DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 10 Jan. '15. No. 1959 die ook aan de vertellingen van Tony een zoo geheimzinnige bekoring geeft. Men heeft dit boek wel eens de Vlaamsche Camera (Obscura genoemd en het is niet onwaarschijnlijkydat Hildebrand bevruchtend, althans opwekkend .op Tony's geest heeft gewerkt, gelijk Dickens het op Hildebrand deed. Maar de Schetsen en Beelden, waarin Ernest Staas zijn herinneringen voor ons oproept, dragen nochtans een volkomen eigen karakter. Ook, gelijk in de Hollandsche Camera: Hildebrand, is in de Vlaam sche : Ernest Staas de verpersoonlijking van den schrijver zelf, die in de verschillende hoofdstukken een meer of minder over wegende rol vervult, welke echter bij Tony inniger met de schildering is saamgeweven. In zoover is er in de compositie (als er sprake zijn mag van compositie ten aanzien van vertellingen, die voor 't meerendeel zoo weinig het merk dragen van te zijn gecomposeerd!) grooter eenheid. In de Camera springt Hildebrand wel eens uit het kader. Ik heb de Camera lief gelijk zij is en zou zeker het kostelijk hoofdstuk aan Nurks gewijd, niet willen missen. Dit neemt echter niet weg het wonderlijke in de lijdzaamheid van Hildebrand bij menige gelegenheid. Niet velen zouden zich z weerloos overgeven aan een Robertus Nurks en dermate zich door dat heer een ganschen fraaien zomerdag laten bederven! Hildebrand trouwens toont doorgaans van een meer objectieve natuur te zijn, dan Tony, die tegenover hem een lyricus, is. Hij doet voor Hildebrand onder in geest, in puntig heid. Zijn opmerkingsgave is niet zoo gespitst. Hij heeft meer het Vlaamschweeke, kinderlijke en is dan ook het best in de beelden uit het verleden gelijk hij ze betitelt, waar hij los van de werke lijkheid zich verdiept in de herinneringen zijner .kindsheid en de liefelijke mijme ringen van zijn ziel zich vermengen met den weemoed van het voor eeuwig voorbij gegane. Een weemoed, die de athmosfeer bepaalt, waarin hij de dingen zet. Het is vooral de athmosfeer, waarmee bij Tony de beelden zijner herinnering zijn omgeven, die ze onderscheidt van wat de Camera van Hildebrand voor ons opvangt. De opnamen" zijn bij Beets klaarder en koeler, zij lijken eer in koper geëtsf. Ook de Schetsen uit het Jongelingsleven en de Drie Herinneringen uit den Proeftijd, bevatten gedeelten, die ons in zulk een mate vereenzelvigen met den schrijver, dat ze ons geheel opnemen in zijn gedachte- en gevoelswereld. Maar zoodra hij zich meer objectief gaat verhouden tot de behandelde stof, de wederwaardigheden schetst van den zich arm pleitenden mijnheer Bottel, vertelt van zijn eerste processen, van juffrouw Plus tegen vrouw Stuyck, van Mie Qoedbloed, ons het geval bloot legt van het Werk boekje, houdt hij ons niet zóvast en ver raadt zich een tekort aan plastisch vermogen en geestig waarnemingstalent, die wij juist bij Hildebrand zoozeer bewonderen. Het zijn teveel faits divers geworden, die wij lezen om ze spoedig weer te vergeten. Wat Tony weder met Hildebrand gemeen heeft, is het kunstlooze van zijn schrijftrant. Het vloeit alles zoo natuurlijk alsof ieder het wel zou kunnen nadoen. En toch: be proef eens zoowel Hildebrand als Tony na te vertellen gij zult er volslagen fiasco meemaken. Gelijk gij bij een mooi ge dicht de stemming verbreekt door de wijzi ging va»n woord, door den geringsten inbreuk op het rhytme, gaat er bij Hildebrand de aardigheid totaal af als gij u niet precies houdt aan zijn verhaaltrant. Zoo dekken ook bij Tony vorm en