10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 22 Maart '14. No. 1917 woedt, schijnt toch reeds tot het noorden beperkt te zijn geworden, immers volgens mededeeling van den president der National Railways of Mexico is thans weer 65 pCt. van het net der maatschappij in exploitatie, tegen 50 pCt. vór eenige maanden, zoodat hier eenige verbetering merkbaar is, welke de naaste toekomst iets hoopvoller in doet zien. Intusschen is officieus bericht geworden, dat de Aprilcoupon der 5 pCt. buitenl. Mexicaansche schuld zal worden betaald ; vór een gedeelte der ten behoeve van den dienst dier leening benoodigde gelden is remise gezonden, terwijl de rest zal worden bestreden uit de renten der bij de bankiers gedeponeerde gelden. Huerta verzint na tuurlijk alle mogelijke middelen om aan den nervus rerum te komen, doch vindt, blijkens de jongste berichten, daarbij geen steun van de Mexicaansche banken, zoodat hij wellicht tot maatregelen van pressie zal overgaan. Gedurende de geheele week is de fondsenmarkt in eene zeer apathische stemming gebleven; de New-Yorksche beurs toonde slechts zeer geringe fluctuaties wijl de week zonder incidenten van beteekenis verliep. De grondtoon der markt was eer vast te noemen, vooral voor industrieele waarden er»met name voor Amalgamated's ingevolge eene rijzing in de koperprijzen. Ook in de locale markt heerschte een bijna volkomen afwezigheid van belangstelling; nog het meest was de aandacht gevestigd op tabakswaarden, die in verband met de taxaties voor de tweede inschrijving uitge bracht een niet ongunstig«verloop hadden. Zoo werden o.a. - aand. Serdang-Tabak eenige procenten hooger verhandeld.toen voor 340 pn. dezer onderneming eene taxatie van 100 ets. werd uitgebracht. In de laatste jaren bracht deze maat schappij slechts mindersoortig gewas aan de markt, zoodat deze schatting in verhou ding bevredigend mag worden genoemd. Ook Amsterdam Serdang aand. verbeter den eenige punten op eene taxatie van ca. 550 pakken voor gemiddeld 140 ets. Over 't geheel zijn, zooals trouwens reeds verwacht werd, de taxatie-cijfers voor deze tweede inschrijving belangrijk hooger dan verleden week. Scheepvaartwaarden varieerden ter nauwernood. De onderhandelingen van de At lantische Pool" te Londen gevoerd, hebben nog niet tot een definitief resultaat geleid, zoodat eene nadere bestudeering dezer aan gelegenheid vereischt wordt. En naar tevens wordt gemeld zijn de moeilijkheden, tusschen de Holland-Amerika lijn eenerzijds en de Duitsche lijnen anderzijds gerezen, nog niet uit den weg geruimd. Desniettegenstaande konden de aand. der Holl.-Amerika zich op het zelfde niveau handhaven; de Kon. Ned. Stoomboot Mij. keert, evenals over 1912, 8 pCt. dividend uit. Van Petroleum-waarden onderscheidden zich de North-Caucasian's wederom door eenig avans, terwijl de overige soorten na genoeg stil lagen. Mijnwaarden weer zwakker voor Redjang's op het laatste telegrafische bericht uit Indië, dat teleurstelling bracht; Guyana's iets vaster. Cultuuraandeelen over 't algemeen flauwer tengevolge van minder bevredigende zuiderberichten. Beleggings-fondsen hadden in verband met de lage geldkoersen eene ferme houding ; uit den aard der zaak is de keuze meer beperkt geworden door den critieken toestand waarin vele groote geldnemers zich momentaan bevinden en wordt derhalve meer het oog gericht op soliede staatswaarden en