DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 8 Nov. '14. No. 1950 De oorlogsleening is ditmaal the! topic , of the day." Of liever, het gaat nog meer 'daarom wie men in de eerste plaats voor ' de buitengewone uitgaven, welke de mobi lisatie heeft vereischt, zal laten opkomen. ? En nauw verbonden daarmede is de kwestie , op welke meest billijke wijze men de in, komsten des rijks hooger kan opvoeren. Met die billijke wijze" wordt natuurlijk bedoeld een weg en een middel te vinden, dat de categorie van landgenooten wordt getroffen, welke in en door den oorlog bij zondere voordeelen is te beurt gevallen. Tot op heden heeft men nog slechts vage aanduidingen omtrent dg nieuwe leening gekregen, welke echter afwijken van wat men dienaangaande vór eehige weken bij geruchte vernam. Toen immers werd gesproken van eene gedwongen leening, waaraan de meest ver mogenden, van een zekere grens af, zouden - .verplicht zijn deel te nemen; na de voor lichting echter, die de Minister Treub van de haute finance" heeft ontvangen, trad , meer omlijnd de gedachte eener vrijwillige ?; leening op den voorgrond, waarbij dan ech ter zoodanige voorwaarden zouden worden bedongen, dat indien geen volledig succes werd bereikt, de meest vermogenden aanspra,. kelijk zouden blijven voor het ontbrekende. Nu dit geheele plan volgens de allerjongste berichten reeds weer op losse schroeven - staat, zou men het onbesproken kunnen laten, '. ware het niet, dat het toch een treurig ver? schijnsel moet worden genoemd indien in tijden als deze de meest met aardsche goe. deren gezegenden, zoo weinig blijk van solidariteit ten toon spreiden als men de zer dagen heeft kunnen waarnemen. Men vreest b.v. dat wat gedwongen moet ? worden genomen, later zoo spoedig moge lijk aan de markt zal worden gebracht en zoo iets een hoogst ongunstigen en ongewenschten invloed op het koersverloop der leening zou hebben. Waaruit dan moet blij ken, dat de onvaderlandslievendheid der hooger en hoogstaangeslagenen als eene conditio sine qua non wordt beschouwd. En dit wordt inderdaad bevestigd door meer dan eene stem uit dat kamp. Wij zullen die houding maar niet kwali. ficeeren; dat ze ons echter, mochten we in den waan verkeeren van roerende eenheid en eensgezindheid in deze bange tijden, deerlijk ontnuchtert, behoeft geen verder betoog. Of de minister ten slotte heeft inge zien, dat het toch maar verstandiger is, geen dwang op te leggen, wijl deze noodzakelijk nieuwen dwang zou uitlokken door de ver plichting om de stukken gedurende eene zekeren tijdsduur niet aan de markt te bren gen of dat hem, met de voorlichting der haute finance, de deugdelijkheid eener vrij willige boven eene gedwongen leening, dui delijk is geworden wij laten dit in 't midden, vooral nu wellicht het geheele leeningsplan weer van de baan zal zijn. De oppositie daartegen van zekere kamerfrac ties onder leiding van Dr. Bos is n.l. in de laatste dagen zoo krachtig geworden, dat indien minister Treub bij zijne leeningsplannen blijft, hiervan wel eens eene kabinets kwestie het gevolg zou kunnen zijn. Die kamerleden n.l. wenschen eene oorlogsbe lasting of schatting te laten heffen, door de bezittende klasse op te brengen. Waarvoor alles te zeggen is, want het voornaamste argument er tegen n.l. dat men daardoor ne categorie van Nederlanders voor alle buitengewone uitgaven des Rijks zou laten opkomen, terwijl toch allen bij de getroffen maatregelen baat vinden, mag in dezen geen doorslag geven. De progressie methode heeft bij het belastingwezen reeds lang ingang gevonden; de billijkheid