DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 10 Mei '14. No. 1924 Foto W. Branderhorst Foto H. Bickhoff Foto H. Kroonder **«?&"&??'"*'"^''/'?''C?i-"V* '? '* ylfe^vv\;:,> ,,: Spiegelingen in den grooten vijver Het Vondelpark Vondelpark, mijn zoet verzinnen, Hoe ontgin ik uwen roem ? (Variatie op Huyghens) Donderdag 7 Mei was het juist vijftig jaar geleden, dat aan de Haarlemsche tuinarchitecten J. D. en L. P. Zocher bij contract de taak werd gegund zestien bunder achter het Leidsche Bosch" ge legen .weiland tot een Amsterdamsch stadspark om te scheppen. Wij weten van het leven en bedrijf dezer twee Haarlemsche heeren weinig. Hunne namen zijn slechts vermeld in de feest-uitgave, die het jubileerend parkbestuur den bekenden journalist Feith heeft opgedragen te schrijven, maar een géruischlooze en onmetelijke anonyme dankbaarheid vervult de harten van de besten dergenen, die in dit, zoo al niet mooiste, toch bekoorlijkste van alle parken van Europa goede uren gesleten hebben. Aan het initiatief van den aanzienlijken Amsterdamschen koopman C. P. van Eeghen, aan de verlichte en hartelijke voortdurende belangstelling van eenige met hem samenwerkende welgestelde Amsterdammers, en aan het zoo weinig in 't openbaar erkende schoone inzicht en de natuurliefde der gebroeders Zocher, is het ontstaan van ons Amsterdamsche Vondelpark te danken geweest. Dit ontstaan had plaats, blijkens de historische mededeelingen van de feestuitgave, in steeds met goede politiek voorziene en ook voorbereide gedeelten. De eerste oproep om tachtig duizend gulden vroeg om mogelijk te maken een Rij- en Wandelpark van zestien bunder, waarvoor de benoodigde landerijen reeds in handen waren van bij het plan be trokken personen. Maar toen de tachtig duizend gulden er waren, werd den Zochers opgedragen een park te ontwerpen, het welk slechts het eerste begin zou wezen van een grooteren aanleg, die men reeds tot Sloten toe zich gedacht had En zoo bereikten deze k voor een gemeenschapsdoel leepe Amsterdammers, van oproep tot oproep en van ontwerp tot ontwerp, de bekoorlijke eenheid van eindelooze tuin-variatie, die het thans vijftig jaar oude Vondelpark tot zulk een KAART T*> H er 811' l»WAIHÏFABK in 1865 T ;E P H. Wiikimp De zestien eerste bunders tot park gemaakt In de witte wereld prachtig kunst-en-natuurmonument ge vormd heeft. Aan den ingang de zachtslingerende laan, die tot het wijder bekken voert, waar om de eerste en oudste vijver de wegen zich buigen om plantsoenen en grintomkleede bloembedden; dan, gevat in den greep der twee lange hoofdwegen, die tot den ouden Amstelveenschen weg loopen, het eindeloos varieerend spel van zich splitsende en elkaar weer ont moetende lanen, met vijvers als rimpe lende blauwe verwachtingen: altijd nieuwe bekoring. Een stad is de ontkenning van het buiten, van de vrije natuur. De nieuwe buurten van Amsterdam zijn als de troostelooze gangen van een gevangenis, waarin plicht en gewoonte aan de grijze menigte de cellen aanwijzen, waar mag worden gewerkt of gewoond. Het oud Amsterdam, op zichzelf een toover van halvemaanvormige grachten en kaden, is een wel niet troostelooze, maar wijze en schoone... ontkenning toch ook van het buiten, ontkenning evengoed van de vrije natuur. Hoe zien wij juist in deze dagen, nu aan de fijne twijgen der iepen langs de grachtwallen het loof is uit geschoten, zoodat deze overbuigende bladerkronen de guirlandeerende roomiggeverfde gevellijsten der zeventiendeeeuwsche huizen naderen, hoe zien wij nu juist de lange perspectieven zich vormen onder die bladeren-plafonds in het daar gezeefde daglicht, een ander binnen" vormend dan de koele kamers der huizen, maar een binnen niettemin: ideale en heerlijk geventileerde Amster damsche pijpeiaden", heerlijke, prachtige gaanderijen van natuur en kunst ontkenning alweer, zij het dan een edele ontkenning van het buiten. Zóeene ontkenning nog steeds van de natuur, maar toch tevens als een nauwelijks te verloochenen zuster is het groote stadspark, dat wereldscher zich gekapt heeft en zich nooit bandeloos wil uitleven onder den lieven hemel, maar overigens natuur" is, die naar de menschen zich schikt, een park, waar alle denkbare boomen groeien en de Van het platte bruggetje achter in het park bloemen bij perken als tullen in lente en goudnevelenden herfst de fonkelende bijouterieën zijn op het groene kleed. Wie heeft niet wel eens dagen beleefd in ons Vondelpark, als de waterdampen van dit uit weilanden gegroeide bosch over de duizendkleurige hooge bloemboeketten hing, dat hij zich in de verla tenheid van vocht en zon geen tooverachtiger menschenbedenksel in de rijke verscheidenheid yan onze schoone aarde kon droomen dan dit eenvoudige park. Geen schooner oord van menschenhanden gemaakt, op zulke oogenblikken, dan deze aangelegde lanen en boschagiën. Een schilder droomt zich een schilderij en onder zijne handen ziet hij het worden en voltooid zijn: het wordt geboren, het is volwassen en men kan de.kracht van den kunstenaar beoordeelen. De bouwmeester is niet zulk een dadelijke schepper: toch houdt ook deze eene zekere directe leiding bij de stichting en overziet hij den groei tot werkelijkheid van zijn in teekeningen geschetste droom beeld: hij leidt zonder te doen, maar zijn leiding is daad van geboorte. De tuin-architect, als hij groote parken ont werpen zal, trekt lijnen, waar de natuur zijn helper zijn moet, en met den langen, liefst zeer langen tijd en met wind en weder als zijne langzame en grillige werklieden" moet hij het stellen kunnen, hij, wiens roem eerst volledig na twintig en vijftig jaren tot de menschen mag doordringen. De naam van de Zochers mocht dus, dunkt mij wel, meer op den voorgrond worden gebracht dan in de feestuitgaven en krantenartikelen tot heden geschiedde. VAN DEN EECKHOUT Foto ]. M. J. Geijs Foto E. van Ebbenhorst Tengberger Afstammelingen van het eerste paar Vondelpark-zwanen van 1870 Foto W. C. Pirsch In den vollen zomer bij de groote laan Onder den kastanje bij de muziektent