inheemsche fondsen. Van de laatste soort komen vooral de 4 pCt. gemeente- en spoorwegleeningen in aan merking, welke bij langdurige lage geldkoersen in verband met de urtlatings-kans allicht meer avans zullen behalen dan die van het 4Vs pCt. rente type. De 4 pCt. obligaties der Hollandsche Spoorweg Mij. zijn van deze soorten wel de goedkoopste. Prolongatie-rente 3 a 3"^ pCt. 21-3-14. v. D. M. PS. Op de heden gehouden tweede ta baksinschrijving werden mooie prijzen ge maakt, o.a.: Deli Maatschappij 1300 pn. f 3.15 p. pond Senembah ... 700 2.44 Deli Maatschappij 1150 2.52 Medan Tabak . . 760 2.15 Amsterdam Serdang 380 2.52 Serdang Tabak . 340 1.97 Ondanks de ietwat vastere New-Yorks-che koersen was hier de markt niet geanimeerd; Braziliaansche en Argentijnsche waarden had den heden een zeer ongunstig koersverloop. Het Leidschestraat-vraagstuk Eenigen tijd geleden heb ik in het Handels blad, op gronden ontleend aan de belangen van het verkeer en ter verkrijging van meer eerste klasse winkelstand en ruimte, het plan toegejuichd een parallelstraat van de Leidschestraat te maken. Dit geschiedde direct na het verdedigen van dit denkbeeld in de Groene. Bij meerder nadenken vind ik, dat applaus alleen niet voldoende is en verdere uitwer king zij het nog steeds voorloopig en benaderend noodig is. Ter propaganda en omdat door het uitlokken van kritiek en . het wissele.n van gedachten de waarheid wel aan het licht zal komen. En ook wijl het Leidschestraat-vraagstuk wat penibel gevonden wordt, daar steeds de indruk wordt gewekt, dat het onze leege stadskas zooveel millioenen zal kosten. Na het maken van verschillende berekeningen, die ik het stads bestuur en deskundigen gaarne ter critiek en adstructie aanbied, kom ik tot de slot som, dat er verschillende plannen tot oplos sing dezer quaestie zijn, die de stad niet alleen niets behoeven te kosten, maar haar een voortdurende geldelijke bate zullen op leveren, naar ik reeds vermoedde toen ik mijn eerste stukje schreef. Zooals ik reeds vroeger aanduidde, leid ik bij de plannen, die hieronder ontvouwd worden, definitief het beginsel in, dat het stadsbestuur de huizen voor de nieuwe straat voor zijne rekening bouwt en verhuurt, op dat, tegenover de uitgaven voor werken tot verbetering van het verkeer, die het stads bestuur dragen mo,et, de baten, die met deze werken in nauw verband staan, de stadskas ten goede komen, zoodat op deze wijze die uitgaven geen improductieve last voor de Stedelijke finantiën worden, maar haar verlichten. Het stadsbestuur zal dan ook voor het aesthetisch resultaat de volle verantwoor delijkheid dragen. Er kan dan eens een eind komen aan het feit, dat schoonheidscommis sies en aesthetische adviseurs steeds maar vergaderen, tijd- en geldroovende plannen en lange rapporten maken, die als het op bouwen aankomt, in een hoek worden gezet en de grond aan verschillende personen wordt uitgegeven, op wie bij den bouw, in aesthetischen zin, slechts zeer matige of geen druk kan geoefend worden. Ik heb drie plannen onderscheiden, plan A, B en C volgens de schetskaartjes, die hierbij worden afgedrukt, waaronder ook ter vergelijking , het plan tot verbreeding van de Leidschestraat, omdat oppervlakkig be schouwd, zekere verdienste dit voor de hand liggende plan niet is te ontzeggen. Hieronder volgt een kosten- en opbrengst berekening dier plannen. PLAN A. VERBREEDING VAN DE