13 Dec. '14. No. 1955 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND VOOR VROUWEN Vrouwenkiesrecht en Oorlog Als de vrouwen in de Europeesche landen het kiesrecht hadden bezeten, zou dan de tegenwoordige oorlog wel zijn uitgebroken? Ziehier een vraag waarop sommigen met een beslist neen" meenen te kunnen ant woorden. Mij dunkt de beantwoording van die vraag niet zoo gemakkelijk en eenvoudig. Als men nagaat hoe sterk al sedert jaren in Europa de actie van de sociaal-democra ten is geweest tegen den oorlog, hoe zij het militarisme bestreden, en stemden tegen de oorlogsbegrootingen; als men nagaat, hoe toch ook buiten de sociaal-democraten oprechte vredesvrienden zitting hadden in de parlementen en deel uitmaakten van de regeeringen, zonder dat die allen het onheil konden afwenden dan lijkt het toch wel wat gewaagd om te beweren, dat de met politieke macht toegeruste vrouwen het uit breken van den wereldbrand hadden kunnen beletten. Om in de buurt te blijven, en ons bij n land te bepalen, dat evenwel groot gewicht in de schaal legt: hoe zouden de Duitsche vrouwen, al hadden zij het kiesrecht bezeten, ja zelfs al waren zij leden geweest van par lement of Rijksdag, tegenover de vraag van oorlog of vrede hebben gestaan? Zou haar vrouwelijk inzicht, haar moederlijk instinct, de ook haar, zooals iedere normale vrouw aangeboren afkeer van ruwheid en geweld, het reeds thans gewonnen hebben van den sedert jaren zoo zorgvuldig gecultiveerder! .militairen aanleg, die vooral het Pruisische volk kenmerkt, van het tot de uiterste grenzen opgevoerd patriottisme der Duitschers dat reeds lang ontaard was tot een te ver gedreven chauvinisme? Zijn als gegronde reden om in dezen te twijfelen niet tot ons gekomen de verhalen van Duitsche moeders die vol geestdrift haar zonen met trotsch ten strijde zagen trekken? Zien wij nog niet dagelijks, hoe zij hun jongens van 16 jaar, kinderen nog, als vrijwilliger laten gaan, een bijna zekeren dood tegemoet bij de moorddadige gevechten in Vlaanderen? Ongetwijfeld staat hiertegenover het feit, dat de Duitsche vrouw, in meerdere mate nog dan die van andere landen ,is gehouden buiten het gemeenschapsleven. Opgevoed als zij nagenoeg uitsluitend is voor het werk in het huisgezin, heeft zij weinig gelegen heid gehad zich eigen denkbeelden te vor men omtrent de eischen van het moderne sociale leven. Dientengevolge wordt zij nog sterk beïnvloed door de meening van het gros der mannen in haar land, dat, we weten en ondervinden het, sterk militaristisch is. De vraag mag daarom eveneens gesteld worden, hoe diezelfde Duitsche vrouwen tegenover de zaak hadden gestaan, indien het bezit van het kiesrecht haar niet alleen in de gelegenheid had gesteld om deel te nemen aan het politieke leven, maar haar ook gedwongen had haar gezichtskring uit te breiden en een eigen oordeel te vormen. En wanneer dan in de andere oorlogvoe rende landen de vrouwen even ver waren geweest, wie weet of dan misschien tenge volge van het ne lijn trekken der Euro peesche vrouwen de vrede ware bewaard gebleven. Evenwel, al kan het zijn nut hebben deze vragen te stellen, tegenover de werkelijke feiten en bestaande toestanden bezitten zij slechts theoretische waarde. Iets anders is het, wanneer we aan de toekomst denken. Dit toch moet vaststaan bij alle weldenkenden, dat de oorlog van 1914 de laatste moet zijn geweest die in Europa werd gevoerd. Om deze gedachte om te zetten in werkelijkheid, zal het noodig 'zijn dat alle beschikbare krachten mede werken. En dan voorzeker zal men de hulp der vrouwen niet kunnen missen. Geen vrouw, wanneer zij haar oordeel vrij mag en kan uitspreken, kan vór den oorlog zijn. Zij toch weet, beter dan de man, wat een menschenleven