De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1914 3 mei pagina 3

3 mei 1914 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

,^W£E KB I^A-D V O O R- N E D &K LAN D. ,J"t- ''.i"l .jjfï'rS'.'-.' O hakker den wolf. De poppen vochten ; hout krönk tegen hout; de* Wolf Werd gedood «n ^dér 'eindeloos gejüfcft tippelden gr Tmoeder in haar nac&f goed, roodkapje, roodirfeémoeder ftgedèerd naaf binnen. Het sdierm zalde, maar de middag was nog nfet om. Jan Klaassen moest nog Romen, déopde, domme, tooze gast. Hoe de kinderen Schaterden om zijn domme antwoorden eft fólchénd van aBerlei riepen, ats hij f te letterlijk, f alles verkeerd deed wat Katrijntje hègebood. Wat Jan Klaassen zong, zongen zr} mé, zij vergaten zelfs te schrikken, toen er met n knat het blitzpulvef ontbrandde, omdat er een kiekje genomen "werf van daf meelevende kindèrpubJfefc. Er was vart-t voren verteld, dat er gefotografeerd zou worden, en een knal gehoord, aan al die kleintjes, welke fn hun eentje luisterden. En toen het magnesium met harden slag ontbrandde, onder helle vlam, een rookwolk dOor de zaal trok, zongen de kinderen lustig Wee n.ef Jan Klaassen. Geert huilde, geen wjïde ' weg", al die1 grooten en kleinen ver toefden fln «p*ökjesfand, ; waar de kleine poppenkast reusachtige afmetingen verkreeg, de eenvoudige houten poppen levende mensfehen en dieren waren geworden, die»ëne stem van <Ien vertooner m al haar schakeeffh_gëri 'én wereld van gebeuren weergaf. 'v'To^S'-waS* het uit en ordelijk gtng <te Wtldérmassa weer naar buiten, alsof er overal tóezichlhoüdenden ? waren. Die kin deren waren geboeid geweest, hadden kosfetQk voedsel gekregen, gingen heen, be vredigd en verzadigd. ''?**~ '."??'"' *»' ik echter heb met dat talrijke kinderpubliek' nog iets anders gezien en -beluis terd dan de aliersmakelrjkste poppenkastvertoonirig van den heer Kellenbach. Als wij volwassenen maar gadeslaan, wijzen de kin deren zelven ons;den weg. Ik heb niet ge noeg kunnen kijken naar de aandoeningen, gewekt door het poppenspel, die er zicht baar 'Werden op die kindergezichten: griezeligheid en dolle vrpolijkdeid, meegevoel en verontwaardiging. Ik zag schitterende oogen en open mondjes, een zich verkneutëren en volkomen opgaan in het vertoonde. Een groote, " flinke jongen, gekleed volgens de dracht der gegoeden, zat er te genieten met dikke, blozende wangen; een schamel ventje,' kind uit de. achterbuurten, dat de hand van zijn nog kleiner broertje stevig Vait bleef houden, staarde met groote glansoogen naar het wonder van het gebeurende. Zómeelevend, zóopgaand M het ver toonde heb ik nooit kinderen zien kijken naar een btoscoop> ' Want die poppenkast met die ne menschestem, welke lachte en brulde, sprak en zong, die poppen, welke zich bewogen en toch kleine houten dingen bleven, gaven voedsel aan hun verbeeldingskracht. Eikkind verkeerde in een wereldje, waarin het zelf meehandelde, mee spon aan het verhaal. Toen dacht ik aan beschrijvingen, van uit Amerika ons gezonden, waarin verteld wordt hoe er daar met kinderen gewerkt wordt ; hoe de een of ander kinderen spontaan rond zich verzamelt, in plantsoenen en kin' derleeszalen en dan aan het vertellen gaat uit den sagenschat en den sprookjesrijkdom van de menschheid. En ik droomde1 van een tijd, dal er plekjes zouden zijn, waar kfndefen zonden kunnen luisteren op vrije dagen, zonder eenigen dwang, naar zulk vertellen als