daarvan is dus erkend en de buitengewone omstan digheden waarin het Rijk thans verkeert rechtvaardigen, dat bij de oorlogsbelasting die progressie-idee nog eenigszins in de aangeduide richting worde geforceerd. Boven dien blijft het Rijk dan geene leening te zijnen laste houden. Het dezer dagen medegedeelde nieuws, dat een uitvoerrecht van 8 pCt. zal worden geheven van sommige artikelen, welke over de grenzen gaan, doet vermoeden, dat de Minister er voorts naar streeft om de Rijks middelen te versterken op zoodanige wijze, dat daartoe bijdragen diegenen, welke in en door den oorlog goede zaken" hebben gemaakt. En dat zijn er niet weinigen. Moge dit in 't algemeen als een verblijdend ver schijnsel worden aangemerkt, het valt toch eensdeels te bejammeren, dat de breede massa hiervan niet profiteert, gelijk het ge val zou zijn geweest, indien de industrie partij had kunnen trekken van den oorlogs toestand. Het tegendeel is echter het geval, maar in de handelswereld heeft men in de afgeloopen drie maanden zeer stellig eene zoete winst" kunnen boeken. Daarvan heeft de Minister zich natuurlijk ook wel ver gewist en uit dien hoofde acht hij het niet meer dan billijk, dat diegenen, welke door den bijzonderen toestand waarin ons land tengevolge van oorlog is gekomen groote winsten hebben gemaakt, een deel daarvan afstaan aan de gemeenschap. Helaas komt het plan wat laat. Dat kon natuurlijk niet anders. In de eerste plaats kon de Minister niet aanstonds voorzien, dat op die wijze grove winsten zouden wor den gemaakt en ten tweede moest hij voorloopig zijn geheele aandacht zoo concentreeren op den finabcieelen toestand des lands, dat eerst toen eenige herademing kwam aan de belangen der schatkist kon worden gedacht. Intusschen is den fiscus reeds ontglipt, wat een rijke vangst had beloofd en boven dien zouden, ware het mogelijk geweest die .uitvoerrechten dadelijk te heffen, inder daad degenen, welke ongewone winsten maakten, getroffen zijn geworden, terwijl het thans de vraag blijft of werkelijk zij de nieuwe belasting zullen opbrengen, die deze grove winsten maken. Wellicht zijn het n.1. Ihans niet meer de exporteurs, die een abnormaal hooge marge opstrijken, doch degenen, welke op de vroe ger gekochte voorraden zitten en deze van lieverlede aan de exporteurs overdoen. Ook zouden zij in het gedrang kunnen komen, die reeds hebben gecontracteerd en natuurlijk geene rekening gehouden met de 8 pCt. welke, is eens het wetsontwerp aan genomen, in de calculaties zullen worden begrepen en op het buitenland afgewenteld. Dit zijn echter nevenzaken; in beginsel is de heffing zeer billijk en moet men dan ook met verbazing lezen hoe in de Rotterdamsche Kamer van Koophandel stemmen tegen deze ontwerpwet zijn opgegaan omdat daar zekere industrieën onder zouden lijden, terwijl men toch moet weten, dat het hoofd zakelijk gaat om de bovenbedoelde hande laren te treffen. Doch met die Kamer van Koophandel betwijfelen wij, of de minister uit die belasting, gelijk hij veronderstelt, wel anderhalf mjjliden per maand zal halen, vooral omdat het ons voor wil komen, dat de grootste winsten reeds behaald zijn. Intusschen schijnt tijdelijk de uitvoer geheel stop te zullen worden gezet, 'ten einde de exporteurs geene gelegenheid te geven zich voor het in werking treden der Wet van groote voorraden te ontdoen. Met de afwikkeling, n£den oorlog of na heropening der beurs, van de prolongatie verbintenissen houdt men zich nog steeds bezig, zoowel hier als elders. Een blijkbaar niet officieel plan bepleit de oprichting van een administratiekantoor van rijkswege, waarbij alle bestaande panden zouden wor den ondergebracht en dat, in een tijdsver loop van vijf jaren de geleidelijke afwikke ling van alle verbintenissen zou ten uitvoer brengen. Het denkbeeld van een dergelijk orgaan is reeds eerder opgeworpen, doch naar wij meenen, door den minister als min gewenscht niet nader in studie genomen. 