DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND l Febr. '14. No. 1910 VROUWENRUBRIEK ulliiliimiiiiiiiniiiiiiiil iiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii IIIHIII De vrouw aan het Tooneel (Slot) Een tooneelproletariaat, in den slimsten zin; ontstond eerst bij het opduiken der talrijke privé-' en stedelijke theaters, naar welke ontelbaren, die meenden talent voor het tooneel te hebben, toestroomden, vooral nadat sinds 1830 de tooneelagenten en de tooneelscholen het aantal der candidaten al te zeer deden toenemen.' Ter zelfder tijd begon het publiek groote eischen te stellen aan het monteeren der stukken en de kleeding der actrices, en stelde vaak het uiterlijk boven het talent. Velen uit het publiek kwamen voornamelijk om de toiletten en beschouwden het tooneel als eene tentoonstelling van mooie en mooi gekleede jonge vrouwen, en dwongen uit zucht naar bekoring der kostuumweelde de actrices tot steeds grootere uitgaven. Hoe deze aan hef geld voor hare kleeding kwamen, daar vroeg niemand naar, al wist men dat eene actrice. de groote uitgaven voor costuums niet betalen kon van het geld, dat zij ver diende. In Duitsche tooneelvakbladen kon en kan men oproepingen vinden voor actrices tegen een maandelijksch appointement van 30 tot 100 mark, dus van 18 tot 60 gulden, met de troostende (?) vermelding, dat in de stad een regiment dragonders of huzaren ligt! De stichting van den Deutschen B hnenverein" en van de Genossenschaft deutscher Bühnenangehörigen" wijzigde weinig in den socialen misstand in het Duitsche tooneelleven, op welken door enkele idealisten, verontruste tooneelvrienden en voormalige tooneel-kunstenaars en -kunstenaressen her haaldelijk gewezen werd. In de jaren 1892 en 1893 achtte de Pruisische minister van Binnenlandsche zaken en van Handel zich geroepen, een strenger onderzoek-naar de aanvragers om concessie tot tooneeluitvoeringen, wat aan gaat hun artistieke, finantieele en moreele betrouwbaarheid in te stellen, en de theater agenten aan een scherper controle te onder werpen. Een beslissende en gunstige keer in de beweging tot verheffing Van den Duitschen tooneelspelersstand bracht eerst de gedenk waardige nachtelijke vergadering in 1908, gehouden in de Philharmonie te Berlijn, toen frl. Anna Eubener moedig op alle misstan den wees, met het gevolg, dat later in het Huis der Afgevaardigden en in den Rijksdag de afgevaardigden Dr. Pfeiffer, Heine, M ller-Meiningen het onderwerp ter hand namen zoodat weldra een concept-Rijks-Tooneelwet in den Rijksdag ter behandeling zal komen, in welke o.m. verlangd wordt, dat alle kostuum, met uitzondering van kleede ren, die met lichte verandering ook buiten het tooneel door de actrices kunnen gedragen worden, door den Directeur verschaft moet worden. Alles hangt ervan af, of ook de actrices met groote appointementen zich naar deze bepaling zullen voegen. Dan zal het m isschien gelukken het tooneel te zuiveren van de Dames," die het tooneel als middel en dekmantel beschouwen voor min eerbaar beroep. Want men zal instemmen met de woorden van Rickelt: Is de gestie van enkele theaters slechts met de schande der tooneelspeelsters mogelijk, dan is het beter, dat deze theaters te niet gaan en ganschelijk verdwijnen, want ze hebben geen recht van bestaan." Bijna gelijktijdig met Dr. Stumcke's rede over: Tooneelprostitutie voorheen en thans'' hield Mevrouw Helene Riechers?Winkler, presidente van het vrouwencomitéder Bühnengenossenschaft" er te Wilmendorf eene in de vergadering der Vereeniging voor Vrouwenstemrecht, en wel over De nadeelen in het beroep der tooneelspeelster. De rede van Mevrouw Helene Riechers Winkler was practisch en uitsluitend actueel. Zij hing een tafereel op van den treurigen toestand van een groot aantal vrouwen aan ?het tooneel. Slechts weinigen gelukt het er een goede plaats te veroveren, het leven der meesten is een voortdurende een harde strijd om het bestaan. Bij