waard is; zij, die het heeft voortgebracht en het heeft opgekweekt en verzorgd onder tallooze moeiten en bezwaren, kan het niet bestemmen voor kanonnenvleesch. Zij, die van nature een afkeer heeft van ruwheid en geweld en vernielzucht, kan het niet gedoogen dat door den oorlog de menschheid wordt verlaagd, de beschaving wordt teruggedrongen, het zedelijk peil der individuen wordt neergehaald. UIT DE NA TUUR iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiMiimmiiiiiiHiiiiiiiiiiitfiiiiiuiiiiii II Krachtige Krulden" In den afgeloopen zomer, toen we alle maal thuis bleven en in onze naaste om geving ons heil moesten zoeken ben ik een poos bezig gehouden door een groote partij doornappels, die op een beschut plekje in het duin groeiden en bloeiden. In de Levende Natuur heb ik al verteld, hoe ik daardoor i.n de gelegenheid was, Knuth te verbeteren en aan te vullen. Dat is een aardige lief hebberij voor wandelaars en geeft ongeveer dezelfde vreugd als het opsporen van fouten in Bartjes, waar de rekenlievende school meesters van vroeger zoo graag aan deden. DOORNAPPEL IN BLOEI. Augustus 1914 En hoe zouden vrouwen het ooit goed keuren dat milliarden worden geofferd om te vernielen en te moorden, terwijl menig maal nog geen duizenden zijn te verkrijgen voor werken des vredes? Wie hierover nadenkt, moet vanzelf tot het inzicht komen, dat een van de eerste voorwaarden om den oorlog voor de toekomst onmogelijk te maken, zal zijn de invoering van vrouwenkiesrecht. Zonder het kiesrecht kunnen de vrouwen slechts haar invloed doen gelden in eigen omgeving, en is ieder een vrij om met haar meening rekening te houden al dan niet; met het stembiljet gewapend strekt haar invloed zich uit over de gemeenschap, en is de overheid genood zaakt haar stem aan te hooren en te tellen. Het zal goed zijn dat thans de vrouwen haar vraag om politieke rechten luide doen klinken. Aan velen die tot nog toe onver schillig bleven, zullen thans de oogen worden geopend, en ieder weldenkend mensch zal den wensch der vrouwen ondersteunen omdat hij billijk is, en zijn vervulling noodzakelijk. Het kan niet anders, of het volkspetitionnement voor grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw dat tijdelijk was opgeborgen, doch thans wederom ter teekening wordt aangeboden, zal door het verkrijgen van duizenden bij duizenden handteekeningen het bewijs leveren, dat ons volk den tijd. voor de invoering van vrouwenkiesrecht gekomen acht. F. S. VAN BALEN-KLAAR * * * Winkelen Lieve Lizzy! Je brief heb ik ontvangen en ik heb recht hartelijk gelachen. Jij, zieltje zonder zorg, die daar zit op je kalme provincie-plaats kent het leven niet in onze grootsteden en je denkt dat vriendin Emmy tijd in overvloed heeft om al je ingevingen van 't oogenblik in werkelijkheid om te zetten. Dus je viert 't Kerstfeest met een boom en vél gasten, maar de beurs mag dit jaar niet zoo wijd opengaan als andere jaren en je vraagt mijn hulp om de geschenken te koopen. Niet duur! fraai! en nuttig! zoo je zegt. A vos ordres!" p je boodschaplijstje staat genoteerd: l Boeken voor mijn man. 2 Lief, coquet blousje voor Nelly. 3 Boudoir-meubeltje voor Marie. 4 Koffertje of reistasch voor Jacques. 5 Sportartikelen voor Bob. 6 Huishoud-lingeries voor Jacques' a.s. vrouwtje. 7 Schrijfbenoodigdheden voor mijn klein buurvriendje. 8 Teddy-beer of ander speel-bee^t voor kleine Kitty. 9 Pop voor baby. 10 Voeg aan het pak toe, voor mij: eenige huishoudartikelen van de nieuwste vinding. Geen kleine opdracht voorwaar! Doch je kent mij. Zoo iets is eigenlijk juist een kolfje naar mijn hand. Ik heb alles uitgevoerd chérie en ben ver rukt over mijn succes. 