te 10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 7 Dec. '13. - No. 1902 12. DIAMANT Jz., Accountant, ROELOF HARTSTRAAT 189, AMSTERDAM. Telefo*n int. Znid 913. | Tel«gr.-adr«s: Memento-Amsterdam. Il De Haarlemse Insulinde Cultuur-Syndicaat heeft overge nomen. 5 Dec. V. D. M. ? * ? Het bevrijde Macedonië en de gewijzigde Balkan-kaart Nu, eindelijk, ook tusschen Griekenland en Turkije de vrede is geteekend, mag men aannemen, dat op den Balkan de rust is hersteld, men den nieuwen toestand als een voldongen feit beschouwt en het tijdstip is aangebroken, waarop men zich zal moeten bezighouden met de cultuur-ontwikkeling van het nieuw verworven gebied. Van hoe langen duur die rust zal zijn, is een vraag, die moeilijk te beantwoorden is. Want de voornaamste ontevredene, Bulgarije, zal voortdurend den blik gericht houden naar de toekomst, waarin de revanche-oorlog zal uitbreken. En ter bespoediging van het tijd stip, waarop dit zal geschieden, ontbreekt het blijkbaar niet aan grieven, die de ge dachte aan wraak voortdurend levendig houden. De wijze, waarop de overwinnaren zich tegenover de overwonnenen gedragen werkt, voor zoover men uit de berichten kan nagaan, zeker niet mede om de iaatsten te doen berusten in den nieuwen toe stand. Maar het zijn niet alleen de Bulgaren, die te klagen hebben over den willekeur van hunne vroegere bondgenooten. In nog erger mate schijnt dit 't geval te zijn met de bewoners van het bevrijde (!) Macedonië. Een der kenners van land en volk hangt in den Manchester Guardian een treurig tafreel op van de wijze, waarop Grieken en Serviërs in de door hen geannexeerde districten van Macedonië huishouden. Vol gens deze beschrijving wordt de Bulgaarsche kerk er totaal onderdrukt, zijn de Bulgaar sche bisschoppen gevangen genomen en verdreven, kerken en scholen zonder eenige schadeloosstelling geconfiskeerd. Grieken en Serviërs schijnen te zijn over eengekomen, de geannexeerde bevolking door bedreiging met verbanning en zware straffen te dwingen tot een volkomene verloochening van hare eigene nationaleit. De Servische dwangwetten, volgens welke Uskjub en Monastir worden geregeerd, laten volgens dezen schrijver luttele politieke vrijheid, terwijl de onbegrensde macht, aan de uitvoerders der wetten toegekend, allicht in misbruik ontaardt, zoodat de toestand van de bevrijden eer verergerd, inplaats verbeterd is. Ieder verzet, zelfs met woorden, wordt met 5 jaren tuchthuis gestraft; de politie heeft het recht een ieder, zonder gerechtelijk onderzoek, tot rebel te verklaren en meldt deze zich binnen 10 dagen niet vrijwillig bij de overheid aan, dan is hij vogelvrij en kan zijn familie uif het land worden verbannen. Wie zulk een rebel" niet terstond aangeeft, wordt eveneens met 5 jaren tuchthuis gestraft. Bij gebrek aan een voldoend aantal ge schikte en verantwoordelijke ambtenaren voor het beheer der nieuwe provinciën, moet de uitvoering der dwangwetten menig maal worden toevertrouwd aan mindergeschikte personen, zoodat een soort schrik bewind ontstaat. Roof en afpersing zijn geen zeldzaamheden in menig dorp. Dit is, volgens dezen schrijver, het lot van het uit de Turksche ketenen der slavernij bevrijde Macedonië. En hij betoogt dat, wanneer Turkije zich slechts de helft van zooveel gruwelijke onderdrukking had durven veroorloven, Europa moord en brand zou hebben geroepen. Hij besluit met de