9 Nav. '13. No. 1898 "DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND VROUWENRUBRIEK iiiiiiiiiiii immuun Wetenschap en geslachtloos Feminisme Onder dezen titel schrijft mej. Ida Heijermans in uw blad van 12 Oct. een polemiek tegen mej. Anna Polak en ik kan niet na laten op te komen tegen de wijze waarop dat is geschied. Mej. I. H. stelt hier tegenover elkaar uit latingen 'Van prof. Winkler, als vertegen woordiger der wetenschap, en uitlatingen van mej. A. Polak als vertegenwoordigster van het geslachtloos feminisme. Laat me nu even mogen vooropstellen dat ik geen aanhangster ben van het ultrafeminisme, dat ik niet behoor tot die partij in de Vrouwenbeweging waartoe mej. Polak behoort, maar het komt mij voor dat het geen mej. A. Polak beweert volstrekt niet in strijd behoeft te zijn met 't geen prof. Winkler schrijft. Heusch, zoo onnoozel is mej. Polak niet dat ze niet zou weten dat er physiologische en psychologische verschillen zijn tusschen man en .vrouw. Bovendien leest mej. H. heel slecht; zij trekt volkomen verkeerde conclusies. Zij besluit nl. uit de woorden, die ze van mej. P. aanhaalt het volgende: Vrouw in gezonden zin is dus, volgens deze schrijfster, (A. P.), alleen zij die het huwelijk en moederschap iets ziekelijks vindt als zij geen echtgenoote of moeder zijn kan." Welnu, dit staat er heelemaal niet. Mej. Polak wil allén zeggen, dat het ziekelijk is als men te, gronde gaat, wanneer aan den hoogsten wensch niet voldaan wordt, als de vrouw in het leven gén ander doel ziet ?flair het- huwelijk en moederschap. . Wat mej. P. beweert kan m.i. niet genoeg herhaald worden; ik vind haar woorden getuigen van grooten ernst en een juist inzicht. In de Ie plaats zijn wij allen, man nen zoowel als vrouwen, mensch en in de 2e plaats pas geslachtswezen. Het getuigt van een lagen trap van geestelijke ontwik keling als de tweede de eerste in ons overheerscht. Al blijft voor een vrouw haar hoogste verlangen en de beste vervulling harer roeping, die van vrouw en moeder, toch zijn die vrouwen ziek, die ten onder gaan als ze dat niet worden. Ik acht dat zelfs een ongeoorloofde levenshouding; daarmee zal ik niet de arme vrouwen veroordeelen, die niet de kracht hebben in bet leven een andere taak met waardig heid en liefde te vervullen, als haar het voorrecht vrouw en moeder te zijn, niet gegeven werd; zij hebben een zwaren strijd (misschien niet allen, maar toch bijna ?llen); dit neemt echter niet weg, dat zij piet mogen vergeten dat zij, als haar diep ste wensch niet wordt vervuld, als zij haar (even niet kunnen wijden dan 't geen ze als ViiiiiMilitiHliiiitiiiiitiilimiiiiiiuiiiiiiiiiiiimimtmiiiiiiitiiiiiiiiiuitiii UIT DE NATUUR Twee Versteeningen , Het is November, het regent, de wind is kil, de lucht doet winterachtig aan en eindelijk, na dezen langen en mooien nazomer voor het eerst, komt het verlangen op naar de koesteringen van de kachel. De trekvogels zijn heen en de bladeren van de boomen; 'de meeste bloemen en insecten verdwenen; met de paddestoelen is het ook al zoo goed als gedaan. Bladmossen en hét andere kleingoed lokt nog wel-eens- naar buiten, maar de reisdag is zoo kort voor de stadsmenschen, dat het uitstapje de moeite en kosten zelden loont. Dit is het begin van het dpode seizoen ,vqor de natuuryriênden, die in hoofdtaak buiten in de vrije natuur, hetzij in de buurt of', verderop studeeren. Dood echter is het alleen in zoover, als jifl de boeken en collecties voor den dag kq'men en gaan aanvullen en verhelderen w^t in het veld' is waargenomen. De verzamelde planten die nog in: de pers liggen, moeten worden opgeplakt n giè'tiketteerd, vór ze in het reis-herbarium kunnen worden ingelijfd; de insecten-buit staat nog pêle-mêle in fleschjes, er moet geschift en gedetermineerd worden; ruwe pqtlood-schetsen en aanteekeningen wachten op ordenen en uitwerken. Van leeg zitten is,nog geen sprake; en sommigen, die al met hun zomerbuit klaar zijn en een vaardige pen bezitten, laten het er ook dan nog niet bij. Een belangwekkende vondst of waarhaar roeping voelen, zij daarom nog niet het recht