LEIDSCHESTRAAT met 10 meter, waardoor de straat 22 meter breed wordt. Hiervoor moet worden onteigend de geheele huizenrij van de Zuidzijde Leidschestraat lang 300 meter en diep 20 meter = 6000 M'. In mijne taxaties en oppervlaktebereke ningen van een huizenrij Z.Z. Leidschestraat worden steeds begrepen de huizen der zij straten en grachten tot een gezamenlijke diepte van ± 20 meter van af de rooilijn Leidschestraat. Vervolgens moeten worden onteigend de perceelen Heerengracht 434 en 436, Keizers gracht 467/69, 471 en 514, 516, Kerkstraat 45, 47, 49 en 50, 52, 54. Prinsengracht 709, 711, 713 en 454, 456, 458. Lange Leidsche dwarsstraat 13, 15, 17 en 76, 78. Leidscheplein 7 en 9. Gez. oppervlakte 4960 M2. Onteigening Leidschestraat 6000 Totaal 10960 MT. Terrein noodig tot verbreeding Leidschestraat 300 X 10 M3. = 3000 M'-. 7960 M2, Waardoor ter herbouw van de Z.Z. Leidschestraat na aftrek van '/i van den grond, die onbebouwd zou blijven 1990 M2. 597Ö1F. overblijft, zoodat bij een lengte van 300 meter een rij huizen herbouwd kan worden ter gemiddelde diepte van 5970 : 300 = pi. m. 20 nieter. Ik laat hier H van het terrein onbebouwd, hetgeen niet absoluut noodzakelijk is, zoodat men, indien het wenschelijk mocht blijken te zijn de Leidschestraat nog eenige meters breeder te maken, eenvoudig het open achter terrein wat ondieper maakt. Ik taxeer de waarde der bestaande hui zenrij Z.Z. Leidschestraat op fl. 12000 per strekkende meter, wat een onteigeningsbedrag geeft van 300 X fl. 12000 = fl. 3,600,000 Kosten van wegaanleg, bruggenverbreeding en verdere wer ken volgens opgave in het Ge meenteblad 500,000 (Een detailleering van dit bedrag vanwege het Gemeentebestuur zou zeker van belang zijn). Onteigening huizen, grachten en zijstraten 673,000 Er moet nu een rij huizen her bouwd worden 300 m. lang en 20 m. diep tot de maximale hoogte van 21 meter, hetgeen met kelder en dak een berekeningshoogte van 26 ^ m. geeft. Rekenen wij een gemiddelde bouwsom van fl 16 per M', dan verkrijgen wij een totale bouwsom van 300 m. lengte x 20 m. diepte X 26>$ bouwhoogte X fl. 16 Mr'. =. 2,544,000 fl. 7,317,000 Daar het gemeentebestuur na de onteige ning en ontruiming het onteigeningsbedrag terstond zal moeten betalen en eerst daarna kan beginnen af te breken en te bouwen, is het juist in de kostenberekening een bedrag op te nemen voor renteverlies. De bedragen voor herbouw enz. worden in gedeelten betaald, het onteigeningsbedrag terstond, zoodat het mij juist voorkomt glo baal een jaar renteverlies te rekenen over het geheele uit te leggen bedrag van fl. 7,317,000 a 4V2 pCt. = fl. 329,265 met welke som vermeerderd, het eindbedrag ad f 1.7,317,000, een totaal uitgavencijfer van fl. 7,646,265 bereikt. De huuropbrengst dier nieuwe 20 M. diepe en 21 M. hooge huizen, schat ik gemiddeld op minstens fl. 1200 's jaars per strekkende meter. Zoodat plan A. bij een uitgave van fl. 7,646,265 jaarlijks 300 X fl. 1200 =r fl. 360,000 aan huur opbrengt of 4.70 pCt. van het uitgelegde kapitaal, ongerekend de waarschijnlijk stijgende huurprijzen in de toekomst, die zeker de zeer geringe onder houdskosten zullen compenseeren. In win kelstraten toch draagt de verhuurder geen andere onderhoudskosten, dan die welke het Plan A. Verbreeding Leidschestraat. gevolg zijn van constructiegebreken ofreparatiën aan gevel-, dak- en grondwerken. In dit verband vermeld ik, dat de