Historisch Archief 1877-1940
6,Juli '13. Nq. 1880
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
WOUWENRUBRIEK
i
lliiiiilililiiiiniiiiiiiiii
Zevende Congres van den Wereld
bond voor Vrouwenkiesrecht
te Budapest
Het congres-bezoek is zóoverweldigend
groot 2800 kaarten werden afgegeven,
terwijl er natuurlijk nog vele officieele per
sonen zijn die zonder zoo'n kaart de ver
gaderingen bijwonen dat men na eenige
dagen pas een overzicht krijgt van al de
naties, die er vertegenwoordigd en alle
bijzondere personen, die er aanwezig zijn.
Het deed mijn Hollandsen hart goed Willem
Kes onder de deelnemers op te merken.
Behalve de demonstratie in Weenen heb
ben er zeer geslaagde in Berlijn, Dresden
en Praag plaats had.
Geslaagd ook te Praag?... Daar was het
meer een locale demonstratie geworden,
waar een mannenkoor zijn heftigste
Czechische liederen zong en waar mevrouw
Kuneticka (het herkozen lid van den Land
dag, wier benoeming nog maar steeds niet
bekrachtigd is) haar politieke verontwaar
diging in zoo'n langen speech tot uiting
bracht, dat Reverend Shaw 's nachts om
half twee pas aan het woord kwam, toen
de vergadering aan het verloopen was!
't Feit, dat ons werd medegedeeld, beves
tigt wel eenigzins, hetgeen wij zelf in
Weenen vernamen, namelijk, dat het zoo
moeielljk is om van die verschillende rassen
in deze dubbelmonarchie wat samenwerking
te verkrijgen.
Maar op onze reis van Budapest naar
Trencsénteplicz, een prachtig badplaatsje,
waar ik nu mijne congres-indrukken zit te
verwerken, ontmoette ik twee heeren uit
Praag, beiden redacteur, die niet alleen in
die~ kwaliteit, maar ook als warme voor
standers van het V. K. het congres hadden
bijgewoond. Zij gaven mij een geheel andere
lezing van het geval.
Ten eerste vertelden zij met trots, dat de
burgemeester van Praag de buitenlanders
officieel ontvangen had, wat in Berlijn,
Dresden en Weenen niet het geval is geweest
en dat het in Bohemen de MANNEN zijn,
die mevrouw Kuneticka gekozen hebben,
daar de vrouwen wel communaal, maar geen
Landdag-kiesrecht hebben. Het is in dit
bizonder geval dus wel te begrijpen, dat
deze politica de gelegenheid heeft aange
grepen, om eens in het openbaar haar ver
ontwaardiging te uiten, nu er, door deze
internationale bijeenkomst zooveel hoorders
gelokt waren. Zij sprak in het Czechisch,
juist omdat het een locaal geval betrof, en
de buitenlanders kregen een fransche ver
taling in handen.
De Pragers waren zér tevreden over deze
betooging en dat was toch voornamelijk de
bedoeling.
Het congres was ditmaal buitengewoon
vermoeiend en verschillende factoren waren
daarvan de oorzaak.
Ten eerste de buitengewone hitte, welke
het verklaarbaar maakte, dat... de Hongaren
zoo gedecolleteerd op straat loopen. Ook
de gentlemen, want wat ik in de verte steeds
voqr een matroos aanzag, bleek dichterbij een
tip top heer, met groote witte slappe boord.
wijd uitgeslagen over de jaskraag hangend,
Over het geheel had het vorig congres te
Stockholm een ander cachet! Daar heerschte
meer een bezonken rust, zooals wij dat van
onze Scandinavische stamverwanten niet
UIT DE NA TUUR
DXXXV
Heilige Pillekevers
Het is nog vroeg in den morgen. De zon
brandt al lekker op mijn rug, nu ik op een
bank in Artis ga zitten, om te wachten op
iemand, een lezer van de Groene, die mij
verzocht had van de partij te zijn, als ik de
pillekevers in het Insectarum zou gaan
bestudeeren. Hij zal zich verslapen hebben
of misschien mijn briefkaart niet bijtijds
hebben ontvangen; ik mocht hem niet zien
opdagen. Ik heb alleen 's morgens vroeg
tijd voor zoo iets tijdroovends. Bovendien
later op den dag en ook 's Zondagmorgens
heb je er te veel bekijks en wordt je afge
leid door de kennissen. Op dit oogenblik is
er geen enkele bezoeker in het gebouw en
ik ben ook niemand in den tuin tegenge
komen.