vraag, of. wreedheid wél wordt geduld, wanneer zij door Christenen wordt bedreven? Intusschen is door den jongsten bevrijdings(!)oorlog de kaart van den Balkan be langrijk veranderd. Sedert 1878 zijn zoo ingrijpende wijzigingen daarop niet voor gekomen, en evenals toen steeds ten koste van Turkije. Wat de verandering der nationaliteiten betreft, kunnen de cijfers slechts bij bena dering worden opgegeven, daar in Turkije nog nooit een volkstelling heeft plaats ge vonden. Men wist niet precies, hoe groot de bevolking van het Turksche gebied in Europa was en weet nu evenmin, hoe groot het zielental is, dat thans aan Turkije is ontnomen. De z.g. officieele opgaven uit Turksche bron worden door deskundigen meestal te laag geacht, waarvoor de verklaring is te vinden ' in de omstandigheid, dat de Turksche ambte naren de gewoonte hadden het zielental van de door hen bestuurde provinciën in Europa steeds zoo laag mogelijk te becijferen, omdat zij dan minder belastingopbrengst hadden te verantwoorden. Men kon van hen min der geld opeischen, naarmate hun district minder bevolkt was. Bij het uitbreken van den oorlog zal naar schatting de bevolking van Europeesch Turkije ongeveer 7 millioen zielen zijn geweest, ongerekend Kreta met 350.000 inwoners. Reeds leed Turkije 4 jaren te voren het verlies van Bosnië met bijna 2 millioen zielen, terwijl Bulgarije, door de algeheele onafhankelijksheidverklaring, met een be Wterdamsche Maatschappij-van verzekering te^en origefölïen Nr.l.Plan C,Rotterdam.. IMH\ll)lEELEOM;EVALLE\VL|{ZEkEKl\(;, DIENSTBODEPERZEKER1NG, ENZ. Directie: P. R. MEES, J. BROTSTIXG. Hoofdrertegenwoordiger voor Ned. Oost-Indië: N. J. TAKKEN, Simpang, Soerabaia. volking van 4Vs millioen voor goed van Turkije werd gescheiden. Thans neemt men aan, dat niet meer dan 2 millioen inwoners in het aan Turkije nog behoorend Europeesch gebied overblijven, waarvan ongeveer 900.000 de bevolking van Konstantinopel uitmaken. Van de Balkan-Staten was Rumenië tot dusver de grootste, wat het zielental betreft, dat thans ten koste van Bulgarije tot 71/, a 7% millioen is gestegen. Dit laatste land, dat bij het uitbreken van den oorlog bestemd scheen de grootste voordeelen te behalen, moet zich door de tegenspoeden van den tweeden Balkanoorlog ten slotte met een bescheiden winst tevre den stellen, althans in vergelijking met dat gene, wat het gehoopt had te verkrijgen. In plaats van geheel Macedonië, heeft het nu voor al de gebrachte offers een bevol kingstoename van hoogstens n millioen zielen, terwijl het een gedeelte van zijn eigen gebied aan Rumenië moest afstaan. De voor naamste winst is nog, dat Bulgarije zich thans uitstrekt tot de Aegeïsche zee, maar de beide zoo vurig begeerde havensteden Salonika en Kawalla heeft het den zegevierenden Grieken moeten laten. Dezen brengen den grootsten buit huis waarts, hun gebied is thans minstens anderhalfmaal zoo groot als vór den oorlog, ook wanneer het niet alle Aegeïsche eilanden verkrijgt. Het zielental stijgt in elk geval van 3 millioen tot ongeveer 4% millioen. En bovendien is het een waarde-vol ge bied, waarmede Ifet wordt vergroot. Het meerendeel js vruchtbaar en bezit verschil lende natuur-schatten, terwijl voor de ont wikkeling van Griekenlands handel en scheep vaart het bezit van een havenplaats als Saloniki met 150.000 inwoners en verschil lende steden als Janina, Kanea, Candia, enz. van groot belang