hebben, haar leven als een mis lukking te beschouwen, en zich onbeteugeld over te geven aan die onvervulde verlangens. Zij mogen en zij behoeven er niet aan te gronde te gaan, en zeer juist merkt mej. P. op, dat al mag dan voor deze vrouwen het hoogste levensgeluk niet zijn weggelegd, levensbevrediging zeer zeker haar deel kan zijn. En om de jonge meisjes, als ze niet huwen, te bewaren voor dat vreeselijke leven, dat doellooze, waarin ze haast ten onder moeten gaan, daarom is het noodig haar van haar jeugd af aan voor te houden dat elk mensch, in welke omstandigheden hij ook te leven komt, een taak op aarde heeft te verrichten, nuttigen arbeid van wel ken aard ook. Zij moeten zich daar jong op voorberei den, zich een vak of beroep uitkiezen en er voor werken, opdat zij, indien het haar lot zal zijn alleen te blijven, niet staan in het leven als hulpelooze wrakken, maar als menschen, die weten dat ze iets te doen hebben en wat ze te doen hebben. En mocht de voorbereiding tot die taak haar eenige bekoring^ ontnemen, wat ik volstrekt niet geloof, ja dan liever wat minder bekoring voor den man, maar flinke, frissche arbeid zame leden van de maatschappij, dan die droevige figuren, die aan gemankeerde roe ping verkwijnen. DenHaag E. C. KOCH-HUBER * * * Allerlei Een reusachtige vischhagedis (3 Meter) uit het laatst vaa den Trias-tijd (Keuper). Thaumato-saurus victor (Fraas.) Nat. Hist. Museum in Stuttgatt. Belasting Een Engelsen voorkampster van vrouwen kiesrecht kreeg dezer dagen de lachers op haar hand door de volgende heldendaad. Zij is namelijk rijk, en voor een hooge som, 340 pond sterling, aangeslagen in de be lastingen. Nadat zij geruimen tijd geweigerd had te betalen,... omdat men haar het kies recht onthield, en nadat reeds alle mogelijke boeten op haar waren toegepast, verscheen, zij op zekeren dag met een rijtuig voor het bureau van de belastingen. Een paar man sjouwden uit het rijtuig twee zware zakken, die in 't gebouw gebracht werden, en daar binnen werden de heeren gewaar schuwd, dat Mrs. Dryden belasting kwam betalen... met uitsluitend klein kopergeld... pence en half-pennies. De klerk, die het vrachtje in ontvangst moest nemen, ver zette zich eerst tegen dit zonderlinge betaal middel, maar toen de suffragette dreigde al haar geld weer mee terug te zullen nemen, terwijl ze de aanwezigen tot getuigen nam, dat ze zich bereid getoond had te betalen, koos de man eieren voor zijn geld. Hij ging aan 't tellen, en riep er een collega bij en dit tweetal telde den geheelen dag door, de iiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiimiiiiiiimimiimniiiimiiiiiiiiiiiiiimmiiMii neming wordt, in een opstelletje verwerkt of als kortere notitie aan andere natuur vrienden meegedeeld; dat kan ik het best merken aan den stroom van kopij die mij als redacteur van een natuur-historisch tijd schrift in November en December vaak dreigt te overstelpen. Daarna luwt het weer; na Januari zijn de luidjes alweer aan het plannen maken voor de lente- en zomercampagnes; dan is de voorstudie voor de vacantiereis alweer begonnen. Toch kan het ons ook in den zomer, midden in de vacantie of op een studiereis wel eens overkomen, meestal door regen en stormweer, dat wij het buiten werk tijdelijk moeten opgeven en dan, vér van studie-vertrek, geen lectuur of studiemateriaal bij de hand hebben die ons door den tijd helpt. Dit is mij dezen zomer nog gebeurd. We wilden, zooals ik u al terloops in mijn opstel over de goudslakken" verteld heb, in de bergen en dalen van Schwabenland de flora en fauna, de levende en ook de voorwereld lijke gaan bestudeeren. Als ons punt van' uitgang was Stuttgart bepaald; een halve dag stond voor het bekijken van de stad uitgetrokken. De doorgaande nachttrein zou ons tegen tien uur 's morgens in Stuttgart brengen; zoodat er na een paar uur voor opknappen, en zoo noodig een dutje, toch op dien zelfden dag wel niets van door trekken kon komen. Den volgenden dag moest de vroegtein ons naar ons eerste studie-terrein brengen. Wie nog een dergelijke reis naar ZuidDuitschland op het verlanglijstje heeft