*r; *w, f 12 Juli '14. - No. 1933 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND dit is het aardige zij erkent tevens, dat orde en formeele eisenen niet alles zijn, ja, dat misschien het beste on-ordelijk en langs persoonlijk-willekeurige banen voor de menschheid wordt gewrocht. En daarom wil zij niet wachten, niet ontvangen, maar een enkelen keer nederig gaan tot n buiten haar kring, zeggende: kom tot ons, wij weten, dat het algemeene soms een vijand is van het groot-persoonlijke en de maat schappij kan geen enkele kracht ontberen. Hoe ge ook werken 'wilt, wij zullen het aanvaarden als een zegen voor de samen leving. Dit beteekent het Eere-doctoraat maar dan moet men er ook geen grappen mee maken, als het dien zin zal behouden. De promotie Van een regeerenden vorst is altijd zin-loos, omdat, waar van persoonlijke verdiensten; een doctorstitel waardig, geen kwestie is, het eerebetoon zich richt tot... de Kroon, de idee zelve, bron en houder van alle hoogheid, titels en graden. Men kan op deze wijze even goed de zon bijlichten met een petroleumlamp, of H. M. luitenant maken in het regiment grenadiers. i Het heeft geen zin, maar het ontneemt den zin aan een beteekenisvolle instelling en laat een duidelijken indruk achter van aca demisch byzantinisme, waarvoor een Nederlandsche universiteit zich te hoog moest rekenen. F. C. ft * * Princips revolver M. de R. Het is mij onbegrijpelijk hoe Johan Braakensiek door zijn plaat de stelling kan verdedigen, dat een aap van een jongen als Princip de Geschiedenis zou maken! Ik heb met verbazing naar deze plaat gekeken en vraag u: help mij uit dit puzzle den weg vinden: Zijt gij verdedigers van Princips revolverpolitiek of moet ik, aannemen, dat ik den rechten zin van de plaat niet vatten kan? C. DE B. Indien wij geschreven hadden, dat Princip de geschiedenis is of maakt, zou de inzender met zijn verbazing gelijk kunnen hebben. Maar wij laten de woorden De geschiedenis, dat ben ik" zeggen door een kleinen nietigen Princip. En wij dachten, dat deze op-ë nlijnstelling van Lodewijk XIV en Princip niet juist erg ernstig hoefde te worden ge nomen. .. Is er niettemin geen waarheid in de be wering, dat een revolverschot van een verdwaasde gymnasiast aan de staatkunde van een land een schok kan geven... Is dat niet de moeite van een plaat waard? RED. * ? ? Indië en de defensie Geachte Redactie Gaarne zal ik met een kort woord de heer W. R. Nijkerk antwoorden, daar mijn broeder zich in Indië bevindt en dit dus niet zelf kan doen. Op de kwestie artillerie- of torpedovloot zal ik niet ingaan. Wel wil ik den heer N. verwijzen naar 't slot van artikel I van den heer K.: Aan den volkswil alleen ontleent elke weermacht haar kracht." Voert de heer N. hiertegen aan, dat de heer K. geen volk" in Indië erkent, dan verwijs ik hem naar artikel III: Een sterk geëncadreerd militieleger, met een organi satie, welke verband houdt met de natuurlijke grenzen der verschillende gebiedsdeelen moet einddoel zijn." Hieruit en uit andere plaatsen blijkt ten duidelijkste, dat de heer K. de verdediging van geheel Indië in afzienbare tijden voor onmogelijk houdt. Ddarvoor een uiterst kostbare vloot met zekerheid te laten vernietigen is misschien roemvol maar zeker onpractisch. Men zij iiHiiiiiiiiiniiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii weer geniepig gestolen of verkwanseld was. Of zou