is. Het gebied, waarmede Servië wordt ver groot, is bij lange na niet zoo waarde-vol als dat, aan Griekenland ten deel gevallen. Servië's zielental echter, vór den oorlog ongeveer 3 millioen, zal thans tot 4% a4& millioen stijgen. Ten slotte Montenegro, welks grenzen ten opzichte van Servië en het onafhankelijke Albanië nog niet nauwkeurig zijn vastge steld, doch welks bevolking van 280.000 tot 400.000 is vermeerderd. De gebiedsvergrooting is echter meerendeels weinig waarde-vol en de nieuwe onderdanen zullen bovendien hunnen nieuwen gebieder nog heel wat last en moeite veroorzaken. 28/11 '13. v. D. S. 1813.... elders Een troostende gedachte in verband met onze Onafhankelijkheidsfeesten ligt in de kennis van de manier, waarop de tijdgenooten-monarchen van Koning Willem I zich tegenover Napoleon gedragen hebben. Nu Wilhelm en de bondsvorsten met op gestreken snor naar Onafhankelijkheidsmonumenten zijn wezen kijken, is het leerzaam eenige fragmenten af te drukken uit mémoi res. In den Simplicissimus vonden wij ze: Den 19 April 1812 schrijft Stein aan graaf Munster, na het bericht van het Prui sische bondgenootschap met Napoleon in zake den Russischen veldtocht: Nu kan men in Duitschland niets meer van een tusschenkomst van Boven ver wachten." Gneisenau aan graaf Munster; Kolberg, l Maart 1813: De universiteiten zijn ver laten ; de jonge lieden die er studeerden treden onder de wapenen. De geest is voor treffelijk maar op vele plaatsen is geen geest voorhanden om dit enthousiasme te benutten en op te voeren. Ik heb daar zeer bitter over geschreven en een dergelijke toon zal mijn terugkeer niet welkom doen zijn. Zou men mij schandelijkheidshalve intusschen toch in genade aannemen? Stein schrijft, Petersburg, 20 Nov. 1811: Het zou om te vertwijfelen zijn, wan neer ik niet de vaste overtuiging in mijn boezem ronddroeg, dat de Voorzienigheid het historiegebouw van den tyran zal om werpen, niet dór de lieden op het kussen maar trots hen." Stein schrijft, Görlitz, 19 Mei 1813, aan graaf Munster: De Duitsche vorsten gaan door hun eigen slechtheid ten gronde, niet door ons gedrag". De Fransche gezant, graaf de Saint M a r s a n, schrijft aan Berthier, Berlijn 5 Januari 1813: De koning (van Pruisen) was door den af val van generaal York (later een der groote generaals in den volkerenslag!) getroffenen verontrust. Zijn eerste woorden waren: 'Dat iemand zoo'n slag kan treffen! Wat nu te doen ?'... De koning heeft ook onmiddellijk besloten dat Kleist York zoo mogelijk zou arresteeren, dat vorst Hatzfeld zich onmid dellijk naar Parijs begeven zou, om den 4*_ v/ pandbrieven in «»/ stukken van ^ /u ?5000, ?1000, ?500, ?100, ?50, tegen Amsterdamschen beurs koers van den dag der order, bij alle commissionairs in effecten. keizer de uitdrukking van 's konings aan hankelijkheid te betuigen en door deze schitterende zending geheel Europa dezelfde gevoelens te doen erkennen." Von Jasmund schrijft 14 October 1813 aan Koning Frederik van Württemberg: Ik leg aan de voeten vayi Uwe Majesteit den eerbiedigsten dank, dat U mij waardig gevonden hebt, de eerste stappen te doen om dit schoone land meer met de heilige belangen van Duitschland te verbinden." Antwoord van den Koning, Stuttgart, 20 October 1813: Zijne Majesteit de Koning moet daar over Haar gerechtvaardigd ongenoegen uiten, omdat het een geest verraadt, welke welis waar andere en naburige