De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1914 31 mei pagina 5

31 mei 1914 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

31 Mei '14. No. 1927 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 5 Een poging van de suffragettes om door geweld het Parlement te bereiken. Een der gearresteerde suffragettes door twee agenten weggebracht IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIHIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHII IIIIIIIMIIIMIIIIIIIIIIIIItllMllllllllltMIIIHIIIMIIIMIIIIIIIII VROUWENRUBRIEK lllllllltlIIllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIllllllMllllllllllllll Et surtout?pas de gosse! Er is al zooveel geschreven en geconfereerd en gecaricaturiseerd over de depopulatie van Frankrijk, dat men, niettegenstaande spreken de, schreeuwende statistieken, zoowel hier als in het buitenland, geen gaten meer in de lucht slaat. Men went er aan. Evengoed als men er aan went op strant, in restaurants, in auto's een vrouw te zien met een hond, een kat of een aapje in den arm. Het woord van Caesar, bij zijn terugkeer in Rome na een zijner veldslagen: Maar zijn er dan 'geen moeders meer in Rome t is volmaakt toepasselijk op den Parijschen toestand. In. een zijner rake, puntige Propos d'un Parisien" zegt Clement Vautel: De Parisiennes uit zekere kringen zijn zoover gekomen, dat zij zelfs geen kind meer op een schilderij kunnen zien." 't Is scherp, maar waar. En de Parisiennes die geen kinderen willen, vinden we tegen woordig in alle kringen, 't Is waar, onder de arbeidersklasse komen groote gezinnen nog sporadiesch voor en van overheidswege doet men wel om hen te steunen geldelijke uitkeeringen vór en na de geboorte, toelagen voor de moeders die' zelf haar kind voeden, maar toch woekert ook hier het kwaad reeds. Kinderen zijn lastig, ze kosten te veel geld, ze vragen te veel zorg, ze eisenen te veel opoffering van eigen genoegens. En dus: Oh, surtout pas de gosse!" 't Is een leuze, 't is een huwelijksvoor waarde ja, zoover is 't die vór het doen van den gewichtigen stap dikwijls wordt gestipuleerd door het aanstaande bruidje. En de man geeft toe. Och 't is toch eigen lijk wel gemakkelijk zich geen ontberingen te hoeven opleggen en te kunnen leven zonder verantwoordelijkheid. UIT DE NA TUUR DLXXXII. Schelpencollecties in Artis Twintigduizend betalende bezoekers op n dag. Onlangs het Stadion en nu op Hemelvaart was het Artis. Beide hebben hun aantrekkingskracht op het Amsterdamsen publiek tegen elkaar gemeten. Ze staan elkander! Dat doet me goed. Ik kan zeer wel de boeiende kracht begrijpen en verklaren, die er moet uitgaan van het ten toon spreiden van jeugdige behendigheid, lenigheid en volharding, van kwiekheid van spieren, oogen, van het grijpen van het moment. Dan het hartstochtelijk verlangen om het in deze opzichten van elkaar te winnen! Ik ken de bezielende macht van den wedstrijd en het genot der opwinding bij het toeschouwend publiek. En,, al behoor ik niet meer tot de jongeren, die mee kunnen werken, ik meen het goede in dit vernieuwde massale genot te kunnen waardeeren; toch heb ik wel eens spijt en misschien een beetje afgunst gevoeld, en ook wel eens uitgesproken, tegen dat in de tegenwoordige jeugd allesovermeesterende voetbalspel. Als ik op een prachtigen lentedag de wegen en velden om en bij de stad leeg vind, alsof er geen jonge menschen meer bestaan, die nog wat gevoelen voor natuurschoon, die nog een rustige wandeling en liefhebberij in natuurkennis weten te waar deeren, dan weet ik dat daar, binnen of dichtbij de huizenzee, een paar elftallen van jonge mannen samenspelen met een grooten bal; en dat tienduizenden een heelen