De zon kijkt schuin het Insectarium in,
maar bereikt de volière" van de kevers niet.
Toch zijn er al een paar arbeiders boven den
grond; het is daar in het tropische" zijzaaltje
van het Insectarium warm genoeg, nacht en
dag. Dat moet wel om de wandelende bla
deren en andere tropische insecten, die er
onderdak hebben gevonden.
Dit zijn wel niet de pilledraaiers, die ge
woonlijk de Heilige Pillekevers worden
genoemd, en die rondom de kusten van de
Middellandsche zee in menigte voorkomen.
anders verwacht hadden; maar bovendien
werd het aantal bezoekers toen op 1200,
thans op 3000 geschat. Verder het volks
karakter. In alles zijn de Hongaren even
luidruchtig, en vele congres-bezoekers ver
klaarden dan ook, dat zij nog nooit zooveel
geluid hadden gehoord als in Budapest n
op straat n in huis!
Den geheelen nacht duurde het voort;
steeds reden er rijtuigen, auto's en trams.
De accoustiek in de overigens zoo smaak
volle zaal der Redoute, was allerslechtst,
zoodat velen, die toch niets konden ver
staan, gingen babbelen, wat mrs. Chapman
Catt telkens noopte, den hamer te gebruiken.
Bovendien waren er punten aan de orde,
die geen algemeene instemming vonden, wat
ook al weer onderling overleg der gedele
geerden tengevolge had en de rustige rust
der vergadering niet bevorderde.
Zoo had Engeland bijv. voorgesteld een
internationaal persbureau op te richten, dat
in Londen zetelen zou.
Alles hadden zij al kant en klaar, zelfs al
correspondenten in Holland aangesteld, som
migen niet eens lid der Ver. voor vr.k.
vórdat het congres er nog sanctie aan
had gegeven. Zij dachten zeker Britannia
rules the waves" maar zij konden hier de
golven van den tegenstand niet beheerschen,
want de kleine landen bedankten er voor
onder Engelsche voogdij te komen.
De afstemming van dit punt der agenda
gaf ontstemming bij de voorstellers.
Verder was er een ander punt aan de orde,
dat ook langdurige discussies heeft uitgelokt.
Door het hoofdbestuur was reeds in Stock
holm voorgesteld een hoofdkwartier op te
richten. Nu kwam dit voorstel in stemming.
Het Maandblad van den Wereldbond zou
dan voortaan uitgegeven worden, daar waar
dat Headquarter gevestigd wordt, en onder
leiding komen van een comité.
Martina Kramers, die van de oprichting af
dit Maandblad geredigeerd heeft, vond hierin
aanleiding zich terug te trekken, daar zij
natuurlijk haar land niet verlaten wil, om
daar te gaan Wonen, waar het headquarter
komen zal, wat als eisch voor de redactrice
gesteld werd. Velen betreurden dat heengaan
zér, er werden woorden van groote waar
deering uitgesproken, waaraan door applaus
en opstaan van alle aanwezigen, kracht
werd bijgezet.
Het wordt nu aan het H. B. overgelaten
een Redactrice te benoemen en de plaats
van het hoofdkwartier te bepalen. Hoe het
nu in de toekomst gaan zal, zullen wij
moeten afwachten. Wjühopen alleen maar,
dat het geheel nu niet te veel ver-Engelscht
of ver-Amerikaanscht wordt.