landen aangetast heeft, maar dien Zijne Majesteit de Koning in het hare heeft weten te onderdrukken. Zijne Majesteit de Koning geeft daarom niet alleen den heer Von Jasmund een ernstige berisping, maar zal ook, daar Zij nu van zijne gevoelens onderricht is, hem voor de toekomst daar moeten plaatsen, waar der gelijke overspannen ? ideeën onschadelijk zullen zijn." Als Napoleon over Blücher, Sacken en Kleist weer groote voordeelen behaald had, ging een briefje van Duitsche vorsten naar Napoleon: Prochain retour sur,sesheureux drapeaux." Het Groote Leger van 1812 tegen Rusland bestond uit: 40.000 Oostenrijkers, 30.000 Pruisen, 38000 Beijeren, 16000 W rttembergers, 17000 Saksers, 18000 Westfalers, 50000 Polen, Italianen enz. Napoleon zei tot de Russen: Si vous perdez cinque Russes, je ne perd qu'un Francais et quatre cochons!" Een kwartiermeester van den trein der garde heeft den 24 Augustus 1813 in een dorp bij Bautzen 15 stuks slachtvee gerequireerd en den volgenden bon afgegeven: Je certifie avoir requis 15 habitants quadrupèdes de ce village, enfin de les faire cantonner dans nos ventres." Uit het Hannoversche, door graaf Mun ster bewerkte (het was noodig) verklaringen: Zijn Koninklijke Hoogheid de prins-re gent van Groot-Brittanië en Hannover kan niet erkennen (zelfs na de veranderingen die in Duitschland voorgevallen zijn) dat den vorsten geheel absolute of despotische rechten over hunne onderdanen toekomen." Napoleon's verdrijving had dus tot schoon ste vrucht: de erkenning, door een enkelen der pas nog bibberende vorsten, dat de onderdanen geen eigendom waren van hunne Majesteiten! * * * Praktische strijd tegen Prikkellektuur In Hannover bastaat 'n Comitéter ver breiding van goede volks- en kinderlectuur". Op de onlangs gehouden najaarsmarkt stond vanwege dit Comité'n kraam Zum billigen Büchermann, waar totaal 3772 boeken ter waarde van 783 Mark verkocht werden, en wel: 1296 voor de jeugd beneden 12 jaar, 1186 voor de jeugd van 12-15 jaar, 262 boeken voor de rijpere jeugd en 528 stuks voor volwassenen. Totaal werden tot heden (bij 5 gelegenheden) 18000 boeken verkocht ter waarde van 3200 Mark. Voornamelijk zijn er de volgende goedkoope series & 10 en 20 Pfennige te krijgen: Reclam's Universal-Bibliothek, Deutsche Jugendbücherei, Schatzgraber, Bunten Bücher, Bunten Jugendbücher, Wiesbadener Volksbücher, e.a. Amsterdam J. W. GERHARD * * * Inhoud van Tijdschriften Nieuwe Banen No. 9: Dr. A. H. de Hartog, De Lofzang in den nacht, De Wilsvrij heid. Multatuli. Beeldende Kunst, onder Redactie van H. P. Bremmer: Ie Jaargang afl. I. Prijs per jaargang ? 15.?afz.' Nos. ? 2.50. Uitgave van W. Scherjon, te Utrecht. Inhoud van No. I: Paard, Chineesch werk. P. J. C. Gabriël, Landschap. Pieter Potter, Stil leven. J. Altorf, Soezende aap. Vier kante blauwe Delfsche flesch. O. Redon, l'Echarpe jaune. B. A. v. d. Leek, De Nood. J. Bernard, Portret van W. J. Troost wijk in zijn atelier alles met beschrijving. De Vlaamsche Gids, No. 6: Ach. BrijsSchouppe, Onze Franschmans (slot). A. W. Grauls, Ven in het Bosch. Nachten. Ernt de Weert, Herinneringen. O. Van Hauwaert, Onuitgegeven Brieven van K. L. Ledeganck. Leo van Riel, Een inleiding tot Richard Wagner's Parsifal voor oningewijden. Den Gulden Winckel, No. 11: Onze schrij vers (Een gesprek met Herman Heijermans) door E. d'Oliveira. Fred. van Eeden, door Const. van Wessem. Ons Tijdschrift, afl. 11: De Indische On derwijspolitiek. Frank Gericke, Pyknotides Eugéne Gericke, Boutens en van Kfederl.