van deze poppenkast, dat op 3e straat, in de harten van alle kinderen het goede en schoone zaaien zou. Er moet Weer gewekt worden in de kinderziel ! De oude 'sagen en sproken moeten aller erfdeel worden ! De stem, die tot de massa spreekt; het spel door allen gezien doen iets trillen in de kinder- en volksziel. En in het ongedwongerie, de vrijheid om te komen, maar Ook weg te blijven, schuilt groote bekoring. Achter die kleine poppenkast, waarnaar de talrijke kinderen dien Zondagmiddag zoo ?meelevend en juichend luisterden, heb ik den volwassene der toekomst gezien, die ?het kind weer binnenleiden zal in de wereld der schoone verbeelding, het kinderlijke genot, het kind tot zich trekken onweer staanbaar door al het echte, dat hij biedt. IDA HEIJERMANS Berichten tPEREZ GALDOS. Het gaat in Spanje met de schrijvers al even als bij ons; zelfs de beste en meest gelezen auteurs hebben geen kans om zooveel te verdienen dat zij wat Voor den ouden dag kunnen overleggen. De inimmti ..... IMIIIII ...... mm ..... iimiimiimiiiimiiimmiimm ....... i schappij. Geloof me jongen, ieder die een verkeerd spel speelt is de verliezer van den inzet." Hij zuchtte 'mismoedig en schudde zijn hoofd ; Nee... er is geen voordeel uit te staan..." Chub, ook zijr»hoofd schuddend, viel bij : Ik geloof; dat u gelijk hebt!" Maartoen Clarkson het kantoor verlaten had, wipte Walker van zijn hooge kruk en maakte een luchtsprong. Want hij had een glimp Van het licht gezien; hij wist nu precies hoe zijn lot veranderen zou. Hij had een heelen tijd gewacht en zijn aandeel in 't ongeluk gehad, terwijl hij wachtende was. Maar nu was alles ten goede gekeerd en ; Chub zegende den rechter, die hem tot drie jaar had veroordeeld ____ Dell Mungry!... De man, die in de puntjes wist, hoe je geld tnoest maken!... En de man was een domoor, een sufferd, en hij, Chub, had 'hem ergens, waar hij hem haar hartelust en op zijn gemak kon bewerken j . . . Chub Walker zette nu zijn uitgelezen 'talenten aan den arbeid, om de goede kans welke hij had, nader te ontwikkelen. Lang zaam en sluw bereidde hij een plan de : campagne voor de manierr waaróp hij zich tot Cfarkson's vertrouwde zou maken .. " Hij ' had zich in het slappe karakter Van 'den man niet miskeken: Clarkson was een .van die sentimenteele dwazen, die niet in staat zijn de gedachte aan de misdaad welke zij begingen van zich af te zetten. Chub , wist dat de eenige behoefte van dergelijke lieden is, iemand te vinden, voor wie ze hun ihnerlijkste gedachten bloot leggen om zich te ontdoen van de geheimen, welke hun nachten van angst troebel maken, geheimen die donker genoeg zijn, om hen .Opnieuw voor den rechterstoel te brengen. Maair, Clarkson's geheimen waren van een f'Soört, die Chub te pas konden komen in 1:zijn carrière. Het was alleen zaak om tot 'C v.ALLEN DRAGEN Kousen en Sokken van WICHElt JANSEN UTRECHTSCHE TRICOTA6E FABRIEK UTRECHT. AVIATA" Garantie Kousen en Sokken Gegarandeerd voor 6 maanden. Wüverstrekken gaarne adressen van wederverkpopers. BOUWT TE HUNSPEET Mooie bösehHjfceterfeInefl.Spoor,Tram, Electrisch HchtjTelephoon. Inlichtingen M.ij .DE VELUWE", Nunspeet. RANl)S VlNS DE f/HAMPAGNt RerH^-Jöuet .?