het in alle opzichten zelfde talentvol spel is het appointement van den tooneelspelet steeds hooger, ter wijl de tooneelspeelster met haar minder salaris aan groote eischen van het toilet moet voldoen. Slechts bij uitzondering ver strekken de groote theaters de historische costuums compleet. Een ander nadeel is: het huwelijk, dat niet gaarne gezien wordt, omdat ongehuwde actrices voor vele theaters de groote kassemagneet zijn. Vór alles is bij de actrices de overlading van werk te groot: in geen ander beroep zou dit mogelijk zijn. Eene actrice kent noch Zon- noch Feest-dag: voor haar bestaat geen rustdag; de getrouw de vrouw heeft geen tijd om zich met haar gezin te bemoeien. Moedersmart, vrouwen en kinderellende volgen bij haar elkander op. Aan kleine theaters wisselen de enga gementen niet slechts per seizoen, maar dikwijls maandelijks, zelfs wel om de veer tien dagen. Van opvoeding en schoolbezoek der kinderen komt bij zulk een ambulant leven niets of weinig. Om hierin verbetering te brengen wil het Vrouwencomitéder Genossenschaft" een Kinderheim" stich ten ; de stad Lindow in déMark heeft hiervoor reeds een terrein van vier morgen lands ter beschikking gesteld, een aanzien lijk kapitaal is bijeengebracht, maar nog ontbreekt er veel om het plan te kunnen volvoeren. Het stemt dankbaar dat ter voorbereiding van de Rijkstooneelwet" naast drie mannen twee. vrouwen in het comitézijn gekozen. Veel is van deze wet te hopen, o. a. strenge eischen voor de soliditeit van den direc teur; een dagelijkschèrusttijd van vier tot vijf uur, om de overlading te matigen; ver leening van moederbescherming ook aan de ongehuwde moeder en haar kind; en vór alles verstrekking yan volledig"costuum aan iedere tooneelspeelster; want de steeds stijgende en nooit te bevredigen eischen, aan het costuum gesteld, zijn een bron van sociale en moreele ellende. Hoe is in andere landen, hoe is in Neder land de toestand der vrouw aan het tooneel, voorheen en thans? In vele landen niet beter, in sommige slimmer dan in Duitschland, het slimst :in Rusland. De vrouw van Professor Willem Kes, de vermaarde musicus; heeft over de ellende der Russische actrices een vlugschrift geschreven, dat op de grootste misstanden en onontkoombare prostitutie wijst. En in Nederland ? De actrice heeft er zeker niet een leven als in Abraham's schoot; ook van haar wordt te veel gevraagd en gevergd. Buiten en aan het tooneel staan echter, in het al gemeen, de meeste Nederlandsche actrices op n lijn met de beste en achtenswaarlliillllllllllllinillllliiiiiiiiiu lll iiliin mimiMiimiiimiihiH»lliiiililiillli mul iiiiiilliiliiiillllllllllllllllilliiliiiiiiiiiiinii IIIIIIIIIIIIIHIIMIIIIIIIIIIIII i ut u i IMII MI mum nimimii n llilnlli i iinili iim imiiiiiiiiimiiii iiiiiiiiiiiniiiiii iiniiin min iiiiiiiiini i i . APfiNZEEP. Maakt de koekepan als een iegel. Zal Uw vaatwerk en kachelzink doen glinsteren. Slypt de messen zonder kras sen blank en scherp. DE SCHITURZEEP. BEGRAFENIS-ONDERNEMING J. D. STRUIJS & Zn. Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. «i andere dubbel fijne Likeuren BIJ SI. P. POIiLEM <fe KOON, Hoticrdanr HARGAEETHA BOAS. Oost er park 29. iciire et Manicure. l Dagelijks te consulteeren Mevr. G. T. d. BRINK, Corsetière, Keizersgracht 717. A'DIM. TÏL. 1151. ATELIERS VOOR REPARATIES. MATUUR \1 WOLLEN ? OnDERGOEDEREh N.W.O. VoorELKJAARGETUpEen IlKKLIMAATgeschikL Ceïll:prijscourant II francoopaanvraag II verkrijgbaar. II Verkoopersnamen ff worden gaarne opgegeven. Willqe Werkelijke Bezuiniging bestelt POLMAISE - B IJ D E AM5TEROAMSCHE ANTHRACIETM'J alleen Onze verzegelde zakken waarborgen echtheid. SHOWROOM EN BESTELKANTOOR VIJZELSTRAAT 33%MUNT S6S8 en 3849 KOWJÜRLIJKE LUXE D A TTT P V A TQflB ^STERDAM, BROODBAKKERIJ lAUL U, uAlüM, ROTTERDAM, levert BROOD bereid uit de BESTE GRONDSTOFFEN. MELK Lu LJ CC O O -\ ROOM met garnitnnr: voor Aspluilt, Beton, Mozaïk, Tegels en andere vloeren voor straten stallen garages enz. PRIJS OP AANVRAAG. Firma HAMAKERS 191 Westeinde DEN HAAG. DE COCK". OLIESLAGERSLAAN 7, HAARLEM. Handel in GEVERFD en ONGEVERFD Raffia, Pitriet en Hennepgaren. Vraagt Prijscourant en Monsters. Ia ontvangst van postwissel groot ?4.-, f 5.- of/" 6.25 aan Siblesz'Theehandell A R KT H M, zenden wij U omgaand S8 K.Q. geurige, waterhoudende | T If K K. Meest IPraetiseli Telefoonblok. 17 X 3O cffl. NOTENHOUT ACHTERPLANK ?4. WITHOUT 3.ZONDER 2.60 NIKKEL MONTUUR METIOO M.PAPIER LOSSE PAPIER BLOKKEN 15 Cent. FRANCO REMBOURS door geheel NEDERLAND met 25 et. verhooging. TITUS PO S TM A, VOORSTREEK L. 215, LEEUWARDEN. - TELEFOON No. 61. MAGAZIJNEN van HUISHOUDELIJKE- en LUXE SPORT en REISARTIKELEN. ?55 ERVEN KRAMER is de geringe prijs l mijnerprachtig | klinkende spe ciale Viool waar- l van attesten der grootste vlolisten ter inzage. Op zicht l zending gaarne. S. BLAZER Mzn., soio-coitraiassistconcirteeii.-ortBst,! AMSTERDAM, Ceintuurbaan 141. Telefoon Zuid 1417. WIJDE KAPELSTEEG 4 D AMSTERDAM "(VAN RIJN S TELEPHOON N°266 luWcHTV. ** f* f f rvfN FABRIEK VAN KANTOORBOEKEN . |DEBEsTEnOSTERD Hygiënisch Gebreide : Onderkleeding. : NATUURLIJK is dafalleen echte Karfsbader SALZ Voor Namaak en vervalsching wordf gewaarschuwd. BEGRAFENIS VEREEMIG1NG TE AMSTERDAM SAX Jr. P. C. HOOFTSTRAAT 38. Telef. Zuid 341, WAARSCHUWING! Daar de verpakking onzer KINADRUPPELS veelvuldig wordt nagebootst om Kinapraeparaten van andere herkomst aan den man te brengen, wijzen wij er op, dat rood e doozen, zonder den naam Dr. H. Nanning, doch voorzien van het woord Kinadruppels" of anderszins, NIET uit onze fabriek afkomstig zijn. Men eisene daarom steeds Dr. Nanning's Kinadruppels! Alom verkrijgbaar a f O.75. ONZE weefsels zgn sterk, poreus en elastisch. ONZE modellen zon solide afgewerkt en practisch. Modellen voor Dames, Heeren, Kinderen. Luier mand in zuiver wol (Jaeger en wit), katoen Lahmann en fll d'ecosse. Zichtzendingen worden op aanvrage door geheel Nederland gezonden. Zwolle. Gez. van Huiden. Grand Prix Internationale|Hygiëne-Tentoonstellmg Dresden 1911. KALODERMA-GEIEI KALODERMA-ZEEP KALODERMA-POEDER Onovertroffen lot het verkrijgen van een schoonehuid. JïWOLFF&SOHN KARLSRUHE JERLJN-WEENEN. Te Terkrygen in Apotheken, goede Parfumerie-,'Drogist en Kapperswinkels. Zomer-Seizoen 15 Juni?l Oct. ^nter-Seizoen lDec.-15Maart. ROYAL-HOTEL & WINTER-PALACE. Het beste eerste klas Hotel ter plaatse. Geheel vrij gelegen met prachtig uitzicht. Zeer mod. inger. Warm en koud water in iedere kamer. 90 badk. Prosp. gr. Int. Verk.bur. Raadhuisstr. 16, A'dam en den.Haag, Papestr. 5 PI NXTER-BOTER Oude Roem herleefde door op de Tentoonstelling De Trouw" de ChOCOlade, (om te eten) der firma De Bont & Leyten, opnieuw in den handel te brengen. Nu verkrijgbaar bij de voornaamste Banketbakkers. Journalistieke Rolmops Ingelegd door BARBAROSSA Een boek van 230 pagina's iipatii f 0.90 In stempetaJ f 1.25 Uitgave van: van Holkema & Warendorf te Amsterdam. f GEBRUIKT UITSLUITEND DOBBELMANN'S LELIËN M ELK ZEEP MET HET ANKER PRIJS PER STUK SLECHTS 25 CT. ZE IS ONOVERTREFBAAR a. A. PASSEMS, Oudemanhuispoort 2?3 en Reguliersgracht 81, AMSTERDAM, Tel. 8393. Speciaal adres voor Corsetten naar maai Rechter: Zoo, laat eens hooren. Waarom ga je niet aan 't werk? Gevangene: Ik wacht, om een groote handelsonderneming op touw te zetten. Rechter: Waarom wacht je ? En waarop ? Gevangene: Ik wacht tot de vliegsport algemeen is geworden. Dan zal ik patent zien te krijgen om advertenties op daken te schil deren. L Jliets beter dan @i\ prima (jjntrjraciet \ m ipllll In geen Leesgezelschap mag ontbreken: Letterkundig Maandschrift voor den Nederlandschen Stam. Redactie; CÏRIEL BCÏSSE, COtTERIl'SenW.G.VANJiOUHWS, Prrjs p. jaarg. /12 50 Men abonneert zich bij iederen boekh. en bij de Uitgevers: ÏAS HOLKEMA k WARESDORP, Air.st. ZUIVER WGLLENi : HALF WOLLEN KATOENEN-TRICOTRAMEH-EN NET'QNGEflGOEDEREN