Historisch Archief 1877-1940
31 Aag. '13. No. 1888
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
WOUWENRUBRIEK
IIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIl'lllUIIMIIIIIUIIMMIIIIIIIIIII
Tutti Frutti
De Regeering van Groot-Brittannië zorgt
er voor, dat de V. K.-voorstanders steeds
nieuw propaganda-materiaal verkrijgen.
Zooaïs bekend, werd door den gemeente
raad van 180 groote steden in Engeland,
Schotland en Ierland een resolutie aanvaard,
ten gunste van het parlementair V. K. en
deze aan de Regeering toegezonden.
Een groep van 30 gemeenteraadsleden
begaf zich naar Londen om bij den eersten
minister Asquith op audiëntie te gaan, ten
einde hem de vraag voor te leggen, waarom
zij op deze resolutie nooit eenig antwoord
van de Regeering ontvangen hadden.
Schriftelijk hadden zij deze audiëntie reeds
driemaal aangevraagd, maar ook driemaal een
weigering ontvangen. Daarom begaven zij
zich nu persoonlijk naar Londen, omdat zij
het constitutioneel recht, door den premier
in gehoor te worden ontvangen, zich niet
lieten ontnemen.
Zij kondigden hun bezoek aan, maar
vonden mr. Asquith .niet thuis,-alleen zijn
secretaris.
Toen werd een straat-meeting voor de
deur van den minister gehouden, om het
publiek kond te doeri, op welke wijze zij,
gemeenteraadsleden van Glasgow, Edinburg
enz., door den minister behandeld werden!
Hoewel zij de speciale gasten waren van
den Mannenbond en de
Tooneelspeelstersbond voor V. K., lieten alle andere V.
K.vereenigingen zich dit buitengewone geval
niet ontgaan, zoodat die gemeenteraadsleden
op ontelbare tea's en lunches het doel hunner
komst konden uiteenzetten, terwijl de speech
die mr. Asquith niet heeft willen aanhooren,
als propaganda-papier bij duizenden op de
straat verkocht werd.
Een Deensch echtpaar, graaf en gravin
Tramp, dat zich zeer voor het emigratie
probleem interesseert, heeft in Alberta, een
territorium in West-Canada, een boerderij
gekocht van de Canadian-Pacific-Railway,
om daar met eigen oogen te zien, hoe de
verschillende nationaliteiten zich daar aan
passen bij dat soort van werk, om te weten
of het voor hunne landgenooten raadzaam
is, daarheen te trekken.
N. MANSFELDT?DE WITT HABETS.
* * *
De Man"
Prof. Heymans, die een heel boek over de
psychologie der vrouw geschreven heeft,
zegt, dat zij niet houdt van de analyse.
Benige inzenders hebben mij hierop gewezen
en gevraagd wat ik wel van de vrouw voor
antwoord verwachtte. Een vrouw analyseert
haar liefde niet.
Sommigen, zou ik denken, niet meer. Een
van de aardigste inzendingen dezer vrouwen
was wel deze:
As I am past thirty, anything will do.
D.w.z. Daar ik de dertig gepasseerd ben, is
alles wel geëigend.
UI T DE NA TUUR
DXLIII
Champignon-kweekende mieren
Het spreekt van zelf, dat niemand het
wilde gelooven; ook nog niet grif, toen het
bevestigd werd door geloof waardige natuur
onderzoekers, die opzettelijk, met het doel
de zaak ter plaatse grondig te bestudeeren,
naar het vaderland der bladsnijders waren
getrokken.
Want er was al zooveel over de wonder
lijke daden der mieren verteld, dat later weer
werd ingetrokken; de proeven van de onder
zoekers hadden immers zonneklaar aange
toond, dat een mier heelemaal geen verstand
heeft en niets anders kan doen, dan dat
waartoe zijn instinct, zijn aangeboren kunst
hem dwingt; een mier is een reflex-machine,
heette het, even als elk ander dier; elk spoor
van overleg, van handelen naar omstandig
heden is den dieren vreemd. Hoe zou dan
een dier opzettelijk en met succes planten
kunnen kweeken?