mooien zomerdag daarbij in geestesspanning zitten of staan te kijken, en dat van tijd tot tijd die opgewonden menschen juichen, gillen en brullen, dat het een half uur ver is te hooren. Het publiek, dat in even dichte drommen op Hemelvaartsdag naar Artis optrok, was over het geheel genomen een ander dan de betalende massa, die de groote sportwed strijden bijwoont. Na het huwelijk, als 't jonge vrouwtje met haar leegen tijd geen raad weet na het vertrek van haar man voor zijn dagtaak, als ze dan toch iets hebben moet in haar appartement, dat maar niet recht gezellig worden wil, iets om te koesteren en te ver troetelen, welnu dan gaat ze er op uit en koopt een rashondje of een raspoesje er zijn hier veel wondermooie katten, vooral Angora's. Dat is gemakkelijk en als 't dier je verveelt kun je het verkoopen. In plaats van een wieg wordt een gecapiton neerd mandje gereed gemaakt, dat er uitziet als een parodie op een wiegje. Een mandje met een kussentje en een meer of minder kostbaar dekentje en soms zelfs met lakentjes voor 't lievelingsdier. En dan slooft men zich uit om daarvoor te haken, om hem speelgoed te bezorgen regardez-moi ce petit amour om hem te wasschen, even tueel te baden, te kammen, te borstelen en te parfumeeren, zijn bedje netjes op te maken en op tijd met hem te wandelen. Er worden halsbandjes gemaakt en nuffige dekkleedjes geboord met zijden band en versierd met geborduurde hoeken. Dat alles geeft ruim zooveel werk als de verzorging van een gezonde baby. De huiseigenaars zijn reeds zoo gewend aan en verwend door de huishoudens zonder kinderen, dat ook bij hen het consigne luidt: Surtout, pas de gosses. Het is een feit van algemeene bekendheid dat een huishouden met mér dan n kind bijna geen appartementen kan krijgen, on verschillig welke huurprijs men wenscht te betalen. Eenige dagen geleden ben ik er nog eens op uit gegaan, niet omdat ik verhuisplannen had ik ben veel te blij dat we met onze drie kleuters onderdak zijn! doch alleen om in verschillende wijken nog wat meer ondervinding in dit opzicht te hebben. De appartementen die ik bezocht heb varieerden in prijs tusschen vierhonderd en achttienhonderd francs per jaar en van Het was een kwartjesdag ;'de toegangsprijs schijnt gering; maar wie gezien heeft, hoe geheele gezinnen, man, vrouw en vier of vijf kinderen samen gingen, en niet bij uit zondering, die zal moeten toegeven dat de geldelijke opoffering voor zeer vele huis gezinnen niet gering was. De menschen wil len er blijkbaar wat voor missen, om de dieren" te zien, iets te leeren van de natuur. n dat het insectadum, de levende rupsen en vlinders, de bijen, kevers en spinnen tot de gezochtste aantrekkelijkheden behoorden, en dat daar in berusting meer dan een uur lang queue werd gemaakt, vór de toegang vrij kwam, dat bewijst ook dat er nog duizen den zijn, vooral onder de arbeidersbevol king, die er heel wat voor over hebben iets van de natuur te weten te komen. Dat geeft weer moed aan hen, die behalve in sport als lichaamsoefening ook in de rustige wandeling of fietstocht naarbuiten met bestudeering door eigen waarneming van de natuur, van de planten- en dierenwereld in zijn geheel, een deugdelijk opvoedingsmid del, een belangrijk hulpmiddel bij de geestesontwikkeling van ons volk zien. En een inleiding hiertoe, een opwekking die nuttig effect heeft, is een dagje in Artis ongetwijfeld. Maar de dag is zoo kort en de tuin, hoe groot aan natuurwonderen, is zoo klein; en juist daardoor. De meesten, al bleven zij tot den avond, hebben nog lang niet alles kunnen afkijken wat bezienswaardig is, alleen in de tuin al, aan de buitenzijde der dierenverblijven. Tot de zalen drongen maar