DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 19 Juli '14. No. 1934 Ibsen en Sophokles, zooals in Duitschland Reinhardt dat kan. Royaards is ook uit de school van Reinhardt. De school van Reinbardt is de school, die eenheid van uiterlijk en innerlijk bestreeft. Het innërlqk uit zich, meer bepaaldelijk, in het woord. Daaraan is onafscheidelijk ver bonden het gebaar en de mimiek. Het uiterlijk is, meer bepaaldelijk, de stand (groepeering) en de omgeving (decor, kleurenharmonie). HET WOORD. De jeugdige en talentvolle tooneelspeler Louis van Gasteren, die eenigen tijd de regie van Mkx Reinhardt heeft gade geslagen, vertelde mij van diens werkwijze het volgende: Reinhardt verdeelt" een stuk. Reeds bij de lezing verbetert hij de dictie. Het leeren-praten en het geven van de juiste waarde aan een zin is bij Reinhardt hoofdzaak." Van Gasteren illustreerde dit met het volgende voorbeeld (en merkt op, lezers, hoe de werkwijze van Royaards zich hierbij aansluit): Der blaue Vogel" van Maeterlinck was in studie. In dat spel droomen twee kindertjes en eene toovenares voert hen in dien droom door het land van her innering en 'toekomst Op zoek naar den blauwen vogel: het Geluk, dat als men meent het te grijpen, wegvliegt. O.m. zal de toove nares hen nu bij hunne grootouders brengen. Eén der kleinen zegt dan: Aber die sind langst tot" De toovenares antwoordt: Die sind nicht tot, weil sie doch in euere Erinnerung leben." Dit zegt zij op eene bepaalde wijze. Nemen wij aan dat het streepje (?) rust aanduidt en het streepje (/) aanduidt: eene hoogere muzieknoot, dan laat Reinhardt dien zin aldus spreken: Die sind nicht tot, weil sie doch in euere Erinnerung / leben." Later komen zij op een wit besneeuwd kerkhof, 's Nachts om 12 uur gaan alle graven open en dan verrijzen de dooden en spreken met elkaar" vertelt de toovenares. De kindertjes staan angstig bedrukt fe wachten op de dingen die komen zullen. De klok slaat. Eén seconde wordt het pik donker. De graven naast elkaar gaan open. Het doodsche aspect van het wit besneeuwde kerkhof verandert in een fleurigen bloementuin, stralend in bijna oostersche pracht. De kindertjes kijken elkander aan en dan zegt het meisje: Wo sind denn die Toten?" En het jongetje (waarvoor Lia Rosen speelde, die langen tijd noodig had om Reinhardts intentie precies te volgen) antwoordde: Es giebt keine Toten'' en wel aldus: Esgiebt keine / Toten" (met de bijgedachte: weil sie doch in unsere / Erinnerung leben"). Men beseft uit deze beschrijving'ook reeds iets van den samenhang van het innerlijke en het uiterlijke. De man die bij Reinhardt en in overleg met Reinhardt, dezen precies aanvoelende, de decors n de costumes ontwerpt (dus die de gezamenlijke functie vervult als van Lensvelt en Nell Bronger bij Royaards) is Ernst Stern. Verder heeft Reinhardt vier onderregisseurs, die zijne aanwijzingen volgen. Dit laatste heeft Reinhardt dus op onze regisseurtooneel-directeuren voor, al is er iets voor te zeggen dat elke regisseur de volle ver antwoordelijkheid draagt voor het, onder zijne regie, op te voeren werk. EDMOND VISSER * ? ? Nog eens de Zilverdistel De heer Jan van Krimpen heeft zich ge roepen gevoeld in dit weekblad (14 Juni j 1.) de uitgaven der Zilverdistel vrij uitvoerig en minder lovend te bespreken. Ik vind dit jammer voor de Zilverdistel en voor den heer Van Krimpen. Voor de eerste omdat een dergelijke, in ons land moeilijk floreerende onderneming, eer steun dan kritiek van noode heeft. Voor den tweede omdat op zijn oogenschijnlijk gedocumen