Wie er nog iets van beliefde te gelooven,
haalde de ouden aan, die immers ook al
wisten te verhalen van mieren, welke koren
verzamelden. De heele geschiedenis van die
landbouwkundige mieren zou wel weer uit
draaien op het eenvoudig feit, dat de zaden
gewoon kiemen, waar de mieren ze verstopt
hebben, om als voorraad in slechte tijden
te dienen. En dat is toch niets nieuws in de
dierenbiologie! Het heele dierenleven draait
om twee polen, de zorg voor de voeding en
de voortplantingsdrift. Van iets menschelijks,
zooals opzettelijk kweeken toch wel zijn zal,
kon geen sprake zijn.
Stellig is het waar en nooit tegengespro
ken, dat alles wat ons zoo wonderlijk schijnt
in het dierenleven, neerkomt op het
voedingsen voortplantingsinstinct. En wat die
landbouwende dieren betreft, ongetwij
feld valt het geval in kwestie groo
tendeels onder het eerste.
Toch is er iets aparts bij, het
is niet alleen maar het ontkiemen
van als voorraad in den grond ver
borgen zaden. In de eerste plaats
is opgemejkt en ontwijfelbaar aan
getoond, dat sommige mieren, die
aan tuinbouw doen, (dat zijn weer
andere soorten dan de
paddestoelenkweekers) een groot deel der zaden
van de kiem ontdoen, laten gisten
en ze voor voedsel gebruiken, maar
dat ze de rest kiembaar laten; dat
zij den groei regelen, door uit te
roeien, wat niet precies op de plaats
opkomt, waar zij het hebben willen,
is evenzeer volkomen waar gebleken;
al is de eene soort hier bekwamer
of vlijtiger bij dan de andere.
Wat die zwammenkweekerij be
treft, het is duidelijk dat die, als
het gebeurt, onder den grond moet
geschieden. Ieder weet wel, dat de
menschelijke champignonkweekers
dit ook doen; het ligt in den aard
van het gewas, dat lichtschuw is.
De menschen brengen sporen,
hyphen of zwamvlokken dat zijn
zooveel als worteldraden in een
vooraf geprepareerd mestbed over.
De zesvoetige Atta's doen niet
Een andere zond, en bedoelde blijkbaar
hetzelfde:
Ongetrouwd.
v. E.
Vele vrouwen wenschen den man kracht
en zachtheid", ook wordt er gevraagd om
goede manieren", die dus blijkbaar nog al
eens ontbreken. Een schrijft: Op uw vraag
antwoord ik: Een gentleman!" Een veel ver
spreide gedachte geeft L. C. S. te Haarlem
in verzen:
Gij vraagt mij thans hoe ik
Den man mij begeer:
In 't kleine mijn dienaar,
In 't groote mijn Heer.
Bindt hij mij den schoenriem,
Die houding zij schijn,
Want knielende moet hij
Mijn meester nog zijn.
Op deze gevoelvolle rijmt slecht E. G. O.
Zij zegt:
als een mooi,'mak trekpaard.
En de lichtzinnige:
Een Don Juan, die ten slotte mij kiest.
Nog zoo eene, Nelly geheeten:
Leider van mannen,
Verleider van vrouwen.
Of een ... man?:
De man, die de vrouw het meest behaagt
is de amant, de verboden vrucht en het
vruchteloos verbod.
Dan komen we aan de meer algemeene:
L'homme qui me plait!
D'une fantaisie, plus léger qu'une paille;
Jeune, plein d'esprit, toujours galant.
Il faut tre de haute taille,
Clean shaved, aimable et vaillant.
Un vrai et bon fils de spn père;
Et... quand il aime vraiment sa mère,
Je l'aimerai au moins autant.
ARDATH.
Een ander:
Mari, amant,
Ami, enfant.
Een vrouwelijke wensch, niet zonder be
slistheid geformuleerd :
Een krachtstation, waarvan ik de
bedrij]'sdirectrice ben.
FEMINA RELAIS.
En het antwoord, waaraan ik den prijs
geef, zoodra de inzendster mij haar naam
opgeeft:
De moderne man moet zijn als de toren
van de Amsterdamsche beurs: vierkant
de scherpe hoeken gebeeldhouwd.