Toen bij een latere stemming, waarbij
verandering der statuten aan de orde was,
het punt kwam, hetwelk aan nationale
vereenigingen met meer dan 10.000 leden een
progressief aantal stemmen zou verleenen,
vond dit, zooals zeer begrijpelijk is,
grooten tegenstand, want daardoor zouden
de kleine landen in verdrukking komen. Nu
blijft het zooals het is, ieder land 12 stem
men, alleen die landen, waar nog geen
Vereeniging is, en nog alleen met een
kiesrecht-comitégewerkt wordt, zooals Oosten
rijk, Galicië en Rumeniè', hebben slechts
2 stemmen.
Het voorstel, om aan vrouwen uit de
Oostersche landen, waar de positie der
vrouwen het vereenigingsleven voor haar
zoo bemoeilijkt, haast onmogelijk maakt,
het recht tot aansluiting te verleenen
(Auxiliary to the Alliance) werd natuurlijk
bij acclamatie aangenomen.
Maat het verschil ligt, geloof ik, alleen in
de kleur. Die in Artis zijn niet zwart,
maar glanzig purperkleurig, ze gelijken, wat
de kleur betreft, veel op de goud-violette
loopkevers die bij ons voorkomen, en wat
den vorm aangaat op onze grootste soorten
mestkevers; maar ze zijn minstens dubbel
zoo groot.
Het jochie, dat aanveegt, heeft versche
paardenmest op het zand gelegd, en de geur
daarvan schijnt onmiddellijk onder het zand
door te dringen; want er komen er nog een
stuk of vier met de breede gehoornde koppen
uit de openingen der gangen kijken. Eerst
werd alleen olifanten-mest, ook mest van
andere tropische dieren toegediend; want
sommige soorten houden zich aan bepaalde
stoffen; maar het is gebleken, dat de onver
teerde restanten van andere planteneters ook
gewillig wordt geaccepteerd, mits de con
sistentie maar geschikt is, om de specie tot
pillen te verwerken.
De zwaargebouwde en sterk gepantserde
dieren zetten zich ook meteen aan het werk.
Ik heb eerst Fabre's vermaarde experimenten
met den heiligen pillenkever nog eens over
gelezen, en hoewel de kevers in Artis uit
onze Oost komen en dus een heel eind
ver van Provence geboren zijn, gaan zij
bijna precies zoo te werk bij het maken
van de voor hen niet onsmakelijke pillen,
als Fabre's kevers uit de buurt van Avignon
en Sérignan.
De ruwe klomp wordt met de voorpooten
bijeengescharreld tot een hoopje, dat een
Te midden van het drukke congreswerk
kwam een telegram uit Holland ons den
voorloopigen uitslag der stemming melden,
die natuurlijk met vreugde vernomen werd.
Daar het congres van den Internationalen
Mannenbond voor V. K. eveneens te Buda
pest plaats had en er bovendien nog andere
openbare vergaderingen gehouden werden,
wist men dikwijls niet, waar heen te gaan, om
toch maar het belangrijkste niet te missen.
Ik meen echter goed te doen, nu nog
eerst eenige belangrijke punten van het
groote congres naar voren te brengen.
Mrs. Despart, die bij haar komst op het
podium stormachtig werd toegejuicht sprak
over het werk harer Vereeniging the
Freedom League," die ook, tot op zekere grens,
militant is en beklaagde zich, dat zij geen
aansluiting bij den Wereldbond kon verkrij
gen en niet stemgerechtigd was.
Hoewel het lot ons gunstig was geweest
en Holland op de eerste rij zat, konden wij
toch haar rede niet geheel volgen; maar
het was roerend die oude vrouw te zien,
met sterk gepassioneerde stem en heftig
handgebaar, de rechten der vrouw beplei
tend. Zij geleek een profetes!
Na haar kwam de mooie Mrs. Cobden
Sandersson, de presidente der Tax
Resistance League," zich over hetzelfde feit be
klagen. Zij vroeg geen gunst, want die
gewerd haar nu zij thans spreken mocht, maar
recht. Ook zij werd langdurig toegejuicht.