_ ,," * ^ Epèrnay. Coficcfsibiiriaijesj. ? ; Sauter & Polls,Maastricht. AUTOMOBIELEN. Hoofd-Agent voor Nederland: J. LEONARD LANe, Stadhouderskade, AMSTEfiDAM. groote nationale Spaansche schrijver Perez Galdos bevindt zich in zulke behoeftige omstandigheden, dat er een nationale in schrijving is ? geopend om te trachten zoo veel bij elkaar te krijgen dat hij zijne laatste levensjaren onbezorgd zal kunnen slijten. Koning Alfonso opende de lijst met een gift van 10.000 peseta s. ONAANGENAAM NIEUWS VOOR FRANSCHE BIBUOPHILEN. Een veertig jaren geleden meende men in Frankrijk dat van de oor spronkelijke editie van Arthur Rimbaud s laatste Werk Saison en enfer slechts zes exemplaren bestonden, welke alle in handen van bekende verzamelaars waren. Thans heeft een snuffelaar onder den rommel van een drukkerij nog een stapel van 200 exem plaren van dit beroemde kleine boek ontdekt. De tijding van deze ontdekking heeft de boekenliefhebbers geducht aangegrepen, en de bezitter van de ontdekte exemplaren, welke al die jaren onaangeroerd waren ge bleven, heeft verontwaardigde brieven ge kregen waarin geprotesteerd wordt tegen het voornemen om de markt te overstroomen met exemplaren, waarvan een krach in de prijzen, welke het werk tot nu toe deed, het gevolg zou zijn. KEIZER WILHELM heeft tot dekking van de kosten van uitgave van het Illastriertes technisches Wörtefbuch in sechs Sprachen voor de jaren 1913 tot en met 1917 een jaarlijksche bijdrage van 10.000 Mark toe gezegd. Ook van de bondsregeeringen zijn belangrijke bijdragen te wachten, terwijl de Verein Deutscher Ingenieure" voor vijf jaren reeds een fonds daartoe stichtte van 50000 Mark. Tevens hebben verschillende Kamers van Koophandel en het Ministerie van Binnenlandsche Zaken besloten de uit gave van dit voor drie jaren begonnen woordenboek krachtig te steunen, waar door men hoopt het werk in de eerst volgende vijf jaren te kunnen voltooien. het binnenste van den armen dwaas door te drtngen, en Ch'ub zou zich geen knip voor den neus waard achten, zoo hij daar niet in slaagde... Inderdaad... het mislukte hem niet... Daar Clarkson werkzaam was in de ge vangenisbibliotheek, werd Chub spoedig een trouw lezer. Spoedig daarop begon hij den bibliothecaris te consulteeren over de keuze van zijn lectuur. In drie maanden had hij geheel het vertrouwen van den ouden man gewonnen en overstelpte deze hem met ver trouwelijke mededeelingen over zijn vroeger leven. De meeste waren waardeloos, maar somtijds onthulde de misdadiger uitgezochte staaltjes uit de praktijk en gaf zaakkundige inlichtin gen, waar Chub naar hunkerde. AI die kleine gegevens ordende hij zorgvuldig in zijn hoofd tot het oogenblik gunstig was om ze op papier te zetten. Somtijds vroeg hij toevallige dingen, zorg vuldig het doel van zijn vragen verbergend voor den eenvoudigen Clarkson. Maar meestal wachtte hij rustig zijn tijd af en liet de oude man praten. Hij had nog een zee van tijd voor zich en hij mocht niet toelaten, dat er eenige achterdocht ontstond omtrent het motief van zijn belangstelling. Ze vertelden, dat uw bedrijf u veel voor deel gaf, toen u bezig was," zei Chub op een dag. Het brengt geen voordeel," mokte Clarkson. Het lukt nooit! Het bracht geen voordeel vór ik van alles afstand gedaan had, voor ik mijn platen begroef en mijn bankpapier verbrandde, trouwde en als gewoon drukkersbaasje voor mijn vrouw en kinderen werkte. Nee, ik had npoit profijt van mijn bankpapiertjes, en ik, ik was de eenige man (zijn oogen gloeiden van trots) die de goede papiertjes maken kon. Ik had het geheim. Otto, een Hollander, was beter graTentoonstellingen en