staan, geen ervaring heeft van zulke verre tochten en niet tegen een lange onafgebroken spoorreis opziet, kan ik aanraden dezen nachttrein te nemen. Ook de derde klas is tegen woordig op deze hoofdlijn zoo goed ingericht, dat men er best een uur of wat slapen kan, zij het dan niet onafge broken door het stoppen in Keulen en Bonn. Tegen vier uur, als het dag wordt, zijt ge dicht bij Coblenz en het mooiste stukje van het nauwe Rijndal ziet ge dan bij de tooverachtige verlichting door de opkomende zon. Wij troffen het best onder weg ; maar pas waren we in Stuttgart of het begon te rege nen. En niet zoo eventjes; eerst kalm en gestadig en dan op die degelijke manier, die niemand doet twijfelen of het wel meenens is; maar dadelijk overtuigt, dat er vooreerst op geen zonnetje meer te reke nen valt. Daar zaten we in ons volle hotel tegen tweeën, uitgerust en opgeknapt en versterkt, te koekeloeren voor de rui ten waartegen het letterlijk stroomde. De overkant van de breede straat was haast niet te zien, kriskras sloegen de buien door elkaar. De plezier-reizrgers vertoonden alles behalve plezierige gezichten; met loden mantels en paraplu's stonden ze, den rucksack op den rug, bij risten in het groote portiek te trippelen; ze keken naar boven, ze keken naar beneden; maar het was al te bar. De meesten kuierden spijtig terug naar de conver satiezalen, of verdwenen in hun eigen logeerkamers. Wij waren onder gunstige voorteekens en met heerlijk kopermuntjes uitzoekend en naast elkaar leggend in eindelooze rijen. Het lichj op de Londensche straten straalde reeds !n vollen glans toen ze uitgeteld waren Mrs. Dryden zat er kalm bij en zag toe. Zij scheen zich uitmuntend geïnstalleerd te hebben en hield een completen picnic, met lekkernijen, welke haar door een dienst meisje aan 't bureau gebracht werden. Ten slotte bleek er een Jdein verschil te bestaan.... men kwam téKort. Mrs. Dryden echter beweerde bij hoog en laag, zeker te weten, dat de verschuldigde som compleet was en eischte dat men zou overtellen.... Van dezen eisen evenwel, die hen tot den volgenden morgen aan het tellen gehouden zou hebben, waten de heeren zoo geschrok ken, dat een hunner zich onmiddellijk bereid verklaarde er het kwartje bij te leggen.... Toen toonde de belastingbetaalster zich edelmoedig, haalde haar knipje te voor schijn, telde met een beminnelijker! glimlach de 5 pence op de tafel, en verliet toen vriendelijk buigend, het bureau waar men haar binnen's monds eenige verwenschingen achterna bromde. * * * Andere vrouwenbeweging Men weet, dat in sommige streken van Canada de vrouwen zeer schaarsch zijn en dat van regeeringswege pogingen worden in 't werk gesteld, om Europeesche vrouwen te bewegen naar dit verre land over zee te emjgreeren. Die pogingen schijnen met succes bekroond te worden, want kort geleden vertrok uit Liverpool met bestemming ndar Canada het stoomschip Tunisian, overvol met passagiers, waarvan 75 procent vrouwen. Van de resteerende 25 pCt. kwamen een niet gering gedeelte op de kindertjes, die in 't gevolg der dames behoorden. *.* Zakdoekjes Kostbare zakdoeken zijn een luxe, die in ons vaderland niet tot de dagelijksche ver schijnselen behoort, maar in de groote wereld te Londen en Parijs drijft men ook deze mode op de spits, en het zijn niet voorna-. melijk de dames, die zich daarmee bezig houden, maar meer in 't bijzonder de heeren. Een aristocratische neus wil zacht en exquise gesnoten zijn, en de Markies van Anglescy, thans overleden, deed dit in zakdoeken van een pond sterling 't stuk, waarvan hij zich nog kort voor zijn dood drie dozijn aan schafte. Ze waren van zeer fijn wit batist en in een der hoeken was zijn wapen ge borduurd met draadjes van goudblond vrou wenhaar. Van> den Hertog ?van Alba (niet onze kennis uit de Vaderlandsche Geschie denis maar een nakomeling van hem), die in de dagen van Napoleon Hl een bekende figuur was aan het Fransche hof, vertelt men, dat hij geregeld om de twee jaar 12 dozijn zakdoeken aanschafte voor welke hij 500 francs per dozijn