inhoud. *? Wat . bij Hildebrand in den toon het leuke is, is bij Tony het gevoelige. Hij heeft regels, die in u na^iillen als verzen. Ik denk aan het slot der'vertelling van de voor haar neefjes en nichtjes eindeloos breiende Tante Mina. Hoe de neefjes ook vermeerderden, de nichtjes ook bijkwamen, en de voetjes ook groeiden, bij eiken ver jaardag lagen de vier paar kousen gereed, behoorlijk geschikt, doelmatig geplooid, met naam en voornaam geteekend, en alle door Tante zelve gebreid van de beste Diestersche saai." Van de beste Diestersche saai" het is niets, die regel maar hij gaat u nim mer meer uit het geheugen. Het is als de pointe van het gedicht. Ik denk ook aan het geestig gevoelige, zinrijke beeld, dat hij ons schetst van de bloemcnverkoopsters op de Brusselsche markt, die zoo dadelijk zijn bedoeling raden, als hij de hallen bezoekt om een tuiltje te koopen voor zijn aangebedene en vooral aan die oudere, meer ervarene, die precies voelt wat hij hebben moet: Een bloempje voor uwe beminde, e en takje reseda voor een 'lief meisje, een toef/e pensees voor iemand, die men niet vergeet, viooltjes, frissche violetjes voor uwe toekomende'", klonk het uit alle kraampjes. Een oude vrouw, meer ervaren dan de andere, trok mij stilletjes bij de mouw, toonde mij haar liefste en welsprekendste ruikertje, een rozeknopje met heliotropen omringd, en verzekerde, zonder de minste zinspeling te maken, dat het die bloempjes waren, welke ik nemen moest. Ik was de oude dankbaar, dat zij met mijn geheim niet te leuren liep, lederen morgen lag mijn bouquetje gereed, en ik kocht nooit dan bij haar " Ernest S/aas is een boek om lief te heb ben. Het zal in zijn eenvoud en beschei denheid honderden boeken overleven va»meer gewichtigheid en die zich aan kondigen met luider stemme juist om dien eenvoud en kunstloosheid. Het is zoo direct uit het hart geweld en het is alles daarom zoo zuiver en er treedt met zulk een klaarheid een persoon uit tegemoet, trouwhartig en van edelen zin en zacht van gemoed. Wel een weinig te goed voor deze wereld van ijverzucht en ruwen strijd, maar in wiens vroegen dood immers op nog geen negen en dertig jarigen leeftijd gij daarom te eer berust. Gij hebt het boek lief om den persoon, dien gij er door leert kennen; den persoon om het boek, dat hij ons vermaakt heeft. H. L. BERCKENHOFF « ? * Vaderlandsliefde De levens-vonk, die ns het Licht ontvlood, en diedoor moeders hand werd opgevangen, zal dra aan 's werelds vlammenfeest gelangen, wijl moeder steeds met liefde haar vergroot. Het lied, dat kindje zong op moeders schoot, geeft dan den toon in alle liefdes-zangen, die smelten saam tot n lied van verlangen naar 't ne Hart, waaruit al liefde ontsproot. Als moeder eer ik u, mijn vaderland! Ik min haar schoot als 't lieflijk plekje, waar een boom met zijne schaduw breed en zwaar den ganschen hof omarmt bij zonne-brand; wiens loover vol van vogelen-geruisch zacht schijnt te neigen voor mijns Vaders huis. * * * In avond staan de neêd're huizenrijen lamp-lichtend langs de donkere assem-laan, terwijl 'de sterren langs den hemel glijen met zachten glans als 't glinstren eener traan. Geen woord, geen woord: alleen het leedloos schreien der kinderen, die nog niet het Leed verstaan vertelt dat Aarde leeft, en 't vreugdloos schreien der kinderen zingt van Aarde's slapen gaan. Ik hoor ons Moeder Aarde zachtkens hijgen, haar sluimer-adem uit heur boezem stijgen in levens, die als bloesems open gaan en nóg niet vragen, stil of klagend-luide, wat voor der Wereld leven zij beduiden, waarom zij komen en weer henen gaan. NOTO SOEROTO Abonneert U met 1915 op Groot- Nederland Letterkundig Maandschrift voor den Nederlandschen stam onder Redactie van CYRIEL BUYSSE, FRANS COENEN en LOUIS COUPERUS. Prijs per jaargang ? 12.50 Proefnummers zenden gratis de Uitgevers VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam - APENZEEP. Maakt de koekepan als een spiegel. Zal uw vaatwerk en kachelzink doen glinsteren. Slijpt de messen zonder kras sen blank en scherp. DG BEGRAFENIS-ONDERNEMING J. D. STRUIJS & Zn. Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. Het Adres VOOR PRIJS vanaf f6.veilige reuklooze hygiënische PetroleumKACHELS is D.IUSTUS REEDESS N.ZKolkl? Teleph. 5373. AMSTERDAM. LUIK llltllAIKllU n i m n lAUL [). UTTBftBU, levert BROOD bereid uit de BESTE GRONDSTOFFEN. DE BONT & LEYTEI'S BORSTPLAAT is DE BESTE. Een streeling voor de tong, een opwekking voor de maag, een waar genot voor kenners, is OUD'S KINAWIJN (vin tonique apéritit) Alom verkrijgbaar. Eenige fabrikanten WED. B. OUD Pz. & Go., PURMEREN D. EERSTE NED. MACH.-GLASHANDEL der Firma GONST. J. F. PONT, Lijnbaansgracht 210, Amsterdam. Glas voor Voedingsen Genotmiddelen. KRISTAL en HALFKRISTAL. 4- -f -f -f+++ DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts ? 1.65 per kwartaal. ? Vriend, kom bij ons eten!" ???????i Goed: op n voorwaarde! Je moet zorgen, datje een flacon WED. JOHN GAY'S PICCALILLISAUS op tafel hebt. Deze saus kruidt alle spijzen en sedert ik ze gebruik, wil ik ze eiken dag hebben. Je kunt ze bestellen bij je leverancier. Mocht deze ze niet verkoopen (maar hij verkoopt ze!) schrijf dan naar de N.V, DE HOUTTUINEN" AMSTERDAM. ?M andere dubbel fijne Idkenraa BIJ «I. P. POliLEM «fc ZOOM, Rotterdam ZOMER- EN WlffTEBVEBBLIJF. CBONJÉSTRAAT 1O - - ARNHEM. Wed. S. Kil». NATUURLIJK iPaüDELSALZ SALZ is dataüeen echte Karlsbader VoorNamaak en vervalsching wordt gewaarschuwd. BEGRAFENIS VËUËN1Q1N6 TB AMSTERDAM !¥. SAX J r. P. C. HOOFTSTRAAT 38. T9l«f. Zuid 341 f Beter laat dan nooit. Wie nog geen LMKODONT Taodmiddeb gebruikte, beginne er nog heden mee. KI<;\Al I/F Automobielen. Importeurs voor Nederland: GRUHD a C°. r T '< i fihV MALIEBAAN 71 UTRECHT. | Telefoon Interc. DTo. 1886. ADRIAAN SCHAKEL, Heiligeweg 11-17, A'dam. Alle beiioodigdhetlen Solide Billijk. fe- &? j_ CTD ET' « go' t-3 Hygiënisch Gebreide : Onderkleeding. : S. BLAZER Mzn. Solo-Bassist Concertgeb. Orkest. Amst. Ceintuurbaan 141. - Tel. Z.I4I7. STEUNZOLEN (systeem Prof. HOFFA) met opstaanden buitenrand, die de ronding van den hiel omvat, herstellen den platvoet. J. A. M A SS ING, O. Z. Voorburgwal 334, Amsterdam, tegenover het Binnen-Gasthuis. ERVEN KRAMER ? WIJDE KAPELSTEEG 4 D AMSTERDAM ? ? TELEPHOON N°266 ? FABRIEK VAN KANTOORBOEKEN ? ONZE weefsels zgn sterk, poreus en elastisch. ONZE modellen zijn solide afgewerkt en practisch. Modellen voor Dames, Heeren, Kinderen. Luier mand in zuiver wol (Jaeger en wit), katoen Lahmann en fll d'ecosse. Zichtzen dingen worden op aanvrage door geheel Nederland gezonden. Zwolle, fiez van Huiden. Internationale Transport-Maatschappij voorheen VAN DER HOOP t Go. AMSTERDAM. Directeur: JACS VAN DER HOOP M.Pzn. Verhuizingen. - Bewaring van Inboedels. Expeditie. Agentschap der Neder). Stoomboot-Reederij, Dagelijksche sneldienst naar en van den Rijn. HOLLANDSCH fabrikaat. Amsterdam. Dir.: J H. Keunen - W. G. Hasper. ELECTRISCHE LUXE T A P AQ 11 hAlTAlY JJL« JJ.LLU.LLK/9 AMSTERDAM, TELEFOON 4611 z. SPECIALITEIT IN ALLE BROODSOORTEN.