DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 14 Dec; '13. No. 1903 Israëls hem in zijn pastels fijntjes overtreft: ' in het. vluchtigste lichtspel. 6. Het volgende is een bezwaar, dat ook bij mij geldt. Deze tooneelen, die de bekoring van het Tegenwoordige hebben, zijn van verfvoordracht nog niet juist. De teekeningen zijn beter, maar de schilderijen (meen niet, dat ik niet weet hoe lastig het is!) zijn nog niet vervezeld" van licht genoeg geweest, terwijl zij op dit oogenblik naar grooter eenvoud gaan. J)e, verf is als korst voelbaar en zichtbaar voor den geest, en dit is vooral in de nachtscènes een groote fout. PLASSCHAERT * * * Muziek in de Hoofdstad Mondriaans tableaux" zijn me per slot een obsessie geworden. Als 't hem immers ernst is zal hij ieder streepje meten, elk kleurvlakje wikken en misschien wel onder. de microscoop, hij werkt er dan twee maanden aan b.v. en zou dat niet even belangrijk zijn als Rabindranath Tagore en zijn vader, van wie'men zegt dat zij vanaf zonsopgang tot 's avonds van den volgenden dag in con templatie kunnen liggen, even belangrijk als de wij-gezangen van den Hindoe of de opera, (hij is componist!) waarmee hij in 't leven trad? Voor psychische aangelegenheden vergt men tegenwoordig andere uitersten dan voor de aangelegenheden der verrukkelijke aarde; voor de psyche geldt de dood (zeld zaam!), de vernietiging, voor de sterfelijke natuur het leven als eindpunt, hoewel al onze twintigste eeuwsche mystiekers het omge keerde leeren en ook Tagore. Vele dingen hebben me herinnerd aan Mondriaan, en 't laatst de twee fragmenten uit Debussy's Le Martyre de Saint Sébastien", gedirigeerd door Mengelberg. Het gaat daar om louter primitieve dingen: de ziel van een lelie-hof en van een tooverkamer, welke Debussy zeer zonderling behandeld heeft. Ik weet dan ook niet waarom de allergeheimzinnigste essens van een mensch, een bloem of een ander voorwerp slechts te vinden is in de complete sterilisatie van het wezen en de natuur zelf. Nooit zag ik een zoo groot orchést zoo weinig geluid maken en het deed me denken aan die geestige novelle van den genialen Villiers Le secret de l'ancienne musique" waarin een virtuoos op den Chineeschen Hoed (schelleboom) zich dood speelt aan een partij van rusten! Het is de ascese van een vrek, niet waar: honderd instrumentalisten en gén geluid ? Zoo kregen de quinten van 't eerste stuk (de Hucbaldsche quinten welke men sinds tien eeuwen barbaarsch noemt!) en de on hoorbare paukenroffel, waaraan hoorder en speler zich beiden uitputten, de eerste om hem te hooren, de tweede om hem zoo on hoorbaar mogelijk te spelen (welk eene sensatie!) voor mij iets van een visionair boerenbedrog. Ik kom dan ook tot de con clusie, dat Debussy goddelijke dingen schreef toen niemand er om vroeg, doch toen Gabriele d'Annunzio met den componist eene vennoot schap sloot om de journalistieke aantrekke lijkheid van het. drama en van de charmante actrice te verhoogen met 't muzikale ultra, zich buitengewoon vergiste. Ik zal het be treuren als hij twee maanden" gewerkt heeft aan dit poppenstuk. Zal ik u nog schrijven over Don Quichotte van Richard Strauss, die binnen korten tijd viermaal is uitgevoerd ? Me dunkt dat de bezoekers van 't Concertgebouw genoeg hebben van die opeenhooping Don-Quichotterieën en ik laat het over aan de beminnelijke enthousiasten, die klagen over de verre gaande eentonigheid der programma's en Mengelberg zonder twijfel talrijke protesten thuis sturen. De dirigent was een week in de stad en geeft niets dan herhalingen roept iedereen verbaasd uit! Ik, die alles bijwoonde, ook de Don-Quichotte's, eindigde met er mee te lachen de peur d'être obligéd'en pleurer" gelijk Beaumarchais zegt. Het waren schitterende uitvoeringen, zeer verschillend in de détails, en vooral de solo-altist leerde bij, maar toch ... welk eene onevenwichtige propaganda voor een componist, dien men hier van buiten kent! Nog een paar solisten. Mevrouw Lula Mysz Gmeiner trad op met eene aria van Haydu en liederen van Mahler en "Strauss. Zij is eene Duitsche virago, kolossale gestalte, kolossaal geluid en wat goedkoop ge ntoneerd. Ik heb veel respect voor Haydn (een proces voerend waarbij de advocaat der tegenpartij mij gemis aan eerbied voor de groote meesters" verwijt, lijkt me een der gelijke betuiging noodigü) maar vind de aria uit Ariadneauf Naxos" van eengrenzelooze lengte en leegte, ondanks verschillende retouches. Wanneer eene zangeres uit 'n land, waar ieder greintje klassicisme onkreuk baar geldt, niet voldoende intellect bezit om de lengte of leelijkheid van zulke opgravingen in te zien dan moesten of dirigent of bestuur haar inlichten en winnen voor een andere compositie.. De liederen van Mahler zijn goed gezongen, die van Strauss beter en daar raakte mevr. Gmeiner in haar rol: Morgen", een betraand bioscoop-nummertje, Cacilie" eene heroïsche liefdesverklaring met veel burengerucht. Mej. Eva Katharina Lissmann, ook eene mezzo-sopraan, is haar tegenbeeld: eigenaardig gedekt, mat, wezen loos en mistig van timbre, veel bekoring in de melancholische vaagheid, meesterlijke voordracht en voldragen techniek. Mej. Lissmann zong An die Hoffnung" van Max Reger, tekst van Hölderlin. Men kende Reger tot dusverre slechts als verfoeilijke noten kraker en ik stond verwonderd over de muzikale lyriek en de poëzie, welke opbloeit in 't middengedeelte van het tooverzachte vers. Zoo Reger ooit probleem" is geweest dan loste hij het hier op irf... Mahleraccenten; het klonk divien en verzoenend (sensitieve melodiek en zeerfijne orchestratie) ondanks de weekelijke en fleemende ver zuchtingen O, Hoffnung"; de rest der tekst behandeling staat op een voor Reger geheel nieuwen basis en men kan hem slechts verwijten dat hij niet tien jaar geleden zoo begon. Als laatste Dirk Gootjes, de violist, met Evert Cornelis. Het werd magnifiek gevon den (behalve door de critiek) doch ik ben vreemder, spontaner en wonderbarer effusies van hem gewoon dan hij gedurende de eerste helft van zijn concert gaf. Het spijt me dus dat ik geen partij voor hem kan trekken tegen de onnoozele dagbladen. Zijne fameuse persoonlijkheid bleef, doch wat heb ik aan eene persoonlijkheid; welke in twee sonates worstelt om de vrijheid en slechts bij momenten even, zij 't subliem, opvlamt? Het lijkt me geene aarzeling van den speler doch een simpele toevalligheid dat zijn toon in strijd was met zijne voor dracht, de eene bronzig en sterk, de andere vaal en verbrokkeld. Hij blijft als kunstenaar een broos wezen en afhankelijk van onbe rekenbare grillen. Hoe spoedig trouwens werden de spaarzame emoties in Beethoven's Tiende en in Francks sonate vermenigvul digd tot den gedragen, ongebroken gloed van Lekeu's meesterwerk! Een gelukkige avond dus, waarvan alleen de croque-morts (waartoe ik me helaas moet rekenen) de stoornissen merkten, maar die Dirk Gootjes geen jaar meer mag uitstellen. MATTHIJS VERMEULEN * * * Charivari De gevaren der beeldspraak De ambachtschool te Assen is het kind der Vereeniging, terwijl de ambachtscholen te Emmen en Hoogeveen op eigen wieken drijven". (Mbl. v. Vakopl.) De Hoop van Staat ? gaf hun allen een hand". (Schatk.) De schouwburg lachte en toonde fraaie rijen blinkende tanden". (U. D.) De houten dwarsligger heeft den strijd moeten aanbinden tegen het ijzer. Slechts uiterst langzaam heeft de ijzeren dwarsligger veld gewonnen". (De Ing.) * Neerlandia beveelt Hollandsche af kortingen aan voor kaartjes van afscheid, gelukwensen, en rouwbeklag. Het best geslaagd schijnt ons die voor rouwbeklag, m. o. r. (met op recht rouwbeklag), omdat deze letters tevens een toepasselijken term van ontstemming vormen. Wij stellen voor bij gelukwensen en afscheid, in plaats van Neerlandia's af kortingen, deze te gebruiken: 1. o. 1. (laat ons lachen) en d. a. a. g. (dit als afscheid ; gendag!). * Maandag is er weer een Prins geland. No. 30. Men beweert, dat alle Prinsen die tot nog toe geland zijn elkaar een broederlijken maaltijd zullen aanbieden op 20 Dec. a.s. Wie dus prijs stelt deel te nemen, haaste zich vór dien datum te landen. * Wij hebben nu een aardig plannetje be dacht. Als alle landers eens een onderlingen landingswedstrijd organiseerden ? Ziehier een ontwerp-programma, dat wij gaarne voor beter geven; 1. Het zak-landen. 's Landers beenen worden stevig in een grof-linnen zak gebonden. Op deze wijze belemmerd, zal hij zich zoo vlug mogelijk van het schip over de loopplank naar het strand hebben te begeren, 2. Het mastlanden. Een met zeep besmeerde mast van het dek naar het strand, vervangt de loopplank; de lander loopt er vlug en sierlijk over. 3. Het eg-landen. Een omgekeerde eg wordt voor het schip gelegd. De lander zal van het dek af daarop moeten sprin gen, zoodat hij met de voeten juist tusschen de punten belandt. 4. Het landen met hindernissen. Op het oogenblik dat de lander de loop plank betreedt, zal hij door een sterke waterleidingstraal bespoten worden, daar «a zullen aan weerszijden drie flinke matrozen hem met zwabbers be werken; voorts zal hij de vlak boven de plank rondsnorrende luchtschroef eener vliegmachine moeten passeeren, en bij de eigenlijke landing zullen twee valsche honden op hem losgelaten worden. 5. Het Chanteloup-landen of looping de loopplank. Met opgerold lichaam zal de lander achterover de smalje loopplank moeten afrollen. Onder de loopplank wordt een tank met kokende olie ge plaatst. Het door ons afgeluisterde gesprek tusschen het Waanwijze Jantje en zijn Pa, dat wij onlangs plaatsten, is ook gehoord door den redacteur van het Maandblad van den Neder l. Journalisten kring. Vreemd, dat wij hem toen niet opmerkten. Het gesprek staat in het Novembernummer van dat blad. En uit de Groene kan het niet overgedrukt zijn, want dan zou het er wel bijgestaan hebben. * INLASCH. Uiterlijke schoonheid kan, zonder innerlijke schoonheid, niet duurzaam boeien." (N. v. d. D.) * * 9 BERNARD DE VRIES KUNSTHANDEL ===== N. SPIEGELSTRAAT EJ Tel. interc. 9739. AMSTERDAM Moderne Schilderijen - Aqua rellen - Groote collectie Etsen - Platen - Kunstvoorwerpen Encadrementen JAC. DE VRIES Ga. Kunsthandel Steenstraat 109, Arnhem. Schilderijen, Aquarellen, Etsen, Gravures, Encadrementen. Grootste en fraaiste keuze met voordeeligste prijzen, allén echte Perzische Tapijten, Kleedjes en Smyrna Tapijten, vindt men uitsluitend in de Magazijnen te AMSTERDAM, tl DOELENSTRAAT naast Hotel des Pays-Bas, DEN HAAG, 28 PLEIN hoek Korte Vijverberg. Firma I8TKUEWN, Importers. Oe-vestigd sedert 1OOO PHILIPS «PROJECTOR M UWC LICHTEFFECT Tijdelijke Tentoonstelling met verkoop van Unie en i nn Kunsthandel M. WOLFT, GD, Rokin 104. - Telefoon 4068. N.Y. VELSEN HOL.LAND No. 24 f75.?. extra voetplaat 10,?. Tütoaas fee terra-iitaca (OM Babyioniscï) Hoogte 95 cM. diam. 60 cM. Vraag- Catalogus vwslvrij Diplöme d'Honneur Gent 1913. J. BAPTIST VALLEGGIA, SINGEL. 4*8-432, AMSTERDAM. Divans met iverstelbare peluw ?18.75, ?80?, ? «a.-, /85.- en ?28?. IMvanlileeclen. vanaf ? 7.?. L. VAN ZANTEN, Oog t zeedij/f 134 Hotterdam. MODERNE SCHILDERIJEN EN AQUARELLEN. PHOEIIX HOOFDGEBOUW: 446 HEERENGRACHT tusschen Leidschestr. en Spiege'str. KANTOORMEUBELEN: 76 DAM RAK FABRIEK: 43 LOOIERSGRACHT AMSTERDAM. TELEF. 3978 en 8489 l UITVOERIGE PRIJSCOURANTEN MEUBELEN KUNSTHANDWEVEN. Geïllustreerde Handleiding ten gebruike van school en huis voor het aanleeren der technieken van Kunst en Spoelweven op den handweefstoel, door ELIS. M. ROGGE en LOTJISE H. WILDT. Prijs, gecart. f 1.90. Uitgave van T. HOLKBMA & WABENDOBT, Amsterdam. WEBKEN VAN LEDEN DEK VEREENIGING TOT BEVORDERING DER GRAFISCHE KUNST ZIJN PERMANENT VEKKRIJÖBAAK IN ,/T BINNENHUIS" RAADHUISSTRAAT 48-50 AMSTERDAM THANS: ETSEN, LITHO'S & HOUTSNEDEN VAN: MOÜLIJN, VELDHEER, TOON DE JONG GRAADT VAN ROGGEN, DE MESQUITA VAN WEEZEL BRRENS OOR HElT UiïvQEK£N WAN J A. OEI JAAL leu. t KUNSTHANDEL, + + ARNHEM:. J J TELEFOON 1345. J +®childerijen9 Etsen,* J Gravure99 J JEncadretnenten. w op de Hieuwjaarsdrukte, /wordteen vroegtijdige bestelling verzocht./ /Atelier B. "vTNMAN^^T ?0 0 0 Hofleverancier O « ft/ /Slneel 562. hoek Vijzelstr., Amsty