het louter opsnijerij zijn? Zoo'n ellendeling met zijn genoeglijk en onbe schaamd bolle wangen gezicht! De trein staat stil in het station van Luzern. De kellners dekken de tafel. Mijn overbuur, die van den whisky het al lichtelijk te pak ken heeft, bestelt een flesch bourgogne. Dat kan goed worden! Nauwlijks hebben we den bouillon op (in welken eetwagen begint het avondeten niet met bouillon?), of ik kom zonder omwegen weer op het gesprek terug. Maar u hebt toch nooit het kanon zélf in Duitschland gekregen?" Waarachtig niet. Het informationsbureau werkt alleen met teekeningen en foto's. Al die onzin, dien de Matin wel uitkraamde over uit kazernes gestolen sluitstukken en zoo meer, heeft zeker niets uitstaande met de duitsche spionnage in Frankrijk. Zulke grapjes zijn te gevaarlijk en tecompromettant. En nauwkeurige teekeningen en foto's zijn wél zoo goed." Maar vereischen technisch personeel." Hebben we ook. Het is zelfs geen uit zondering, dat we de documenten direkt van de betrokken fabrieken ontvangen." Wat zegt u?" vraag ik verbluft. Och ja Geld en goede woorden." Maar dan toch even onbetrouwbaar als zooeven uwe teekeningen van het duitsche machinegeweer." Soms. We vliegen er k wel eens in. Maar er zijn ook heel wat duitsche militairen in de fransche ateliers werkzaam." Och kom!' En hoe! U hebt geen idee hoe naïef de Franschen zijn en hoe chauvin. Dat is hun ongeluk. Want de eerste de beste duitsche officier kan, zónder zijn naam te veranderen en zónder goed fransch te spreken, in Frank rijk een betrekking vinden. Hij heet Elzasser te zijn, schettert hevig tegen de duitsche overheersching en... wordt, evenals de ver loren zoon, met open armen ontvangen. Het wemelt er immers van die zoogenaamde Elzassers. We hebben dozijnen van onze luitenants en kapteins, die op deze wijze voor ons bureau werken; een van hen is gewoon metselaar, al sedert jaren. En dan zijn er anderen, bijvoorbeeld die Bruckhardt: een duitscher van geboorte. Heeft zijn twaalf jaren in het vreemdelingenlegioen afgediend en is in Nancy gaan wonen. En daar heeft hij foto's gemaakt, m'nheer ik zeg u, foto's, zoo prachtig als ik ze zelden gezien heb. Ondermeer al de lunetten, en hun kanonnen in opgerezen en weggedoken stand. Meesterstukken! Hoe de kerel het hem geA JK Yfc «71 n ||V A HPrf Zomer Kuuroord aan de Gotthard Groot Hotel U auto t h (Zwitserland.) 1450 M. b/d Z. 2 uur v.Luzern. Appartem.en Kamers m. stroomend warm en koud water. HET IS TOCH DUIDELIJK! Men neemt voor het toilet niet bij voorkeur minderwaardige producten. Integendeel verlangt ieder in het belang zijner gezondheid daarvoor het beste. Derhalve moet noodzakelijkerwijs ieder die prijs stelt op goed ver zorgde tanden zich steeds bepalen tot het geregelde dagelijksche gebruik van Friederich's Tand m i d delen. Standaard Hypothiskiank, ti Rotterdam Directie: Mr. H. H. O. Oastendyk en Jhr. H. F. Sohuurbeque Boeye. De Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair verband en geeft 4Vs en 4% PANDBR1EVEN uit onder controle van het Algemeen Administratie en Trustkantoor te Rotterdam. BOUWT TE HUNSPEET. Mooie boschrijke terreinen. Spoor.Tram, Electrisch licht, Telephoon. Inlichtingen M.ij DE VELUWE", Nunspeet. op RIJWIEL., RIJTUIG, en AUTOBANDEN waarborgt «olidlUit. , > Fabriek Hevea, Hoogeland (Qronineen.) AUTOMOBIELEN. Hoofd-Agent voor Nederland : J. LEONARO LANG, 114 