Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
20 Sept. '14. No. 1943
vijanden hadden dat plaatsje reeds verlaten,
en wij marcheerden 2 uur verder naar
Nispen. Even buiten Roozendaal kwamen
wij reeds gevangenen tegen, en bij Nispen
hoorden wij schoten vallen. Verder zag ik
van het gevecht niets, hetwelk ook voor
namelijk te Esschen schijnf te hebben plaats
gehad, alwaar onder anderen onze F. een
sergeant van de muitelingen heeft
dood§eschoten. Even buiten Nispen lagen ook
7 dooden van de muitelingen.
Te Nispen vertoefden zij ongeveer een
uur. Een aantal van ons, waaronder mijn
persoon, werden in de Roomsche kerk ge
legerd. D.t maakte een zonderlinge ver
tooning. Van Nispen marscheerden wij
vervolgens terug naar Rozendaal waar wij
weder de Artillerie en de Kurassiers aan
troffen. Met M. en 4 anderen werden wij
bij een ouden Nassauer ingekwartierd, die
ons met zijn vrouw en zoon naar hun ver
mogen zeer wel onthaalden, en waar wij van
de f at i gu es eener zoo geforceerden marsen,
waarop wij tevens1 een 24 uur bijkans te
eten noch te drinken hadden, bekwamelijk
bij een gloeijende kachel uitrustten. Den
volgenden morgen te acht uur vertrok de
zelfde colonne, in gelijke orde, naar het
Haagje terug, met achterlating evenwel der
7e afdeeling. Wij marscheerden door naar
Breda,' waar wij te 3 uur zeer vermoeid
aankwamen; maar waar wtj ons tevens
gisteren en heden uitnemend van de reis
hebben kunnen herstellen, zoo ver dit al
weder in eene caserne mogelijk is."
Het tamelijk druk verkeer met oude
kennissen houdt den moed er wat in. Ik
heb gisteren en heden V. (een Groningsch
hoogleeraar B.) bij me gehad. Men zou in
hem bij zijn luitenantskleed, geen Prof.
vermoeden: het staat hem zeer goed. Hij
Was, gelijk vroeger, 'hartelijk en vriend
schappelijk."
Hier en daar spreken de brieven van de
offervaardigheid der thuiszittenden, die door
de gegoeden onder de vrijwilligers en
stu.denten zeer wordt aangemoedigd. Ik kan U
? verzekeren, dat de handschoenen met vingers
régt welkom zullen zijn. Verscheidene man
schappen zijn van alle schoeisel voor de
handen ontbloot. Dit moet bijkans niet uit
te houden zijn." Toch zij de grootste voor
zichtigheid aanbevolen. Wanneer hemden
en broeken door mij of door een ander
werden uitgedeeld, zonder genoegzame ken
nis der persoren, aan wien men ze geeft,
zoude ik vreezen, dat ze ligtelijk zouden
worden verkocht, ten einde duitjes te hebben
om drank aan te schaffen, waaraan onze
hedendaagsche Bataven niet minder
ver?slaafd zijn dan de vroegere van den
oorspronkelijken stam."
De jaarswisseling geeft aanleiding tot
niet altijd vroolijke overdenkingen : Zelden
inderdaad is onze toekomst meer duister
geweest, en zoo er geene redding van boven
komt, acht ik he\ Vaderland verloren. De
vijand toch schuilt niet enkel van buiten,
maar woelt ook in onzen eigenen boezem
door werkeloosheid aan den eenen kant en
oyerhelling tot verdeeldheid aan de andere
zijde". Als er dan ook geruchten opgaan van
opmarsch naar Maastricht, hoopt onze cor
respondent, dat een lichte ongesteldheid
hem daarvan niet zal terughouden. Edoch
die opmarsch blijft uit. Altijd maar in Breda.
Wachtdiensten, patrouille-loopen, een enkele
maal naar buiten voor schietoefeningen. O,
die werkeloosheid! En daarbij komen lang
zamerhand de verontrustende tijdingen der
bemoeiingen van de mogendheden.