teerd betoog, nog al wat valt af te dingen, gelijk ik»met een paar voorbeelden zal aantoonen. Zoo zegt de heer v. K. sprekende over de toepassing van het door hem opzichzelf ook mooi genoemde merk, door de Bazel geteekend: In de kolophons der beide boekjes is het bij het eerste zwart en bij het twede donkerblauw tot een lelike donkere vlek geworden die men al verscheiden pagina's van te voren, en dan met verwondering want men weet niet wat het is, ziet aankomen." Over een dergelijke bewering verwonder ik mij, want heeft de heer v. K. werkelijk zulke slechte oogen dat hij licht-blauw voor donker-blauw houdt, dan moest hij zich toch niet wagen aan eene bespreking in deze, waarbij een scherpen kijk onontbeerlijk is. En dan hoeveel, liever hoe weinig, blad zijden noemt de schrijver verscheiden" ? Met de strengst kritische blik, zie ik eerst bij de voorlaatste bladzijde, dat is dus de tegenkant van die waarop het gedrukt is, het merk doorschijnen. Een aanmerking als die over het gebruik van een kleiner corps, voor de in de marge onder de titels geplaatste romeinsche cijfers, lijkt me zonder veel nadenken neergeschreven. Immers zoo daarvoor de kapitalen der 12 punts waren gebruikt, zou een uit veel let ters samengesteld getal onmogelijk plaats hebben kunnen vinden op de marge, en ook zou dit de uit de onderkast gezette titel overheerschen. De appreciatie van den schrijver latende voor wat zij is, meen ik toch dat hij meer genoegen in de Zilverdistel-uitgaven en ook in het Schoeffer-type (zooals ik het nu maar zal noemen, afkomst en naam doen er weinig aan toe) zou hebben gevonden, indien zijn kritischen zin gesteund werd door meer en dieper kennis der typografie. Zijn bewijs voor de ongelijkheid der letters een pagina van Lanceloet waar eenige schuins onder elkaar staande g's een leelijk zwak loopje veroorzaken" toont dit duidelijk aan. Dat zwarte loopje is een gevolg van de tekst. Met elke, ook de modernste letter zou deze ongunstige lettercombinatie het gelijke en rustige aspect der pagina storen. Het vrij lange stuk van den heer v. K. wemelt van dergelijke onjuistheden en mis vattingen. Ze allen naar voren te brengen laat ik na, ik zou dan te uitvoerig worden. Aan het eind gekomen van wat hij zeggen wilde, wenscht de schrijver wijzende op mijn werk en dat der firma Brusse, vast te stellen, dat er in ons land boekkunst is die buiten de Zilverdistel omgaat. Ik ben wel zeker, dat de heeren Van Eyck en van Royen niet zoo verblind" zijn om dit tegen te spreken, zooals hij gelieft te veronderstellen. Is het de ernstige wil van den heer Van Krimpen om de vaderlandsche boekkunst tot meerdere bloei en waardeering te bren gen, dan zij hem scholing in blik en kennis aanbevolen. Het publiek is niet met een voorlichting gediend, welke aanvangt met mm RANU een verdachtmaking, trouwens de schrijver evenmin; de Zilverdistel wordt er wel het minste door geschaad. En zonder het in alles volmaakt eens te zijn met de uitvoering harer uitgaven, wil ik niet nalaten te ge tuigen dat ik weinig zoo nobel gebouwde" boeken heb gezien met een zoo alleszins fijn verzorgde dyjk als die van Haagsche uitgeverij". Gaat de onderneming op deze wijze door het uiterlijk van het boek gelijk waardig aan den inhoud te maken waar aan ik niet twijfel, dan kan van deze private press" een invloed ten goede uitgaan ook op het goedkoope boek, gelijk voor beelden als dat der Doves Press in Enge land zulks bewijzen. Tegenover de pieterige" afkammerij van den heer Van Krimpen staat het oordeel van den