecepties, om dat het voor de vele jongelui wel goed was, hun mondaine manieren niet te verliezen. Voor de oudere heeren waren er dan speeltafeltjes, de jongeren maakten muziek,hielden voordrachten en vertoonden zelf tableauxvivants, waarvoor wij de costumes en decors met hulp van een Klingaleeschen kleermaker zelf maakten. Er werd, het spreekt vanzelf, ook veel gedanst. Onze baljaponnetjes, door ons zelf bedacht en gemaakt, waren toch dikwijls wel lief. Zoo herinner ik me een avond, waarop vooral mevrouw C. er zoo lief en aetherisch uitzag, dat het aller aan dacht trok. Zij met haar baby-face, een gezichtje, dat zelfs op lateren leeftijd nog aantrekkelijk is gebleven, men zou een Nurks moeten zijn om er niet door bekoord te worden. Eindelijk kregen wij op Medan een hotel met sociëteitslokalen, en daarmee brak er voor ons huisvrouwtjes een gemakkelijker tijd aan. Het openingsfeest werd dan ook degelijk voorbereid. We haalden onze heeren over om het beste kalf te slachten (een uniek geval!) en heerlijke schotels werden van dat beestje in de keuken toebereid. Andere dames hadden kalkoenen en ik weet niet wat al meer, kostelijk gebraden, en nog andere, zeer bedreven in het maken van taarten, hadden voor het zoete gedeelte ge zorgd. O, wat was die avond een succes! Wij dames waren moe van het vele dansen, want zooals steeds het geval is, wij waren wel verre in de minderheid. Ons dansen zal wel een vermaak zijn geweest voor de toe kijkende, verwonderde inlanders. Zij vonden het zeker dwaas, dat wij ons zoo moe maakten. Daar hadden zij immers hun menschen voor, de dansmeisjes, die a la Duncan, vol gratie en fraaie bewegingen, een droom, een lied, een klaagzang uitbeeldden. O ja, vele blijde dagen hebben wij door leefd, ook vele treurige, maar die vergeet men; de blijde herinneringen zijn gebleven. De angstige Qajoe-dagen, toen mevrouw C. en ik moesten leeren schieten. Eindelijk kenden we de handgrepen. Op het com mando vuur!" zouden we losbranden. We deden het ook, maar we knepen tegelijk onze oogen stijf dicht en wendden de hoof den om. Het was zókomiek! Neen, held haftig als de tegenwoordige suffragettes, waren we niet en toch vonden we onszelf heelemaal niet te beklagen. Nu nog een enkel woord over de bedienden. Ik herinner mij niet ooit veel last met hen gehad te hebben, hoewel wij er van iedere soort in dienst hadden ; Chineezen, Klingaleezen en Maleiers. Onder Klingaleezen waren er enkelen, die zich als Christenen er op beroemden, in denzelfden hemel te zullen komen als hun blanke meesters. Toch had den ze wel een ondeugd van het blanke ras overgenomen, ik bedoel het misbruik van sterken drank. Eens had ik met mijn kok alles besproken en keurig in orde gemaakt, maar toen de gasten" verschenen, kwam een der huisbedienden mij zeggen: Mevrouw, wij hebben den kok al een poosje in de rivier gelegd, maar hij kan maar niet nuchter worden, en alles moet nog gekookt . . ." Nu, aangenaam was dat niet, maar de gasten waren goed geluimd en goedgezind, men was nog heel jong en optimistisch en als er zooveel zonneschijn van buiten is, schuilt het zonnetje van binnen ook zoo spoedig niet weg. O. (?Deli's