Neen hoe interessant deze brieven
bundel moge zijn als getuigenis van n,
die er ook bij was'', een beeld van frissche
kracht, van moedig krijgsbedrijf geeft hij niet.
P. BEISHUIZEN G.zn.
Amsterdam,
* * *
De vrouw van Asan-Aga
Servisch volkslied
Wat is het witte daar op de groene heuvlen ?
Zou 't sneeuw zijn, of zijn het zwanen?
Sneeuw? die waar' al weggesmolten;
Zwanen? neen, zoo roerloos zijn ze niet.
Noch sneeuw, noch zwanen zijn 't waarop
we turen:
Het zijn de tenten wit van Aga Asans;
Van zware wonden kreunend ligt hij daar.
Zijn moeder en zijn zusters kwamen;
Zijn vrouw, bedeesd en schuw, had niet den
moed
Zijn wonden te verbinden, in de witte tent.
Als de pijn der zware wonden is gestild,
Laat hij zijn trouwe ega weten:
Voor altijd zij u nu mijn huis ontzegd,
Noch als mijn vrouw, noch als der kindren
moeder zie ik u terug!"
Als d arme vrouw dit wreede woord verneemt,
Sluit zij zich op in 't binnenste vertrek,
In dof geween, van smart gebogen,
Tot plots geklik van paardehoeven opklinkt;
Zij schrikt en meent, dat Asan-Aga komt,
Snelt naar den tsjardak, wil zich te pletter
werpen.
Doch moeder volgen na de beide dochtren:
Halt, o halt toch! lieve moeder!
Niet vader Asan-Aga is 't, die komt,
Doch onze oom, Bey Pintorowitsch!"
Nu wacht zij af, de wel rampzaalge,
Omhelst den gast, haars vaders zoon:
Broeder, welk een schand! Hij stoot me van
zich,
Mij, die vijf kinderen hem gebaard heb!"
De wenkbrauw fronsend hoort hij haar aan,
Ontknoopt den zak van roode zij,
Geeft haarden brief, die de scheiding meedeelt.
Keert zij met hem naar 't vaderhuis,
Zoo zal haar dra een nieuwe bruidkrans sieren.
Als zij het onheilsschrift heeft doorgelezen,
Haar beide knapen 't voorhoofd kust ze,
Haar beide meisjes de roode lippen,
Maar van het jongste in het wiegje,
Van 't jongste laten kan ze niet...
Zonder meelij draagt haar weg haar broeder,
Scheurt met geweld haar van het teere kind,
Zet haar voor zich in 't zadel neer,
Keert met haar naar het vaderhuis.
Lang bleef ze niet in 't vaderhuis;
Aan schoonheid rijk en hoog van afkomst,
Begeerden haar de edelsten van 't land;
En onder hen de edelste van allen
Was van Imoski de macht'ge Kadi.
En nu smeekt de vrouw haar' broeder:
Broeder o, dat toch de dood me nam
Ik bezweer je, geef me aan niemand!
Breken zou me van; kommer 't hart,
Bleven zonder moeder mijn kinderen achter."
Doch geen blik ontving ze ten antwoord,
Den Kadi van Imoski beloofde men hare hand.
Toen deed ze nog:"een laatste bede;
Den Kadi van Imoski schreef haar hand:
Heer, uw bruid zendt u haar groet
En smeekt u met een innig bidden:
Als met uw Swaten tot haar ge zult komen,
Wil dan een sluier haar doen reiken,
Zólang, dat die haar kan omhullen,
Opdat haar Weezen haar niet herkennen,
Als gij haar voert langs Aga's huis."
Nadat de Kadi dit gelezen.
Verzamelt hij zijn Swatenschaar,
Trekt met hen uit, zijn bruid te halen,
Keert weer met haar, en alles juicht.
Daar trok de stoet langs 't hof van Aga;
De dochtren stonden op den tsjardak,
En zagen, dat haar Moeder kwam;
De knapen renden op den weg toen,
Hun lieve moeder riepen zij:
Halt, o halt toch, lieve Moeder!