6 Nov. V. D. M. De kosten van den Wereld-oorlog Als tegenhanger van het artikel omtrent de vermoedelijke kosten van dezen oorlog voor Engeland, onlangs door het weekblad Truth" gepubliceerd, kan een studie dienen van Dr. Alfred Semerau, eenige weken vroeger in Duitschland openbaar gemaakt, waaraan het volgende is ontleend. De schrijver wijst op het moeielijke van die poging, waar het geldt een juiste en zoo nauwkeurig mogelijke raming te maken van de kosten van een oorlog als de tegen woordige, waarin 5 groote landen en een paar kleinere staten zijn betrokken. Om de vraag, wat zulk een oorlog zal kosten, te kunnen beantwoorden, dient men rekening te houden zoowel met de directe, als indi recte offers, welke moeten worden gebracht. Daarbij is de grondslag voor zulk een kosten-berekening in den loop der tijden geheel veranderd. Laat men de gegevtns van den Napoleontischen oorlog geheel buiten beschouwing en houdt men rekening met de groote oorlogen in de tweede helft der 19e eeuw en die, welke daarna zijn gevoerd, dan komt men al spoedig tot de overtuiging,dat de oorlogskosten veel grooter zijn geworden. Volgens de bestaande'gegevens heeft de Fransch-Duitsche oorlog behalve de oorlogsschafting van 5 millarden aan Frankrijk 1300 millioen francs en aan Duitschland ruim 1500 millioen rijksmark gekost, hoewel hij betrekkelijk kort heeft geduurd. Maar de Zuidafrikaansche oorlog- was veel kostbaarder, duurde 31 maanden en vorderde van de Britsche schatkist een uit gave van 211.000.000 pd. st. Daarna kwam de oorlog tusschen Japan en Rusland, die IVs jaar duurde en aan Japan 4060 millioen, aan Rusland ongeveer 6000 millioen rijksmark heeft gekost. De kosten-rekening begint reeds met de de mobilisatie; welke uitgaven daaraan zijn verbonden, kan de groote massa moeielijk nagaan. In Duitschland werd tot dit doel door den Rijksdag voorloopig een crediet van vijf milliarden rijksmark toegestaan, een verbazend groot bedrag, dat men voldoende zou achten om gedurende geruimen tijd in het voor den oorlog benoodigde te voorzien. Maar bij nadere becijfering komt men al spoedig tot andere gedachten. Het leger van het Duitsche rijk, uit 25 legerkorpsen be staande, telt 5.000.000 man, waarbij een oorlogsmarine van 318 bodems met 3427 stukken geschut en 78.000 schepelingen. Voorts dient gelet op de handelsbeweging: in 1912 vertegenwoordigde Duitschland's invoer een waarde van ruim 10.690 millioen, de uitvoer een van bijna 8957 millioen rijks mark; verder op de waarde van de product!e van landbouw, minerale voortbrengselen en industrie; voegt men daarbij den veestapel, die in 1912 4.516.300 paarden, 20,158.740 runderen f en 21.885.070 varkens telde, dan heeft men althans de voornaamste gegevens voor de te maken schatting.' Volgens het .oordeel van deskundigen kost ieder soldaat in oorlogstijd minstens 6 rijksmark per dag, waarbij nog komen de kosten der mobilisatie, uitrusting, pro viand, ammunitie, vervoermiddelen enz., zpomede die van schadeloosstellingen, pen sioenen en andere, als gevolg van den oorlog noodige uitgaven. Op dezen grondslag zou een oorlog, die 6 maanden duurt voor een gemobiliseerd leger van 2 millioen man reeds minstens 36CO millioen.rijksmark