Historisch Archief 1877-1940
"'6-Jül''13. No. 1880
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Sokken welke zes maanden gedragen kunnen worden
ZIJN GOEDKOOPER
dan sokken welke na twee maanden versleten zijn.
Verlang daarom nog heden een half dozijn
AVIATA" OARANTIE-SOKKEN
van Uwen leverancier.
Pil d'Ecosse PI. 4.25 en Fl. 5.40
Merino 6.00
per half dozfln.
Utrechtsche Tricotage Fabriek
WICHER JANSEN, Utrecht.
[MRN1M
Nieuw comfortabel Hotel; 80 bedden, groot res
taurant, voortreffelijke keuken, heldere Munchener
en Pilsener bieren, lift, electr. licht. Baden. Centr.
verw. Omnibus en garage. Kamers van fr. 3.50?fr 5.
GEBRS. SCHINDLER.
LUZERN. Hotel MONTANA.
Het Bemeste Hotel eersten rang, verhoogd gelegen. Rustig, stofvrij. Door een
particuliere lift met den promenadeweg aan het meer verbonden.
N. T. SEKSTE MIERL. FABRIEK TAK AMTCEMBITftATïN
Martinit".
MARTINITPLATEN zgn: ^
brand-, trek- en _^
krimpTTfl. iSü/SAWfïmX
Vraagt prffasen en monatera.
ADRES:
(Jraqlnsweg 113, Amsterdam.
Ongelukken
Aansprakelijkheid
OCEAH
OUDE TURFMARKT 16 - AMSTERDAM
Ziekten
Automobiel
IMIIIIIMIIIIIIIIUII
bruik van uw zintuigen!" Telkens onder 't
koken, proeven ze, en het getuigenis van
hun zeer ervaren tong is veel afdoender
dan welk keukenhoek ook, dat volgens de
regelen der kunst is samengesteld.
Ik herinner me, dat in den tijd dat ik
verbonden was aan de bureaux van de
Japansche Marine te Londen, eenigjapansche
officieren een hevigen woordenstrijd hadden
!over den Franschen en Engelschen scheeps
bouw. Een van onze beste officieren zei:
De Fransche scheepsbouw is zuiver weten
schappelijk, terwijl de Engelsche practisch
i is; -daarpm is men natuurlijk bij 't bezien
der plannen geneigd om bij voorkeur de
.Fransche te bewonderen. In Frankrijk doen
groote geleerden navorschingen in alle takken
der wetenschap om de wetenschappelijke
volmaaktheid voor oorlogschepen te ver
werkelijken, en daarna stellen zij die schepen
onder de hoede der zeelieden. Als de
zeeharden tijd, dien hij doorgaans zoek bracht
rt de buurt van den zwarten beer. Maar
omdat hij de oppassers geen fooien meer
gaf, sloten die het beest in zijn hok, wanneer
,'ze den heer Breukmans langzaam, sloffender
nog dan tevoren, zagen aankomen; zijn
wonderlijke oogen staarden dan zoo
ongeloovig verbaasd, als de beer, ondanks zijn
bevelende stem, niet voor de tralies wou
komen, dat de achter een struik zich ver
bergende mannen, zich verkneuterden om hun
listigen zet. Na dan heel lang te hebben
gewacht, viel hij ergens neer op een bank,
en at zelf het krentenbrood, dat voor den
beer was bestemd.
Hij leefde van wat hij aan contant geld
en den verkoop van eenige effecten nog
over had. Na lang te hebben nagedacht en
scherp zijn armoe onder de oogen te hebben
gezien, besloot hij zich te ontdoen van zijn
duur gekocht geheim: de truc van den
boeienkoning. Van de opbrengst, onderstelde de
heer Breukmans, zou hij ruim een maand
kunnen leven. Met zorg stelde hij de adver
tentie, ze was duidelijk en in 't oog loopend.
Niet zonder gevoel en weemoed las hij vele
male het geschrevene over:
OCCASIE !!! voor den meestbiedende
te koop, het geheim van den
boeienkoning. Eenig! Uniek!