-Indische Crediet- en Bankvereeniffina: Keizersgracht 48*, Amsterdam Voorschotten op uitzendingen, incassi, neemt gelden a deposito, met l_dag opzegging 3 pCt. | voor ^ jaar vast 3K pCt. ~ lj»i voor S maanden Tast 8% pCt. Toor l Jaar vast 4 pCt. M. A V. BAMK.SCHIEDAM ONGEVALLENVERZEKERING iililiiifiiiiiillilfiimiiitiiiiiitiriiiiiiiiiriiiiiriMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiitiiiiiiiitiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiii de Woestijne als overgangsdichters. P. H. Ritter Jr., Lof der Lijdelijkheid. De Samenwerking, afl. 2: Daan v/d Zee, Christenen te Wapen! Dr. A. J. Resink, Beiliss. B. de Ligt, Gij zijt geroepen tot vrij heid (slot). Dr. H. W. Ph. E. v/d Bergh v. Eijsinga, Theologie (vervolg). D. v. d. Zee, De practische beteekenis van het ChristenSocialisme. H. J. Rijsewijk, Het Zwolsche Congres der S. D. A. P. (slot). Dr. A. J. Resink, De Russische Revolutie nadert. De Nieuwe Tijd, No. 11: A. van Collem, Verzen. Mathilde Wibaut, Nabeschouwing over de Tentoonstelling De Vrouw 1813 1913.?J. H. Schaper, Reorganisatie der Ka mers van Arbeid. Dr. W. v. Ravensteyn Jr., Intern. Verhoudingen, (Italië: Algem. Ver kiezingen en buitenl. politiek.) Dr. Th. v. d. Waerden,. Technies-Ekonomies over zicht, (Verbetering en Uitbouw der Statis tiek.) W. Wolda, Het oude en het nieuwe Ierland. De levende Natuur, afl. 14: Jac. P. Thijsse, Munt della Baseglia. D. Zooistra, 'Lijstermoord. G. A. Posthuma, Een uitgezocht plekje voor den natuurliefhebber. T. A. Houthuis, Een Herfst-natuur-tentoonstelling. Mork's Magazijn, Nov. '13: F. v. Raalte, Het geheimzinnige kasteel. P. E. W. Kok, Oud Limburg (Per rijwiel door de Maasdorpen ) H. M. du Croo, Een moeilijke tocht (10?16 Nov. 1813) enz. De Navorscher, afl. 11: W. P. J. Overmeer, Kerkschennis in West-Friesland. G. F. Gijsberti Hodenpijl, Een paar mededeelingen over het verblijf van Maarschalk Victor in ons land. M. Scholten van Aschat, Persdelict in den jare 1656. A. S. H. Booms, Eenige bladzijden uit de Nederl. Indische krijgsgeschiedenis. Oud-heidkunde. W. P. J. Overmeer, Volksen Straatliedjes, verschenen in 1813?1815. A. Aarssen, Bekkesnijden. Amsterdamsch Volksgeloof door een Amsterdammer. Enz. Damspel HllllllllllllllllimlIllllllltlllllllMMIIIIItllllMHIIIIflItllllllHIIIMIIIIIlmlIl 10e Jaargang 7 December 1913 Redacteur: J. DE HAAS Graaf Florisstraat 15-, Amsterdam Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, aan bovenstaand adres te richten. ONZE CURSUS De volgende typeslag is in een vluggertje door ons toegepast. Hoewel de slagwending niet nieuw is, werd zij in deze variant nog niet toegepast, voor zoover ons althans bekend is. Zij verkrijgt bovendien nog bijzondere waarde omdat deze slagwending in een opening kan voorkomen die in den laatsten tijd nog al vaak gespeeld wordt. Wit Zwart 1. 33-28 17-21 Deze zet wordt meermalen gespeeld. 2. 31-26 19-24 3. 26:17 11:33 4. 39:28 14-19 5. 44-39 10-14 6. 36-31 18-23 7. 34-30 Om den sterken uitruil door zwart 23-29, 24-30 te voorkomen. 7. 20-25 8. 39-34 15-20 9. 38-33? Om 23-29, 25:34, 24-22 te voorkomen. Hoewel 28-22 zeer goed mogelijk is. Nu doet zwart een heel aardigen slag. ZWART .4 «^ WIT 9. 10. 34:23 11. 40:29 12. 29:20 13. 35:24 14. 