Staclhotidei-ska.de, AMSTERDAM. gedachtig aan het Qui tróp embrasse mal treint." Waar sprake is van zelfstandige verdedi ging, nationale zaak, enz., kan op het oogenblik slechts gedacht worden aan Java, over eenigen tijd wellicht ook aan Sumatra. Wat de neutraliteitskwestie betreft, ook de heer N. verzuimt weer aan te geven, van wie schending te vreezen zou zijn. Verder schijnt hem te ontgaan, dat men den zwak kere niet tot eisch mag stellen, dat hij een dergelijke schending moet beletten, voldoende is het, indien hij er zich daadwerkelijk tegen verzet. Ten slotte de bewering, dat de heer K. zichzelve voldoende weerlegt. Hiertegen moet ik met kracht protesteeren. Kortheidshalve zal ik hier niet alle plaatsen aanhalen, waar de heer K. ten duidelijkste doet uitkomen, dat, hoe eer hoe beter, Indië tot zelfbestuur moet worden gebracht. In zijn verontwaar diging over het pogen het weerlooze Indië te dwingen tot het brengen van nieuwe zware lasten ten bate van een Nederlandsch belang (laat ons hopen, dat Indië het later ook als een eigen belang leert zien) neemt de schrijleverd heeft, snap ik niet." Zeker dure opnamen geweest?" Ja, zwaar betaald. Vooral omdat hij er toen nog een proces over kreeg. Want de Franschen kwamen er achter, toen het te laat was. U herinnert zich zeker wel al de herrie die er om geweest is. Maar denkt u dat het hen voorzichtiger gemaakt heeft? Neen. Waar wij in stilte werken, daar hangen zij dadelijk alles aan de groote klok. Nog onlangs weer, de nieuwe granaten die ze uitvonden. Nog r ze bij hun in toepassing kwamen, kenden wij het geheim en hadden ze nagemaakt." Wat had dan de groote klok er mee te maken ?'' Hij schijnt mijn vraag onnoozel te vinden, zegt terechtwijzend : Omdat, als men iets nieuws vindt, van belang voor de landsverdediging, men daar over liever zwijgt, in plaats van naar alle kanten uit te jubelen dat men zoo iets bijstermooi's gevonden heeft. Daarmede maakt men immers slapende honden wakker." Maar denkt u nu werkelijk dat Frankrijk niet evenzeer op de hoogte van Duitschlands geheimen is?" Ten deele wel, maar zekerlijk minder. Wij zijn strenger, ook met ons zelf. Er zijn belangrijke forten, die zógeheim zijn, dat zelfs een generaal er zonder speciaal verlof niet toegelaten wordt. (Hij noemde namen die mij helaas ontschoten). Zeker, de Franschen hebben soms handige trucs gehad. Op een goeden dag kwam er, als leeraar op de militaire school te Potsdam, een franschman. Het gaat bij dit onderwijs vooral om den duitschen officieren het technische fransch bij te brengen. De man begon over legervorming, mobilisatie en zoo meer; stelde in den vorm van een onderwijzend gesprek vragen aan de leerlingen. Van de een en twintig gingen er drie op den list in. De andere achttien gaven het geval aan. 's Avonds was de vogel gevlogen. Dat was handig en zér ingenieus. Was hij vél te weten gekomen ?" Jammer genoeg zér veel." En de drie onnoozelen ?" Er uit gegooid, natuurlijk. Maar dit zijn uitzonderingen." Maar de landing van den Zeppelin te Luneville is toch een leelijke streep door de rekening geweest." Jawel prettig was het niet. Ik ben onmiddellijk zelf er heen gereisd, heb gezien hoe van alle détails opnamen werden gemaakt. Maar sindsdien is er al weer zoo machtig veel veranderd." Dat mocht ook wel, want de Zeppelins {JRANDS tf'NS DE CfA.MPAGNE Berrier-Jöuet ; ;'. ,.