Geld te zullen krijgen om zichzelf en de
honden voor een tijd weer van het noodige
te voorzien, troostte hem bij de gedachte
voortaan niet meer de eenige te zijn, die
het wonder van de boeien verstond. Na
twee dagen kwam er een brief. Het was
. een aanbieding van een andere krant om
ook daarin de annonce te plaatsen.
Niemand verlangde het geheim van de
boeien te kennen.
De heer Breukmans, die altijd gewend
wa* te geven, had, behalve zieke honden,
van niemand ooit iets gekregen en het
vragen werd hem niet gemakkelijk gemaakt.
De verf van zijn haren verschoot en ver
bleekte in allerlei kleuren, zijn wenkbrauwen
groeiden verward in elkaar en zijn paarsroode
gezicht temperde hij sinds lang niet meer
met het welriekende poeder. De heer Breuk
mans was een ander geworden, ook zijn
pels, en zijn hooge hoed waren dezelfden
niet meer
Nadat hij tweemaal verzuimd had de
driem'aandelijksche- huur van zijn huis te betalen,
werd hem door den eigenaar dringend ver
zocht te verhuizen. In een zijstraat van een
armelijke buurt betrok hij, op aanbeveling
van zijn hoed en pelsjas een kleine,
goedkoope benedenverdieping, met een donker,
vierkant plaatsje voor zijn honden.' Ofschoon
hij in het minst geen vooruitzicht had hoe
aan 't geld voor de huur te komen, was hij
, toch zeer in zijn schik zoo goedkoop te
zijn geslaagd.
Omdat hij een afkeer van eenzaamheid
' en nog een groote hoeveelheid smeersels
" had, kon hij er niet toe besluiten zich van
lieden dan ook maar zulke groote geleerden
waren als zij, die de plannen' maakten, dan
zou 't eenvoudig prachtig zijn, maar bedenk
eens, dat zeelui meestal (in Japan) kinderen
van zeer onwetende visschers zijn, zonder
eenige opvoeding, 't Zou onnoemelijk veel
tijd eischen om hun een wetenschappelijke
opvoeding te geven; misschien zou 't ab
soluut onmogelijk blijken om yan die jongens
wetenschappelijk onderlegde! menschen te
maken. Zoo zou dus, alles w,elbedacht, het
schip niet aan de verwachting beantwoorden.
Zie nu eens aan den anderen kant de
Engelsche oorlogschepen. De Engelsche
kapiteins vragen den geleerde het schip te
maken volgens gegevens, die gegrond zijn
op hun jarenlange ervaring (wat ik noem
de zintuigelijke opvoeding van den mensch);
om deze reden kan het Engelsche oorlog
schip niet zoo mooi lijken al? het Fransche,
maar alles erin is gemakkelijk te behandelen
zijn zieke beesten te ontdoen. 'Hij verpleegde
ze met zorg, sprak met hen over de ondank
baarheid van de menschen, :maar klaagde
nooit. Hij voelde zich als een, lamme, wiens
krukken bruut waren weggeslagen. De
krukken van mijnheer Breukmans waren
zijn vrijgevigheid, zijn coquetterie, zijn
hypnotische toeren en goochelkunsten. Het
gemis daarvan had plotseling zijn leven
waardeloos gemaakt. Te oud en met te
weinig energie om iets te ondernemen, bleef
hij soms dagenlang in zijn bed, omdat veel
beweging hem hongerig maakte.
In de vele en lange poozen dat hij niet
slapen kon, trachtte hij zich voor den geest
te halen, wie van de vrouwen zijner vrienden
het zachtste gezicht had en van wie hunner
hij zich een hartelijk woord herinneren kon.
En telkens kwam hem dezelfde in de ge
dachten : een kleine, blonde vrouw, die nooit
kinderen had gebaard en de geweldige schat
van haar liefde ten leste verspild had aan
een hond. Met tranen in haar lichte, blauwe
oogen, had zij eens dankend ea bewonderend
naar hem opgezien, toen hij met een achteloos,
onverschillig gebaar het door hem genezen
beest aan haar had teruggegeven. Dat was
nog in de glorieuse dagen van zijn goedheid
en zijn huizenbeheer.
Twee dankbare, lichtblauwe oogen ...
De heer Breukmans wentelde zich om in
zijn bed en loosde een zucht van voldoening.
Twee weken later, nadat hij van zijn laatste
stuivers kaak had gekocht en er zelf met de
honden van mee had gegeten, besloot de heer
Breukmans de twee blauwe oogen, wier uit
drukking in zijn verbeelding al maar zachter
en stralender was geworden, te beproeven.
Hij maakte zichzelf wijs, dat hij niet zoozeer
ging om te bedelen, dan om te weten of hij
' zich in zijn menschenkennis had vergist.
De bestemming van een mensch, dacht
de heer Breukmans onderweg, is van te voren
bepaald; niemand weet wat voor hem is
weggelegd. En alsof dat iets heel
aanlokkelijks was, kwam er een glimlach van
tevredenheid over zijn lippen, toen hij aan
belde aan het huis van de dankbare dame.
Hij kreeg een dampend bord soep en een
kwartje om daarmede in de huur van zijn
huis tegemoet te komen. In ruil daarvoor
vertelde hij opgewonden van de geheime
kracht, die hij in zijn oogen verborgen hield,
en bood dringend aan haar onder hypnose
te brengen.
Zij bedankte en nam zich tegelijkertijd voor,
hem, voor alle zekerheid, nooit meer te ont
vangen.
De schamele gift had de heer Breukmans
zoo ontmoedigd, dat hij bijna niet naar z'n
honden durfde gaan. Sufferig slenterde hij
door de straten tot het koud en donker was
geworden. Een plotseling opkomende koorts
joeg hem huiveringen over den rug, zijn
oogert gloeiden en het leek hem of het bloed
in zijn polsen brandde. Een benauwd ge
voel van angst voor de donkere straten, dreef
=4-4Standaard Hypotheekbank, te Rotterdam
Directie: Mr. H. H. C. Castendyk «n Jhr. H. F.
Sohuurbeque Boeye.
De Bank verstrekt gelden onder eerste
hypothecair verband en geeft 4H en
4% P1NDBBIEVEN nit onder con
trole van het Algemeen Administratie
en Trustkantoor te Rotterdam.
St. MORITZ-DORF
ENGADIN
Hotel LA MARGNA.
Prachtig, nieuw gebouwd Hotel Ie R.
met alle Comfort ingericht. Heerlijk
mooi gelegen, met uitzicht op het Meer
en Gebergte. Tegenover het Station.
KAMERS VAN AF Fr. 4.?.
Met aanbeveling van het Internationaal
Verkeersbureau, Amsterdam.
GRANDS V1NS DE CHAMPAGNE
Perrier-Jouet
Epernay.
Concessionnaires,
Sauter & Polis, Maastricht.
DEUUNAY BELLEYILLE
AUTOMOBIELEN.
J. LEOHARD LANG,
114 Stadhouderskade
AMSTEEDAJL
IIIIIIIII1IIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIII
door den eersten den besten onwetenden
zeebonk, het is dus van de beide oorlogs
bodems het meest praktische.
Ik constateer met voldoening dat Japan
het grootste deel van zijn oorlogsschepen in
Engeland besteld heeft; het is onnoodig nog
eens eraan te herinneren hoe uitstekend deze
schepen zich hebben gehouden in onzen
laatsten oorlog.
hem eindelijk, reeds laat in den avond, naar
zijn woning. Afgemat liet hij zich op zijn
bed neervallen, rillend en klappertandend,
zonder de kracht te hebben de likkende honden
van zich af te weren.
Omdat de heer Breukmans zijn huis liet
vervuilen en de huur niet betaalde, werd het
weinige wat hij bezat, na steeds heftiger
dreiging, naar buiten gedragen. Hij zelf lag,
in zijn pels gewikkeld, languit op den grond.
De honden weken niet van zijn zij. Een
voor een werden ze met lekkere, geurige
beetjes naar buiten gelokt en daarna opge
vangen. Met geweld werd de heer Breuk
mans, die niet wilde loopen, naar buiten
gesleept. In zijn vertwijfeling en radelooze
angst voor de straat klemde hij zich met
zijn nagels in de reten van den vloer, vloekte,
kreunde en kermde en liet zich dan weer een
eind meesleuren, te moe om zich te ver
zetten. Men ontnam hem den sleutel van de
buitendeur en trok die achter hem dicht.
De jongens van de buurt en al de men
schen, die last hadden gehad van de honden,
liepen te hoop rond den inventaris van den
heer Breukmans. Zij scholden hem voor dronk
aard, omdat hij zoo wezenloos in elkaar zat
gedoken en omdat de groote tafel nog vol
stond met flesschen medicijn. Zij smeten het
vuil van de straat op zijn bed en riepen
allerlei honende, spottende woorden, die de
heer Breukmans niet verstond.
Want hij dacht aan den dood. . .
Hij dacht er aan met de gelatenheid van
een grijsaard, die in het leven niets meer te
doen heeft. Als het dag wordt, zal ik dood
zijn, herhaalde hij telkens zacht bij zich zelf
en zoo dikwijls mompelde hij dood", dat het
woord een vreemde klank voor hem kreeg
en niets afschrikwekkends meer had. Daar
door dwaalde zijn somber gepijns weer terug
naar den toestand waarin hij zich bevond.
Een man uit de nieuwsgierige menigte, die
zich voor zijn grooten lessenaar verdrong,
bood hem een klein bedrag voor alles wat
van hem op de straat was gezet. Met moeite
stond de heer Breukmans op om het geld
in ontvangst te nemen. Daarna, zonder om
te zien liep hij, met half gesloten oogen,
waggelend de straat uit, nagejouwd en
bejoeld door de kinderen.
Hij liep zonder te weten waarheen, door
deftige buurten en door lange, armoedige
straten, hij liep om niet neer te vallen en
om te ontkomen aan de angstige zekerheid
dat, als hij stilstond, het er voor hem niets
meer op aan kwam of hij rechts verder ging
of links.
In het bordes van een groot heerenhuis
zat, in elkander gehurkt, een bedelvrouw
met een kind. Zij trachtte het wicht tegen de
vinnige, vriezende kou te beschutten met een
gescheurde, gerafelde doek, waarvan zij zich
zelf had ontdaan. Het kind huilde met een
vloed van steeds maar wellende tranen, de
oogen van de vrouw waren droog en dor.
Toen de heer Breukmans voorbij kwam
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts ?1.50 per kwartaal,
franco per post ? 1.65.
BOUWT TE NUNSPEET.
Mooie boschrijke terreinen.
Spoor, Tram, Electrisch licht, Telephoon.
Inlichtingen M.üDE YELUWE",Nunspeet,
Het
schoonste
verblöf
in
Zuid-Zwitserland.
Belangrijkste centrum voor uit
stapjes. Zacht klimaat. Seizoen
het geheele jaar.
KTJRZAAL, GOLF, TENNIS.
Geïll. gids van Lngano gratis Intern.
Verkeersbur. fiaadhaisstr. 16, Amsterdam.
IU6ANO.
13:,tWOOMHUY5"eS
AMSTERDAM. W ARM HEM
VIJZELSTRAAT-HEEREMGRACHT.- ROGGESTRAAT.
COMBINATIE
f25OO.
5ALOM-HUISKAMER
SLAAPKAMER-LOGEERKAMER
IM VIER VOOR DIT DOEL SPECIAAL
INGERICHTE KAMERS TENTOONGESTELD.
llltlllllllllllllllMllllllllllllllllMIllllllll
Daar ik een kunstenaar ben, verzoek ik u
mij te vergunnen om u over enkele verhou
dingen van kunst en wetenschap te spreken.
De photographie is misschien een der grootste
triomfen van de wetenschap. Vele menschen
hebben mij al gevraagd of de photographie
mij al dan niet van nut kan zijn voor mijn
kunst. Ik antwoord altijd ontkennend. Het
is zeker waar, dat de photographie groote
diensten heeft bewezen aan alle andere
menschelijke kundigheden, maar niet aan de kunst.
Toch waardeeren wij zelfs in onze dagen
de menschelijke zintuigen meer dan de
wetenschap. Herinner u maar eens wat
kolfspelers zeggen: Houdt uw oogen op
den bal gericht! Inderdaad, als gij uw
oogen op den bal vestigt, zal uw kolfstok
hem precies op 't juiste punt raken. Hier
verricht uw zintuig veel beter werk dan
welke wetenschap ook.
liimiiMiMMimi
stak zij, bedelend, de hand naar hem uit.
Een oogenblik bleef hij staan, getroffen door
de klagende huilstem van het kind. Hij
voelde zich weer opeens de heer Breukmans
van vroeger, den man die gaf, die nog nooit
aan een vragende een gift had geweigerd.
Zijn bevende hand grabbelde het pas ont
vangen geld uit de wijde zak van zijn pelsjas
en met een breed gebaar wierp de heer
Breukmans het in de schoot van de bedelende
vrouw.
Als het dag wordt, zal ik dood zijn,"
mompelde hij weer zacht in zich zelf, toen
liep hij verder.
Nog vele malen, wanneer hij, een eind
buiten de stad, op van vermoeienis en
koortsafmatting, half liggende, half zittende,
ontwaakte op een bank, die aan een half
bevroren vijver stond, zag de heer
Breukmans het dag worden en telkens was
zijn eerste gedachte aan den dood. Daarna
stond hij met moeite op en liep weer terug
naar de stad, met de zekere pas van iemand,
die daar iets te doen heeft.
Den geheelen dag zwierf hij langs de
huizen van zijn solide vrienden, keek schich
tig op naar de spiegelende ruiten, maar
miste den moed om aan te bellen.
Toen, op een klaren, zonnigen winterdag,
ontmoette hij de vrouw met de lichtblauwe
oogen; aan een zijden koord van dezelfde
kleur hield zij een hondje, dat zich onwillig
naast haar voort liet trekken.
De heer Breukmans, die vroeger nooit tijd
had gevonden voor vrome overpeinzingen,
geloofde op dat oogenblik vast dat er een
God moest bestaan voor armzalige menschen.
Want de dame die, veinzend hem niet te
herkennen, wilde doorloopen, moest blijven
stilstaan omdat het hondje met uitbundige
vreugde opsprong tegen den pels van den
heer Breukmans, die het aaide en toesprak
op den beschermenden toon van een vader.
Wrevelig om die stoornis op den openbaren
weg, en omdat zij niet kleiner had, schonk
zij den heer Breukmans voorde tweede maal
een kwartje.
Lang liep hij rond, niet wetend wat hij
er voor koopen zou: het leven of den dood.
Eerst toen het koud en geheel donker
werd, was hij besloten.
Hij ging een herberg binnen en dronk
achter elkaar vijf glazen jenever. Hij voelde
het scherpe vocht brandend glijden in zijn
hongerige maag en poogde te denken aan
alles wat in zijn leven een groote plaats
had ingenomen. Omdat dit de eerste maal
was, dat hij zich bedronk, viel het denken
hem onnoemelijk zwaar. Den zwarten beer,
de honden, de goochelapparaten, zijn meisje
en de vrouw met de lichtblauwe oogen,
verwarde hij in zijn loome verbeelding tel
kens met zijn solide vrienden, de bedelaars
en de keurige kinderen. Zijn hoofd werd
als lood zoo zwaar en langzaam vloeiden
zijn gedachten er uit weg, als het bloed uit
een doodelijke wond.