betaalde. mitiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiitiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiimiii weer uit Holland vertrokken, en onze klee ding was niet op zóo'n hondenweer bere kend. Bovendien ons werk was buitenwerk; we moesten onder het loopen onze reiskaarten onafgebroken kunnen raadplegen, en dat gaat bij zulke regenvlagen heel slecht, al heb je er een doorzichtig mica couvert om. Het was in de opgepropte zaal niet uit te houden; dan maar in dijn regen de stad in. Een regenmantel en « paraplu koopen was het eerst noodige, dan een uitvoerige gids voor de stad, die dwalen en tijdverlies moest voorkomen. Gelukkig behoefden we niet ver te loopen; Stuttgart is een tram stad ; de afstanden zijn er geweldig; de hoofdstraten bijna twee uur lang, en de an dere sterk stijgend. Iets zagen we al dadelijk, zelfs door de be slagen en bestraalde en bestriemde ruiten: dat we door een bijzonder mooie stad reden'; en nu we toch meteen naar boek- en kaartenwinkels uitkeken, trof het ons wat een menigte boeken-étalages en plaat-winkels we passeer den; en geen kleine; maar met breede fronten, zooals bij ons alleen de modewinkels ze vertoonen; dan overal op elke verbreeding of elk plein een mooi gebeeldhouwde fontein. Juist twee dingen die wij in onze groote steden in Amsterdam enjifatterdam vooral zoo goed als niet aantreffen. Ik geloof niet, dat ik overdrijf wanneer ik beweer, dat al leen in de beide hoofdstraten van Stuttgart meer studie-boeken voor de vensters liggen uitgestald, en van allerlei aard, wetenschap pelijke en populaire prachtwerken, platen en kaarten incluis dan in ons heele land. Wat de fonteinen, de Brunnen" betreft, dat is iets wat wij in ons lage land niet verlangen mogen; wij hebben geen mate riaal, geen beeldhouwers, geen stroomend wa ter en misschien geen klimaat voor zoo iets. Hoe omsluierd ook door den regen, het was een lust die monumentale drink-fonteinen te zien, de een al mooier naar het ons voor kwam, dan de ander, nu eens versierd door een sprookjes figuur, dan door een geschied kundige voorstelling, een naakt-figuur of n of andere toepasselijke genre-groep. Herhaaldelijk, als de tram in de moderne hoofdstraat een breeden dwarsweg passeerde, kregen wij een kijkje op een antiek gedeelte, de Alt-stadt, een overgeschoten brokje van het oude Stuttgart, of we zagen met genoe gen, een breede nieuwe straat sterk omhoog loopen en de dwarsstraten in verdiepingen boven elkaar staan. We hadden natuurlijk, zoo gauw er ruimte kwam, een plaatsje op de balcon gezocht; het was binnen niet uit te houden, en, nu de wind wat bedaarde en de regen kalm neerstraalde stapten we even voorbij een paraplu winkel af; gewapend tegen de onbegeerde nattigheid, voorzagen wij ons in een boekwinkel van de noodige gidsen en kaarten en natuurlijk van prentbriefkaarten. Ge hebt er werkelijk heel mooie bij, zoo mooi als ik ze nog zelden ergens gezien heb, ware kunststukjes van plaatdruk; en in zoo'n ruime keus, dat het vooral bij zoo'n weertje, als ge toch geen haast hebt, een gevaarlijke geschiedenis wordt een boek winkel binnen te gaan; vooral in het begin van de reis, als men er nog niet zoo van doordrongen is, dat vele kleintjes een groote maken. Ons fotografietoestel lieten we maar onuit gepakt; hoe talrijk en verleidelijk de schil derachtige hoekjes en pleintjes.in de Altstadt ook waren, het was geen doen bij zoo'n weer, en de Ansichten" moesten het dan maar vergoeden. Zoo spanseerden wij met de loden kap over het hoofd door den regen en zochten een dwarsstraat op, die ons wel naar boven WIJ VESTIGEN IH 'T BIJZONDER DE AANDACHT OP ONZE' GROOTE SORTEERING VELVETS VOOR COSTUMES, MANTELS, EMZ., ?' ALSMEDE OP OHZE UITGEBREIDE COLLECTIE , PELTERIJEN. MAGAZUh DE BIJENKORF DAMRAK AMSTERDAM. IIIIIIM iiiiiiiii iiiiiimimiiiii IIIUIIHIIIII minimum minimi m UMI umi m iiiiiim iiiiinimiiiiiiu De kostbaarste zakdoek echter, een meester stukje van Venetiaansche kantwerksrers, bevindt zich in 't bezit van de Koningin van Italië. Dit antieke neusdoekje, waaraan, gelijk de legende vertelt, drie vrouwen ge durende vijf jaar arbeidden, wordt geschat op een waarde