^-. V»Epèrnay, Coffcc&iomïair,es{ ? v Sauter&Polfs,MaastriGht. iiiiiliiiliiiiiiimiiiiMHiilmiiiiiiiiliiliiliiillMiiiliiiillliiiiii ver geen blad voor den mond. Met nadruk wijst hij op onzen plicht, Indië op te voeden tot zelfstandigheid. Echter is hij voldoend man van de practijk om rekening te houden met het historisch gewordene. Een conse quentie, als de heer N. hem in de schoenen zou willen schuiven, is te kinderachtig. Wel heeft hij zich verplicht gevoeld er op te wijzen, dat met de voorhanden middelen meer bereikt kan worden, en vooral, hoe men, die aan moet wenden om een toe komstige organisatie voor te bereiden, zonder een toekomstige regeering de handen te binden. Met volle recht mag de heer K. dan ook het Nederlandsche volk waarschuwen, geen stap verder te gaan in de verkeerde rich ting, doch het raden, voortbouwende op het bestaande, alle krachten aan te wenden op n punt: de ontwikkeling van den inlander en zijn oeconomisch welzijn. A. M. KERKKAMP * * * iminimiiiiHiimiiimmimiiiiiiiiiiiiimiimiiiiniiiiiiii schijnen toch niet zoo volmaakt qua oorlogsluchtschip, als bijvoorbeeld het italiaansche type." Dat staat te bezien ; de Zeppelins hebben eenige tours de force gemaakt, die het groote publiek niet kent." Bijvoorbeeld." Bijvoorbeeld de tochten naar Engeland. Herinnert u zich dat, in het voorjaar van 1912, de engelsche pers vol stond over fantastische luchtschepen, in den hemel vermoed ? Er waren lichtjes gezien, motor geluiden vernomen ... alle kranten stonden vol er over, en iedereen in Duitschland hield het voor een canard. Welnu het was een Zeppelin geweest. Om tien uur vertrokken, was hij klokslag middernacht boven Londen en om precies twee uur 's nachts weer thuis . Knap. En hoe was de gevolgde weg ?" Vanuit Keulen over Rotterdam, en ver volgens over de friesche eilanden naar Bremen terug. En die tocht is niet nmaal, maar herhaalde malen gemaakt". ? Het lijkt ongelooflijk". En tóch is het zoo. De hoogte was ge middeld 1000 Meter. Op die hoogte ver zwakken de geluiden sterk. Vandaar dat boven de steden ook niemand het ding opmerkte. Alleen de landbevolking kreeg het in de gaten, enkelen die nog laat op waren. En aan hun getuigenis hechtte men vanzelf weinig geloof. We hadden op dat verschijnsel gerekend." Met dit al was het toch een gevaarlijk ding. Als nu eens in de dagen waar deze geruchten al in de pers gingen een Zeppelin had moeten landen, zooals in Luneville?" Ten eerste begonnen de geruchten eerst toen er al drie tochten volbracht waren. Ten tweede had men in geval eener nood zakelijke landing altoos de verontschul diging kunnen aanvoeren van meegedreven te zijn door den wind, koers te zijn kwijt geraakt, en zoo meer. Een uitvlucht is altijd wel te verzinnen." Maar waartoe diende de geheele ver tooning?" Om te zien of werkelijk een nachtelijke verrassing van Engelands kustgebied, door middel van een bombardeerende Zeppelinvloot, mooglijk zou zijn." De proef mocht dus welgeslaagd heeten". Dit wel: maar men zal dezer dagen hem opnieuw en op grooter schaal herhalen. Gisteren (dit was 2 April; n. v. d. schr.) is een nieuw soort knalpot, waarop men al lang studeerde, beproefd en met prachtigen uitslag. De uitlaat der motoren wordt daarLIBERTY S GEÏLLUSTREERDE OPRUIMIMCSCATALOCUS FRANCO BIZOMDERE A AM BIED! MC SPORTMUT3 VAN ZEER DUN VILT. OPVOUWBAAR \N CHAMPAGNE. LICHTlDOriKERBLAUW. GEELGROEH LEERKlEim.ROOD.GROErijLILA EM in