Doch Mrs. Chapman Catt kwam als een
wijze moeder wat kalmte in de opgewonden
gemoederen brengen. Zij zeide: ik wilde,
dat gij een van allen eens een poos in mijn
plaats waart. Tot 's nachts wordt mijn deur
belegerd door delegaties van Vereenigingen
die aansluiting eisenen. En nu weer deze
spreeksters! Waarom hebben wij dan toch
onze statuten? Moeten deze niet opgevolgd
worden? Elke volgende Vereeniging in een
land, waarin reeds een aangesloten organi
satie bestaat, moet minstens 3/»van het leden
aantal hebben, die de eerst aangeslotene
bezit."
Nu is dit mag men Mrs. Catt tegemoet
voeren voor Engeland haast iets
onbereikbaars, daar the National Union" een
kleine 50000 leden telt en de andere
vereenigingen er bestaan nog wel een tiental
andere het blijkbaar moeilijk tot 33000
brengen kunnen.
Bovendien wees mrs. Chapman Catt er
nog eens op, dat allen het werk der strijd
sters in de Freedom League" en Tax
Resistance League", waardeeren, maar dat er
door alle eeuwen heen martelaressen voor
de goede zaak waren geweest en dat er
thans ook nog zoovelen zijn, wier naam
men nooit verneemt.
Door haar groote welsprekendheid wist
de Presidente de symphatie weer te winnen
en de oppositie tot zwijgen te brengen. Er
was bij deze bespreking een background,
die de beide vorige spreeksters zeker wat
hartstochtelijker had gemaakt. Toen het
bekend werd, dat de suffragette Davison
gestorven was door haar daad bij de wed
rennen, had men verzocht, dat in de kerk,
waar domine Shaw zou spreken, voor haar
gebeden zou worden; dit is geweigerd.
Later is er in het gebouw der Pester Lloyd"
door een kleine gr»ep'"een,/7Jemor/a/ voor
haar gehouden. *?
Daar de Wereldbond steeds in omvang
toeneemt en er nu een groote uitgave voor
de deur staat, doordat de voornaamste ge
schriften vertaald en gedrukt moeten worden
in de talen der Aziatische landen, willen wij
de vrouwen daar bereiken, werd er een
beiiiiiiiiiiiiiHiiiiiimiiiiiiiiiiiii
paar maal zoo groot is als de kever zelf;
een enkelen keer zag ik er een, die het rijk
alleen had, anders te werk gaan; hij ging
boven op den stapel zitten en draaide er
met de poolen in rond; daarna beschreef het
dier boven op de mest een keer of zes een
cirkel met zijn achterlijfspunt, waarbij zijn
kop het centrum uitmaakte; toen hij op zij
ging, was een kring op de mest geteekend,
een kanaaltje een gleufje, althans, dat zoo
goed als cirkelrond was.
Dit ring-kanaaltje werd verdiept, door er
den kop als een schop in te zetten; en daar
het materiaal uit het ringvormig gootje in
het midden van den kring werd geworpen,
ontstond een heuveltje; in den vorm van een
halven bol ongeveer. Nu zette de kever er
zijn kop onder en groef er onder door,
zoodat het heele zaakje een eindje werd opge
licht; er kwam een klompje uit, dat al
eenigszins in het ruwe op een bol geleek en dat
dan ook van den stapel af in het zand rolde.
De kever schoof er nog wat mest bij op
en draaide er een keer of wat omheen; de
heele berg was al grooter dan hij zelf; nu
scharrelde hij met de scheenen van de voor
pooten nog meer mest naar zich toe en
begon er met die platte spaden (het zijn
pooten zonder voeten) op te kloppen en den
ruwen bal om en om te gooien. Daarna
gaven zij de pil over aan de achterpooten
die er als een hoepel omheen sloegen, en
beurtelings loslieten of vastpakten. Met de
groote haken aan die pooten, sloeg hij er
in en draaide dan, door den poot naar zich
toe te halen en te krommen, den bal rond
waardoor de pil telkens een andere rotatie-as
kreeg en al aardig glad en rond werd. Het
scheen wel of de middelpooten het werk
overnamen, als de achterpooten moe werden.