't Kostte mij niet veel moeite. Wij, Amsterdammers, zijn tegenwoordig een instelling rijk, eenig in Nederland. Is de faam van ons winkelpaleis, ons groot Warenhuis op 't Damrak, al in je plaatsje doorgedrongen? Als je den voet ver den drempel zet en de groote glasdeuren suizen achter je dicht, is 't of je een transformatie hebt ondergaan. Je voelt je als op reis, in den vreemde. Het wordt licht in je, je bent in een andere wereld. Rondom je golft een stroom promeneurs, met of zonder kinder wagentjes, met of zonder honden. Ze be wegen zich voort in de breede couloirs tusschen hooge en lage vitrines, tusschen tafels opgestapeld met artikelen van luxe, van nut, van vermaak. Ze bezien, ze betasten, ze koopen, oftewel ze flaneeren alleen en werpen den blik links en rechts, 's Avonds als de talrijke electrische lichten zijn ont stoken is 't er als een sprookje, een wereld op zichzelf waarin men uren kan doorbrengen zonder zich te vervelen. In dat magazijn waren al je wenschen te vervullen. Er is van alles te koop. Alles is geprijsd, loffelijk streven om het ieder zoo gemakkelijk mogelijk te maken en tot koopen uit te lokken. De 26 groote winkelkasten aan straat geven den buitenstaanden slechts een gering begrip wat daarbinnen in de parterre-afdeeling en 4 tages te krijgen is. Knuth heeft een jaar of twintig geleden, alles wat bekend was omtrent het leven der bloemen, verzameld in zijn Handbuch der Blütenbiologie en wie nu de een of andere bloem in de vrije natuur gedurende eenigen tijd op alle uren van den dag en den nacht bestudeert, vindt altijd wel wat nieuws, en vroeg of laat kan daar nog wel iets belangrijks bij zijn ook. Ik hoop daar later nog wel eens op te wijzen. Nu echter moet ik het ergens anders over hebben. De gedachte aan die doornappels kwam bij mij op naar aanleiding van een nieuwe vereeniging die dezer dagen is gesticht tot bevordering van den aanleg van kruid tuinen" of zooals het in den eersten op zet heette apothekerstuinen". Deze vereeuiging stelt zich voor, in ons land het inzamelen en kweeken van geneeskrachtige kruiden te bevorderen. Het blijkt dat onze pharmacie tegenwoordig van die planten niet een zoo ruim gebruik maakt als mis schien wenschelijk is en bovendien wat zij nog gebruikt voor 't meefendeel betrekt uit het buitenland. Waarom dat gebeurt, is niet precies duidelijk, want onze kruiden doen in kwaliteit voor de buitenlandsche niet onder. Mijn doornappels in het duin hadden zoo sterk bedwelmende eigenschappen, dat 't onaangenaam werd als men er langer dan een half uur in werkte. Het zou geen moeite gekost hebben, om daar binnen het uur vijftig kilo van de groote blauwgroene bladeren in te zamelen, die behoorlijk volgens de regelen der kunst gedroogd, wie weet wat voor waarde aan alkaloïden zouden hebben opgeleverd. Vooral langs duinwegen en op verlaten akkertjes in het duin groeit die doornappel in groote menigte, soms in gezelschap van zijn familiegenoot het Bilzenkruid, ook een zeer belangrijke geneeskrachtige plant. Zoo zijn er nog bij dozijnen te noemen, die in Huis- EN STRAATKLEEDINQ Eerste proeve uit Duitschland om te stichten een nieuwe mode voor Duitsche vrouwen. Hierbij speelt de kleurkeuze een groote rol Elke tage heeft 2742 M2 oppervlak. Er zijn 7 liften, 4 voor 't publiek, 3 voor 't per soneel. De houtsoorten van den bouw zijn met zorg gekozen. De hoofdingang aan 't Damrak, en de ingangen aan Dam en Beurs plein zijn van palisanderhout. Parterre, He en Ille tage van slavonisch-eiken, de Ie tage van mahonie met palisander-motieven ingelegd. De modelzaal en de paskamers voor hoeden zijn van grijs-ahorn. De betim mering der lunchroom, het buffet en ameu blement zijn van kersenhout. Het dienend personeel, 700 in getal, bestaat voor een groot deel uit vrouwen. Vrouwen zijn werkzaam op de