stad geld kan leenen voor ten hoogste 4L/s pGt. rente. De volgende belangrijke aesthetische en practische factor is bij dit plan in het oog te houden n.l. dat de bestaande huizenrij Noordzijde Leidschestraat, grootendeels uit lage smalle perceelen bestaande, een pover figuur zal slaan tegenover de 21 meter hooge huizenrij aan de Zuidzijde, een toestand die jaren kan duren. Onmiskenbaar zullen de voordeelen zijn, een oplossing van het verkeersvraagstuk en beter gebouwde, hygiënisch ingerichte hui zen, terwijl in verband met het 7 meter diepe onbebouwde terrein, die nieuwe winkelhuizen een uitgang aan de achterzijde kunnen krijgen voor het huishoudelijk en goederenverkeer, waarvan dan het Leidschestraatverkeer zal worden ontlast. Maar uitvoering van dit plan geeft geen meerdere eerste klasse winkelstand, hetgeen bij de plannen B. en C. wel het geval is, zooals ik ga aantoonen. Ik moet aan het eind van mijn berekening van plan A. eenige critiek doen hooren op de som van fl. 250 per M', verkoopwaarde van het na afbraak van de Z.Z. Leidsche straat vrijkomend bouwterrein, een cijfer dat ik vond in het Gemeenteblad, waarin de desbetreffende voordracht van B. en W. voorkomt. Volgens deze berekening zou een terrein van 200 M!. aan de verbreede Leidschestraat, dus 10 M. gevellengte bij 20 M. diepte 200 X fl. 250 = fl. 50.000 opbrengen. Van het terrein zou 30 meter onbebouwd moeten blijven. Er kan daarop een huis van 170 M". gebouwd worden dat volgens mijne bereke ning in plan A. zou kosten 170 M3. X 26Va M. hoogte, (werkelijke huizen hoogte 21 X dak en kelder) X fl- 16 per M', bouw kosten fl. 72.080 Grond_?50.000 Totaal ff. 122.080 Een nieuw winkelhuis 10 M. breed, 17 M. diep en 21 M. hoog van de verbreede Leid schestraat, dat m.i. minstens fl. 12.000 huur 's jaars zal opbrengen, zou den eigenaar slechts fl. 122.080 kosten. De stadskas zou dien eigenaar dus een belangrijk bedrag willen schenken of de berekening van de verkoopwaarde van dien grond deugt niet. Ik geloof het laatste. Laten B. en W. de verkoopwaarde van dien grond maar eens verdubbelen, mis schien wel verdriedubbelen, dan zijn zij dichter bij de waarheid. In ieder geval pleit die berekening m.i. niet voor het doorzicht van hen, die die taxatie gaven. PLAN B. PASALLELSTRAAT bedoelt het maken van een Parallelstraat breed 12 meter direct achter de huizenrij Zuidzijde Leidschestraat en het bouwen van een nieuwe rij winkelhuizen aan de Z.Z. Parallelstraat. Zooals op de schetskaart aangegeven is, reserveer ik achter de huizenrij Leidsche straat diep 20 M. een strook grond 3 M. diep, opdat er gelegenheid zij tot het maken van goede achtergevels aan de huizen Z.Z. Leidschestraat, die dan de voorgevels vor men van de Noordzijde Parallelstraat. Daar het te vreezen valt, dat de eigenaren der perceelen Z.Z. Leidschestraat zonder dwang en binnen een vast te stellen termijn, geen nieuwe achtergevels zullen bouwen, die voldoen aan en in overeenstemming zijn met het aesthetisch aspect van de nieuwe Paral lelstraat en ten einde de stedelijke finantiën op legitieme wijze te doen deelen in de waar devermeerdering der huizen Z.Z. Leidsche straat, die uitstalramen krijgen aan de nieuwe straat, acht ik het juist een gevelrecht te heffen van eenmaal fl. 1500 per strekkende meter, terwijl de eigenaren der huizen Z.Z. Leidsche straat verplicht zullen zijn die 3 M. diepe strook aan te koopen eveneens voor fl.1500 per strekkende meter of fl. 500 per M'. Een eigenaar van een 7 M. breed huis aan de Leidschestraat verkrijgt dan voor een recht van 2 X 7 a 1500 = fl. 21,000 vermeerderd met de bouwkosten een 21 M2 grooteren winkel en de dubbele lengte etalagevensters, zeker niet te duur gekocht voor een omgerekenden jaarlijkschen huurprijs van fl. 1500, waarschijnlijk is deze voorloopige schatting nog veel te laag en kan de stadskas uit dit gevelrecht en dezen grondverkoop veel grootere baten verkrijgen. Daar het echter in verband met het onmid dellijk in exploitatie brengen der huizen aan de Z.Z. Parallelstraat noodzakelijk is, dat de daar tegenover liggende gevel- en winkelrij terzelfder tijd gereed is en het zooals gezegd, te vreezen valt, dat niet alle winkeliers Z.Z. Leidschestraat daaraan binnen een vasttestellen met het gereedkomen van de nieuwe huizenrij Z.Z. Parallelstraat saamvallenden ter mijn, zullen voldoen en het succes der nieuwe straat niet mag bedreigd worden door moge lijke gapingen en ongeregelde toestanden in de gevelzij Parallelstraat noordzijde, zal de stad de zuidzijde Leidschestraat voorwaar delijk en indien dat op bezwaren stuit, defi nitief moeten onteigenen of wel alleen die huizen, wier eigenaren weigeren zich aan bovenomschreven, billijke en geheel in hun voordeel gemaakte bepalingen te onder-' werpen. Het behoeft niet verder aangetoond Je worden, dat de stad aan die huizen, die ze dus zou moeten onteigenen, een niet onbe langrijk bedrag kan verdienen, hetgeen wel niet gebeuren zal, tenzij de eigenaren dier huizen hun belang niet begrijpen. Wel moeten definitief onteigend worden de huizen aan zijstraten en grachten, die zonder in verbinding te zijn met de huizen aan de zuidzijde Leidschestraat, een voor gevel krijgen aan de Parallelstraat. De stad moet na afbraak daar zelf huizen bouwen, die door hun ligging met 2 winkelfronten aan de N.Z. Parallelstraat en aan een der zijstraten of grachten 'tusschen Parallelstraat en Leidschestraat een belangrijke waarde krijgen. De gevellengte dier huizen aan de Parallelstraat is pi.m. 100 meter. In sommige gevallen, waar de diepte dier te onteigenen perceelen aan zijstraten of grachten te gering is of ook om andere redenen zal tot beider voordeel een trans actie worden gesloten met eigenaren der aangrenzende Leidschestraathuizen. De aanblik op de Parallelstraat, gezien van af het Koningsplein zal een directe zijn en de brug Koningsplein-Heerengracht een maal verbreed, geeft een directen toegang en een gemakkelijken inloop in die straat. Het zal niet zijn een zijstraat van de Hee rengracht maar een straat, gelijkwaardig aan en aan hetzelfde brugplein liggend als de Leidschestraat, onmiddellijk toegang gevend tot en aansluitend aan de Zuidzijde Konings plein, waardoor de perceelen Z.Z. Konings plein in het directe wandelverkeer opgeno men, niet weinig in waarde en aanzien zullen stijgen. Aan de zijde van het Leidscheplein loopt met een lichte bocht de rooilijn der Paral lelstraat gelijk met die van het Leidscheplein. Over Keizersgracht en Prinsengracht zullen verbreede bruggen of brugpleinen komen. Ik kom thans tot de kosten- en opbrengst berekening van PLAN B. PARALLELSTRAAT, en Iaat buiten die berekening de weinig waar schijnlijke onteigening van Leidschestraat huizen. Onteigend moeten worden de huizen Hee rengracht 432 tot en met 438, Keizersgracht 463?479 en 510?522, Kerkstraat 41?57 en 46-60, Prinsengracht 452-466 en 709?717, Lange Leidschedwarsstraat 11?27 en 74?88, Korte Leidschedwarsstraat (Leidscheplein) 59-79. De gezamenlijke oppervlakte van die te onteigenen huizen is pi.m. 11.170 M2., waar van ± 1600 M2, aan de Noordzijde der Parallelstraat gelegen zijn bij een gevel lengte van 300 meter. 200 meter dier gevellengte met achter lig gende terreinen groot 440 M2, wordt verkocht aan eigenaren Z.Z. Leidschestraat, terwijl de overige 100 M. gevellengte met achterlig gende terreinen a 1160 M2, aan de stad blijft tot winkelbouw. Van deze oppervlakte van 1160 M2, wordt, daar al die huizen 2 frontgevels krijgen (hoekhuizen), dus voldoende verlicht worden, 10 pCt. onbebouwd gelaten, zoodat die huizen tot een gezamenlijke grootte van 1160 M2. onbebouwd 116 M2. 1044 M2, gedeeld door 100 M. gevellengte, een gemiddelde diepte zullen hebben van lOVs M. Deze winkels, hoewel ondiep, zullen zeer geschikt zijn voor weinig ruimte behoevende zaken als sigaren-, goudsmids-, bloemen-, chocolade-, hoedenwinkels, apotheken, enz. Wij houden dus over het totale grondvlak verminderd met het terrein Noordzijde Pa rallelstraat, dat is 11.170 M2.?1600 M-. =. 9570 M2. te verminderen met 300 m. lengte X 12 m. breedte voor straataanleg= 3600 " "5970 M2; hiervan blijft '4 onbebouwd 1490 waardoor voor winkelbouw Z.Z. Parallelstraat overblijft 4480 M2. 4480 M2, oppervlakte gedeeld door 300 m. gevellengte, geeft een gemiddelde diepte dier huizenrij van 15 meter, terwijl de huizen 12 m. hoog worden. '/4 van het terrein onbebouwd te laten is niet noodzakelijk, zoodat de huizen indien gewenscht, wat dieper of de straat wat breeder kan worden. De finantieele berekening van dit plan is als volgt: Totale onteigening fl. 1,679,000 Huizenbouw N.Z. Parallelstraat 1044 M2. X 18 m. bouwhoogte (werkelijke gevelhoogte 12 m. + dak en kelder) X fl. 16 M3. bouwprijs = 300,672 Plan B. Aanleg parallelstraat met nieuwe achtergevels aan de huiz en Zuidzijde Leidschestraat en n nieuwe huizenrij parallelstraat. Huizenbouw Z.Z. Parallelstraat 4480 M. X 18 m. bouwhoogte X fl. 16 M3, bouwsom = fl 1,290,368 Wegaanleg 300 m. lengte X 12 m breedte a fl. 12 M2. 43,200 Brugverbreeding ter verkrij ging van brugpleinen + 2200 M2. f fl 150 M2. 330,000 fl. 3,643,240 Renteverlies gedurende den bouw a 4Vi pCt. B_J63,945 fl. 3,807,185 De uitgaven voor werken van gemeente bedrijven zijn bij plan B en C buiten bere kening gelaten, daar die werken productief zijn, terwijl ook de brugpleinen door bebou wing productief te maken zijn. Bovenstaand bedrag van fl. 3.807,185 moet worden verminderd met de som te ontvangen voor gevel recht van eigenaren Z.Z. Leid schestraat 200 meter gevellengte a fl. 1500 per ? strekkende meter fl. 300,000 440 M2, grond te verkoopen aan diezelfde eigenaren a fl. 500 per M2. .. 220,000 i__520,pOO Totale uitgaven fl. 3,287.185 Ik taxeer de huurwaarde der perceelen Noordzijde Parallelstraat diep lOVs meter met grpotendeels dubbele frontgevels en etalageramen aan Parallelstraat en Brugplei nen of zijstraten op gemiddeld fl. 650 per strekkende meter 's jaars. Die gevellengte aan de Parallelstraat is 100 m. Hnuropbrengst 100 M. X fl. 650 = fl. 65,000 en der huizen Z.Z. Parallelstraat gevellengte 300 m. en 15 m. diep op gemiddeld fl. 600 's jaars. Huur opbrengst 300 M. X fl. 600 = 180,000 Totale huuropbrengst