van 140000 lire. * * * Eiertjes van Columbus Indien < ge 't geweten had, zoudt ge het wellicht reeds herhaaldelijk gedaan hebben.... Wordt ge geplaagd door hoofdpijn, snijd dan, een citroen door en wrijf die eenige malen over uw voorhoofd. Probatum est! * * * Aardappelen hebben nog meer deugden dan we wel weten. Ze zijn niet alleen goed om er allerlei smakelijke gerechten van te itiiiiiiiliiimmiiiitmiiilimiiiimmimiiiiiimiiimtitimiiiiiHmiiiiimi moest brengen. Van daar hoopten wij een goed begrip van de ligging der stad te krijgen;-die ligging staat als een geografische merkwaar digheid te boek. Ge ziet in de stad duide lijk, dat ge in een diep en smal dal loopt, maat nergens vindt ge een rivier of ook maar een beekje, zooals in an dere plaatsen, die in een dal zijn gebouwd. We moesten even wel onze ttocht naar boven opgeven, het was geen doen; het water stroomde letterlijk de vele trappen af; onze nieuwe mantels door stonden wel de water proef; maar ze werden geweldig zwaar. Onder een portiek zochten wij op onze kaart naar een museum, onverschillig van wat; even later stonden wij alweer in de tram en na een kwartiertje Stap ten wij het museum voor Natuurlijke His torie binnen; eigenlijk is het een geologisch museum; alleen de bo venzaal bevat een col lectie opgezette dieren. Ik weet niet of velen van mijn lezers wel eens zoo'n museum hebben bezocht; miss chien Teylers stichting te,, Haarlem; dat is al een heel rijk museum, waar ik het binnenkort eens over hebben moet. maar daar wordt de indruk eenigszins vei zwakt of althans ge mengd, doordien men meteen inkijk heeft in de zaal er naast, met de vele blinkende natuurkundige instrumenten; en ook door dien er een collectie oudeen moderne schil derijen Ie zien is. Wat mij betreft, de indruk dien zoo'n museum van fossiele dieren op mij maakt, is altijd bijzonder sterk; en ook dat te Stuttgart vergeet ik niet licht weer. Elke verzameling van belangwekkende oudheden al zijn het meubels of kleederen of wapens heeft iets ernstigs, iets verheffends en neerdrukkends tevens; voor een mensch althans, die een beetje zin heeft voor historie. Maar een verzameling van oudheden uit de ger schiedenis van het leven op aarde, van de resten van versteende dieren vooral, stemt mij meer dan ernstig; in de eerste mo menten, bij het binnenkomen, voel ik als een huivering van ontzag. Dat komt ten deele door het besef van den ouderdom der petrefacten; want elke andere antiqui teiten-verzameling geeft een ding van gisteren bereiden, maar ook om er geele schoenen mee schoon te maken. Met een rauwen aard appel verwijdert men van geel leer alle vlekken. *** Vruchtenvlekken op de handen, al zijn ze ook zoo hardnekkig als het sap van moer beien of blauwe kersen, kunt ge gemakkelijk doen verdwijnen met het sap van een tomaat. * . * Theepotten en ketels, die ongebruikt; in kasten staan houdt men vrij van aanslag en duf worden, door er een paar klontjes broodsuiker in te leggen. Eenvoudiger kan het al niet! ALLEQRA * * * iimmimiiiimiiiiimiiiiimiiiimiiimiiiimmimmiimmimmiiimiiii Een van de vele mooie steenen fonteinen in Stuttgart. te zien, vergeleken bij zoo'n oeroude fos sielen-collectie. En wanneer ge er bij denkt; en dat doet ge dadelijk, dat al dit antiek bovendien eens aan een levend wezen heeft toebehoord, een wezen, waarvan de soort meestal reeds duizenden en duizenden jaren uitgestorven, van de aardoppervlakte verdwenen was, voor er denkende menschen op aarde ontstonden, dan wordt het haast al te machtig. Maar ge bedwingt u en staart op het vreemde; uw geest en gevoel voor vormen wordt gevangen door het vreemdsoortig oude van het bouw type der dieren, wier resten ge hier, door het menschelijk vernuft gerestaureerd, of althans weer in verband gezet, voor u ziet. Het eerste wat mij boeide was een, zon derling wezen, uit de Jura-zee van Wurtemberg, een reusachtig soort van visch-hagedis,een Thaumatosaurus, van verscheidene meters lengte. Hier al vast het portret van deze versteening. Een volgende keer zal ik van dit en andere draken wel het een en ander vertellen. ' E. HEIMANS v V w