Gouden Feest", gedenknummer van De Sumatra Post) Puzzle PERPETUUM MOBILE-PUZZLE Het puzzle der te plaatsen 24 varkens, dat wij in het vorig nr. opgaven, heeft nog niet n goeden oplosser gevonden. De brieven van wanhopigen zijn talrijk ! En reeds geven wij volgende week aan hoe het kan. Men zal zich dus moeten reppen ! Er zijn er die mij vragen: is de opgave wel goed geformuleerd ? Antwoord : zeer goed geformuleerd. Zoek het maar niet in de formuleering, daar steekt geen adder achter. Och de oplossing is zoo eenvoudig! Eén ding: geen varkens halveeren of er mee wandelen ! Om hen, die onrustig zijn, bezig te houden vertel ik een misschien bij velen bekend kunstje, of hoordet gij er nooit van ? Het geldt dien logementhouder, die twaalf kamers had en dertien gasten moest bergen, die elk een kamer wenschten voor zich alleen. Dat deed de man natuurlijk aldus : In de eerste kamer plaatste hij (omdat hij met dien dertienden zat") voor een oogenblik twee personen. In de tweede zette hij No. 3, in de derde No. 4, enz., telkens n gast in n kamer. Dat gaf: zaten te wachten uit hem te volgen en plaatste aldus den dertiende. Maar de oplossing van het varken-vraag stuk is veel aardiger. Die de volgende week. M. J. p. a. Red. Amst. Wbl, v. Ned. NASCHRIFT. Men vraagt mij wel eens: per brief mededeeling te doen van oplos singen, die vroeger in dit Weekblad gestaan hebben Ik kan daar met den besten wil niet op antwoorden. De ontrouwe lezer of lezeres zende met opgave van datum der verlangde courant den kostenden prijs van een nr. plus portkosten (voor Nederland dus 13 X cent) aan de Administratie van het Weekblad de Amsterdammer en hij zal ge holpen worden! Niet vragen als men zich zelf kan helpen! Damspel MllllllllllllllllllHlllllllirUIMIIIIIIIHIIIIIIIIIIinillllHIHIIIKIIIIIIIIIIHIIH' 10e Jaargang 8 Juni 1913 Redacteur: J. DE HAAS Graaf Florisstraat 152, Amsterdam Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. ONZE CURSUS De slag door ons de vorige week in de opening behandeld, geven wij nu zooals wijlen Leclercq het deed, in een hoogst eenvoudigen stand. Beide partijen beschikken over 8 schijven. ZWART van een zeer ingewikkelden, fraaien slagzet n de opening. Het is lang niet eenvoudig dezen in de partij te zien. Dus goed opgelet en gespeeld als volgt: Wit Zwart 1. 33-28 18-23 2. 39-33 12-18 3. 44-39 7-12 4. 49-44 1-7 5. 31-27 17-21 6. 36-31 Tot nu toe was het spel aan beide zijden regelmatig, doch deze zet lijkt ons niet zoo best. 6. 21-26 7. 41-36 11-17 8. 47-41 17-21 9. 27-22 18:27 10. 31:22 7-11? ZWART WIT Wit kan nu een fraaien slag doen, dien gij zelf nu eens trachten moet te vinden alvorens naar het vervolg te zien. Ik houd mij overtuigd dat gij dien slag niet maar zoo dadelijk vinden zult. 11. 22-18 13:22 12. 28:17 11:22 13. 33-28 Niet 32-28 want dan gaat de slag niet op. 13. 14. 15. 16. 17. 38:7 37-31 39-33 35:2 22:33 2:11 26:28 28:30 KAMERS I gasten '2 KAMERS V gasten u KAMERS IX gasten lu II III IV 5 VI VII VIII X XI XII In kamer Xll bleef dus een plaats voor den dertienden gast over. Hij noodigde nu een van de twee personen, die in kamer l WIT Let nu eens goed op dezen stand, die zeer goed in een partij kan voorkomen. Is zwart nu onbekend met dezen slag dan speelt hij aldus: . Een prachtige slag, die wit slechts n schijf kostte. Bestudeert hem vooral. Tot slot een leuk probleempje van den heer H. J. v. d. Broek. ZWART Wit Zwart 11-17 1. 