BLAUW. CEELGROEN, ROOD EM ORAPIJE MET WITTEM BINNENRAND I F' .95 JAPON VAM WOLLEN CLONA CRAPE MET ZIJ DEN HAMDBORDUUR5EL EM VEST VAM TULL.E F,32 50 JOMCEMEISJE5JAPOh VAN JAPAMSCHE KATOEHEN CREPE MET KR-AAC E.M MANCHETTEN VAM BEDRUKTE RUWE ZIJDE FI.IZSO STALEN FRANCO METZ & CO AM STERDAM sGRAVENHACE OPRUIMING HllllllllllllllltlMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIII Berichten MARIE CORELLI. Binnenkort zal een groote nieuwe roman van Marie Corelli verschijnen onder den titel Innocent: her fancy and bis fact. ROTTERDAM'S ontwikkeling als havenstad trekt in het buitenland zeer de aandacht. Te Parijs verscheen dezer dagen een werk: Le port de Rotterdam, son mouvement maritime et commercial, door Jean Albert. De prijs is 6 francs. KAPITEIN SCOTT'S avonturen zullen, op verzoek van Lady Scott, in den herfst ver schijnen in een zes-shilling editie. J. M. Barrie zal in een inleidend hoofdstuk van zijn jarenlange vriendschap met Scott ver halen en Charles Turley zal, zooveel mogelijk met Scott's eigen woorden, het verhaal doen van de tochten van de D i s c o v e ry en de Terra Nova. * * * Nieuwe Uitgaven A. W. WEISSMAN, Toch ouderwetsch? door, zelfs op zér geringe hoogte, een honderd meter nauwelijks , reeds vol komen onverneembaar. De Zeppelin, die boven Londen vloog had ook wel een knalpot, maar de geluiddemping bleek onvol doende." Maar de luchtklieving door de schroe ven blijft toch altoos hoorbaar?" In het geheel niet; tenminste op eenige hoogte niet. Deze nieuwe knalpot maakt de vlucht geheel en al geruischloos." Dus, als het u bevalt, kunt u nu in n nacht tegelijkertijd Londen en Parijs met bommen in de lucht blazen ?" Nu dit is -wat sterk. Het doel van zoo n bombardement zou alleen zijn om een paniek te veroorzaken. Wat echter de geruischlooze Zeppelins wél in n nacht vernielen kunnen, zijn de engelsche arsenalen en kolenopslagen en havenwerken". En misschien een stukje vloot". Ook dat". Hoeveel van diegeruischloozeluchtschepen zijn misschien wel in deze laatste stille voor jaarsnachten over ons vaderland naar Enge land gestevend? In dit geval mag terecht de hemel" het weten. Het diner was ten einde. We naderden Olten. Het gesprek dwaalde af, kwam op Ruslands leger, over den europeeschen oor log. Het gewone gefantaseer. Ondermeer ver zekerde mijn overbuur mij dat Duitschland im Notfall", alles in alles, de kleinigheid van zes millioen man op de been kon brengen. Eindelijk stond hij op, nam eerst zijn kof fertje met de Gothardplannen en dan zijn hoed. En waar gaat de reis heen?" vroeg ik. Naar Straatsburg. Ik zit altoos op de grenzen. En u hoe laat is u in Hamburg?" Hamburg?" doe ik onthutst. Ja u is toch Hamburger? Naar uw uit spraak tenminste te oordeelen..." Het compliment is twijfelachtig. Wie zou willen dat men hem voor een Duitscher aanzag? Pardon ik ben Nederlander". Even een koddige verbluffing; dan, zeer nijdig en koel: Dann habe ich die Ehre Sie zu grüssen." Auf Wiedersehn". En achter zijn rug krabbel ik gauw wat aanteekeningen op een briefkaart, want er zat copie" in dit onder houd. Zonder verzinsels gaf ik het weer. Of alles wat mij verteld werd zuivere waarheid was, kan en durf ik niet te verzekeren. Ech ter ben ik overtuigd dat werkelijk mijn overbuur tot het beruchte informationsbureau behoorde. Te veel namen, te veel bijzonderiiiliiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiu 16 