Kom in, zit met uw kindren aan."
Den Stariswaat riep toen de arme:
O Stariswaat, die mij een broeder zijt,
Laat voor dit huis de paarden rusten,
Dat aan mijn weezen ik iets schenk!"
Voor 't huis hield toen de stoet stil,
Geschenken reikte zij haar' kindren,
Den knapen gaf ze met goud versierd
schoenwerk,
En bonte kleedren aan de meisjes.
Voor 't kleinste, dat nog in de wieg lag,
Bestemde zij een zijden kleed.
Terzijde zag dit Asan-Aga,
Zag 't, maar riep de knapen terug:
Komt hier, gij armen! Ontwijk uw moeder,
Want koud is haar hart, die u verliet!"
En ziet, verbleekend hoort het de moeder,
Zijgt neer, voor 't laatst haar kindren aanziend,
Want te zwaar drukt haar de kommer,
Dus haar weezen te moeten derven.
Naar 't Duitsch van
W. Gerhard
P. B.
* * #
Tutti Frutti
De ramp die over Europa is gekomen,
dwingt ons alle aandacht te schenken aan
het Roode Kruis. Hoewel wij tot dusver
gelukkig gespaard zijn gebleven is ook hier
te lande de oorlogsorganisatie van dit lichaam
met den meesten spoed tot stand gebracht.
Overal worden cursussen gegeven om
helpsters te vormen, die de gediplomeerde ver
pleegsters in tijd van nood kunnen bijstaan.
Het komt ons voor, dat thans het juiste
tftdstip is aangebroken, om aan den wensch
van den Bond voor Ziekenverpleging" ein
delijk eens te voldoen, namelijk door het
verpleegsters-diploma door den Staat te doen
sanctioneeren.
In Duitschland zetten verpleegsters en
masseuses daarom steeds achter haar naam
staatlich geprüft, omdat dit den stand
en het vak zeer reléneert.
Het is bekend dat prostituees misbruik
maken van het verpleegsters-kostuum, om
's nachts ongehinderd bij den weg te kunnen
zijn, ten einde haar treurig bedrijf uit te
oefenen. Jonge verpleegsters ondervinden
daarvan de nadeelen en dit maakt haar angstig
's nachts uit te gaan, zoo haar werk dit
noodzakelijk maakt.
Doch dit is niet de eenige manier, waarop
misbruik van het verpleegsters-kleed wordt
gemaakt. Vrouwen en meisjes, die een
blauwen Maandag in een ziekenhuis zijn
geweest en om de een of andere reden die
studie hebben opgegeven, ondervinden vol
strekt geen bezwaar, wanneer zij, zich te
eeniger tijd hier of daar als particuliere
verpleegster vestigend, het pakje aantrekken
en zoo het publiek bedotten. De Bond voor
ziekenverpleging" waarschuwt herhaaldelijk
tegen deze praktijken, maar het groote pu
bliek leest dit niet altijd en is er toch ten
slotte de dupe van.
Nog een andere categorie die misbruik
maakt van de uniform der verpleegsters zijn
de nachtwaaksters.
Deze vrouwen, die meestal door de
wijkverpleegsters worden uitgezocht en be
kwaamd voor de zaak die zij te vervullen
hebben, ontzien zich niet, om, wanneer zij
eenigen tijd aldus werkzaam zijn en de
noodige handgrepen van de gediplomeerde
verpleegsters hebben afgezien, het pakje ook
aan te trekken, zich uit te geven voor ver
pleegster en haar tarief op te slaan als
nachtwaakster!
Evengoed als er voor mannen verbods
bepalingen bestaan tot het dragen van uni
formen, zoo zij daartoe niet gerechtigd zijn,
zou de regeering zeker een goed werk doen,
indien zij deze zelfde maatregel nam, be
trekking hebbende op het dragen van
verpjeegsterskleeding. Zij zou daarmede de
positie der gediplomeerde verpleegsters er
kennen, misbruiken tegengaan en de moreele
waarde die het verpleegsters-kleed bij het
publiek moet hebben, weder doen terugkeeren.