SONJA MANUS.
Dank aan allen.
ALLEGRA: DE MAN",*
p. a. Amst. Wbl. v. Ned.
Keizersgracht 333, Amsterdam.
Allerlei
Voorzichtig
Iedereen heeft zoo z'n eigen zwakheden
en vreezen, en de Koning van Engeland
maakt op dezen regel geen uitzondering.
iMiiiimiimiiiiiiiiiiiin miiimimmiiiimi imm
minder dan dat, wel meer. Zij hebben het
zoover gebracht, dat zij een tusschenvorm,
een overgang tusschen den zwamvlok en den
bekenden zwamhoed met sporen doen op
treden, een vorm die voor zoover bekend
is, in de vrije natuur niet voorkomt. Dit zijn
de .merkwaardige zwam-knolletjes of
kohlrabi's; daarover straks meer. (Zie het figuur.)
Aan ieder die wat van zwammenkweeken
weet, is het ook bekend, dat de groote moei
lijkheid hierbij bestaat, in het zuiver houden
van het broed" en het bed. Onder alle
mogelijke voorzorgen wordt het broed tot
een reincultuur" gemaakt, geen andere
zwammen mogen er in opkomen.
En dit nu doen de mieren ook en nog
wel in een tropenland, waar het aantal
parasitische zwammen nog heel wat grooter is
dan bij ons. Toch spelen die stomme"
dieren het klaar.
Zij zorgen dan ook zelf voor het materiaal
van het kiembed voor hun zwammencultuur.
In lange rijen trekken zij er, als gevaar
dreigt, 's nachts, waar zij weinig te vreezen
hebben ook bij dag er op uit. De colonne
kiest een boom, een boschje of een
cultuurtuin tot maaiveld. Soldaten mieren uit het
zelfde nest als de snijders, maar met oneven
redig groote koppen en daarnaar afgemeten
kaken gaan mee ter verdediging bij
een eventueelen aanval door andere mieren;
zij houden de wacht, maar werken, als hun
dienst niet voor iets anders gevergd wordt,
mee in de campagne. Een flinke boom kan
in n nacht kaal gesneden worden. De
bladeren worden geknipt in schijfjes van
ongeveer een halve cent grootte.
De stukken vallen onder den boom; daar
laten de dieren hun oogst een dag of een
nacht liggen, zoodat de bladeren afsterven of
althans iets indrogen. Slechts een klein deel
wordt dadelijk meegenomen.
Bij het terugtrekken van de colonne draagt
Mieren bij het zwammenkweeken. De bovenste legt
een gebouwd bladstukje bij de overige; de onderste
brengt bij de geprepareerde bladeren een brokje
zwamvlok, dat op het kiembed verder zal groeien.
(Oeteekend naar een foto Goeldi: Der Mierenstaat).
Stond er wellicht aan zijn wiegje een booze
fee, dievoorspelde dat hij sterven zou door het
breken van een electrische leidingsdraad?...
Ik weet het niet; maar het is bekend in geheel
Londen, dat van een straat met
bovengrondsche tramleiding, waardoor de Koning
passeeren moet, steeds even voor zijn komst,
de stroom wordt uitgeschakeld. Misschien
ook ducht Z. M. wel de een of andere ge
heimzinnige aanslag van anarchisten per
electrische kabel
* * *
China
Men heeft altijd voorspeld, dat China, in
dien 't zich nmaal ging hervormen volgens
Europeesch model, dit niet ten halve zou
doen, en deze voorspelling begint nu al
aardig uit te komen, want 't ministerie van
oorlog der jongste republiek is meteen zijn
vernieuwings-campagne maar met 't aller
nieuwste begonnen en heeft besloten een
luchtvloot van 1000 vliegmachines te laten
bouwen. Het Hemelsche rijk" zoekt blijk
baar zijn weerkracht zoo dicht mogelijk bij
den hemel. We kunnen nu verwachten, dat
op den een of anderen Zondag-achtermiddag
in Europa plotseling het gele gevaar" uit
de lucht zal komen vallen. Ik verneem, dat
een aantal Chineesche new-women," wier
veel te kleine, in lood geschoeide voetjes
niet geschikt zijn, om er op te loopen, zich
thans op vliegen toeleggen, en misschien
ook deel zullen uitmaken van het
aviateurscorps. De Chineesche luchtvloot zal in
Frankrijk gebouwd worden, en geestig bab
belende, gracieus buigende Fransche instruc
teurs zullen de mesdames Chrysanthème en
de ladies Butterfly tot de geheimen der
vliegkunst inwijden.