Eindelijk schijnt de pil groot genoeg te
zijn en wordt alleen nog maar gewerkt aan
de volmaking van den vorm; en dat moet
gezegd worden: er valt weinig op aan te
merken; menig kind krijgt in de sljödles
met zijn handjes den kleibal niet zoo gauw
en zoo mooi rond, als deze kever met zijn
pootjes het met zijn mestbal klaarspeelt.
Als het diertje zijn werk een paar maal
op een afstand bekeken heeft, begint hij
den bal weg te rollen; het verzamelen en
fatsoeneeren gebeurt bij de voorraad-plaats;
waar tal van medearbeiders werkzaam zijn,
en ieder zooveel mogelijk wegpakt en zich
zoo snel mogelijk met zijn schat, in dit geval
zijn boterham, uit de voeten maakt, om die
ergens op een rustig en veilig plekje in te
graven en er van te gaan smullen.
Dit kan in een terrarium, al is het er een
van groot model zooals in Artis, natuurlijk
niet ver gaan, en daardoor gebeurt er iets
tragi-komisch; is de kever bij het glas ge
komen, dan tracht hij er eerst met zijn rug
doorheen te drukken: dat gaat niet; hij zwenkt
zijwaarts af en doet zoo de ronde langs de
wanden; zoo komt hij na een poosje weer
op de plaats terug, waar hij geweest is en
sjouwt verder.
De stand, die de kever bij dit moeilijk
transport aanneemt, is in Artis af wisselend :
roep op de beurzen gedaan en spoedig was
een duizend pond bijeen.
Noorwegen deelde nog mede, dat nu
daar te lande voor eenige weken het alge
meen V. K. is ingevoerd, bij de laatste
verkiezingen voor het Storthing 46 pCt.
landbewoonsters en 80 pCt. stadbewoonsters
haar stemplicht vervuld hebben, terwijl in
de steden slechts 75 pCt. mannen stemden.
De vraag, waar het volgend congres zou
zijn, maakte weer heel wat tongen los.
Frankrijk kwam met een invitatie voor
1917. San Francisco en Los Angelos beiden
met een invitatie voor 1915, voor Los Angelos
als welkome aanleiding prijzende de ten
toonstelling te San Francisco en de ope
ning van het Panamakanaal; maar aan
gezien de Amerikaansche vrouwen haar zaak
wel zonder internationale hulp klaar spelen,
(Californië heeft bovendien het V. K. reeds)
zal niettegenstaande ik vernam, dat zij dan
een vrij schip" naar Europa zouden zenden,
het volgende congres wel in Duitschland
plaats hebben, daar niet alleen het H. B.,
maar iedereen overtuigd is, dat dat land
eens een internationale duw hebben moet.
Bij de periodieke H. B's. verkiezing, werd
mrs. Chapman Catt bij acclamatie als presi
dente herbenoemd en het aantal leden, van
7 op 11 gebracht.
Thans hebben daarin zitting: mrs. Stanton
Coit, Engeland; miss Christabel Mac-Millan,
Schotland; mrs. Fawcett, Engeland; f roken
Signe Bergmann, Zweden; f roken Furuhzelm,
Finland ; fraulein Borika Schwimmer, Hon
garije ; madame Schlumberger, Frankrijk;
frau Marie Stritt, Duitschland; frau
Lindemann, Duitschland, en mrs. Stanley Mac
Cornich, Amerika.
N. MANSFELDT-DE WITT HUBERTS
* fe *
Allerlei
Kiekjes
Een amateur-photograaf, die tevens voor
treffelijk echtgenoot en huisvader is, zegt
een middel gevonden te hebben, om zich
in droeve dagen te troosten.
