Historisch Archief 1877-1940
"f5 Nov. '14. ^No. 1951
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
'..LX
WELWILLEND
Woorden van C. VAN B.
Muziek van H. W. A.
Met Von - del stond ze 's mor-gens op, Piet Paal - tjes was haar ker - mis
+ j- +-3.
Ze ging naar bed met Poot en Perk En
f 1_?, g _ * + ft? f
met Van Deijs-sel's pro - za - werk, Van Looy, Dan-te en 'Be - a
tri - ce, kort - om: De - cla - ma - tri - ce.
t~fc"\' l * , t _ p ^ _ t 0^.* 1t
| . .f__J_.J. ^ ^|
Welwillend
(Woorden van C. v. B.; muziek van H. W. A.)
Met Vondel stond ze 's morgens op,
Piet Paaltjens was haar kermispop,
Ze ging naar bed met Poot en Perk
En met Van Deijssel's prozawerk ...
Van Looy... Dante en Beatrice...
Kortom: Déclamatrice.
Ze kwam al aardig in d'r Nutjes":
Een traan, een last, wat zoete dutjes
De manke jongeling", Pieter Spa"
In Veenendaal, in Appelscha...
Om elf uur, als 't programma waar is
Logeeren bij Notaris.
Ze gaf zich een weldadig air
Op aft'noontea, op fancy fair,
Bij five o'clock, bij Cabaret
Werd zij net op 't program gezet,
Kermèsse, soiree ten bate van"...
Wat je zoo niet laten kan.
imilHlllliniiiimmmimnillinmimmmmmmmmnnnnnimimmnnni
Des barbares?
NON. IL FAUT TRE JUSTE !
(Nous publions ici une lettre que nous
envoit Ie Pasteur de l'Eglise Walonne a
Amsterdam, Ie distinguécrivainM. E. Giran.
La Red.)
*
^e gênëral von Disfurth crit dans Ie Tag:
Nous ne devons d'explications a
perspnne! Nous n'avons rien a justifier,
rien a excuser. Tout ce que feront nos
soldats pour faire du mal a l'ennemi,
tout cela sera bien fait et tout est justifi
d'avance... Nous n'avons pas a nous
occuper, Ie moins du monde, de
l'opinion des autres pays, même neutres.
Et si tous les chefs-d'ceuvre
d'architecture qui sont places entre nos canons
et ceux de l'ennemi allaient au diable,
cela nous serait parfaitement gal!...
En ce moment, il n'y a pas un mot a
perdre la-déssus!... Qu'on nous pargne
enfin et définitivement ce bavardage
oiseux, qu'on n.e nous parle plus de
la cathédrale de Reims et de toutes
les glises, de tous les palais qui
partageront son sort. Nous ne voulons plus
Geen Nutjes inviteeren weer,
Geen soosen honoreeren meer,
De Cabarets gaan en partage",
Ze deelen déficits voor gage,
Zelfs Speenhoff geeft de zaak als zaak op
En noemt zich Ware Jacob".
Welwillend gaat zij naar de forten
Het wachten op den vijand korten.
Geheel welwillend werkt zij mee
Op matinees voor 't Steuncomité.
Welwillend zegt" ze Renéde Clercq
Voor 't vluchtelingenwerk.
Welwillend slijten haar toiletten
Die met dat goud, die met pailletten
Van loutere welwillendheid
Raakt zij haar stem, haar verve kwijt,
Ja, met de slechte tijden mee
Slijt ook haar décolleté!
Welwillend, voor een stoel of elf,
Gaf zij een avond voor d'r zelf.
Welwillend heeft een warm vereerder
Nog met een lijst gecollecteerder...
Toen is ze, met haar feestjurk aan
Welwillend doodgegaan!...
rien entendre! Que de Reims nous
vienne la nouvelle d'une deuxième et
victorieuse entree de nos troupes. Tout
Ie reste nous est gal!
Peut-on imaginer une ame de soudard
plus lourde, plus obtuse, plus massive, plus
troitement close au sens des réalités d'un
art qui constitue Ie partrimonie de
l'humanité?
On nous dit que Nietzsche pleura en 1871,
en apprenant l'incendie duLouvre. Sasoeur
qui tait.'dans une chambre voisine, coutait
ses sanglots. La gënèral von Disfurth n'a pas
de ses sensibleries. Il ne lui ëchappe pas
cependant que ses fureurs d'iconoclaste Ie
mettent en assez ficheuse posture. Mais il
a Ie courage de son attitude:
On nous traite de barbare, ecrit il,
Que nous importe ? Nous en rions! Nous
pourrions tout au plus nous demander si
nous n' avons pas lieu de mériter ce
titre!"