weinigen door. Natuurlijk, het leven trekt het meest aan; de verzamelingen, de collecties wekken eerst belangstelling als er al wat kennis is ver gaard, wanneer de lust ontwaakt tot meer weten en tot een overzicht, en een groepee ring in den geest. Daar in de zalen waar de fauna van Nederland en de geheele aarde in stille beelden naar de natuur is neergezet, komen de gedachten op, en 'rijpt de bewondering voor de levende wereld. Daartoe zijn ook de bezoekers op kwartjesde 37 die ik gezien, of liever niet gezien heb, want ik bepaalde mij tot het vragen van volledige inlichtingen aan de conciërge, was er n waar men geen bezwaar maakte tegen kinderen, mits niet meer dan drie en niet jonger dan drie jaar. 't Is inderdaad wél om een jong huishouden aan te moedigen. Wanneer maar even bekend wordt dat een proprietaire niet lastig is op het punt: kin deren, kan hij al zijn appartementen gemak kelijk verhuren. Gezinnen, die nu eenmaal kinderen hebben je kiJint ze toch niet in de Mont de Piétéopbergen willen zich op allerlei manieren behelpen, als ze maar onderdak kunnen komen. Om in eigen omgeving te blijven; ons huis hebben we gedoopt: Au Paradis des enfants. Want de proprietaire is behalve een goed mensen ook een coulant zaken man en hij staat n kinderen n vier voeters toe. Toch hebben ook hier de ge zinnen met kinderen de minderheid. Er zijn 27 appartementen, waarvan sommige slechts uit n kamer bestaan en dus uitteraard alleen geschikt voor celibataires. Van de grootere worden er zes bewoond door ge zinnen met kinderen, alzoo niet meer dan 20 percent. De overige huurders houden een hond of kat. Apen zijn voor zoover mij bekend niet vertegenwoordigd. Que Ie bon Dieu m'en preserve", mompelt soms een mijner buren, als de jongste van mijn klaverblad, die wat driftig is uitgevallen, het eens op een brullen zet. Ze werpt dan tegelijkertijd een liefdevollen blik op haar hond, een foxterrier, wiens stamboom wel niet heelemaal in den haak is, maar die toch zeer aristocratische neigingen heeft. Den heelen dag is zij met hem in de weer. Zijn toilet kost 's morgens minstens een uur. Er moet apart voor hem worden gekookt, want zijn maag is wat gevoelig. Daarom krijgt hij bouillon van kalfsvleesch met een eitje er door, aardappelpuree met boter, gehakte briefstuk. Niets is te goed of te duur of geeft te veel moeite. Men neemt hem mee uit wandelen om hem de noodige beweging te geven. Toch wordt hij dik (dat spreekt!) en is slecht gehumeurd, nukkig, veeleischend en wispel turig als, neen erger dan een bedorven kind. Soms loopt sa maman" met Toto in de armen de kamer op en neer. Als Toto op straat teekenen van vermoeidheid geeft wordt hij direct opgenomen en ligt het pootje in haar hals Zeg niet dat het belachelijk is. 't Is hin derlijk, 't is stuitend. Toch heb ik iets als medelijden met die onnatuurlijke wezentjes, die zich uit vrijen wil, gedreven door kleine egoïstische overweginkjes, opleggen wat onder de oude volken gold als de grootste vloek die ooit een vrouw treffen kon... gén kinderen. De natuur strijdt tegen de leer. Of ze ten slotte de sterkste zal blijken ? Zeker is het dat er oogenblikken moeten zijn, waarop die vrijwillige ontzegging van het moeder schap zwaar valt. Als mijn kleintjes blozend en vroolijk de trap opklauteren en met een vriendelijk snuitje, half verlegen en half trotsch dat ze al zoo goed Fransen kennen, hun : Bonjour, madame!" uitzingen, da* klinkt er in de stem van mijn buurvrouwtje iets van spijt, van naijver, als ze, haar ondanks de handen naar ze uitsteekt met den uitroep: Oh, les beaux gosses!" Parijs W. PETILLON-MULDER v v V Vacantieschool Ons Huis" De Vacantieschool, welke het