2. 27-22 Volgt: de slag dien wij reeds behandelden. 2. 18:27 3. 2S:18 12:23 4. 32: l Een eenvoudige toepassing. Laten wij ons nog even met den diagramstand bezighouden. Schijnbaar staat zwart slecht wegens de dreiging 28-22, doch als gezegd slechts schijnbaar, want speelt zwart 11-16 en wit hierop 28-22, dan kan zwart 19-24 spelen, want wit moet dan 3 schijven slaan naar 11 waarop zwart 24:42!, wit 11-6, zwart 42-47 en wit kan nog geen dam halen op l, want dan zou zwart 47-29 spelen en ziet het er leelijk uit voor wit. Dit eenvoudige voorbeeld met toelichting is leerzaam, zoowel om de toepassing als den typeslag. Thans gaan wij over tot de behandeling WIT Stand: Zwart 9 schijven op 8/10, 14, 16, 18, 20, 25, 29 en een dam op 42. Wit 7 schijven op 17, 21, 27, 28, 35, 36, 43. Wit speelt en wint. WEDSTRIJD OM HET MEESTERSCHAP Zondag zullen in caféde Nieuwe Karseboom", Rembrandtplein, alhier, deze wed strijden worden voortgezet. Vervolg; Zwitserland. (Zie pagina 18.) ntpl PoTltrinn Hffpiotpl1 Met alle Comfort. Groote Hal. Kamers ? UlCl 1G11S1U11 JUülalGl. vanaf frs. 2.50. Pension vanaf frs. 7.50. (Paradiso.) Prosp. Int. Verk.bur., Amst., Raadh.str. 16. Den Haag, Papestr. 5. j nln Isten Rang. Prachtig inger. Hotel. Heerl. gel. i UIBi Met Bergspoor in 2 min. aan het meer. Geïll. Pr. Int. Verk.bnr., Amst., Raadh.str. 16. Den Haag, Papestr. 5. Hotel Continental. Morgartenstr. vlak bij het station. Nieuw gebouw. Lift. Badkamer. Kamers vanaf fr. 2.50 onder persoonl. Jeiding v. d. eig. X. SUTER, die pp_aanvraag gaarne prosp. stuurt. . Hotel Minerva. Nw. Fam. en Tour.-Hotel,|a. hTstat. erTnabi[Post LllZPPn en aanlegpl. d. booten. Gem. en rustig gel. 150 bedden. Allen comf. hUfcvi n« Kam.v.3?6fr.Pens.pr.8.50?12,Juli, Aug.10?14. Eig. W. Amstad. minuut van het Station. Comfort. Kamers vanaf 2Vs 31A Fr. Badkamer. Prosp. Int. Verk.bur., Amst.. Raadh.str. 16. Lugano. Luzern illoTi Hntol Pamri Nieuw, l IlHJl JtHJlCl lldllll. Alle Com Montreux. lOn HOTFl RA F L? Zeer aanbevolen. Matige ien. nu i CL D/\CI\. prijzen. prospect. Intern. (Bern. Oberiand.) Verkeersbur., Amst., Raadhuisstr. 16. Den Haag, Papestr. 5. Central Hotel Löwen. Bij het Station en Post. In 1911 verb. Comfort, ingericht. Matige prijzen. Kamers van af fr. 2.?, Bern. Oberiand. pension van af fr. 6.?. Aanbev. FR. ABEGGLEN. Grand Hotel Monny et Bean-Séjoiir au Lac. E. R. met alle modern comfort. Wintertuin aan het meer. Prospectus Int. Verkeersbureau, Amsterdam, Raadhuisstr. 16. Tontresina. Hotel PONTRESINA.z? I'^ fcnn!tli\n\ Oudbek. voorn. Hot., pr., zonnig gel. 150 Kamers en Appart. Itngaain.J met Baden. Gerenom. Rest. Gr. tuin en eigen bosch. Tennis. Wintersport. In het Voor- en Naseizoen bill. Pensionspr., H. BECK, Directeur. Prosp. Intern. Verkeersbur., Raadhuisstr. 16, Amsterdam. Den Haag, Papestr. 5. ~~OBER ENGADI^T Nieuw geopend Voornaam Hotel l en Rang. 1908. SCHLOSSHOTEL ENDERLIN. Prosp. gr. Intern.Verkeersbur.. An;^f.. Raadh.str. 16. Den Haag, Papestr. 