Iklben bezig biljard te'leeren spelen. Om
de waarheid te zeggen, ben ik geen onbe
kende op 't gebied der natuurkunde. Het
gebeurt me dikwijls, dat ik allerlei hoeken
aan 't bedenken en aan 't combineeren ben
op wetenschappelijken grond. Maar wat mij
betreft, heb ik veel meer aan mijn zelfver
trouwen en mijn vasten wil om de ballen
te raken, dan aan het plagen van mijn her
sens met de kleine wetenschap, die de mijne is.
In China gebruikte men ongeveer vier
duizend jaar geleden de maan-kalender. Men
geloofde toen, dat de aarde plat was en dat
alle sterren er om heen draaiden, maar hoe
juist waren hun astronomische berekeningen
niet! En ziet eens naar hun kunsten, hun
architektuur. In alle gevallen oordeelden zij
met hunne zeer geoefende oogen.
YOSHIO MARKINO
Zwaaiend en struikelend over eiken
puntigen steen bereikte hij, laat in den avond,
de bank aan den vijver. De bank was bezet
door twee jonge mannen, die ieder een meisje
omstrengeld hielden, wier lippen zij onop
houdelijk kusten.
Voor den heer Breukmans waren 't niet
anders dan donkere schaduwen.die hem voort
joegen naar de plaats, die hem toekwam.
Hij sloot zijn oogen en liep rechtuit, het
hellende grasperk af, in den vijver.
Toen hij, met zijn bewuste denken, terug
keerde tot het leven, lag hij in de dekens
gewikkeld op een zacht bed, in een heldere
zonnige kamer. Een jonge vrouw boog zich
over .hem heen, tilde hem halverwege op,
steunde hem toen in zijn rug met hagel
witte kussens en begon hem een
zachtverwarmenden drank in de keel te gieten.
Daarna gleed hij langzaam weer terug, ver
zorgd en toegedekt door de kleine, fijne en
blanke handen van de stille, jonge vrouw.
Hij voelde zich wonderlijk moe, onmachtig
om te denken, te spreken of zich iets voor
te stellen. Of hij leven of sterven ging, deerde
hem niet; het liggen, het bed en de stille
jonge vrouw maakten hem onuitsprekelijk
gelukkig.
Twee weken na zijn redding mocht hij
het ziekenhuis verlaten, om, door de zorgen
van de stille verpleegster, in het armhuis te
worden opgenomen.
Zijn pels en zijn hooge hoed werden ver
wisseld voor een zwartlaken jas en een
zwartlaken pet. Hij kreeg een vader, een
moeder en een nummer. Zijn vrijheid, zijn
wil, zijn liefhebberijen en zijn goedheid
werden ondergebracht in een kort, maar
streng reglement.
Hij voelde zich, nu de overheid zooveel
zorg voor hem had, zoo wei-voldaan en
innig tevreden als hij maar zelden, tijdens
zijn heer Breukmansschap was geweest.
Hij begreep niet hoe het afleggen van zijn
pels en hoogen hoed zoo'n omkeer kon
brengen in de houding van zijn vroegere
vrienden, want, op zijn wandelingen door
de stad, spraken al de soliede
zakenmeaschen, die hij tegen kwam, hem aan, presen
teerden hem een sigaar en vroegen telkens
met vriendelijken aandrang hoe hij het maakte.
Ik heb tegenwoordig een betrekking in
het armhuis," zei dan de heer Breukmans
met groote voldoening, hoewel hij zich niet
verklaren kon, waarom hem dit nooit vroeger
was gevraagd, in de dagen toen hij de heer
Breukmans nog was...
's Avonds, in zijn bed, wanneer hij al de
gekregen sigaren, voor de veiligheid, onder
zijn peluw verborg, dacht hij lang over dit
vreemde verschijnsel na.
Maar het bleef hem ten eeuwigen dage
een raadsel...