vorig jaar zoo buitengewoon slaagde en talrijke kin deren uit Jordaan en omgeving een heerlijken zomertijd verschafte, zal dit jaar, met een groote uitbreiding, herhaald worden. Werd er met groepen van oudere kinderen het vorige jaar reeds gewandeld naar buiten, thans zullen die uitstapjes van langer duur zijn, daar het bestuur van Ons Huis" de beschikking kreeg over Oud-Roosenburgh. De tuin en speelplaats van Ons Huis" blijft gereserveerd voor de kleintjes. De grooteren trekken met hun boterham eiken morgen naar Oud-Roosenburgh, terwijl de Vacantieschool zorgt voor een glas melk bij het twaalfuurtje. Natuurlijk dat voor zoo iets geld noodig is. De directrice, mej. C. A. van Asperen v. d. Velde, vertrouwt dat haar vele geldzendingen zullen geworden en het Een mantelschelp, een stekelhoorn en een bonte harpa. dagen wel ontvankelijk, maar er is tijd en rust voor noodig, en die ontbreken op zulke dagen. Dat is jammer. Het ware te wenschen, dat er spoedig een middel gevonden werd, om ons volk, jong en oud, van tijd tot tijd, gelegenheid te geven, bedaard en geregeld de prachtige verzamelingen van Artis te laten bekijken. Er zijn collecties ten toon gesteld, die eenig in hun soort zijn,wat rijkdom aan soorten en schoonheid van exemplaren betreft. Er zou dan voor wat schriftelijke toelichting en ook voor wat begrijpelijke namen gezorgd moeten worden; wat niet ondoenlijk is en wat al hier en daar al wordt toegepast. De verzamelingen van vogels en vlinders zijn al vrij wel bekend en worden ook wel opgezocht.Veel minder gewaardeerd en zelden aangekeken wordt de ontzaglijk rijke schel pen-uitstalling, boven de restauratiezaal en de koningszaal. Deze conchylien-collectie behoort tot de grootste en schoonste van de wereld. In vier rijen van vitrines, die de midden gedeelte van de beide lange bovenzalen innemen, zijn ze ten toon gesteld. Familie bij familie, soort bij soort met naam en toenaam, liggen ze, de duizenderlei kalken huizen der weekdieren, der slakken, mossels en oesters en der inktvisschen, die der zeeën en landen der geheele aarde bewonen. Er zijn er bij, die de aandacht trekken door hun grootte; andere, die er bijna aan is in het belang van zeer vele kleine en groote Jordaanbewoners te hopen dat haar vertrouwen niet beschaamd wordt. H. J. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllll Allerlei Knap Een lezeresje vraagt mij, of iemand knap" is, wanneer hij een buitengewoon goed ge heugen heeft ?... De vraag is, dunkt me, erg lezeresjes-achtig" gesteld, maar ik ge loof de bedoeling wél te begrijpen. De vraagster wil van mij weten, of ik vind, dat een goed (of laat ons liever zeggen) een uitmuntend geheugen, op zich zelf iets beteekent, en op deze vraag kan ik hart grondig met Neen", antwoorden. Het goede geheugen (hoe verbazing wekkend ook) kan nooit iets meer zijn, dan een hulpbron voor den denker en werker en nimmer een waarborg van intellect. Het staat zelfs geheel buiten de intellegentie, en geneesheeren in krankzinnigen-gestichten treffen herhaaldelijk onder minderwaardige personen menschen aan met een phenomenaal geheugen voor namen en nummers en data en allerlei andere onbenullige dingen. Ik heb een student gekend, die zonder eenige moeite het geheele spoorboekje van buiten leerde, alleen door het blaadje voor blaadje even na te lezen. Ook de adreslijst der studenten kende hij geheel uit het hoofd met voorletters, huisnummers en namen van de personen, bij wie de heeren inwoonden. De bezitter van dit wondergeheugen was overigens zeer middelmatig. Een andere student heb ik gekend, die over elk denkbaar onderwerp, dat men het onge luk had in zijn nabijheid te noemen, onmid dellijk een