5. _ _ Wereldberoemde Badplaats voor jicht, rheumatiek, enz. Opnieuw geres'? taureerd. Lift. Pension met kamer van 7?9 francs. Ieder belangstellende in onze politiek leze: G. L ELOUT P Ragaz ONTRESINA Ragaz. Hotel TaMflaeFaDaHoteliesBaiDs.tEd^tfrerd0bermBadienteei Drinkh. i.h. dorp.Aile comf.Gr.Tuin. Holl.Cour. Prosp. Int.Verk.b. A. ÏT1 ntul DPnlTlQ !0 min- v- St. Moritz, voornaam 111, nUlCl Dolllllld, Fam. Hot. Isten Rang. Zomer-en Wintersport. Prosp. Int. Verkeersbur., Raadhuisstraat 16, Amst. Kuuroord bij InteiMen, Heerl. ligg. met pr. Alpen-Panorama. Uitgestrekte boschwandelw. Stroomend waterbad. 12 Hotels. Spoorwegstation. Prosp. Int. Verk.bur., Raadh.str. 16, Ajnst. Den Haag, Papestr. 5. Christelijk Familie Hotel Glockenhof. Nieuw gebouwd inT910. Kamers van Ffs- 2-50 tot Frs- 4- Fooien 5 tot 10 pCt. der rekening. prosp_ intern. Verkeersbur., Amst. Den Haag, Papestraat 5. HOTEL SCHWERT. Eigen. H. GöLDEN. Prachtig uitzicht op het Meer en de Alpen. Allen Comfort. Lift. Balconkamers vanaf 3 franc. Prosp. Intern. Verk.bur., Amst. Den Haag, Papestr. 5 Een onpartijdig zeer lezens waard overzicht. Het Volk: De schrijver heeft zich blijkbare moeite gegeven over ontstaan, historie en huidig stand punt der verschillende partijen onpartijdige inlichtingen te geven en is daarin, ook wat onze partij betreft, wel geslaagd." Handelsblad: Zal ongetwijfeld kunnen bijdragen tot verspreiding van althans dat politiek inzicht, dat noodig is bij het zelfstandig invullen van een stembiljet. PRIJS f 0.40 in carton. Verkrijgbaar bij iederen souden boekhandelaar of bij de uitgeefster Mij. VOOR GOEDE EN GOEDKOOPE LECTUUR OVERTOOM 230 :-: AMSTERDAM LUXE-PAPIER. - MONOGRAM STEMPEIEN. CEBR.SIMONS KAL VERSTRAAT 1O5. Spoor's Mosterd W. A. Spoor J r., Culemborg. Fijne Vieeschwaren en Vleesch-conserven in den uitgebreidsten zin. TER MARSCH & Co. 't Gunstig bekende merk de Pelikaan". Bruno Muller, Kleedermaker, Botcln 6a, Amsterdam TELEFOON 8614, bericht de ontvangst der NIEUWSTE STOFFEN voor bet naderend seizoen. 1BOXHEMENTEN ranaf ?180.-. Geopend van 8?6 uur. HET BIJBËLSCH HUMANISME IN NEDERLAND DOOR DR. J. LINDEBOOM is thans verschenen en alom verkrijg baar a f 3.7». Uitgaaf A. H. ADRIANI, Leiden. Verschenen: van het Nationale Prachtwerk HET LEVEN VAN ONZE VOOROUDERS - DOOR Mr. W. DE ROEVER en r. d. J. l»O XV. Tot heden door Dr. G. J. DOZY bijgewerkt. Vier zware deelen met ongeveer 1OOO illustraties en 8 platen in kleurendruk. Compleet in '25 afleveringen a, 40 cents. - - Compleet in 4 zware deelen ing. voor f 10. Compl. in 4 prachtbanden geb. voor f 12.50. Cornpl. in 4 luxe banden van marocco-leder voor ?15.?. Ten einde dit werk te brengen in handen, van duizenden, in het bereik te stellen der meest bescheiden beurzen, om in n woord daarvan een waar Volksboek te maken, hebben wij besloten de nieuwe uitgave van HET LEVEN VAN ONZE VOOROUDERS zoo goedkoop te stellen, als wellicht nimmer een prachtwerk hier te lande is uitgegeven. Een uitvoerig prospectus zendt ieder boekhandelaar en de uitgevers : VAN HOF, U K ra A «fc WAREBTI>ORF, ~ AMSTERDAM.