* * *
Huwelijk
Is men in Amerika niet wat al te nuchter
en wat al te praktisch... In den staat
Pennsylvanië is een nieuwe huwelijkswet op stapel
gezet, waarin o. a. de bepaling voorkomt, dat
bruid- en bruidegom, voor ze van den staat
permissie krijgen om samen in het
huwelijksschuitje te gaan spelevaren, een lijst van 48
vragen zal worden voorgelegd betreffende
den gezondheidstoestand van hun geestver
mogens en hun lichaam. Alleen indien ze,
naar de meening van een zeker geneeskundig
college, deze voldoende beantwoorden, mogen
ze... elkander liefhebben. Sluit niet alles als
een bus,... dan pakken de geleerde heeren
den lachenden guit Amor bij zijn vlerken en
gooien hen als een vlieg of een spin de
deur uit...
't Mocht wat!.., Ik wed om een blank
vijfje, dat Cupido zich op zijn geleerde
belagers zal weten te wreken.
Kommt Liebe, sie wird siegen,
Und finden den weg!
* * *
Dans
Een nieuw badplaats-vermaak heeft men
dezer dagen uitgedacht in de Engelsche
badplaats Brighton, en dat is nu wel de
schitterendste uitvinding van het sportjaar.
Op een der wandelpieren, die zich in de
onmiddellijke nabijheid van de?bainsmixtes"
bevindt, heeft men namelijk een muziek
tempel opgericht en bij goed weer zitten
daar de muzikanten eiken morgen, in het
baderssuur, van half tien tot twaalven, de
Illllllllltlllllllllllll Illllllllllltllllllllllllllllll IIIIIIM1IIIIIIIIIIIIMII
elke snijder een bladstukje in den bek mee.
Doordat dit omhoog steekt, dacht men
vroeger aan een soort parasol, die tegen de
zon moest beschermen; maar ook 's nachts
wandelden de atta's er mee nestwaarts; dus
moest het iets anders zijn.
Ook het opgraven van de nesten gaf nog
geen duidelijke verklaring. Vermoed werd
natuurlijk in de eerste plaats, dat de bladeren
tot voedsel moesten dienen. Eerst door de
gelijktijdige studie in de natuur en het labora
torium ging er een licht op. Al in 1874 heeft een
Engelsch onderzoeker, Thomas Belt, de mee
ning uitgesproken, dat de parasol-mieren
de bladstukjes tot een mestbed voor padde
stoelen zouden verwerken. In 1893 heeft
Möller, een Duitsch mycoloog, door experi
menten de gissing van Belt tot een feit
verklaard.
Möller kon aantoonen, dat steeds den zelfden
paddestoel gekweekt werd door een bepaalde
parosolmier; en dat de Zuid-Braziliaansche
bladsnijder Atta discigera.de schijf jesdragende
Atta, ook altijd een bepaalde amanita-soort,
Rhozites gongylophora kweekt.
Dat is dus wél een rein-cultuur, zooals de
mycologen en bacteriologen het noemen.
Wie nu meent, dat dit weer iets
van-zelfsprekends is, dat namelijk de mieren met de
bepaalde soort bladstukjes ook de bepaalde,
geen andere zwamsporen meebrengen, heeft
het mis.De dieren brengen niet n en dezelfde
soort naar huis: de fourage-troep neemt op den
tocht, wat ze krijgen kan ; soms boomblaren
en aardbei-blad tegelijk.
Daarin schuilt dus niet de oorzaak van de
zuiverheid der cultuur.