N. MANSFELDT?DE WITT HUBERTS
* ? *
Recepten
HET GEBRUIK DER HOOIKIST
Nu in dezen benarden tijd er in iedere
gemeente door de overheid op gewezen wordt
vooral zoo zuinig mogelijk met licht en
kookgas om te gaan, raad ik een ieder aan, ge
bruik te maken van de hooikist.
Immers voor het gaar worden der spijzen
in de hooikist is slechts '/'? van den gewonen
kooktijd noodig.
Zorg zooveel mogelijk dat de pan geheel
gevuld is, en dat zij volkomen in de hooi
kist past, vult indien dit niet het geval is,
de overblijvende ruimte met proppen papier
aan. Neemt de pan kokend van het vuur,
zet ze op uitgespreide over elkaar gelegde
couranten, slaat deze om de pan heen, de
warmte blijft dan goed bewaard. Men laat
de spijzen 3 X zoolang in de kist staan, als
ze op de kachel noodig zouden hebben, om
gaar te worden. Staan ze er te lang in, dan
hindert dat niet, ze worden alleen wat kouder.
Te korten tijd zou echter niet gaar worden
ten gevolge hebben. Na gebruik zorge men
steeds de kist flink te luchten, liefst in de
zon te zetten, daar men anders kans zou
Eenstemmigheid
onder 20.000 artsen
heerscht over de uitnemende krachts
en bloedherstellende eigenschappen van
Sanatogen.
Deze 20.000 artsen hebben schriftelijk
verklaard, dat Sanatogen voortreffelijke
diensten bewijst bij zenuw- en lichaams
zwakte, gebrek aan eetlust, bloedarmoede,
tuberculose, tijdens het herstel
Sanatogen wordt gemakkelijk genomen
en steeds verdragen.
Sanatogen is in apotheken en dro
gisterijen verkrijgbaar vanaf f 1.?. Men
vrage brochures bij het Generaal Agent
schap: Sarphatistraat 34, Amsterdam.
IIIIIIIIIIIIIIIIIHI
hebben, dat de spijzen, die er een volgenden
keer in gezet zouden worden, zuur werden
door de ontwikkeling van de
melkzuurbacterie in het hooi. Behalve de gasbesparing
heeft de hooikist ook nog het voordeel, dat
de temperatuur in de keuken niet te hoog,
en het koken dus geen onaangename plicht
wordt.
TOMATENSOEP
l Va liter water met zout of bouillon, 12
tomaten (goed rijp), 3 Spaahsche pepers
(kleine), l groote ui, 2 laurierbladen, 45 gram
bloem, 55 gram boter. Maak de tomaten
schoon, wasch ze goed af, kneus ze en laat
ze in het kokende water of de bouillon gaar
koken met de peperkorrels laurierbladen en
de ui (ongeveer 15 min.). Wrijf alles door
een paardenharen zeef. Smelt de boter in
een pan, doe de bloem er in, breng het
samen aan de kook, en wrijft de klontjes
er uit, voeg er langzaam het doorgezeefde
vocht bij en laat de soep gedurende (pi.m.
10 min.) gaar koken. Men kan de soep nog
smakelijker maken door er wat kleine bal
letjes gehakt in mee te laten koken, dit is
echter niet beslist noodig. Ook kan men
een ei in de soepterrine kloppen, en lang
zaam en zeer voorzichtig er de soep bij
gieten. Maar strikt noodzakelijk is dit niet.
A. H.
? _~
>RARU
- APENZEEP.
Maakt de koekepan als een
spiegel.
Zal uw vaatwerk en
kachelzink doen glinsteren.
Slijpt de messen zonder kras
sen blank en scherp.
DE SCHUURZEEP.
BEGRAFENIS-ONDERNEMING
J. D. STRUIJS & Zn.
Prinsengracht 837. Telephoon No. 906.