wijsgeerigen meester drukker Cobden Sanderson: As good as may be" over de uitvoering, en very thoughtful" over den opzet der Lanceloet-druk. S. H. DE Roos * Sf * Puzzle Twee artilleristen, die te Iaat aan hun geheel door water omringd fort komen, vinden daar twee planken. Doch de planken zijn ieder slechts 6 M. lang, terwijl de fortgracht overal 6.5 M. breed is en de middelen om de planken te bezwaren of te verbinden ontbreken. Wie onzer lezers wil een der warme zomerdagen besteden om den soldaten een probaat middel aan de hand te doen zoodat zij tegelijkertijd zoo vlug mogelijk in het fort kunnen komen? Oplossingen worden gaarne ingewacht, vór 28 Juli, door M. J. p la Red. Weekblad De Amsterdammer, Keizersgracht 333 * * * Tentoonstellingen en Veilingen IN DEN KUNSTHANDEL CORSARI", AM STERDAM, Johannes Verhulstslraat 147, is 4 Juli geopend een tentoonstelling van nieuwe werken van A. J. G. C o l n o t en D. H. W. F i la r ski. FORT-PUZZLE Nieuwe Uitgaven KAREL v. D. WOESTIJNE, Interludiën, 2e i bundel. Bussum, C. A. J. v. Dishoeck. ANTON SMIT, Van het oogenblik. Herin neringen van HEIN HEIMER, 214 pag. Am sterdam, Scheltens & Giltay. BERNARD CANTER, Dramatische Werken: Medea, De bron der Jeugd en De Gijzelaars, 330 pag. Prijs ing. f 1.90, geb. f2.50. Amers foort, Valkhoff & Co. A cademia Groningana MCDXIV-MCMXI V. Gedenkboek ter gelegenheid van het derde eeuwfeest der Universiteit te Groningen, uitgegeven in opdracht van den Academi sche Senaat, 578 pag.-Prijs ing f5, geb. f6. Groningen, P. Noordhoff. KEES MEIJER, De Theosofie. Haar oorsprong, leer en occulte methoden, 115 pag., f 0.40. Serie Handboekjes Elck 't Beste" der Mij. voor Goede er»Goedkoope Lectuur te Am sterdam. Dr. M. H. J. SCHOENMAEKERS, Het geloof van den nieuwen menseh, 114 pag., f 0.40. Serie Handboekjes Elck 't Beste" der Mij. voor Goede n Goedkoope Lectuur te Am sterdam. Onze groote mannen" Serie I, No. 3: J. D. C. VAN DOKKUM, Rembrandt, 37 pag. f 0.40. Baarn, Holl. Drukkerij. Van rechts naar links" Serie II No. 7: Dr. J. y. LEEUWEN, De vrouwenbeweging en de strijd voor het vrouwenkiesrecht in Neder land, 35 pag. f 0.40. Baarn, Holl. Drukkerij. Mr. dr. A. HERINGA, Eledrisch wereldverkeer. Economische beschouwingen over tele grafie en teiefonie, 232 pag. Prijs ing. f3.25 geb. f3.75. Haarlem, H. D. Tjeenk Wil link & Zn. Redelijke Godsdienst" Serie III No. 7: JORIS GROENEWOUD KZN, De tempel des hemels, 64 pag. f 0.40. Baarn, Holl. Drukkerij. ADÉLA KAMM, Blijmoedig in het lijden, (Uit het Fransen vertaald) 2e druk, 80 pag. Rotterdam, J. M. Bredée's Boekh. en Uitg. Mij. Sleeswijk's Kaart van Zuid-Limburg met het aangrenzende gedeelte België en Duitsch land naar officieele gegevens bewerkt. Schaal l : 50.000 voor wandelaars, fietsen en automobilisten met afstandsbepaling en kilometers tusschen de plaatsen f 0.50. Bus sum, J. A. Sleeswijk. . APEMZEEP. Maakt de koekepan als een spiegel. Zal Uw vaatwerk en kachel zink doen glinsteren. Slijpt de messen zonder kras sen blank en scherp. DE SCHUIJRZEEP. BEGRAFENIS-ONDERNEMING J. D. STEUIJS & Zn. Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. ALLEN DRAGEN Kousen en Sokken van WICHER JANSEN UTRECHTSCHE TRICOTAGE FABRIEK UTRECHT. AVIATA" Garantie Kousen en Sokken Gegarandeerd voor 6 maanden. Wij verstrekken gaarne adressen van wederverkoopers. De drie Maga ijnen voor Horlogerie van Gebr. BREEN, Amsterdam, Hozeuncht 53, fflemiiiit 172, Haarlemmerstraat 72 HOELOGES, PENDULES, KLOKKEN. GOUDEN EN ZILVEREN WEBKEN. Hygiënisch Gebreide NATUUR WQLLEM OnDERGOEDEREn N.W.O. Voort LKJAARGETUPEen ILKKLIMAATgesehikL Geïll: prijscourant francoopaanvraaq verkrijgbaar. Verkooporsnameo worden gaarne Opgegeven. NIEUWEiDEELEN IN DE Meulenhoff-Editie Prettig formaat. Onderhoudende lectuur. Uitstekende boeken voor reis en vacantie. : Onderkleeding. : ONZE weefsels zgn sterk, poreus en elastisch. ONZE modellen zijn solide afgewerkt en practisch. Modellen voor Dames, Heeren, Kinderen. Luier mand in zuiver wol (Jaeger en wit), katoen Lanmann en fll d'ecosse. Zichtzen dingen worden op aanvrage door geheel Nederland gezonden. Zwolle, Gez van Huiden. Zooeven verschenen: HALFBLOED Een huwelijk in de tropen. Roman uit het Engelsch door PERIUX. Groot 395 bladz. j 0.75 Een goed doorwerkte roman, de strijd tusschen liefde en bijgeloof van de indische vrouw is goed weergegeven. Een interessante roman, als thema behandelende de moge lijkheid van geluk in een huwelijk tusschen blank en halfbloed. Algem. Handelsblad. Marie Antoinette Jeugd, Eerste jaren der ReïoMe, Fraai deel - 338 bladz. Rijk geïllustreerd ? 0.85 MARIE ANTOINETTE EN DE REVOLUTIE. Kloek deel. - 465 bladz. Rijk geïllustreerd ? 0.'.)5 door CL. TSCHUDI. Boeiend en aanbevelens waardig. Men leest het boek als een diep tragische roman. Opr. Haarl. Courant. Dit boekwerk dat de ge schiedenis der Fr. Revolutie en het treurige einde van de ongelukkige Koningin opspan nende wijze verhaalt, is thans voor het eerst uitgegeven in de bekende Meulenhoff-Editie. Door de zeer groote oplaag (bij verschijnen werden reeds 4i 00 exemplaren afgeleverd) is het mogelijk dit werk zoo spotgoedkoop te stellen. Elk deel is afzonderlijk verkrijg baar. ledere boekhandelaar heeft het boek voorhanden. De uitgever MEULENHOFF l Co., A'dam. «at andere dubbel fijne Likeuren BIJ M. P. PO&LGlff «fc ZOOM, Rotterdam PI NXTER- BOTER B, Lam ris Jr. UTRECHT. A. A. PASSEMS, Oudemanhnispoort 2?3 en Begu l iersgracht 81, AMSTERDAM, Tel- 8398. Speciaal adres voor Corsetten naar maat VAN RIJN STEUN ZOLEN (systeem Prof. HOFFA) met opstaanden buitenrand, die de ronding van den hiel omvat, herstellen den platvoet. J. A. M A SS IN G, O. Z. Voorburgwal 334, Amsterdam, tegenover het Binnen-Qasthuis. EBESTE MABGARETHA BOAS, Oosterpark 29. Telefoon Z. 6007. Min et Kmin ? Dagelijks te consulteeren l Muiden bij Amsterdam. lor-eo Zeiljachten ? BOÏfDSWEBFHOUDER. WINTERBERGPLAATS. NAGANT Automobielen t Generale Agentuur voor Nederland en KeloniSn AUTO-GARAGE CENTRAL. Telefoon 498. Maastricht. BEGRAFENISVEREENIG1NG TE AMSTERDAM N. SAX Jr. P. C. HOOFTSTRAAT 38. Telef. Zuid 341. fHlLODERMlNE «R Het sterkt en zuivert den haarbodem. voorkomt schilferachtige huid. en laat een aangecaroen herlijk zacbten viooltjes geur achter DE BONT & LEYTEN'S DROPS EN CARAMELBONBONS zijn met zuiver (loodvrij) citroenzuur en de fijnste vrucht-extraeten bereid, derhalve gegarandeerd onschadelijk. ERVEN KRAMER i WIJDE KAPELSTEEG 4 G AMSTERDAM ? ? TELEPHOON N°266 & ? FABRIEK VAN KANTOORBOEKEN ? Journalistieke Rolmops ingelegd door BARBAROSSA Prijs ingenaaid f 0.90, in stempelband f 1.25 Uitgave van Van Holkema en Warendorf, Amsterdam. Mevr. G. v. d. BRINK, Corsetière, Keizersgracht 717. A'Dil TEL. 1751. ATELIERS VOOR REPARATIES. OMMLIJKE LUIK D A TTI f1 V k TQ1?D AlsmMJL BEO O DB AKKER IJ lAUL U. IlAlüM, ROTTERDAM, levert BROOD bereid uit de BESTE GRONDSTOFFEN. Op elke gracht, in elke straal. Wanneer de deur maar open gaat, Ziet gij hel pnichtigresullaal Van HEVEGOED's Schuurprcparaat (voor houtwerk, marmer en steentjes). In l'risschc carlons overal verkrijgbaar. _J