Oui, je crois vraiment qu'il convient de
se demander si des bipèdes, tailles sur ce
patron, méritent Ie titre de barbares. Car
enfin les barbares avaient la mentalitéde
leur temps et Ie mal qu'ils faisaient, les
destructions auxquelles ils se livraient, les
abominations dont ils se rendaient coupables,
taient dans leurs moeurs! On n' attendait
pas autre chose d'eux. Ceux qui subissaient
leurs atrocités savaient par avance que Ie
vainqueur ne ferait pas de quartier! Mais,
depuis lors, des! siècles ont passé! Depuis
lors, toute une civilisation a fleuri. Elle s'est
implantée eri Allemagne. Elle y a même
brille d'un indëniable clat. L'Allemagne a
eu de grands ëcrivains, de grands penseurs,
de grands philosophes, de grands artistes,
peut-être même de grands humanitaires. Le
monde aimait a se reconnaltre
intellectuellement tributaire de ce grand peuple! Il
tait une lumière parmi les nations et
quiconque, il y a seulement trois mois,
eüt oséproclamer en France qu'il fallait
anéantir l'Allemagne, aurait soulevéde v
hementes protestations! Le monde avait
contractévis a vis de l'Allemagne une réelle
dette de reconnaissance et il faisait reposer
sur elle de grands et vivants espoirsl Mais
voioi que, soudain, un vent de folie souffl
sur ce vaste empire. Les intellectuelss'attèlent
au char de l'impérialisme prussien. Et du
sein de ce peuple oüla religion, la science
et l'art tenaient une si grande place, nous
voyons surgir des soldats pillards,
ventreurs et incendiaires, des intellectuels qui,
pour couvrir ces atrocités, semblent avoir
délibérément renoncés a tout esprit critique;
nous voyons se lever des théologiens qui,
comme Ie protestant Harnack ou comme
l'abbéHein, noncent des droits de la pr
histoire qui tendent a légitimer toutes les
violations du drpit; nous voyons se dresser
des ëcrivains qui,,commeMaximilien Harden,
proclament avec cynisme, Ie seul droit de
la force; nous voyons se révéler des génëraux
qui déclarent publiquement qu'ils se moquent
des protestations indignées de la conscience
universelle, qui légitiment, par avance, tout
ce que pourront faire leurs soldats pour
faire du mal a leur ennemi, et qui
revendiquent hautement Ie titre de barbares dont
1'humanitéles soufflète!
hl bien, j'ai Ie sentiment qu'ils
revendiquent a tort ce titre"! Une ame de barbare
s'explique par Ie manque de culture et
l'influence du milieu. Nous sommes enclins h
excuser les Huns et Attila, de la terreur qu ils
semaient sur leurs pas parce qu'ils ne savaient
pas qu:on put faire autrement la guerre!
Nous sommes prêts a leur pardonner, tant
donnés les moeurs mêmes des populations o
s'exer?ait leur cruauté! Mais a l'heure actuelle
rien de tout cela n'existe et 0eux qui,
stupidement, brutalement, les imitent ne sont
plus des barbares, ce sont de monstrueuses
exceptions au sein d'un monde civilisé, ce
sont des bandits conscients et
scientifiquement lachés sur Ie monde. Ce sont, comme
Ie dit un rédacteur du Temps, des von
Bpnnot" ou des von Garnier' ! Leur aberration
mentale n'a plus d'excuse, car elle n'a rien
de commun avec l'ignorance ou l'inconscience
des barbares: plus la civilisation d'oüilsse
sont vadés est avancée et affinée, plus leur
cynisme et leurs cruautés sont stupéfiantes
et plus ils se ravalent au-dessous de la
béte! En vërité, ce ne sont pas des bar
bares, ce sont (et je prends ici Ie mot dans
son sens tymologique) ce.sfmt des monstres.
Des montres dont la forme humaine et Ie
cerveau, meubléet pare de science, subsistent,
mais oüla conscience, l'acquis des expériences
morales ancestrales, Ie sentiment des
responsabilités, Ie respect des choses les plus
sacrées, Ie sens des plus lementaires devoirs
humains se sont abolis!