uitgebreide verhandeling begon op te dreunen... Op zijn kamer stond een keurig gebonden lexicon van Brockhaus, en dit had hij nagenoeg geheel van buiten geleerd. Kwam het pp denken en redeneeren aan, dan toonde hij zich onbeholpen en zelfs dom. Ik las dezer dagen, dat een Engelsen medicus een lezing gehouden heeft over het geheugen en daarbij het geval had aange haald van een zwakzinnige (verpleegde in een gesticht), die den geheelen roman Ivanhoe van Walter Scott van het begin tot het einde woordelijk achter elkander kon opzeggen. Bij groote menschen, buitengewone denkers en geleerden, daarentegen, komt het niet zel den voor, dat ze voortdurend klagen over hun slechte geheugen. Bilderdijk o.a. jeremieerde daarover in schier eiken brief, dien hij schreef, en van den grooten physioloog Prof. F. C. Donders, is de volgende anecdote bekend. Hij was n.l. zeer zwak in het onthouden van de namen der studenten, die zijn colleges bezochten, en vroeg ze telkens op nieuw: Och, meneer, U daar... hoe is uw naam ook weer?..." Een der jongelieden meende den hoogleeraar wiens geheugen-zwakte hij voor aanstellerij hield, weieens te mogen troeven, en toen de bekende vraag tot hem gericht werd, ant woordde hij: Nogaltijd Duboeuf Professor!" Donders keek hem aan, en terwijl er een bijna onmerkbaar glimlachje over zijn gelaat streek, hernam hij: Duboeuf?... zoo, zoo, dat dacht ik wel!... dat dacht ik wel!" Dat alles neemt evenwel niet weg, dat een goed geheugen een benijdenswaardig en kostelijk bezit is... wanneer er nog andere eigenschappen bijkomen. '^ Bruid In Marocco wordt onder de Moorsche inwoners nog steeds een zonderlinge ge woonte in eere gehouden. Geen bruiloft wordt er gevierd, of men vertoont er de zonderlinge comedie, dat bruid en bruidegom op een gegeven oogenblik de rollen verwisselen. Hij kleedt zich in 't vrouwenpak, zij trekt mannenkleeren aan, tot groot jolijt van de gasten, die om het vermomde echtpaar in wilden rondedans heen springen. *** Slim hondje Een Engelsche predikant, die een harts tochtelijk golf-speler is, maar weinig gele genheid vond om 't spel te beoefenen door gebrek aan partners,1 heeft een kleinen slimmen Eredale Terriër gedresseerd, om hem te helpen. De vlugge, levendige hond is met even veel vuur en ambitie bij de partij als zijn meester en vindt de weggeontsnappen door hun nietigheid. Maar bijna alle grootere soorten wekken belangstelling door de schoonheid of de grilligheid van hun vorm of, door de bontheid of de exquise teerheid van de kleur. Vele zijn effen getint, glanzend als gepolijst, blinkend van parel moer, anders mat of dof en dan veelal veel fijner van tint. Er bestaat geen benoemde kleur of nuance, geen combinatie die hier niet vertegenwoordigd is, en er zijn stellig vele tinten, waarvoor ook de schilders en chemici nog geen naam hebben bedacht. Die kleurenweelde in zich op te nemen, die eindelooze tintenverscheidenhéid en de scherpste en de zwakste overgangen te ge nieten, is op zich zelf al een bezoek waard aan deze collectie, waarvan het bestaan merkwaardig genoeg, zelfs bij leden van Artis wel eens onbekend bleek. Meer nog dan de effen kleuren trekken de teekenittgen op de schelpen de aandacht; daar zult ge motieven treffen, die u herin neren aan de teekeningen op wapens, klee ding en vaatwerk bij primitieve en meer ontwikkelde volkeren. Een anthropoloog zal soms het land van herkomst van een of andere schelp in verband kunnen brengen met een typische versiering bij een hem goed bekend natuurvolk. Behalve de figuurteekening op vele schel pen, vragen heel vele de aandacht door de veelal zonderlinge en soms ook onverklaar bare aanhangsels en uitstreksels. Wie alleen