Veilingen IN VAN STOCKUMS ANTIQUARIAAT, DEN HAAG, worden van 9?20 Mei geveild boe ken over geschiedenis, aardrijkskunde, munt-, penning- en wapenkunde, wetenschap, kunst, letterkunde, enz. (4800 NOS.) Kijkdagen 6, 7 en 8 Mei. Nieuwe Uitgaven STIJN STREUVELS, Dorpslucht I, 332 pag. Amsterdam, L. J. Veen. " FERDINAND RAIMÜND, De Alpenkoning en de Menschenhater. Rpmaniisch-komisch sprookjesspel in drie bedrijven f 0.25. Tooneelbibl. der Mij voor Goede en Goedkoope Lectuur te Amsterdam. Onze Groote Mannen", Serie I No. 2. Erasmus, door Dr. J. A. C. VAN LEEUWEN, 44 pag. f 0.40. Baarn, Holl. Drukkerij. J. A. LOEBÈR JR., Het blad-werk en zijn versiering in Nederlandsch-Indie', 47 pag. en 17 platen. Prijs f 1.25. No. IV der geïllu streerde beschrijvingen van Indische Kunst nijverheid Uitgave van het Koloniaal Instituut te Amsterdam. Druk van J. H. de Bussy, Amsterdam. J. A. LOEBÈR JR., Textiele versieringen in Nederlandsch-Indië, 79 pag. en 22 platen. Prijs f 1.25, No. V der geïllustreerde be schrijvingen van Indische Kunstnijverheid. Uitgave van het Koloniaal Instituut te Am sterdam. Druk van J. H. de Bussy, Amsterdam. De Voorgeschiedenis van den Rotterdamschen Stadhuis-bouw beoordeeld, Stemmen uit de pers, verzameld ter toelichting van het desbetreffende adres aan den gemeen teraad van Rotterdam April 1914, 108 pag. Rotterdam, W. L. en J. Brusse's Uitg. Mij. M. MACKEPRANO, Nord Schleswig von 1864-1911, 230 Seiten. Preis broch. Mrk 4.50 geb. Mrk 5.50. Verlegt bei Eugen Diederichs in Jena 1912. P. PLANTENGA, Eenige geneeskundige wenveur dan ik, maar Otto had het geheim niet. Ik wel. Ik kon het gouvernement zelf in de luren leggen. Maar ik kon er geen zij bij spinnen." Chub wachtte een veertien dagen. Toen zei hij, overredend: Ik zie niet in, dat iemand betrapt zou woiden, als hij werkelijk goede bankbiljetten kan maken. U hebt briefjes gemaakt, die zonder gevaar konden circuleeren, en hoe kan er dan navraag komen?" Och, dat is 't niet," zei Clarkson knorrig. Hij scheen te weifelen, flapte er toen plot seling uit ?. Ik zal je vertellen, wat ze mij geleverd hebben. Je moet geen minuut denken, dat mijn biljetten niet goed genoeg waren. Het ongeluk is, dat je altijd een spoor nalaat, als je iets verkeerds doet. Toen ik vijf jaar geleden een vrouw ontmoette, heb ik mijn best gedaan de sporen uit te wisschen. Voor wij trouwden waschte ik mij zoo schoon, dat mijn vrouw tevreden was En dat was een toer, geloof me, jongen. Ik verbrandde een koffertje vol van 't beste valsche bankpapier, dat ooit is gemaakt en ik stopte de platen vijf voet onder den grond; ik veranderde mijn naam, veranderde alles en 't ging mij goed in een drukkerszaakje in een kleine stad. Ik trouwde, werkte eerlijk voor mijn brood en we woonden in een klein wit huisje, werkelijk Dell Mungry bestond op de heele wereld niet meer. Je zou gegedacht hebben dat ik evenmin verraaien zou worden als een dooie. Maar ik werd straal bedrogen!" Ik begrijp niet, hoe ze je te pakken konden nemen, als je zoo leefde", wierp Club op, toen de oude man ophield met spreken. |a, maar 't was niet aldoor zoo, dat was juist de fout.... Ik kon' 't niet volhouden p een avond, toen ik de zaak sloot we waren vier jaar getrouwd en ons tweede kind was een jaar oud. komi Shaver l.