Vele bijzonderheden van deze merkwaar
dige kweekerij door dieren zijn in de laatste
jaren successievelijk bekend geworden, al
ging het niet gemakkelijk. Het
landbouwdepartement bemoeide er zich mee, loofde
prijzen uit en stelde subsidies voor expedities
beschikbaar; want het gold een nationaal
belang. Al is nog lang niet ajles in onderling
verband duidelijk geworden, wat men te
weten is gekomen, is al heel veel voor zoo'n
verbazend moeilijke studie als deze
mierenbiologie.
Door het opgraven van de kolonies van
Atta, bleek het, dat de zwambedden in
halfbolvormige holten werden aangelegd, die
met elkaar in verband staan en door een pijp
of mijngang van een centimeter dikte ook
met de buitenlucht. Door die pijp wordt het
zand naar boven gebracht en als een
kraterwand rondom den ingang gelegd.
In elk holletje bevindt zich een poreuze,
sponsachtig massa van de gekauwde en
gekneede bladstukjes; daarop en daarin
groeien de zwammen. De mieren laten even
wel de zwamdraden niet alles overwoekeren,
ze houden ze kort, of het een geschoren
grasperk moest worden. Hierdoor wordt het
vormen van den sporenhoed belet; maar nu
ontwikkelen zich op de draden veel
eiwithoudende knoppen. Dit zijn de voedzame
zwamknolletjes, waarom het den dieren blijk
baar te doen is. Zij schijnen daar zeer veel
van te houden, zoodat het hun hoofdvoedsel
is geworden.
Wanneer een bladsnijder thuis is gekomen
met zijn bladschijfje, treft hij in de
kweekkelder een paar veel kleinere mieren aan,
die dadelijk beginnen met het stukje blad
in veel kleinere stukjes te bijten; daarbij
Illustration
Een vrouwelijke kiezer in Finland, haar stembriefje afgevend
heerlijkste walsen en polkas en een keur
van de allernieuwste danswijzen te spelen.
En dan is er natuurlijk bal in zee, en
terwijl het schuim der branding om hen
heen spat, dansen de heeren en dames in
hun luchtige tricot-badbakjes de One-step en
de Turkey-trot, dat najaden en tritonen er
jaloersch op worden.
De dansmeesters zijn inmiddels bezig
nieuwe dansen te arrangeeren, die zich nog
beter bij het terrein aanpassen. Er wordt ver
teld, dat weidrade Aalsprong" en de
Haaizwaai" furore zullen maken.
* * *
Geverfd
De nieuwste Parijsche mode is het verven
van het haar in allerlei phantastische lichte
kleuren als vergeet-mij-niet blauw, saumon,
kanariegeel, paille enz.
Vooral in 't winter-seisoen, zegt men, zal
dit snufje opgang maken, want meer dan
ooit te voren zal men bergen van bont
dragen en de lokken worden gekleurd, op
dat ze tegen de kleur der hoog-opstaande
pelskragen en boa's zullen contrasteeren.
Brilletje
Een jonge lezeres beklaagt zich tegen mij,
dat ze sterk bijziende is, een gebrek, dat haar
nog niet zoo erg zou hinderen, indien het
haar niet verplichtte op straat een bril te
dragen. Ze heeft zich daar zoo lang mogelijk
tegen verzet, want ze vindt het afschu
welijk", maar ze werd met verschillende
menschen kwade vrinden, omdat ze hen op
straat niet groette. Ze begonnen haar een
trotsch nest" te vinden, en nu heeft ze
moeten kiezen of deelen en draagt een... bril.
Ik zou mijn lezeresje raden, zich niet zoo
veel moeite te maken over dat brilletje, want
er zijn heel wat dames, die een lorgnet uit
muntend kleedt. Het staat koket en piquant
zoo'n nuffig, klein fokje (natuurlijk een
so-easy" met - verguld montuur) op een
pienter wipneusje, en geeft vaak aan een
overigens gewoon gezicht een toetsje van
schranderheid en intelligentie.