talrijke bureaux IVe tage; vrouwen aan schrijf-en rekenmachines, vrouwen op t telefoonbureau, 't factuur bureau, het crediteurenkantoor, de correspondentieafdeeling, ja waar niet al meer. Ze zwermen bij groote getale om je heen bij den verkoop op de drie, straks vier, verkoop-étages; ze zijn parterre, ze zitten in het uitgestrekte sousterrain, ze sorteeren, ze pakken in, ze pakken uit, ze dienen in de lunchroom, ze nemen in de cassa's de gelden in ontvangst. Partout la femme", zonder haar was de Bijenkorf ondenkbaar. Te 11 uur 's ochtends was ik present, je boodschaplijstje in de ne, een blocnotes in de andere hand. Allereerst ging 't naar de huishoudartikelen en meubelen. Je kent mijn liefde voor het home." Jij met je wei felende natuur waar 't op kiezen aankomt, had er minstens eens zooveel gekocht als noodig was, want ik verzeker je, je moet vast in je schoenen staan. Verbeeldt je Lizzy, in die huishoudafdeeling worden ze waren helaas nog niet gereed zes modelkeukens ingericht, alle verschillend van inhoud. Practisch niet waar? 't Is geraden bij inkoop de bestemde maten mede te brengen, want teilen, pannen, bakken enz., zijn van groot tot klein hoog opgestapeld. Noteer dus als je 't magazijn zelf eens met een bezoek wilt vereeren je beschikbare ruimte. Toen naar de rneubeltjes! Eerst naar de meubelzaal met zijn bekleeding van Rüstera hout, zijn Oostersche tapijten, zijn Luther stoelen, Daar was 't mij wat voornaam voor je beurs; ik zocht 't liever bij de fantaisie rneubeltjes. Voor een jonge-meisjes-kamer past wit laqué. Keuze genoeg! Witte schutjes met zijde bespannen, tafeltjes, lichte stoeltjes. werkschraagjes, ledikant, en verder al wat bij de inrichting behoort, tot zelfs vroolijke vloermatjes wit met bloemen, en die frissche witte katoenen Engelsche spreien en tafelkleeden met fleurig roosjes-patroon, juist geschikt voor de levenslustige Marie. Zeg 't wild voorkomen en die nu groeien en vergaan zonder dat iemand er naar omziet dan misschien alleen wandelaars, die lief hebberij hebben voor botanische studiën. In vroeger tijd is dat anders geweest, Heimans' Kruiden-Marie was een historisch persoon en ik zelf heb het nog wel bijge woond, dat op Texel het inzamelen van kamille en duizendguldenkruid voor menigeen een aardige bron van inkomsten was. Thans is wellicht nog hier en daar een kruidenzoeker te vinden, maar een bedrijf, zooals de nieuwe vereeniging zich voorstelt te scheppen, bestaat nog in het geheel niet. Vrij aanzienlijke rijkdommen liggen hier nog onaangeroerd. In andere landen heeft men het belang van die in 't wild groeiende kruiden al lang ingezien en vooral Zweden komt in dit op zicht heel indrukwekkend voor den dag. Daar is uitgegeven ik meen van wege een apothekersvereeniging een handig boekje van twee velletjes druks, dat duide lijke afbeeldingen geeft van de te zoeken planten en van de deelen waar het op aan komt. Daar zie je onzen ouden vriend den vuilboom, die den rhamnus-bast levert, het waterdrieblad of de waterklaver, een van de gentiaanachtige kportskruiden, de klas sieke kamille, de kalmoes met zijn geurigen wortelstok. De Zweedsche kindertjes krijgen op school dat boekje in handen, de onder wijzer helpt ze nog een beetje op streek en kunnen ze in hun vrijen tijd aan het inzamelen gaan, en als nu het leveren en opkoopen, zooals ik hoop, ook billijk is ge regeld, dan hebben die snuiters een aardige verdienste en tegelijk een gezonde en ont wikkelende bezigheid. De nieuwe vereeniging zal ook wel op deze manier trachten te werken, maar wat in het niet bijster dicht bevolkte Scandinavië zonder gevaar kan geschieden stuit hier in Lizzy, je moet dat ameublementje bepaald completeeren hoor ! En geef haar dan ook zoo'n paar coquette kamermuiltjes op hooge hakjes, wit met roze en groen, allerliefst! Een heerlijke aromatische koffiegeur! Ik was in de lunchroom, 't Zat er stampvol, de zon speelde door de ruiten aan den Damkant. Er werd plaats gemaakt, en een half uurtje verlustigde ik mij in het straatvertier onder 't genot van een smakelijke lunch. De eenparig-net-grijze boekbandjes der naburige leesbibliotheek blikten mij ver lokkend toe, ze waren nog niet a prendre." Anders . . een lekker kop koffie en een boek hè, wat wenscht men meer? Na de restauratie ging ik weer op pad. Langs de Japan-waren, langs een serie fraaie etsen in eikenhouten bandlijsten, langs porcelein, glas en kristal, langs tapijten, leder waren, fotoartikelen, langs de pottery met zijn Inlandsen fabrikaat van mooi-kleurig Arnhemsch aardewerk, langs de spprtafdeeling, de reisartikelen, de huishoud-lingeries, waar de blocnotes te pas kwam, kwam ik in het eldorado voor de jeugd : de speelgoedafdeeling ! Daar waren de Amsterdamsche kleuters aan 't woord, zelfs baby sprak op hoogen toon mede. De mechanische sneltreinen vlogen over de rails, de vliegende Hollan ders,. iets trager van beweging, ratelden over den grond, talrijke wollen viervoeters, beest-poppen, Teddy-beeren van 't kleinste jong tot den oudsten beeren-veteraan, be wogen grijnzend de stijve pop-geledingen. Ik kon mijn oogen niet afwenden van een witten ijsbeer, goed in karakter, druipend en gluipend als in natura te Artis. En pop pen ! . . . rekken, kasten vol, snoezige babies, maar ook vooral aardige volks-karakterpoppen. Vier uur sloeg de Damklok, tijd snelt." Nog een kijkje in de afdeeling confectie met haar 18 paskamers, nog een blik op de stoffen : soepele zijden en fluweelen pompadouren die in rijken plooienval van af hooge kop-standaards omlaag golfden, fel bruusk van kleur of donzig zacht van tint, en ik spoedde mij last not least naar den boek handel om den nog overgebleven tijd in meer geestelijk genot door te brengen. Al wat onze nationale en internationale literatuur, wat wetenschap en kunst brengen, is daar in de boekuitstalling nagenoeg bijeen. Moderne romans, pracht- en plaatwerken, lees- en leerboeken voor jongens en meisjes enz. Gouden titels schitteren op lichte en donkere, leeren en fluweelen bandjes, juweeltjes van bind werk! Dulac's Schoone Slaapster.naast De Kleine Koning van Top Naeff, Dickens' goedkoope gebonden werken naast de nieuwste verschijning der Camera Obscura, boeken ge schreven in tijden van 'vrede, ook boeken getuigend van het felle oorlogswee, van moorden, van vernieling. . . Toen, toen werd het somber in mij, ik ging heen, en de tram bracht mij in halfavondduister naar huis met gedachten aan het groote wereldleed. De kisten worden je toegezonden. Je kunt begrijpen hoe naar bericht wordt verlangd door Je EMMY P.S. Nog een buitenkansje voor je ! Gretel zendt mij zoo juist uit Berlijn de laatste creatie op modegebied. Zoo je weet, trachten de Duitsche vrouwen een eigen mode te scheppen, los van Parijs. Qu'en dites-vous? Ik kan mij jou, elegantje, moeilijk in dit toilet voorstellen. Maar je zult er eenmaal aan moeten gelooven, 't is 't toekomsttoilet, ik voorspel het je. Er mag werkelijk wel wat meer schoonheidsgevoel voor stof en lijn in onze kleeding komen. Als 't zoover is, vraag dan je artistieke broer om raad bij 't kiezen der kleuren, en je zult een succes fou hebben, want de kleurkeuze is bij dergelijke toiletten van 't grootste belang. Ik stel mij dit toilet voor van warm korenblauw met geel, f van een sterke roestkleur met fel groen. Er behoort wat durf bij deze dracht. Veel genoegen op je Kerstfeest ! Brugsche Kantnijverheid Te Brugge verkeert de vrouwelijke bevol king in bittere nood en ellende. Brugge is een der voornaamste kantcentra van België. Men werkt er de Duchesse kant, ten onzent de meest gewaardeerde en ge bruikte kantsoort. Tal van nijvere, bekwame kantwerksters klossen van den ochtend tot den avond om haar brood met dezen tak van nijverheid te verdienen. Sedert de oorlog de grenzen bijna heeft gesloten en elke behoefte aan weelde-artikelen heeft doen Nederland op groote moeilijkheden. Ik zou vreezen, dat indien er een vraag in ons land naar, laat ons zeggen, Arnica was al heel spoe dig die mooie plant uit onze flora zou zijn ver dwenen. De kruidenzoekertjes beoosten den IJsel en bezuiden den Maas zouden in zeer korten tijd die mooie duidelijke gele bloemen hebben leeren kennen en waardeeren en vernietigen. Wij weten maar al te goed, hoe nu reeds de plantenlief hebberij en de bloemenplukwoede sommige druk bezochte streken van ons land van hun schoonste sieraden hebben beroofd en hoe de blauwe zeedistel, om een voorbeeld te noemen, zich in de omgeving der badplaatsen zich slechts met moeite staande houdt. Ook op Texel werd dat duizendguldenkruid al zeldzamer en zeldzamer en nu, na vijfentwintig jaren heeft het zich nog niet hersteld, van de vervolging waaraan het ten prooi was. We krijgen dus hier ten slotte ongeveer hetzelfde geval als met het zoeken naar kievietseieren en zeer zeker zal, indien, naar ik hoop, de Vereeniging succes met haar streven krijgt, de noodzakelijkheid blijken van een Wet tot Bescherming van onze Flora evengoed als wij reeds wetten hebben tot be scherming van onze vogels, mollen en kikkers. ; Hier en daar bestaan gemeentelijke of provinciale verordeningen, die sommige groe pen van planten al beschermen, maar wij moeten komen tot bescherming van al onze planten, opdat ten minste in sommige ge bieden elke plantensoort tegen uitroeiing gevrijwaard worde. Het ontwerpen van zoo'n wet is niet zoo heel gemakkelijk; mij dunkt op de nieuwe vereeniging die min of meer op de belangrijkste planten van onze Flora beslag denkt te leggen, rust de plicht om zoo spoedig mogelijk een ontwerp in studie te nemen. Zij ziet ook heel goed in, dat onze wilde flora ook niet bij machte is om al het maWederom uit voorraad leverbaar, de verschillende typen A D JL E ftAntomobielen. Geen prljsrerhooging. GARAGE NEFKENS, Jacob Obrechtstraat 26, AMSTERDAM. MiiiiiiiiHiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiim verminderen, zijn al die vrouwen en meisjes bropdeloos zonder eenige verdienste. Drie duizend is haar aantal in Brugge. De correspondent van De Tijd" die te Brugge vertoeft, vermeldt: Al die vlijtige handwerksters zien zich plotseling tot werkeloosheid gedoemd en lijden gebrek. Er heeft zich thans een comiteit gevormd onder voorzitterschap van het oud-Kamerlid, den heer J. Strubbe en onder bescherming der stad, die in het comiteit vertegenwoor digd is door den heer L. Ryelandt, schepen. Dit comiteit koopt de kant van de arbeid sters op tegen een prijs, welke het den nijveren werksters mogelijk maakt, ten minste een dagloontje te verdienen. Om echter de handen der kantwerksters gaande te houden, moet het comiteit trachten, de kant weer tegen denzelfden prijs te verkoopen. Daarvoor zijn ook de oogen naar Holland geslagen en nu zou ik willen vragen : dames van Holland, zoudt gij ook het uwe niet willen doen, om den nood van de vrouwen en meisjes in Brugge wat te lenigen? Het liefst zou men te Brugge zien, dat groote of kleine comiteiten ook in Holland werden opgericht, die zich bezig hielden met den verkoop der Brugsche kantwerken. De dames, die er iets voor voelen, kunnen zich in verbinding stellen met den heer Leon Geers, klooster der H. Voorzienigheid te Sluis. Echter kan ik niet verzekeren, dat de ant woorden haar zeer spoedig zullen bereiken, daar het verkeer tusschen Sluis en Brugge zoo uiterst moeilijk is. Kerstmis en Nieuwjaar breken aan en dan wil men elkander toch wel eens wat geven. Welnu, laat het dit jaar dan eens echte" Brugsche kant zijn!" Onze dagelijksche disch Elk huis heeft zijn kruis", en een kruis vindt menige huisvrouw het dagelijksch ver zorgen van het menu. Elk huis heeft ook zijn bijzondere gerechten: schoteltjes, puddingen, toespijzen met eigen wijzen van bereiding die van oudere op jongere geslachten overgegaan, nog steeds als beproefd lekker in het gezin in eere worden gehouden. Elk huis heeft zijn eigen wijze van opdisschen, van opmaken van schotels, van garneeren van vla's, puddingen, enz. Wie van de lezeressen helpt mede om lekkere toetjes" en andere gerechten wat meer bekend te maken ! Wij ontvangen ze gaarne aan onderstaand adres. Algemeen valt in den smaak : PRESTO. Een koolschotel voor groote gezinnen. De hoeveelheden zijn zelve te bepalen. Braadt een ronde bal rundergehakt (of half runder-, half varkensgehakt.) Neem twee of meer witte kolen, snijd ze in vieren, wasch de bladen en kook ze af. Kook apart aardappelen. Neem een grooten koperen, van binnen vertinden schotel. Leg in 't midden het ge hakt, daaromheen een krans aardappelen, dan kool, dan weer aardappelen en bovenop weer kool, zódat het gehakt bedekt is. Zet nu den schotel ongeveer een half uur in den oven en bedruip gestadig met de jus van het gehakt. De kool moet van boven iets bruin worden. GODENSPIJS. Snijd oudbakken zwart roggebrood, waar van de korsten af zijn, in zeer dunne sneedjes, besmeer ze met aardbeienjam en bestrooi ze met witte suiker. Leg hiervan een laag in een kristallen vlakom, daarop een laag slagroom, verder laag om laag, tot de gewenschte hoeveelheid is verkregen. Men ein digt met slagroom. Te maken ongeveer een uur voordat men aan tafel gaat. * * * Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden: Koninginneweg 93, Haarlem. imimitiiiiiniiiiiiiiii teriaal te leveren dat onze Diaforussen noodig hebben en zal daarom bevorderen het aan leggen van kruidtuinen. Dat zal'nog eens aardig en interessant worden. Trouwens, onder onze wilde" geneeskrachtige planten zijn er heel wat, die oorspronkelijk in ons land niet inheemsch waren, maar die hetzij door de Romeinen, hetzij door de Middel eeuwers om hun deugden werden ingevoerd en die dan later uit de klooster- of kasteel tuinen zijn gedrost. Die worden dan weer eens netjes opgesloten. En wat leerzame ervaringen zal men opdoen, wanneer men probeert, in een beperkt terrein die Zigeunerplanten, zooals Doornappel en Bilzenkruid jaar in jaar uit te fokken! En daar die kweekerij voortdurend onder leiding komt te staan van wetenschappelijke mannen, zal ook zeer zeker, de botanische wetenschap er van kunnen profiteeren voor de oplossing van de vele vraagstukken, waar zij zich tegenwoordig mee bezig houdt. Onder in spiratie van de Vereeniging zal dan menig werkend lid op het platteland zich wijden aan een onderhoudenden en doorgaans winstgevenden kweek van een of meer van die geneeskrachtige kruiden, 't Is net een din getje voor dorpsonderwijzers, een opwek kende bezigheid voor den vrijen tijd en als hij ook nog doet aan nimmer genoeg te prijzen bijenteelt, dan geven thym en mar jolein hem driedubbel voordeel. Er zou van het werk der Vereeniging nog veel meer te vertellen zijn, maar dat komt later. Voorloopig is het mij voldoende als ik er eenige belangstelling voor heb mogen wekken, 't Is nog niet zoover dat de voor waarden voor toetreding zijn vastgesteld, maar ge kunt uw sympathie alvast doen blijken aan den stichter der Vereeniging Dr. A. Sikkel, Laan van Meerdervoort 160a te 's-Gravenhage. JAC. P. THIJSSE