«"H,-. ^^^^^^ z&'co AMSTERDAM 'S CRAVENHAGE ZENDEN FRANCO STADEN VAM BEDRUKTE COTTOH CRAPE KLEINE ROZEMPATRONEH OP WITTEN CREPECROMD VOOR BLOUSES .JAPONNEN EN KIMDERJÜRKEN 73 BREED n 0.75 PEP MTR EENICE VERTEGENWOORDIGERS W HOLLAND VAN O LTD LIBERTY S C Weekblad voor Nederland kost slechts f 1.65 per op RIJWIEL», RIJTUIG»en AUTOBAN DEN waarborgt «oliditeit. Fabriek Hevea, Hoogezand (Groningen.) ken omtrent het wielrijden, 32 pag. f 0.40. Baarn, Holl. Drukkerij. Het leerlingwezen. Rapport der commissie, benoemd door de vereeniging toj bevorde ring van de vakopleiding voor handwerks lieden in Nederland 75 pag. f 0.50. Uitge geven door bovengenoemde vereeniging. B. DE LIGT, Christensocialisme en S.D.A.P., 73 pag. f 0.30. Schiedam, N. V. Drukkerij de Toekomst." Onze Koloniën, Serie I No. 6, F. FOKKENS, De afschaffing der laatste heerendiensten op Java, 32 pag. f 0.40, Baarn, Holl. Drukkerij. J. HENDRIK VAN BALEN, De dierenwereld van Jnsulinde in woord en beeld, afl. I. Compleet in hoogstensSOafleveringena f 0.40. Deventer, Joh. J. C. van der Burgh. Mr. L. A. MICHEELS, Levensverzekering en Hooge Raad, 40 pag. den Haag, Boek handel v h Gebrs. Belinfante. Inhoud van Tijdschriften Tijdschrift voor Wijsbegeerte April 1914. Dr. A. Pit, De Renaissance van de beeldende kunsten in de 19e eeuw. Dr. W. Meijer, De ontwikkelingsleer en het Spinozisme. Dr. J. S. Bierens de Haan, Nabeschouwing over: Het Spinozismeals ontwikkelingsleer. G. J. D. C. Stempels, Kennis, Geloof en Wijs heid, Hedendaagsche Wijsbegeerte, Stand punten en Stroomingen. Boekbespreking. Beeldende Kunst, afl. 6: 8 Reproducties naar schilderijen en beeldhouwwerken van verschillende meesters. De Nieuwe Tijd, No. 4: A. van Collern, Voor mijn broeder (verzen). W. Wolda, De politieke situatie in Frankrijk en het jongste kongres der geëindigde partij te Amiens. Ph. Diamand, Het Typografencontract (een verdediging). D. J. Wijn koop, De pest op Java. S. J. Pothuis, Werkloosheid-rapport, Staatscommissie (II)Duke binnenloopen en knikt me goeiendag met zijn dikke, ronde kop. Je dacht zeker, dat je ons voorgoed be graven had, hèDell ?"" zei hij. Nee, mannetje, we hadden je al ruim een jaar in de smiezen. Maar tot nog toe hadden we je niet noodig. Diamanten Lil is in Chicago op de flesch gegaan"", zei hij, en we hebben vijfentwintigduizend dollars noodig om haar er weer bovenop te helpen. Wij zijn allemaal bankroet, dus 't is nou aan jou toe." " Clarkson stak zijn smalle onderlip vooruit en zijn vingers kromden zich tot klauwen. In twee tellen had ik hem onder den opmaak-steen, ik had al een houten hamer in de hand, maar hij zei: De anderen weten dat ik hier ben. Als jij mij om zeep helpt, zullen zij 't jou en je huishouden wel inpeperen."" Ik liet hem opstaan en hij zei: Kom, maak geld, of we zullen hier eens even bekend maken, dat Clarkson, de drukkersbaas, dezelfde is als Dell Mungry."" Je ziet,'1 besloot Clarkson, er is altijd iets, dat je in den weg komt en je te pakken neemt.'' Chub knikte instemmend, vroeg toen: Die twintig duizend had u toch niet in voorraad, wel?" Nee, nee," ik had ze natuurlijk heelemaal niet, maar ik kon ze maken en dat wisten ze. Ik kon er niet van tusschen. Ik moest mijn platen opgraven. Ik maakte ter waarde van een honderd duizend... bankjes van honderd, vijftig, twintig, tien ... volmaakte biljetten. Ze wisselden voor vijf en twintig duizend, ik begroef mijn platen en zij be loofden me verder met rust te laten. Maar dat ging niet. De woekeraar, die het bank papier ingewisseld had, was begeerig naar