pag. Amsterdam, Ipenbuur en van Seldam. Qroote Mystieken" Serie II No. 3: Jacob Böhme, 48 pag. 40 et. Baarn, Holl. Drukkerij. K. Vos, Menno Simons 1496?1561. Zijn leven en werken en zijne reformatorische denkbeelden, 350 pag. Prijs ing. f 3. Leiden, Boekh. en Drukkerij v/h E. J. Brill. Inhoud van Tijdschriften Groot Nederland, Juli: A. van 't Land, Bloei. Louis Couperus, De ongelukkige. VI. Cyriel Buysse, Naar aanleiding van Streuvels boekje: De landsche woning in Vlaanderen". Annie Salomons, Zangen van Maria Magdalena. Herman C. J. Roelvink, De sterksten (slot). Edw. B. Koster, Ge dicht. J. L. Walch, Geestelijk gedicht, J. L. Walch, Lente. Cyriel Buysse, Naar aanleiding van Carel van de Oever's Kri tische opstellen." J. L. Walch, Literatuur. De Samenwerking, Juni: Prof. C. Ragaz, De strijd tegen de genotzucht. C. v. d. Pol, Dure lessen. Daan v. d. Zee, Luiende klokken. B. de Ligt, Friedrich Gogarten over J. G. Fichte. Rex, Een veronacht zaamd boek. Boekbespreking. heden (welke mij overigens grootendeels ontsnapten) bracht hij in zijn onthullingen tf pas. Trouwens wie zou, uit lust tot pose", voor een spion willen doorgaan ! Zoo eerbaar en gezien is dit baantje werkelijk niet. Of hij echter met zulk een praatlustigheid zijn zaak. dient, is een andere vraag. Mooglijk had de eetwagen, mét zijn whisky en bour gogne, er mede schuld aan. Misschien ook was de kapitein-spion zér bewust van zijn onkwetsbaarheid, en maakte dit besef hem zoo onbeschaamd openhartig. Want bij slot van rekening weet immers iedereen dat zulke heeren-spionnen" bestaan en hebben zij geen reden zich angstig te verbergen. Anderen werken voor hen ge niepig in het duister; anderen laten zij de kastanjes uit het vuur halen. Zij doen niet anders dan de onderneming" leiden. Niettemin vond ik het grappig er eens een te ontmoeten en u hem voor te stellen. *) Het komt hierop neer: de loop van het kanon kan in de schotrichting op een slede glijden. Onder deze slede, op het afuit be vestigd, bevinden zich twee cylinders, de eene boven den anderen. In den ondersten is een zuiger, welks stang aan den loop van het kanon is verbonden en dus diens glijbeweging evenwijdig volgt. Achter dezen zuiger is de cylinder gevuld met olie (of glycerine?) welke, door middel van een ka naaltje, in verbinding staat met dezelfde vloeistof, die den bovensten cylinder gedeel telijk en onder matigen luchtdruk vult. Gaat een schot af dan glijdt, door den terugslag, de loop van het kanon heftig achteruit, den zuiger in den ondersten cylinder meetrekkend. Deze perst daardoor de vloeistof in den bovensten cylinder, waardoor de reeds er op bestaande luchtdruk zeer vermeerderd wordt, terwijl vór den zuiger een luchtledig ontstaat. Dit luchtledig ter eener zijde en de hooge druk ter anderen zijde, brengenden zuiger, en mét hem den loop van het kanon, in den oorspronkelijken stand terug. Het nut dezer constructie ligt daarin dat de slag van het schot gebroken wordt en daardoor het af f uit niet schokt; d. w. z. het kanon behoeft niet opnieuw gericht te worden en is onmiddelijk schotklaar. Vandaar een groote vuursnelheid (men heeft in Frankrijk ongeveer 36 schoten per minuut gehaald). Het geheim der constructie is de zuiger en de boring van de zuigerstang, welke na duizenden schoten nog geen druppel vloeistof doorlaten, waardoor de teruglooprem steeds zijn volle veerkracht behoudt. * ft *