fl. 245,000 Het bedrag van fl. 3,287,185 kost de Ge meente a 4Y2 pCt. fl. 148,000 jaarlijks aan rente, voeg daarbij voor verlichting, onder houd van weg en onkosten fl. 10,000 's jaars, dan zien wij het verrassende resultaat dat de Gemeente hier eenjaarlijksche winst maakt van fl. 90.000:?ongeacht de waarde- en inkomsten vermeerdering door stijgende grond en huurprijzen, waarbij de onderhoudskos ten, zooals gezegd, zeer gering voor den eigenaar van een winkelhuis, in het niet verzinken. In een volgend artikel hoop ik plan C te bespreken en een resumévan de verschil lende plannen te geven. Amsterdam. J. DE LEEUW (Slot volgt.) «99 Puzzle BOOMEN-PtJZZLE Iemand heeft voor zijn huis een laan van 19 boomen. Hij wil ze op een erfje ter zijde van zijn woning overplanten en wel zoo, dat ze komen te staan op negen rijen van vijf. Teekening en opgave van den tijd, voor de oplossing gebruikt, aan M. J. p a Red. Weekblad De Amsterdammer, Keizersgracht 333 Inhoud van Tijdschriften Vragen van den Dag, Maart '14: G. L. Veenstra, Emigratie en de Nederlandsche Vereeniging Landverhuizing. S. J. van Nooten, De band tusschen volk en leger. Dr. H. Blink, De agrarische vraagstukken in Groot-Britannië. Dr. H. J. Lulofs, Over omtrekken en grenzen der aarde volgens de aardrijkskunde der ouden. Het oud bakken worden van brood. J. Drijver, De pestvogel in Nederland. Van maand tot maand. De Nieuwe Tijd, no. 3: Mr. W. A. Bpnger, Twee tegen n (III); (Een repliek inzake Marxisme en Revisionisme" (slot). Jos Loopuit,'De briefwisseling tusschen Marx en Engels (slot). R. N. Roland Holst, Over het rythmische en het naturalistische element in de monumentale schilderkunst. Dr. W. v. Ravesteijn Jr., Zabern. S. J. Pothuis, Werkloosheid-rapport Staatscom missie I. Martina G. Kramers, Het volkspetitionnernent voor grondwettelike gelijk stelling van man en vrouw. Dr. Th. v. d. Waerden, Technies-ekonomies overzicht (machinale lossing in de Rotterdamse ha vens. Een nieuwe machine in de Ameri kaanse landbouw. De metaaldraadlamp). Dr. W. v. Ravesteijn Jr., Internationale verhoudingen (Het Rijk van het midden na de Revolutie) III. I. G. K. en W.P., over zicht der Tijdschriften. Onze Kunst, no. 3: N. Beets, De tentoon stelling van Noord-Nederl. Schilder- en Beeldhouwkunst vór 1575 (Utrecht 3 Sept. 3 Oct. 1913 (slot). Jacob Cornelisz van Oostzanen; Jan van Scorel; Maerten van Heemskerck; De teekeningen. Sander Pierron, Edouard Huberti (vervolg). Kunstberichten. De Ploeg, no. 9: R. Casimir, Geestelijke stroomingen. Augusta de Wit, Flores III en IV (slot). Louise Labé, Sonnetten. Kees Meijer, Nieuws van overal. L. Simons, Tooneelbespiegelingen. De Levende Natuur, Maart 1914: Heimans en Thijsse, In Memoriam mevr. A. W. L. Versluys-Poelman. C. Eykman, Kemp hanen. Leon A. Springer, Een kijkje in een deel van de vulkanische Eifel (vervolg). Jansen en Wachter, De groene naaldaar. Een studie over huidmondjes. F. Wiersma Jr., Kievitseieren zoeken. De Klaroen, No. 45?46 : Dr. G. D. Cramer, Diaconessenarbeid voor onzen tijd II. H. C. Ruys, Een eigen woning op een eigen stuk land 11. Groot Nederland, Maait 1914: Cyriel Buysse, Zomerleven (l). Louis Couperus, De onge lukkige (III). Maurits Wagenvoort, La Romana (VI). Heinrich Petermeijer, Wijs niet den zwerver van uw huis (gedicht). Herman van Puymbrouck, Georges Eekhoud en zijn werk (IV). Dr. J. L. Walch, Dra matisch Overzicht. *