bloed. Hij zette Shaver de duimschroeven aan en voordat hij er pp verdacht was, had hij de rest van de papiertjes ook al gegeven. U raait niet wat er toen gebeurde ? Nou, Dr. W. van Ravesteijn Jr., Internationale verhoudingen, (Het rijk van het midden na de revolutie IV). Overzicht der^tijdschriften. De levende natuur, afl. 24: Jac. P. Thijsse, In pisterwijk. A. J. F. Portielje, Uit het reptielennuis van Artis. E. Heimans, Mineralen. Dr. A. J. M. Garjeanne, Vuil water en Maankraters. B. Stoffel, Dieren en plantenbescherming. J. B. Bernink, Een geologisch bezoek aan Gronau. J. Drijver, Telegraafdraden en vogels. De natuur, afl. 4: P. Haverhorst, Merk waardige insectenspinsels. D. S. S., Het reinigen van zilver. Z. P. Bouman, De Nitra-lamp. J. Vijverberg, In het duin gebied van Schouwen, G. M. Claus, Iets over vervoerbare stations voor draadlooze tele grafie. Dr. D. Knuttel, Een en ander over photoluminescentie. B. J. Kerkhof, De beweging van het water in rivieren en het berekenen van den afvoer. v. E., Rhabdornantie. Dr. A. J. C. Snijders, Eenvou dige proeven. De Revue der uitvindingen en ontdekkin gen, No. 11: Melkkeukens. Nieuwe materi alen voor de papierfabrikage. Watervoor ziening met luchtdruk (systeem Carré"). Verhoogingen in druk in Electr. geleidingen en toestellen.?Gemeenschap tusschen luchtschepen en de grond. Een zonnekrachtstation. De extincteur P. Ruez. Voort gang der Veilingheidsbeweging. Gietijzer voor machinegereedschapsdeelen (ontleend aan Machinerij"). Vegetarische Bode, No. 4: De voedingsleer van Dr. Hindhede. Dirk Reijke, Onze propaganda. Prof. E. Schweninger, Het Kankervraagstuk. Overzicht van binnenl. en buitenl. tijdschriften. Voordeden van een veget. dieet bij bepaalde vormen van suikerziekte. Lectuur. Onderl. gedachtenwisseling. enz. * ? ft Shaver verraaide mijn om zichzelf er uit te draaien!" * Hij hief zijn handen op tot een gebaar van machteloosheid. Ja, zoo komt de straf altijd. Zij gaven me vijftien jaar. Ik trachtte een schikking te treffen, door voor te stellen mijn platen over te geven, maar zij dachten dat vijftien jaar mij. wel zouden doen crepeeren en zij wisten, dat ik de eenige was, die weet waar de platen verstopt zijn. En ze zijn niet bang voor die platen, zoolang die in den grond zitten en ik hier in de kast. Zoo gaat het, jongen; zoo ben ik er in geloopen. Wil je me gelooven als ik je zeg, dat je er geen voordeel van kunt hebben?" Chub speelde de rol van berouwvol zon daar, die zich beteren wil. U hebt volkomen gelijk", zei hij, ik ben een domkop geweest. Maar 't is nog niet te laat voor mij om het goede pad te leeren bewandelen, wanneer 'k maar eerst weer uit de gevangenis ben " Het liet geen twijfel: hij was bekeerd. Hij beweerde altijd tegenover Clarkson, dat hij hem dank schuldig was voor de wijze, waarop deze hem zijn oogen had geopend. De directeur merkte ervan en vertelde het aan een journalist. Deze schreef er een kerstverhaal over. Een roerende geschiedenis van een oude, innerlijk gebroken gevangene, die een jong man tot inkeer bracht na zijn eerste wandaad. De directeur zond een overdruk, vergezeld van een hartelijk, aan moedigend woord, aan Chub's vader te New-York. En Chub ging voort met het bewerken van Clarkson, en dag aan dag won hij kleine stukjes van het groote geheim, dat hij voor zijn carrière noodig had. (Slot volgt)

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl