8 Maart '1.4. No; 1915 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Zwitsersche borduur sels worden franco en vry van invoerrechten aaa huis geleverd Japonnen Blouses vanaf vanaf «? 5.75 fl. 1.95 Kinderjurken vanaf fl. 3.90 Beste kwaliteit Zwiteersch borduursel op batist, voile, crêpon, linnen en op de aller nieuwste soorten zyde. Parysche m odeplaten met stalen collectie 120 van borduursels franco op aanvraag. Onze geborduurdeja ponnen en blouses zyn ongemaakt. Enippatro< nen worden echter by bestelling in elke gewenschte maat geleverd. 'Zwitserland DEUUNAY MM AUTOMOBIELEN. H»ofd-A|«nft YMr H*4erl»nd t J. LEONARO LAH8, '114 Stadhouderskade, AMSTERDAM. IIMIIIIIIItllllllUIIIIIHUlllllllltlllllllllllMMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIH ANTWOORD AAN DR. BEEKMAN 1. 's Meeren Beekmans beroep op Jezus Christus, ter verdediging van den door hem in zijne brochure aangeslagen toon, doet ter stond denken aan het gebruik, dat in de R. K. moraaltheologieën van Zijne autoriteit ge maakt wordt, ter verdediging van de restrictio non-pure-mentalis. De zaak staat zoo: In Markus- 13:32 zegt de Christus, dat alleen God weet, wanneer de dag der laatste din gen zal intreden; noch den engelen, noch den Zoon was dit bekend. De trinitariër moet onderstellen: f eene tekstverminking, of eene onwetendheid bij Jezus omtrent Zijne alwetendheid, of eene opzettelijke onjuistheid. Quartum non datur. De genoemde moraal theologie leidt er de geoorloofdheid van den quasi-meineed van af. Evenzoo moet Jezus' vehementie tegen de kooplieden in den tem pel dr. Beekman's argumenta contra personam billijken. 2. Door Hoensbroech zijn plaatsen onjuist geciteerd. Volgt daaruit dat zijn boek onbruik baar is? Dat het als bron geen waarde meer heeft? Neen, alleen dat zijne citaten gecon troleerd dienen te worden, hetgeen trouwens geldt voor alle citaten bij eiken auteur. Men moet echter goed toezien: onder die stellingen, waarover zooveel wordt geroepen, komen ook citaten voor van veroordeelde auteurs. Hier is in het gedeclameer over onbe trouwbaarheid een kunstgreep verscholen. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll licht stroomde door de loodrechte reet. De deur die zoo zij gegrendeld geweest was, aan de punt van de pen zou gehangen heb ben, die in de werkelijke deurpost paste, draaide nu vanzelf zachtjes los. Ze opende naar binnen toe en daarom nam Denys niet zijn voetboog van den grond, maar greep hij zijn dolk. De kandelaber werd omhoog gehouden en de vlam door een menschenhand beschut. Hij" inspecteerde de bedden op den drem pel staande, en scheen gerustgesteld, dat zijn beide slachtoffers te slapen lagen. De man sloop zachtjes in het vertrek. Maar bij den eersten stap scheen iets in het voorkomen van de kast en de stoel hem verdacht. Hij waagde zich althans niet verder, maar zette de kandelaber op den grond en bukte om onder den stoel te kijken; maar in die gebukte houding greep een ijzeren hand hem bij den schouder, en een dolk werd met zoo voortvarende kracht door zijn nekwervels gestooten dat de punt uitstak in zijn strot. Een rochelend geluid werd ge hoord, eindigend in een hik, maar hij had niet geschreeuwd; een half dozijn houwen volgden vlug op elkaar, en de moordenaar lag bewegingloos en stom op den vloer. Denys sloot de deur, grendelde ze be hoedzaam ; trok de deurpost aan, en fluisterde, hiermee bezig, Gerard toe een stoel te brengen. Dit geschiedde. Help me hem erop." De dooie?" Parbleu.' Waarom ?" Om ze bang te maken. Tijd winnen." Nog terwijl hij sprak had Denys reeds een touw rond den nek van den dooden man ge draaid en hem vastgebonden aan den stoel. Zoo zat hij daar niet zijn grijnzend vies vaal gezicht in de richting van de deur te staren. Denys, dan kan ik het nog mooier! Gods goeie heiligen mogen het mij vergeven!" Wat? Vlug dan. Veel tijd hebben we niet." En Denys hield zijn boog klaar, en zijn stroomatras van het bed trekkend, stelde hij die voor zich op, gereed te schieten op het oogenblik, dat de deur zou opengaan, want hij kon niet verwachten, dat nog een ander zich allén zou wagen, nu zij bemerkten, dat de eerste niet terugkwam. Terwijl hij hiermee bezig was, bewerkte Gerard het gezicht van het lijk in zijn zit tende houding en tot zijn ontzetting zag Denys een lichtgevende gloed snel zich over het vale gelaat verspreiden. Gerard blies de kaars uit. En nu scheen de grijnzende tronie nog duidelijker als met dwalend gloeiwormen-licht overtogen. Denys stond te trillen op zijn beenen en zijn tanden klapperden. LTJGANO Hotel Br is. tol. (ITALIAANSCHE MEREN). Schoonste Winter- en Voorjaarsverblijfplaats. 1ste kl. Hotel, prachtig gelegen, met gr. Panorama. Kamers vanaf fr. 4.?. Pension vanaf fr. 9.?. Eig.: C. CAMENZIND. Prosp. gr. en fr. Intern. Verkeersbur. Raadhuisstraat 16, Amst. Utrechtsche Tricotage Fabriek W1CHER JANSEN. ZUIVER WOL FIL D'ECOSSE REINE MAC O, ZIJDE Enz. Enz. In: JAOQUAKn HAND GEBORDUURD GEFLATTEERD SHOT?EFFECTEN. AVIATA GARANTIEKOUSEN EN SOKKEN met 6 maanden garantie. ZIJDEN SOKKEN met dubbele zooien, teenen en hielen, In Fll d'Ecosse. TRIPL.Y" Qzersterke wollen fantasiesok, gegarandeerd drie-draads geweven met extra versterkte bielen en teenen. KUNSTSPELenELECTR: PIANO'S, VLEUGELSIsHETADRES a^-KESSELS'KON.FABRIEK. TILBURG VRAAGT CATALOGUS OOK TERMIJNBETALING iiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitmiiiiiiiiiiiijiiiifiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiii Immers een werk kan in zijn tijd een grooten invloed uitgeoefend hebben op de tijdgenooten wegens het gezag, dat van een kerkelijk imprimatur uitging, en deze wordt niet uitgewischt door een latere Indexveroordeeling. De H. Alphonsus citeert herhaaldelijk verdachte auteurs. Veroordeelde stellingen komen bij Busenbaum en bij hem, met een lichte wijziging, kalm weer binnenwandelen, etc. en verder wordt het hoogste Imprimatur der kerk, het pauselijk imprimatur, vaak door eene veroordeeling gevolgd. Bij deze algemeene verwarring in het kerkelijk leven is het niet de plicht van den historicus, zulke documenten uit zijn werk te bannen, doch er onder omstandigheden gebruik van te maken. 3. Alle boeken, door een jezuïet geschreven, mogen in geen geval verschijnen, zonder minstens de toestemming van den paterproyinctaal; voor werken van eenige beteekenis is zelfs de toestemming van den ordegeneraal vereischt. Elk boek, door een Jezuïet op regelmatige wijze gepubliceerd, blijft ten eeuwigen dage, ook al is het later op den Index geplaatst, een document voor de kennis van de jezuïetenorde, zij het dan wel licht niet voor de kerk. Men weet nu ook, wat te denken van dr. B.'s onversaagde opmerking omtrent v. Spee. Een boek van een Jezuiet, dat verschijnt zonder ; mprimatur is een heimelijk gepu bliceerd werk. In godsnaam, wat beteekent dit ?" fluis terde hij. Stil, het is maar phosphorus. Maar 't effect is er niet minder om." Weg, weg. Ze zullen je overvallen." Inderdaad vernamen zij nu van beneden schorre geluiden en ten laatste zei een diepe stem! Waar blijft-i zoolang. De aap zal ze toch niet vlooien ?" Dus verdachten zij hun makker, niet den vijand. Spoedig daarop weerklonk een lichte maar haastige voetstap op de trap, er werd behoedzaam tegen de deur geduwd. Toen deze weerstand bood, wat blijkbaar niet was verwacht, werd de looze deurpost zachtjes weggetrokken, en een oog loerde zonder twijfel door de reet. Want er weer klonk een gehuil van pijn, en men hoorde de kerel de trap afstrompelen en in de keuken binnenstormen waar onmiddellijk een Babel van verwarde stemmen oprees. Gerard liep naar de doode boef en nam zijn gezicht opnieuw onder handen. Terug, gek!" fluisterde Denys. Neen, neen. Ik ken dat bijgeloovig ge spuis. Die hebben nog wel een paar minuten noodig voor ze bekomen zijn. Ik kan 'm nog tien keer erger maken." Sluit dan tenminste de deurpost-opening. Laat ze je niet aan je helsche werk zien." Gerard deed als hem gezegd werd en in een minuut had hij met zijn penseel aan het doodenmasker een uitdrukking gegeven, die ieder met afgrijzen moest vervullen. Hij versierde het gezicht van den dooden vijand om er zijn levende tegenstanders schrik mee aan te jagen. De starende oogappels maakte hij tot vurige ballen; de tanden liet hij wit, maar het verhemelte en de tong bestreek hij met vuur en maakte van de roode diepten, die de gezakte onderkaak zien liet, een vuurbrakende helle-mond, terwijl hij op het voor hoofd in lichtende letters schreef: La Mort". En ondertusschen stond Denys te sidderen en te beven, angstig voor de wraak des Hemels; want de moed van den een is niet de moed van den ander; en de bende beneden zat luid te twisten en te schreeuwen, nu zonder eenige terughouding. Ten laatste hoorden zij een van hen zeg gen: Ik zeg, dat de duivel hem te pakken heeft en zijn gezicht schroeit met het helsche vuur. We mosten maar afzien van 't zaakie. Ik schei d'r net zoo lief uit als dat ik in die kamer ga, waar 't spookt.'' Bej bezopé; of durfi niet?.' Durfi-niet? Voel's amme messie. Wouj soms weze waar Pieter nou is. An de duivel z'n spit? Dan hoefi maar te spreken." Geen ruzie aster werk an de winkel is, jongs," brulde een dreunende bas; of ik tik je knikkers tege mekaar, en je gaat waar je al zoo lief niet weze wou." BOUWT TE NUNSPEET. Mooie boschrijke terreinen. Spoor, Tram, Electrisch licht, Telephoon. Inlichtingen M.ij DE VELUWE", Nunspeet. RANDS ViNS DE CHAMPAGNE ^errier-Jouet l; " 'V * Epërnay, Cori;ce$'sic>n'nai,pesi '?'. ' Sautef &Polf s, Maastricht. «rlllllllHIIIIIIIIHIIIIIIIIIII 4. De heer Beekman moet zich elk oogenblik voor oogen trachten te houden, wat te be wijzen viel. Dat er verzachtende omstandig heden te bepleiten zijn voor de wederinvoering door de pausen van het geloof aan heksen en toovenaars, aan incubi en succubi etc. is duidelijk voor ieder. Ze vloeien voort uit het feit, dat de opvolgers van den H. Petrus niet boven hunnen tijd hebben gestaan. Integendeel, b.v. lang voor Inn. VIII spreekt S.Thomas Aq. er slechts in het voorbijgaan over.als hij, hoewel blijkbaar met instemming, S. Aug. citeert. Eene beweging van redelijke tijdgenooten tegen het opkomende bijgeloof is door den H. Stoel onderdrukt, en een stroom van uiterst gevaarlijke fabels, en geile verzinsels door bullen en in alleruitvoerigste compilaties over Europa uitge goten, waardoor infectie's van vroeger enkel localen aard kunstmatig zijn gegeneraliseerd; Grieksche Empusen, Deensche kabouters, Limburgsche nachtelijke krijgers, Russische ledematenbrekende daemonen, etc. werden door middel der heksenverhooren in de hysterische zielen rondgestrooid; men ging in geheel Europa gelooven aan het mal'occhio, aan den Italiaanschen magischen moord met wassen beeldjes, etc. Als de heer Beekman de beslissingen der pausen aldus terugvoert tot 'Germaansche' volksverhalen, dan is dit alles goed en wel, maar hij bestrijdt zoo zelf de uitspraak, die 'de jure' zijne these is: het opperhoofd der IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIlllllllMIIIIIIIIIIMIIIIIIMIHIIIIIIIIIIIIlmlIlllltllllllIlm Dat 's de abt," fluisterde Denys ernstig. Hij voelde, dat die stem slechts kon toebehooren aan de kolos, die hij in de keuken vluchtig gezien had. Opgepast, Gerard!" Ja. Wat zouen ze nou gaan doen ?" Dat zullen we spoedig weten." i,Moet ik wachten op jou, of toeslaan zoo dra de deur opengaat?" Neen jonge, we kenne geen enkele slag missen. Eerst ik, dan jij!" Doodsche stilte. Dan plotseling kwam iets de kamer bin nen, dat hen deed ontstellen en hun harten schokte. Een door de donkere wolken borende manestraal viel helder en rein in dat moordhol. Na de eerste ontsteltenis fluisterde Gerard: Moed, Denys! Gods oog waakt ook op deze plaats over ons." En hij viel op de knieën met het gezicht naar het venster gekeerd. Het maanlicht verminderde niet de spook achtigheid van het dwalend schijnsel op het doodengezicht; want het lijk zat terzijde van waar de stralen vielen, die oor en schouder raakten en nog eens zoo blauw achtig, kil en huiveringwekkend leken, bij het verdoemde licht dier oog-ballen, tanden en mond. Maar Denys dorst niet kijken. De maan wierp haar licht verder in een breede lijn over de deur en hierop waren zijn oogen gevestigd. Spoedig hierna fluisterde hij: Gerard!" Hoe scherp en gespannen zij ook geluisterd hadden, nog vernamen zij geen voetstap op de treden der trap. En zie daar op de deurpost, juist aan den rand van het maanlicht-lint, waren de toppen van de vingers van een hand. De nagels glinsterden. Aanstonds begonnen zij te kruipen, te kruipen benedenwaarts tot aan den grendel, maar onmerkbaar langzaam en met vrees achtige voorzichtigheid. Maar langzaam wer den de vingers lichter en lichter en de hand tusschen de knokkels en de pols bleef in het donker. Denys lichtte onhoorbaar zijn kruisboog van den grond. Hij mikte een ondeelbaar oogenblik. Gerard's hart bonsde of het breken wilde. De pees van den boog zong. En de hand was vastgenageld, terwijl de pijl in de deur post natrilde. Er weerklonk een schreeuw van pijn. Sla toe," fluisterde Denys drin gend, en Gerard hief zijn zwaard, en scheidde met twee snelle houwen de hand van den arm. Een lichaam zonk kreunend op den grond, buiten. De hand bleef onbeweeglijk, met het bloed uit de snede langs de wand druipend, binnen. MODCLKAMeRS IN ORIGINCGLe GNGCLSCHe ST1JL6N l T?R BCZICHTIGING INGCRICHT BIJ L6IDSCHGSTR: AMSTERDAM kerk is naar goddelijk recht leider der be schaving, en geniet eene bijzondere inspi ratie in alle beslissingen, ook over tijdelijke zaken. Welken dwingenden grond kan dr. B. na zulk een argument aanvoeren voor eene plicht tot gehoorzaamheid jegens het huidig hoofd der kerk? Of behoudt hij zich in foro interno eene vrijheid van oordeel, in foro publico eene vrijheid van uiting voor? In het systeem van dr. B. hoort eerder eene voorzichtige verdediging van het middeleeuwsche heksengeloof thuis, indien hij de omzichtiger tactiek van zijne terecht ver eerde leermeesters volgen wil: Görres, de Ligorio, Lehmkuhl, e.a., die evenmin uit al die vreemde mystiek weg kunnen als eenig ander goed Katholiek. 5. Het boek 'Exegesis biblica' van P. Hetzenhauer, professor aan het seminarie van den bisschop van Rome zou door 'officieele' kritici allerscherpst zijn behandeld. Dit is eene fallacia non-causae ut causae. Het be wuste dictaat wordt nog, (werd althans ver leden jaar nog) op dat seminarie gebruikt. Dr. B. weet immers, dat het voor de kennis van de mentaliteit der kerk absoluut onver schillig is, hoe sommige 'allerscherpste kri tici' over eene zaak of een werk denken, of hoe de heer Beekman te Delft zich de kerk gelieft voor te willen stellen, doch alleen hoe paus en congregaties er over beslissen. PiusX heeft ter vervanging van den te liberalen P. Qenocchi den Capucijn Hetzenhauer beDat zijn er twee," zeide Denys, koel. Hij spande opnieuw zijn boog en knielde neer achter zijn bedekking. Nou volgt de Abt." De gewonde dief roerde zich, en spoedig kroop hij de trap af naar zijn maats; en de keukendeur viel in het slot. Niets werd gehoord dan een gedempt gemompel. Het laatste feit had van de doel treffendheid der wapens hunner tegenstanders voldoende overtuigd. Ik begin te gelooven, dat het hart van de Abt kleiner is dan je uit den omvang van zijn riem zou opmaken" zeide Denys. Nauwelijks had hij deze woorden ge sproken, of de keukendeur vloog open, een zwaar maar gespierd lichaam stormde de trappen op en een geweldige vuist sloeg met een bons de deur uil zijn hengsels. En in de deuropening stond een colossus met een glinsterende bijl. Hij zag het hoofd van zijn dooden maat halverwege in het blauwe licht der maan, en voor de andere helft en de gapende kaken in het roode fosfor-licht. Zijn oogen staarden strak, zijn armen vielen slap langs zijn lijf, zijn knieën knikten, en hij kromp van angst ineen. La Mort," riep hij op een toon van ont zetting, keerde zich om en vluchtte. Opdat oogenblik hief Denys zich op en schoot hem door beide kaken. Hij sprong met een zet tegen de keukendeur en leunde daar op zijn bijl, bloed, tanden en vloeken brakend. Denys spande zijn boog en stak zijn hand tusschen zijn wammes. Maar haalde ze weer eruit met spijt. Mijn laatste pijl is verschoten" kreunde hij. We hebben nog onze zwaarden, en je hebt de Abt getroffen." Dat is het ergste. Idioot die ik was. Hij had ontzag genoeg voor je schilderwerk." Ha! Opgepast! Daar komt hij terug." Toen, onder den indruk van de eenige fout, die hij dien nacht had begaan, voelde Denys zich overtuigd, dat zijn laatste uur gekomen was. Maar hoe is dit? Een rood licht flakkert tegen den zoldering. Qerard gooide het venster open en zag naarbuiten. Daar waren mannen met toortsen, en har nassen glinsterend rood. Wij zijn gered. Vlug, vlug. Nog is het anders te laat?' Achteruit," schreeuwde Denys, daar komen zij. Raak alleen de Abt." Op dat zelfde oogenblik storten de Abt en twee andere mannen met getrokken zwaarden de kamer binnen. Maar beneden wordt de buitendeur hevig gerameid, en de twee maats van den Abt, dit hoorend, en de toortsen ziende, keerden zich om en'vluchtten. Maar niet aldus de Abt; dol van woede en pijn trapte hij zijn dooden maat, stoel en al om ver, en de twee mannen met razernij aan npemd aan zijn seminarie. Eveneens heeft hij aan de Gregoriaansche universiteit in plaats van den te vooruitstrevenden P. Gismondi den jezuïet Delattre benoemd tot professor in de exegese. Wil men weten, wat goed-katholiek zijn beteekent, dan moet men niet te rade gaan met de particuliere meeningen van wellicht niet eens zoo bijzon der goede Katholieken, maar met de in Rome onder het onmiddellijk en persoonlijk toezicht van het hoofd der kerk verkondigde inzichten. P. Delattre in zijn 'Autour de la question biblique' geeft eene exegese, die de ergernis veler geleerde geloofsgenooten en de hilari teit der buitenstaanders heeft opgewekt. Deze man naar het hart van den paus laat geene kritiek, ooit op het O. T. geoefend, gelden; de vrouw van Lpth, de walvisch van Jonas, de verleidelijkheid van de 90jarige Sara, etc. zijn, ten spijt van de geweldige vooruitstrevenheid van den heer Beekman, het normale voedsel van den getrouwen Katholiek te Rome d.i. behooren'ttezijn van eiken getrouwenRoomsch-Katholiek.WeliswaarheeftAlph. Delattre S. J. aan 'allerscherpste kritieken' blootgestaan, nl. van geen minder dan den Dominicaan Lagrange in diens 'Eclaircissements sur la methode historique a propos d'un livre du R. P. Delattre' en beschouwde 'men' algemeen den Jezuïet Delattre als 'ver slagen', maar de H. S.: houdt met die'men' weinig rekening. Pater Lagrange is naar Rome ontboden, om van den Magister Sacri weerskanten zich aan hem op voelende dringen, maakte hij zich ruim baan met een duw links en rechts van zijn bijl en hief die dan op om hen in stukken te hakken. Zijn tegenstanders waren zijn minderen in kracht, maar niet in snelheid en moed. En bovendien zij waren eerst overeengekomen hoe hem aan te vallen. Op het oogenblik dat hij zijn bijl ophief, vlogen zij op hem toe als katten, beiden tegelijk. Sloeg hij dan vrij uit met zijn bijl, zoo zou hij zeker n van beiden getroffen hebben, maar onvermijdelijk ook de ander hem; dit zag hij en even sluw als sterk stompte hij met groote kracht de steel Denys eerst in het gezicht en daarna zich omkeerende, stootte hij met het vooreinde naar Gerard. Het gelaat door bloed verblind, duizelde Denys achteruit, maar op het oogenblik dat de reus zijn bijl hief om Gerard te verpletteren, stormde deze, vlug als de bliksem, op hem toe en boorde met zulk een kracht zijn zwaard door het lichaam van den reus, dat het gevest op zijn lichaam als de slag van een vuistvechter botste. De getroffen reus bulkte als een stier, en Gerard bij de keel grijpend, schokte hij hem heen en weer als een kind. Dan sikkelde Denys, die toestrompelde om zijn vriend ter hulp te komen, zijn zwaard den reus in den rug. Sta nou vast!" liep hij en hij pookte het koude staal door en door dat het den kolos uit de borst stak. Zoo afgrijselijk van twee zijden doorboord, voer een vreeselijke rilling over zijn lijf, en zijn hielen sloegen krampachtig tegen den grond. Zijn lippen, loodblauw geworden, openden zich nu wijd en diep en hij riep uit: La Mort La Mort La Mort." De eerste keer in een geloei van wanhoop, en dan tweemaal in een angst-bezette fluistering, die menschelijke ooren nimmer vergeten konden. Dan werd de buitendeur geveld. Plotseling wielden de armen van den Abt nu rond, gelijk molenwieken, en het lichaam in stuiptrekkingen wringend sleurde hij hen mee tot aan de deur, dat hun polsen ver rekten en zij slechts met groote moeite zich staande konden houden. Hij gaat er nog vandoor," riep Denys, er uit, staal, en er wér in." Zij trokken hun rockende zwaarden uit het vleesch, maar voor zij opnieuw steken konden, sprong de Abt vijf voet hoog op, en viel met een doffen slag tegen de deur beneden, die uit zijn scharnieren scheurde als was het een blad papier; door deopening drong nu overvloedig het licht der toortsen, dat, de twee spookachtige gestalten boven aan de trap beschijnend, hen een oogenblik de vermoeide oogen in het doodsbleeke gelaat deed sluiten.