23:14 23-29 25:34 20-25 25-30 14-25 9:36 Fraai! Berust op een slagwending meer malen door ons behandeld. DE NOTATIE (Voortzetting) Beverwijk, 25 Sept. '13 Geachte Heer de Haas, Dezen middag ontving ik uw geëerd antwoord, waaruit ik vernam dat mijne inzending van mijn systeem-damnotatie op 't oogenblik niet in uw bezit is. Ik wil daarom gaarne voor de tweede maal u bedoeld systeem ter beoordeeling voor leggen. Hoewel zelfs beroemde Nederlandsche en ook Buitenlandsche Schaakmeesters als Dr. Olland, Esser, Lohman, Marshall en anderen het systeem eener nieuwe damnotatie willen zoeken in het reeds gebruikte schaaksysteem, meen ik toch ten sterkste te moeten be twijfelen, of hunne voorstellen in de praktijk bruikbaar zullen blijken. Immers, nu reeds blijkt bij de schaak-notatie, hoe lastig het is de 8 letters, a, b, c, d, e, f, g, h, goed uit elkaar te houden. Het zijn niet zoozeer de 8 cijfers, die de aanleiding zijn der vele vergissingen. Doch wanneer daarbij voor de damnotatie nog 2 letters, i, j, bijkomen zouden, dan is het mijns inziens zeker, dat het aantal ver gissingen nog werkelijk zou toenemen. Om deze reden is het dan ook, dat ik het door UEd. voorgestelde systeem van 10 letters niet-bruikbaar moet achten. Het is voor onzen geest een vrij moeilijk proces, om deze 10 letters van achter naar voren op te noemen, om de middelste letters er uit te halen; en wanneer wij, zonder bord voor ons, op laatstgenoemde wijze een (rond)slag willen noteeren, kost het ons zeer veel moeite. Meermalen nam ik er de proef mee. Doch laten we nu eens even bijgaand systeem bezien. Dit vereenigt m.i. de groote voordeelen van het systeem-Manoury (waar over ik hier niet behoef uit te weiden) met de voordeelen, zoover die in de schaaknotatie te vinden zijn. Ik denk mij zonder bord voor me met groot gemak het dambord verdeeld in slechts 5 vakken, met letters genaamd:, A, B, C, D, E. Ten eerste dus een klein aantal; dit is evenwel niet het grootste voordeel; het grootste voordeel ligt zeker hierin, dat dat kleine aantal oneven is. Voor mijn geest biedt zich het vak of blok C aan als een rustpunt, waarboven en waaronder de 2 anderen vakken geplaatst zijn! De cijfers l, 2, 3, 4, 5 6, 7, 8, 9, O bieden zeker ook geen moeilijkheid. Alle soortgelijke cijfers staan, evenals bij Manoury en anderen, verticaal boven elkaar, waarbij ik als eindcijfer eene O prefereer, als sluitpunt van het vak of blok. Hoe gemakkelijk stelt men zich met dit eenvoudige systeem, bijv. een slag voor: Zwart slaat van Al op B2 op C3 op D4 op E5. Wit slaat van E8, op D9, op CO, op B9, op A8; enz. Verschillende partijen door mij op de aangegeven wijze genoteerd, konden door njij, zonder bord voor me, veel gemakkelijker voorgesteld worden dan volgens eenig ander door mij beproefd stelsel. Gelieve UEd. dus ook eens de, proef te nemen, waarna ik gaarne uw persoonlijk oordeel wensch te vernemen. , Een lid van de Beverwijksche Damclub A6 B6 C6 D6 E6 Al A2 A3 A4 A5 A7 A8 A9 AO BI B2 B3 B4 B5 B7 B8 B9 BO Cl C2 C3 C4 C5 C7 C8 C9 -CO Dl D2 D3 D4 . DS D7 D8 D9 DO El E2 E3 E4 E5 E7 E8 E9 EO (De geachte inzender deed ons reeds in Juli dit systeem toekomen. Wij ontvingen echter in Juni bijna hetzelfde systeem van den heer C. Blankenaar uit Rotterdam, de bekende eindspelcomponist. Red.) VRAAGSTUK Gezien in de part ij Hoe maakt zwart dam ? ZWART JJH WIT Zw. 2, 3, f, 8, 9, 12 14, 16, 17, 19, 20, 23, 24. Wit 26/28, 31/34, 37/39, 41, 43, 44, 49.