Ik ken wél dames, die er wat voor zouden
geven, om een heel klein tikje bijziende te
zijn, net zóveel, om verplicht te zijn,
haar gelaat door een sierlijke lorgnet interes
sant te maken,
ALLEGRA
iilliliilmiiiiiiiiillilliuiiiiiiliiiiiiiiN
Een paar ondergrondsche kweekkeldertjes van de mieren; bij het bovenste
groeit de zwamhoed boven den grond uit, de middelste is pas aangelegd,
de onderste laat de zwamknolletjes zien, waar het den mieren om te doen is.
(Geteekend naar een foto Goeldi: Der Mierenstaat).
houdt de aanbrenger van dit blad, dit steeds
in zijn kaken.
Door vermengen met speeksel of een an
der vocht en het dooreenkneden, wordt de
kweekbrei voor de zwammen gevormd en
zoodoende wellicht gesteriliseerd. Is het
mestbedje gereed, dan gaat weer een andere
mier een stukje zwamvlok halen uit een
kelder, die al in vollen groei staat en plant
dit stukje broed" op de gekauwde en ver
werkte massa. Steeds blijven eenige kleine
kweekers bij zoo'n bedje bezig; ze verschik
ken en veranderen, hoopen op, platten af,
verbreiden de groeiende hyphen, beperken
den lengtegroei door snoeien. Ze doen in
n woord veel secuurder en doeltreffender
werk dan hun menschelijke collga's, die nog
wel eens door nalatigheid of onwetendheid
hun zwammen-cultuur zien mislukken.
Als de zaak bloeit, worden er door een
wijfje eenige eitjes op gelegd.
Het ligt voor de hand, te zoeken naar het
begin van de zwammenmassa. Daartoe heeft
men wijfjes geïsoleerd die pas van de brui
loft kwamen, en deze in vernuftige bedachte
kunstnesten overgebracht. Blaadjes in over
vloed, gesteriliseerde natuurlijk. Toch ver
scheen na eenige dagen de speciale zwam.
Door een microscopisch onderzoek van jonge
koninginnen of wijfjes is het raadsel opge
lost: vór het jonge wijfje uit het nest
gaat, om ter bruiloft te vliegen, neemt
zij een bolletje zwamdraden van Rhozites
mee in den bek. Dat is het broed waarmee
het eerste teelbedje wordt geënt.
Uit Amerika zijn Atta's overgebracht. Zij
hebben in de warme kassen van Europa
hun kunsten vertoond. Er is geen twijfel
aan, of het is een opzettelijke en kunstige
kweekerij.
Dat in tegenstelling met menschelijke
champignonkweekers, die Atta's hun vak
niet eens behoeven te leeren, maar met de
kennis geboren worden, lijkt een kapitaal
verschil. Deze Atta-mieren echter kennen
of kunnen niets anders dan dit kweeken;
het is hun eenige levenstaak en het is bij
hun erfelijk geworden, het is hun om zoo
te zeggen in het bloed overgegaan. De
veelzijdige mensch, die zoo veel en velerlei
moet uitvoeren, mist voor bijna al zijn werk
zaamheden de erfelijkheid van zulk kennen
en kunnen. Daarvoor in ruil heeft hij, de
veelzijdigheid, hij kan allerlei kweekerijen
en zoo veel meer leeren uitvoeren en zijn
arbeid wijzigen naar omstandigheden; als
hij er ten minste niet te dom voor is. Of
er nu ook nooit eens domme Atta-mier
geboren wordt, die teniet gaat, doordat hij
zijn vak slecht verstaat? En of er van tijd
tot tijd geen onderdoor loopen, die geniaal
genoeg zijn, om een nuttige wijziging een
verbetering in het handwerk aan te brengen
of de methode eenigszins te wijzigen, als
de nood dringt? Of ook maar, om van een
door omstandigheden ontstane verandering te
profiteeren en die in het vervolg weer toe te
passen? Men kan het ontkennen; maar op
welken grond eigenlijk?
E. HEIMANS
CORRESPONDENTIE
N. N. Uw motje is de larve van een
spektorretje ; er is heel weinig tegen te doen, als
zein meubelen huizen;voorkleine voorwerpen,
opgezette dieren, kleederen e.d.z. helpt een
verblijf in een kist met zwavelkoolstof af
doende. Informeer maar eens bij uw apotheker.