Hij maakt moment-opnamen van
oogenblikken van groot huiselijk geluk, die in
later tijd zijn herinneringen zullen verleven
digen, en dan wellicht een tegengift kunnen
zijn tegen zwaarmoedigheid en
zwaartillendheid.
Op deze wijze," zegt hij, wend ik den
arbeid met mijn camera aan, tot het nastre
ven van een hoog zedelijk doel."
Hij photografeert zijn vrouw als zij haar
beau jour heeft; zijn kinderen, terwijl zij zich
vermaken met hun liefste spel. Hij maakt
een kiekje van een huiselijk feest op een
zomerdag, stralend van zonneschijn, hij ver
eeuwigt den glimlach op 't gelaat der moeder
na de geboorte van haar eerste dochtertje...
en zoo voort. We laten aan de phantaisie
onzer lezeressen over zich alle idyllische
oogenblikken te verbeelden, die deze w
llevenskunstenaar zal kunnen opvangen op
zijn gevoelige platen. Hij verklaart: De
camera behoorde in geen enkel huishouden
te ontbreken. Zij is een bron van levens
moed en levenslust."
* * *
Haarwerk
Een lezeres, die mijn korte mededeeling
over Haarwerk" las, schrijft mij: Wij be
zitten thans nog een paar van deze aritieke
haarwerkjes uit het einde van de achttiende
eeuw. Het zijn de portretten van mijn bet
overgrootvader en bet-overgrootmoeder, vol
op den kop of rechtop; op oneffen terrein,
tusschen gras en steentjes door, gaat de
kever geregeld op den kop staan, steunt
met zijn korte voorpoot op den grond, en
duwt er mee af, nu rechts, dan links. De
omhoog gerichte achter- en middelpoot
houden met de klauwtjes de bal vast; die
klauwen haken er telkens in en rollen zoo
den pil achteruit.
Pas is mijn pilledraaier op weg naar de
veiligheid of een ander komt bij hem en
vat mee aan. Maar dat bevalt onzen draaier
niet; de tweede staat rechtop, den kop om
hoog, de voorpooten op den bal en duwt
werkelijk in de goede richting mee. Maar
de rechtmatige eigenaar keert zich even
recht, klimt over den bal heen, zet zijn kop
onder de borst van den ongenoodigde en
schept" hem zoo netjes, dat een handig
vechtersbaasje uit de Jordaan het hem niet
zou kunnen verbeteren. De indringer ligt op
zijn rug te spartelen, en op een drafje gaat
intusschen de bezitter met zijn pil verder.
Dat spelletje herhaalt zich telkens; tot groot
vermaak van een paar jonge dames, die
onderdehand zijn binnengekomen. Zij scha
teren het uit. Father come here," roept de
eene tot een heer in de groote zaal, look
what a nice fight! Well done, boy! Well
done!" roept de ander.
Het is waarlijk kluchtig. En 't is net of
de kevers het voor een grapje doen, dat
pogen om een ander zijn pil af te gappen.
Want het lukt geen enkelen keer, en elke
aanvaller maakt de verplichte buiteling.
Fabre, die dit honderden malen in de na
tuur heeft nagegaan, vertelt, dat als de
meehelper volhoudt, en bewijst oprecht mee te willen
helpen, de eigenaar hem stil zijn gang laat
gaan; samen sjouwen ze dan de pil naar een
rustige plek. De eigenaar blijft steeds duwen
en loopt op zijn kop; de andere trekt. Komen
ze na veel tegenspoed gewoonlijk op
de gewenschte, waarschijnlijk al van te
voren uitgezochte plek, dan verlaat de
eigenaar even zijn pil en graaft snel een
ondiep kuiltje in het zand; de helper maakt
soms van die gelegenheid gebruik; hij zet
zich op zijn kop en gaat er met de pil vandoor.
Krijgt de baas dit gauw genoeg in de gaten,
dan zet die hem na, haalt hem in en het
gevecht wordt hernieuwd; ernstig wordt het
nooit. Gewoonlijk zet de dief, indien hij den
eigenaar te gauw ziet terug komen, zich
voor de pil neer, trekt hem alleentjes in de
richting van de plek waar de smulpartij
zal plaats hebben. De eigenaar is met die
schijn-eerlijkhcid te vreden en samen gaan
ze den kuil in, waar ook de bal wordt in
getrokken ; het maal begint eerst nadat de
opening bijna geheel is afgesloten.
Uitteraard moet een spijsverteringsorgaan
dat te gast gaat op stoffen, voor een ezel of
paard onverteerbaar gebleken, bijna uit
sluitend op cellulose dus, bijzonder op zoo'n
lastige vertering ingericht zijn. Het is dan
ook merkwaardig lang en voorzien van een
extra maag voor het opweeken of oplossen
van al te taaie vezelstoffen. De smulpartij
van een enkelen pil kan eenige dagen duren,
gens een familie-overlevering van hun eigen
hoofdhaar gemaakt: het vrouwenportret van
donker blond haar, het mannenportret van
zwart. Ze zijn gevat in gouden omlijstingen,
niet veel grooter dan een gulden en dus zeer
fijn van bewerking. Niettemin zijn ze zeer cor
rect van teekening en levendig van expressie.
De kunstenares, die deze haarwerken maakte,
was, volgens mijn vader, een oudtante van
mij, die (ook alweer volgens de familie
overlevering) bizonder in dezen kunstarbeid
uitblonk.
Het werk is overigens zoo fijn, dat men alleen
indien men 't weet (en dan nog door een
goed vergrootglas) zien kan, dat 't haarwerk
is. Oppervlakkig bezien maken de portretjes
den indruk van sepia-teekeningen.
* * *
Dieet
Een Indisch geleerde heeft dezer dagen
in Londen in een wetenschappelijke
vereeniging een lezing gehouden, waarin hij zeer
merkwaardige dingen vertelde over den in
vloed van verschillende soorten van voedsel
op de hersenen.
Hij dulde, dat de verschillende kaste of
standen in Indië, getrouw aan de eeuwenoude
traditie, elk een geheel afzonderlijke wijze
hebben van zich te voeden.
De leden der priesterkaste zijn vegetariërs.
De nuttiging van uitsluitend plantaardig
voedsel houdt de ziel rein, en maakt den geest
rijp voor 't overdenken van diepe waarheden.
De kaste der krijgslieden echter is aange
wezen op de nuttiging van vleesch, want
vleesch schenkt kracht en moed, en de
krijgsman behoeft niet de zachtheid en
fijnheid van ziel te cultiveeren, welke de
priester boven alles noodig heeft. Deze beide
voornaamste standen hebben dus beiden een
zorgvuldig omschreven dieet, en slechts
aan de laagste kaste is het geoorloofd alles
te eten ... wat de pot schaft."
De Indische geleerde meent, dat in deze
oeroude traditien een grondwaarheid ligt,
die niet over het hoofd mag worden gezien.
Het dieet, zegt hij, kan ontegenzeggelijk veel
bijdragen tot de vorming van karakter en
verstand, mits het maar over vele jaren
met de grootste consequentie en zorgvul
digheid worde toegepast. Misschien zullen
dus ten slotte de koks en keukenmeiden de
beste wereldhervormers blijken, en de victorie
der verbetering van het menschdom zal uit
gaan ... van de keuken, en op deze wijze
zal het dus voor de intellegente vrouw der
toekomt mogelijk zijn, in den letterlijken zin
haar man op te voeden" in de richting,
welke ze wenscht.
* *
Bruiden
Wanneer in Siam een vrouw een leeftijd
heeft bereikt, waarop ze waarschijnlijk geen
huwelijk meer zal doen, wordt ze, wat de
volksmond noemt, een koningsdochter", en
Zijne Siameesche Majesteit beschikt dan over
haar hand.
De koning houdt dan een revue over de
gestraften, welke zich in de staatsgevange
nissen bevinden, kiest er n uit, en deelt
dezen mede, dat hij de vrijheid kan erlangen,
indien hij het meisje huwt. Dit voorstel
wordt natuurlijk meestal aangenomen. Voor
beide partijen wordt het intusschen hierdoor
verzacht, dat, de Siamees meer vrouwen mag
hebben. Hij is intusschen verplicht voor het
onderhoud van allen te zorgen. Het is nochtans
te begrijpen, dat de Siameesche meisjes er
met al haar beschikbare talenten naar streven
geen dochters des konings" te worden.
ALLEGRA
gedurende welken tijd onafgebroken gegeten
wordt.
De mestballen, welke de dieren voortrollen,
dienen inderdaad uitsluitend tot voedsel.
Vroeger was de meening, dat de wijfjes
kever in zulk een bal ook haar ei aflegde
en dat de larve er in het najaar als vol
wassen tor uitkwam. Al vijf a zesduizend
jaar is deze kever bekend. De oude
Egyptenaren hadden hem immers gekozen als sym
bool van den zonneloop en hem nagebootst
in allerlei metalen en in schitterende mine
ralen. Honderden keeren is het leven van
dezen kever in huis en hof nagegaan.ookis het
door entomologen van naam bestudeerden elk
nam maar aan, dat het zoo ging met de
voortplanting als altijd werd geschreven.
Eerst weinig jaren geleden heeft Fabre,
de beroemde Fransche veld-entomoloog, ont
dekt, dat het heel anders toegaat en dat de
kever nooit in een voeder-mestbal een ei
legt. Hij had er zelf al twintig jaar naar ge
zocht en premies beloofd aan schoolkinderen.
Voor iedere pil met een ei of larve er in
zou Fabre aan den vinder een franc betalen,
maar er kwam nooit niemand met zoo'n pil,
hoe de jongens ook gezocht hebben. Eindelijk,
jaren later kwam een jonge schaapherder
bij Fabre met een raar ding, dat hij uit een
pilledraaiers-hol had gehaald, zooals de
man zei.
Het was een klein peertje, veel kleiner
dan een pil van Scarabaeus sacer, niet
grooter dan een walnoot en zoo hard als
hout. Fabre twijfelde er aan of het iets met
den heiligen pillekeverzou hebben uit te staan.
Hij ging met den schaapherder mee. En jawel
op de helling, onder pas gekapt hout, vond
de entomoloog een tweede peertje in een
holte, klaarblijkelijk door een pilledraaier
gegraven; eindelijk vond hij er een, die door
den kever werd vastgehouden.
Nu was de zaak gezond. Bij onderzoek
bleek, dat het smalle eind van het peertje een
luchtkamer is en deze het ei bevat, dat zoo
groot is als een tarwekorrel. Sedert is door
Fabre de geheele ontwikkeling nagegaan.
In het spits komt de larve uit het ei, en
zijn instinct of zijn reukorgaan zegt hem,
dat hij niet moet doorbreken aan de dunste
kant maar naar het dikker gedeelte. Daar
ligt de voorraad die zijn moeder voor hem
klaar heeft gemaakt, niet van de ruwe mest
van paarden of ezels die haar zelf tot voed
sel heeft gediend; neen, van de fijnste soort
schapenmest en zoo verwerkt, dat het bin
nenste een lekker homogeen deegje is
geworden.
De buitenlaag van het peertje wordt ten
slotte, al ligt het een decimeter dik met
aard bedekt, in de heete zomerzon van
ZuidFrankrijk zoo hard als een steen. De vol
wassen larve, verpopt er in; maar eerst als
de herfstregens komen en het hulsel week
is geworden, kan de volwassen pilledraaier
het verlaten en zich gaan oefenen in het
handwerk, dat hem letterlijk en figuurlijk de
kost verschaft.
E. HEIMANS