kosten. Een Engelsche deskundige, die eenige maanden nog vór dezen strijd de kosten van een toekomstigen oorlog trachtte te be cijferen, meende dat Duitschland, de grootste militaire mogendheid, in de eerste 6 weken na de oorlogsverklaring minstens 2500 mil lioen rijksmark noodig zou hebben, en voor een groote mogendheid in het algemeen de direkte oorlogsuitgaven gedurende de eerste 3 maanden op 2 milliarden rijksmark zijn te schatten. Thans duurt de oorlog reeds ongeveer 3 maanden; voor een deel voorziet het ver overd of bezet gebied in de onderhouds kosten van het bezettingsleger. Maar de directe oorlogskosten vertegenwoordigen slechts de helft van het totaal. Behalve het geen het leger te velde noodig heeft, moet van overheidswege worden voorzien in de ondersteuning van de gezinnen der uitge trokken strijders, waarbij doorgaans slechts met het hoognoodige kan worden rekening gehouden, hetgeen niettemin toch nog een enorm bedrag vertegenwoordigt. Dan komen de schadeloosstellingen van allerlei aard en verder zullen de oorlogs kosten in belangrijke mate stijgen door de materieele schade, die de staat lijdt in zijn weermiddelen, het verwoesten van vestin gen, het verloren gaan van oorlogsschepen, geschut, vliegtoestellen enz. Dit alles zijn nog directe oorlogskosten. Voegt men daarbij de indirecte, nl. de nadeelen aan handel en nijverheid toegebracht, dan wordt het totaal voor een groot land angstwekkend. Want in elk oorlogvoerend land wordt al spoedig het verkeer in hooge mate belem merd en de handelsbeweging met het bui tenland voor een groot deel tot stilstand gebracht. Zelfs bij een met goed gevolg gevoerden oorlog, zijn de verliezen voor den handel en het nationaal vermogen buitengewoon groot. Men mag zonder overdrijving aan nemen, dat het. nationaal vermogen een waarde-vermindering ondergaat, vanlOpCt. 30 Oct. '14. v. D. S. i niitniiiiiiiiiiitHiniiMHHuiriniHMintiiMiiiiHiMMiiiMiiiMinMiiimiMijMmimiii De Twentsche Baiikvereeniging B. W. Blijdeiisteiii&Cü. 'KAPITAAL: f 15.165.O52,5O EESERVEN: f 6.729.497,14 HOOFilK AWTOOR; AMSTERDAM, Spuistraat 138/144. MMIItmilllMllmmiMIMHIlmlIIIIMIIlmillllMUIIMIIMMnlllllllllllH MIIIIIIMIIMIIIlmlIIIMIMIIIIIIIIIIIIMIIIIIIimlIMIMMIIIIIIlmlMIHIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII (voor wier verbintenissen De Twentsche Bankvereeniging B. W. Bltjdenstein & Co., ten volle aansprakelijk is) AMSTERDAM, Prins Hendrikkade 139; LOMBEN, B. W. Blijdenstein & Co., 55-56 Threadneedlestr.: ENSCHEDE, B. W. Blijdenstein Junior; ALMELO, Ledeboer & Co. RENTE YOOR DEPOSITO'S: Direct opvorderbaar 3 pCt. TIen dagen opzegging 3'4 Een Maand vast Gemiddelde prolongatie-koejs met een maximum van 4 Van den dag der opzegging af wordt Va pCt. minder Drie Maanden opzegging .... 3 pCt. Zes Maanden ?Een Jaar .. 4 rente vergoed. NILLMIJ OPGERICHT IN 1859. VERZEKERD BEDRAG ruim ? 50 MILLIOEN Ultimo 1913 TOTAAL UITGEKEERD 27 UITGEKEERDE WINST ± 3»/2 Kantoren in Nederland te 'sQRAVENHAQE, Veenestraat I hoek Groenmarkt. AMSTERDAM, UTRECHT, * Weteringschans 229. Minrebroederstraat 22. Ft ederlandsch-lndische I^evensverzekering- en Residentie Hypotheekbank O/ Anna Paulownastraat 97, o HYPOTDEEKBRIEVEN Na 10 jaren door den houder a pari opeischbaar. Te verkrijgen tegen den koer-s van IOO pCt. A LEVENSVERZEKERING -BANK . AMSTERDAM " , Directeuren. M" N.C.M.SMITS wtiOUEN.'Adj -0<r O A.AEIJEUS Wijziging der Depositorente. Met ingang van heden wordt de rente-vergoeding vastgesteld als volgt: Met n dag opzegging ... 3 pCt (Bedragen tot ?20.000 zijn terstond betaalbaar) Met 10 dagen opzegging . . 3M pCt Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving vol gens reglement. bAFE DEPOSIT-INRICHTING, geopend: op werkdagen van 8% tot 5 uur. beursvacantledagen 85i 4 Loketten van ?2.50 per maand (?10. per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Amsterdam, l Nov. 1914. Standaard Hfpothaakliank, (e Rotterdam Directie: Mr. H. H. O. Oastfludi|k en Jhr. H. F. Sohuurbeque Boeye. De Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair verband en geeft 4Vsen 4% PANDBRIEVEN uit onder controle van het Algemeen Administratie en Trustkantoor te Rotterdam. ?»+? = 44Bott. Hypotheekbank v. Neder!. Volteekend Maatsch. Kapitaal /'S.OOO.OOO Reserve ?609.920.16 Geeft geld op eerste hypotheek zon der vooruitbetaling van rente. Inlich tingen te bekomen ten kantore der Bank, Gedempte Bierhaven 25, of bij hare Agenten. De Directie: ED. HOYER, Mr.W.V.RosSEM, Mr.TH.REEPMAKER De RENTE-CASSA, Heerengracht 179, (geb. Assoc.-Cassa), AMSTERDAM. Kapitaal .... ? 1,000,060. Reservefonds . . 1,158,713.37. Rentevergeeding voor gelden i Deposito Met l dag opzegging (bedragen tot ?5000 direct te ontvangen) « pCt. 10 dagen opzegging . «% Voor l maand fixe . . . fcVs 2 en 3 maanden fixe 3V l jaar fixe .... 3% Amsterdam, 12 Sept. 1914. HEERENGRACHT 560, AMSTERDAM stelt verkrijgbaar 4% pCts Pandbrieven tot den koers van IOO pCt., gecontrasigneerd door de Nederlandsche Trust-Maatschappij. De 41/»pCts. Pandbrieven zijn binnen 5 jaar na afgifte niet uitlootbaar, terwijl de houder 10 jaar na afgifte ten allen tijde het recht heeft tot pari-koers in lossing te eischen. De HoIIandsche Voorschotbank HAARLEM, JANSWEG 42. Bijkantoren: Amsterdam, Damrak99. Rotterdam, Wijnhaven 129a. 's-Gravenhage,Ged.Burgw.38 Maastricht, Breedestraat 24. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van ? 5OO en verkoopt 4V»pCt. schuldbrieven in stukken van ? 1000, ? 500,/l 00 en ? 50. Verschenen: HetGoÉreEWvoerperSprwei Inlichtingen ten dienste van het publiek. Met tal van Bijlagen DOOR R. J. BOTMAN Commies H. IJ. S. M. PRIJS 60 CENTS Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, A'DAM. H. A.V. BANK.SCHIEDAM ONGEVALLENVERZEKERING SAFE DEPOSIT Heerengracht 531?537, Weesperplein 2, Overtoom h/Ie Gonst. Huygensstr., Willemsparkweg 80, verhuurt aan bij haar geïntroduceerde personen SAFE LOKETTEN in hare Brand- en Inbraakvrije Kelders. Reglementen zijn aan bovenstaande kantoren verkrijgbaar. ?V',, IM!\l>HltlJ]% I^V der K.V. DE CRKDIKT-HYPOTHEEKBANK te 's-Gravenhage (Noordeinde 43) zijn verzekerd voor rente en aflossing door de assurantie maatschappij Alederlandsclie Eiloyd te Amsterdam. Verkrijgbaar a OOi/2 / De Directie: G. J. VAN INGEN. Mr. H. VAILLANT. IJ frecht, Hootttfitraal 1&. Vel. De Bank geeft uit: 4y3 pCt. Pandbrieven tegen IOO pCt. in stukken van ? 1OOO.?, ? GU.-, ? IOO?en ? O.?. A. DIKS Rzn., G. J. ELLERMAN. De lieveitsverzekeriDg Ongevallenverzekering Billijke premiën. Concurreerende voorwaarden. HOOFDKANTOOR: Amsterdam, Keizersgracht 547?549. BIJKANTOOR: Den Haag, Buitenhof 48<z. Groningen, Vischmarkt54. Rotterdam, Wijnstraat 138a. Utrecht, Maliebaan 84. Bijkantoor der Amsterdamsche Mij. van Levensverzekering voor Ned. Indië: SOERABAJA, S O i I J] T K I T S T K A A T. bÜErdamsche Maatschappij van verzekering op nefleven O u de haven k^a de N r. 1. Plan C, Rotter dam. . Telefoon No. 1240 (voor de Directie No. 1239) TARIEF XI (Kapitaal op vasten termijn met weesenpensioen). Directies P. R. MEES, J. BRUNSTIKG. Hoofdvertegenwoordigster voor Nederlandsch Oost-Indië: firma C d STEE T. VOOEHOUT & Co, Soerabaia.