Et c'est pourquoi, il serait redoutable de
genéraliser. On ne pourrait, sans injustice,
englober tous les léments qui constituent une
grande nation, dans Ie dégout quesoulèvent
de pareus specimens de l'ame prussienne.
Il s'agit ici de cas spéciaux qui rolovent
de la pathologie; il s'agit d'individus dont
Ie corps est normal mais dont l'ame remonte
a l'age de la pierre clatée.
La nature parfois, par des croisements
imprévus, donne naissance a des tres
hybrides: c'est a cette categorie de phenomènes"
qu' appartiennent les chantillons
d'humanitéque nous tudions. lis tiennent du
savantalunette et du diplomate en redingote"
dont parle Maximilien Harden, mais ils
tiennent aussi et surtout du,,troglodyte et
de l'anthropopithèque.
Et cela s'explique parfaitement: ils sont
les produits hybrides d'une Kultur" inten
sive et d'un militarisme de brute.
E. GIRAN
IIIIIIIIIH minimin n minimin iiuiimiutimiiiiiiM 11 HiMiimiiiiiiiiiiim
Schaakspel
24e Jaargang 15 November 1914
Redacteur: RUD. J. LOMAN
Jaagpad 38, Delft
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
Weltevreden, 24 Sept. '14
Geachte Heer Redacteur.
De plaat van Braakensiek,waarop het boven
Europa hangende gevaar wordt voorgesteld
door een tegen een opgezette rij tuimelende
dominosteen, deed me besluiten u het hierbij
ingeslotene aan te bieden. Misschien zult u
het wel aardig vinden deze vergelijking in
De Groene te doen opnemen.
DE EUROPEESCHE OORLOG OP
'T SCHAAKBORD
abcdefgh
DeTriple-F.ntente wordt vertegenwoordigd
door de zwarte stukken:
Frankrijk, onvoldoende gemobiliseerd: Ka7,
Tb7, Lb8; a6.
Engeland: Dh8, Tg7 (de expéditionnaire
macht).
Rusland: Phl, (het begin van zijn actie).
België, gemakshalve dadelijk in zwart
opgezet: Pe8: e7.
Duitschland en Oostenrijk door de witte:
Duitschland, slagklaar: Kgl, Df3, Td4,
Lg2, Lf2.
Oostenrijk: Pe3; e2 en d2.
In de aldus aangegeven stelling ligt België
open voor de troepenbewegingen van beide
partijen:
Lb8 en Dh8 kunnen ongehinderd samen
werken ; ook wordt de gecombineerde actie
van Lg2 en Df3 niet belemmerd.
Mocht de Entente onverhoeds daarvan
gebruik willen maken, dan heeft de andere
partij hiertegen gén verdediging:
Zwart kan in hoogstens vier zetten mat geven,
Tb7-blf, Pe3-dl:t, Lf2-el, Tdl-el:f,
Df3-fl, Dh8-h2t!
Maken Duitschland en Oostenrijk van dien
vrijen doortocht gebruik, dan wordt het
daarop niet voorbereidde Frankrijk in n
slag verpletterd:
Db7:f!
Het al of niet beschikbaar stellen van
België's grondgebied beteekent dus voor
beide partijen een kwestie van leven of dood.
België is echter neutraal verklaard ten
opzichte van eventueele conflicten tusschen
de haar omringende groote mogendheden
en beloofd zich strikt aan dit tractaat te
willen houden.
Dit wordt in schaakdiagram uitgedrukt
door verplaatsing van Pe8 naar d6. Hierdoor
kunnen Lb8 en Dh8 niet meer, op voor
zwart noodlottige wijze, samenwerken. Ook
geeft dit belangrijken steun aan zwart, daar
de beslissende werking van Lg2 en Df3
te niet is gedaan.
Beide partijen worden dus in hunne be
wegingen belemmerd, omgekeerd beteekent
dit voor beiden krachtige bescherming tegen
onverwachte aanvallen. Hunnerzijds hebben
Engeland, Frankrijk en Duitschland verklaard
ten allen tijde de onzijdigheid van België
te zullen eerbiedigen.
Wit en zwart' zijn dus overeengekomen
Pd6 ongemoeid te laten. Duitschland zond
niettemin een ultimatum aan België, waarbij
het voorstelde, dat het laatstgenoemde land
eene entente zou aangaan met D. ten einde
de operatiën der Duitsche legers te verge
makkelijken. België zou dus zijn woord
terug moeten nemen en aan D. gelegenheid
bieden Frankrijk te overrompelen.
Pd8?e8 gevolgd door Df3?b7:f!
In een tweede ultimatum heet het, dat D.
gereed is zich met kracht van wapenen de
gelegenheid te verschaffen om zulke maat
regelen te treffen als het noodig mocht
achten. Duitschland is er dus op ingericht
België's onzijdigheid te forceeren en zijn
plan de campagne is erop gebasseerd van
het Belgische terrein gebruik te maken.
België weigert op de voorstellen in te gaan.
Na oorlogsverklaring aan Frankrijk en
België vallen de Duitsche troepen België
binnen en met opoffering van eigen strijd
krachten wordt getracht België's tegenstand
te breken.
Kwaliteitsoffer: Td4-d6:
Engeland neemt met het schenden van
België's onzijdigheid geen genoegen en ver
klaart Duitschland den Oorlog.
Deze oorlogsverklaring had Duitschland
voorzien, maar bij den opzet van zijn plan
had het erop gerekend beslissend voordeel
te kunnen behalen r Rusland tot actie zou
komen.
Neem Phl een oogenblik van het veld en
ge zult zien, dat wit in zes zetten mat kan
geven.
Td4-d6: e7-d6:, Pc4f Ka8, Pb6f Ka7,
Pd7f en Db7: mat! of wel Td6: Tg2:f,
Pg2:f Dd4 (een zwakke aanval op de lange
ëtape lijn) Ld4:f Ka8, Ta6:t La7, Ta7:f
Kb8 en Db7: mat! of ook Td6: Tblf en
mat op den volgenden zet mat door Da8!
of Lb6:!
Duitschland heeft evenwel buiten den
waard gerekend. Vadertje" heeft zijne troe
pen tijdig gemobiliseerd en kan bij K
nigsbergen en bij Lemberg zijn slag slaan en
daardoor zijnen bondgenooten de hulp bie
den, die ze noodig hebben.
Phl herneemt zijn plaats en zal spoedig
zijn plicht doen.
Wit opent den strijd Td4?d6:, door een
tegenaanval in dit stadium zou zwart zijn
eigen graf delven: (Fr.) Tblf, Pflf, Pf2:;
Df2f: Tb6, Db6: mat! Een tegenaanval met
Tg2:f kan evenmin baten: Tg2:f, Pg2;
Pf2:, Df2:f Ka8, Ta6:f La7, e3 en een remise
stand is bereikt, waarbij zwart veel minder
stukken over heeft, dan na de volgende ver
dediging. We komen dus terug op het eerste
diagram met Phl op zijn plaats en na:
Pe8-d6, Td4-d6:.
België bijt van zich af: (e7?d6:) en hoe
wel het wordt verpletterd en tevens de,
aanvankelijk aan Frankrijk geboden, be
schutting vervalt, verschaft zijn tegenstand,
door het doen vertragen van den Duitschen
opmarsen aan Engeland gelegenheid met zijn
expéditionaire macht Frankrijk ter hulp te
snellen : Na e7?d6: wordt Tb7 gedekt door
Tg7.
Hoewel de Duitsche verliezen in België
(Td4) grooter waren dan de Belgische (Pd6),
rukt het toch steeds verder op en blijft
offensief optreden: Na e7?d6: volgt
Pe3-c4f.
Maar nu doet Rusland's medewerking zich
krachtig gevoelen: Phl?f2 en hiermede is
voor Duitschland de kans verkeken binnen
den beraamden tijd (2 Aug. te Brussel, 5
Aug. te Rijssel enz.) het beleg voor Parijs
te slaan. De verdere snelle opmarsch der
Duitsche troepen en plotseling de tijding
omtrent het heffen van oorlogsschatting te
Rijssel doen een blik slaan in de
niet-doorgelaten-telegrammen, waaruit op deze wijze
duidelijk valt te lezen van belangrijke suc
cessen der Duitschers in het Noorden van
Frankrijk. Duitschland tracht nog steeds
Italië over te halen zijn onzijdige houding
te laten varen, maar Italië blijft voorloopig
in-ieder-geval-neutraal. Dientengevolge zijn
de Duitschers en Oostenrijkers numeriek in
de minderheid, (vergelijk de schaakstukken)
en ofschoon Parijs gedurende eenigen tijd
het mikpunt der Duitsche aanvallen blijft,
wordt daarmede geen beslissend voordeel
behaald.
Er ging vooraf: Td6: ed6:, Pc4f Pf2: en
nu volgt: Df3-f2:f Ka8, Pb6f Ka7, Pd7f
Ka8, Pb6f enz. REMISE.
Hiermede breken we onze
schaakvergelijking af. We gaven het voorspel en het
begin van den oorlog, verbonden de remise
gedachte aan het uitblijven van de beslissing
(in dat begin) en willen niet op den uitslag
der krijgsverrichtingen vooruitloopen, waar
1 "' '? y* *J?P^'
Wederom uit voorraad levertfaar,
de verschillende typen
ADLEBAutomobielen. Geen prrjsverhooging.
GARAGE NEFKEHS,
Jacob O t) r e chtstraat 2&V|
- AMSTERDAM.
daarop bovendien, buiten de reeds te velde
gebrachte troepen, tallooze factoren, om er
maar eens een paar te noemen: reserves*'
vloot, koloniën, handel, geld, levensmiddelen;
e. d. m., overwegenden invloed uitoefenen;;
Als het einde dezer afgrijselijke demon
stratie van de barbaarschheid onzer dagen
zal zijn gekomen, zal waarschijnlijk van de
diplomatieke vaardigheid nóg meer, dan van
de feiten afhangen, wie er het minst geA
havend uit den strijd zal treden.
De laatste kwart-eeuw deed bij velen d
illusie ontstaan, dat eindelijk de mensch in
West-Europa aardig op weg was zich te
ontpappen als een redelijk wezen; ze zijn
daarin wel bitter teleurgesteld. -'
Laat ons hopen, dat het nog ns zoover
zal komen. Dan zal het argument zegevieren
over het geweld, dan zullen de diplomaten
geroepen worden uit te maken, wie van de
Europeesche Staatshoofden wel het meest
in aanmerking komt voor den NOBELPRIJS
voor den vrede en eerst dan zullen er geep
andere officieren en manschappen meer be
hoeven te sneuvelen en te worden opgeofferd,
dan binnen het strijdperk der vierenzestig
velden!
Weltevreden N.-I. E. J. DIEST LORQioA
miiiiiiinniinmiiimniiimmiiiinniimmimiiinniiiinmiiiiiiiiiiniMi
Damspel
miiniiiiHiiiiiifl
lle Jaargang 15 November 1914 .
Redacteur: J. DE HAAS '
Graaf Florisstraat 15', Amsterdam
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, aan bovenstaand adres te richten.
ONZE CURSUS
De slagzet die nu volgt uit den
omsingelingsstand is up to date". Het is nog maar
kort geleden dat wij dienzelfden slag toe
pasten in een partij. Hoewel niet moeilijk
ligt iets heel listigs aan dezen slag ten
grondslag en dit moet men weten, zoowel
om hem toe te passen als te ontwijken.
Wit
Zwart
1. 34-30 20-25
2. 40-34 14-20
3. 44-40 20-24
4. 50-44
Tegenwoordig speelt men terecht 49-4A,
daar het noodzakelijk is uit de opsluiting
te geraken, hetgeen na 50-44 niet zoo ge
makkelijk gaat.
4. 10-14 ,
5. 32-27
Sterker is 32 of 33-28.
5. 5-1
17-21 is heel wat sterker.
6. 31-26 17-21
7. 26:17 12:32
De voorkeur verdient 11:31.
8. 37:28 7-12
9. 41-37 2-7
10. 46-41 14-20?
Fout! Men zal den damzet echter niet
onmiddellijk zien.
(Stand na den l Oden zet van zwart)
ZWART
l
6
11
16
21
26
31
36
41
46
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
WIT
11. 28-23 19:28
12. 30:19 13:24
Eigenaardig in dezen slag is het ver
wijderen van schijf 13.
13. 33:2
EEN FRAAIE COMBINATIE VAN EEN
FRANSCHEN MEESTER
ZWART
-
v /. t /
", ' $ //, ,&
\
e
11
H
21
26
31
3
41
46
5
10
15
20
25,
30
35
40
45
50
WIT
Zwart 6 schijven op 15, 16, 24, 25, 32, 37.
Wit 4 schijven op 34, 35, 40, 45, en een
dam op 44.
De winst door Leclercq aangegeven is
buitengewoon leerzaam.
Wit Zwart
1. 34-30 25:34
2. 40:20 15:24
3. 35-30 24:35
4. 45-40
Wit moet nu spelen en wat hij ook speelt,.
steeds volgt 44-50 waarna wit 3 schijven
slaat en wint.
* *