Keuneii's Turnartikelen en Schüolmeubeleii
HOLLANDSCH fabrikaat.
Amsterdam. Dir.: J H. Keunen - W. G. Hasper.
Opelkegrachi, in elke si raat,
Wanneer de deur maar open
gaat,
Ziel gij hel prachtig resultaat
Van LIEVEGOED's
Schuurpreparaat
(voor houtwerk, marmer en
steentjes).
In frissche cartons overal
verkrijgbaar.
ff
DE fiLOBE".fiemt^ieA±rba?<!'
Maatschappelijk kapitaal: Ken Millioen «uiden.
Directeuren: J. N. VAN DEN BERG en Mr. J. B. ZUURDEEG.
Levensverzekering zonder en met geneeskundig onderzoek,
lijfrenten, studiebeurzen, ongelnkkeuverzekeringeii.
en andere dubbel fijne LJltenren
BIJ
ft. P. P0i>MJEM & ZOON, Rotterdam
BEGRAFENISVEREENIGING
TE AMSTERDAM
SAX Jr.
P. C. HOOFTSTRAAT 38. Telef. Zuid 341.
J. A. J. SCHOKKING,
Opticien-Instrumentmaker.
Spui 82.?Tel. 6876.
AMSTERDAM.
SPECIALITEIT I>' BKII.I.EN
enz., ook volgens voorschrift
van alle H.H. Oogartsen.
(Electr. Draaierij en Slijperij).
Beter laat dan
nooit. W/e nog geen
LEHKODONT
gebruikte, beginne
er nog heden mee.
l
PI NXTER- BOTER
IARGARETHA BOAS,
Oosterpark 29.
Telefoon Z. 5007.
Rfare et Mcnre.
Dagelgks te consulteereo
STEUNZOLEN
(systeem Prof. HOFFA)
met opstaanden buitenrand, die
de ronding van den hiel omvat,
herstellen den platvoet. J. A.
M A SS ING, O. Z. Voorburgwal
334, Amsterdam, tegenover het
Binnen-Gasthuis.
EERSTE NED. MACH.-GLASHANDEL
der Firma
GONST. J. F. PONT,
Lijnbaansgracht 210, f msterdam.
Glas voor
Voedingsen Genotmiddelen.
KRISTAL en HALFKRISTAL.
KONINKLIJKE LUIK
BROODBAKKER
levert BROOD bereid uit de
PAUL C. KA1SER,
AMSTBRDAJL
ROTTEBDAI,
GRONDSTOFFEN.
SIMPLEX-m FABRIEK
PETROLEUM Ijl PLANTAGE
LAMPEN e n Hl FRAMSCHE
KACHELS Hl LAANNSJ3
ARMOLDS&C?
AMSTERDAM
REGULIER5BREE5TRAAT 3
n mi"
M UAL.
ZOMER. EN WlNTEitVMtBLUF.
10 AKNHKJI.
Weel. . K l .
KKVAl l/r Automobielen.
Importeurs voor Nederland:
GRl/MD a C°.
Telefoon Interc.
DTo. 1886.
ERVEN KRAMER
? WIJDE KAPELSTEEG 4 D AMSTERDAM ?
? TELEPHOON N°266 (§
? FABRIEK VAN KANTOORBOEKEN .
DE BONT & LEYTEN'S
DROPS EN CIRAMELBONBON$
zijn met zuiver (loodvrij) citroenzuur en de fijnste
vrucht-extraeten bereid, derhalve gegarandeerd
onschadelijk.
ALLEN DRAGEN
Kousen en Sokken van
WICHER JANSEN
UTRECHTSCHE TRICOTA6E FABRIEK
UTRECHT.
AVIATA" Garantie Kousen en Sokken
Gegarandeerd voor 6 maanden.
Wij verstrekken gaarne adressen van wederverkoopers.
Heb het uitstekendste aan te bieden dat iemand wenschen kan
hoe zal de wereld het weten, indien gij niet adverteert?
JOHN P. ROCKEFELLER