het type mossel- of oesterschelp en kink horen of slakkenhuis van onze inlandsche schelpdieren kent de inlandsche collectie is in de Fauna Neerlandicaa-zaal te zien staat hier bij deze collecties versteld over de eindeloosheid der variatie, waarbij het thema soms verdwijnt tot onherkenbaar wordens toe. Al zijn hier alleen de beschermende hul sels der dieren vertegenwoordigd, al is er van het lichaam zelf, dat ze afscheidde en zoo wonderlijk mooi vormde en kleurde, niets te zien, iemand die al iets van het leven der weekdieren hoorde of las, ziet er toch het leven in. Die onderscheidt aan de Firma Gebrs. NEFKENS kot) ObreÉstraal 26, klerdaoL ADLER AUTO'S in diverse modellen voorradig. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIlHIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIMIIIIIIIinillllMIIIIIIMIIII Lustige Blatter Maar mevrouw, in zulk een dichten sluier? Waarom verbergt u toch voor uw bewonderende medemenschen uw mooie gezichtje ? Ja, ziet u, als ik mijn hopg-ingesneden rok draag, dan schaam ik mij altijd zoo! slagen bal over heuvels en dalen in een record-tijd. En (zegt zijn meester) wat ook heel braaf van hem is, hij kritiseert nimmer mijn spel! * * * Pas op f Het nieuwste nieuwtje in Parijs!... Onder de aardige snuisterijen, welke de dames als het onontbeerlijke meubilair van haar handtaschje beschouwen, is een miniatuur-revolver, soms zeer rijk met goud en edelgesteenten ge monteerd. Dit. kleine pistooltje, hoe sjiek en fijn en onschuldig het er ook uit ziet, is in wer kelijkheid een vinnig wapen, want het kleine, fijne, blanke handje, dat het ter zelfverdediging (of omerkattenkwaad mee te doen)uit de fraaie reticule van saffiaan-leer te voorschijn haalt, schiet er draagkrachtige en scherpe kogeltjes mee af ter groote van de knop van een flinke speld. A bout partant afgevuurd, kan dit kleine wapen nog genoeg kwaad stich ten ... en de Parijsche straatslenters zijn er bang voor. * * * Snel Te Toronto heeft men dezer dagen een wedstrijd gehouden om het wereldrecord in het snelschrijven op schrijfmachines. Het kampioenschap werd gewonnen door Miss Owen uit New-York, die gedurende een half uur schreef met een gemiddelde snelheid van 125 woorden per minuut, Miss Frose Ritz was 2de aankomende met 122,3 woorden, en No. 3 was Miss Friedmann met 122 woorden. Of de dames na afloop van deze steeple chase driekwart jaar in een sanatorium voor zenuwlijdsters zijn gaan uitrusten, is mij niet gebleken. ALLEQRA Vleugelslak. Links boven het oudste gedeelte van het horentje op k van de grootte. schelpen de groeilijnen en de vroegeren mondopeningen, die volgt aan zoo'n doode schelp den groei van het levende dier, van den embryonaaltijd tot aan den volwassen toestand. Het massieve van een schelp en vaak ook de vorm zegt hem iets van de plaats waar het dier leefde; de uitsteeksels spreken nog van de branding of den zwaren golfslag, waar tegen de bewoner van de schelp gewapend was, of van het weeke slib in een stille bocht, waarin hij leefde. Natuurlijk is er ook in Aftis gelegenheid het weekdier dat de schelp vormde, zelf te zien. In de zaal achter het aquarium staan er verscheidene te kijk schelp en dier in natuurlijk verband met elkaar op een of ander conserveeringsvloeistof; formol of alcohol meestal. Bij enkele staan uitvoerige inlichtingen geschreven. Een kijkje vooraf of beter nog na het bezoek aan de schelpenverzameling geeft inderdaad meer inzicht in het leven dezer dieren dan alleen de leege huizen, hoe schoon of leerzaam of ze op zichzelf ook zijn. Van de indeeling er van, hoop ik volgende keer iets te vertellen. E. HEIMANS L

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl