10 Jan. '15. No. 1959 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR .RED.ERL AN D De afgeloopen week heeft in het teeken der ooilogsleening" gestaan. Van alle kan ten bracht de post prospectussen met of zonder toelichtende circulaires; de couran ten hadden bijna dagelijks een officieus communiquéter verduidelijking van een of ander onderdeel van het niet bepaald door helderheid uitmuntende prospectus; dit alles werkte mede om de leening" tot de topic of the day te maken. Trouwens waren daartoe gegronde redenen; alles wat met de leening in verband staat is buitengewoon; zoowel het voor Nederland haast ongekende bedrag van f 275 millioen, de rentevoet van 5 pCt., de vrijgevige beleeningsfaciliteiten door de Nederlandsche Bank aangeboden en de op den achtergrond dreigende gedwongen lee ning, altemaal factoren, die de belangstelling moesten wekken, om niet te spreken van de voorafgegane soms zeer heftige, gedachtenwisseling in de pers en het parlement. Maar hoe buitengewoon deze financieele operatie het tegenwoordig geslacht moge toeschijnen, toch valt ook op haar het woord van Rabbi Akiba toe te passen: Alles schon da gewesen. Immers de uitgifte van eene vrijwillige 5 pCts. Staatsleening tot zeer aanzienlijk bedrag met het dreigement van een meer bezwarenden dwangmaatregel op den ach tergrond is geen novum, geen unicum in de geschiedenis der Nederlandsche financiën. Toen nl. de oorlog met België in 1830 groote bedragen van de Nederlandsche schatkist vorderde, werden die aanvankelijk met schatkistbiljetten en kort papier gefinancieerd, totdat einde 1831 de toestand zoo dringend werd, dat eene permanente leening moest worden uitgegeven ter con solidatie van de vlottende schuld en ter voorziening in de verdere uitgaven. Bij de wet van 6 Januari 1832 werd toen besloten tot de uitgifte van eene geldleening, de som van 138 millioen gulden niet te boven gaande, rentende 5 pCt. Ofschoon het bedrag slechts ongeveer de helft van de thans ter inschrijving aangeboden leening was, zal men begrijpen, dat volgens de be grippen en vermogensverhoudingen van 82 jaar geleden de beteekenis van de leening toen wel zoo belangrijk was als het dubbele bedrag thans. De koers van uitgifte was 85 pCt. voor de betalingen in gereed geld, te storten in vier gelijke termijnen, resp. op l Februari, 15 April, 15 Juli en 15 October 1832, met vrijheid voor de deelnemers tot vervroegde storting van een of meer ter mijnen. Behalve in gereed geld konden de aandeelen (schuldbekentenissen) in de lee ning ook voor een deel betaald worden in schatkistbiljetten of andere schuldbrieven op korten termijn in daarvoor bij de wet vast gestelde verhoudingen. Bijaldien" zoo luidt art. 16 der wet door de maatregelen in de voorgaande artikelen omschreven, niet mogten worden verkregen de genoegzame middelen tot goed making van de buitengewone lasten van de dienst in 1832, zal de verpligte heffing, in het tweede gedeelte van deze wet bepaald, worden ten uitvoer gelegd". En waaruit die verplichte heffing zoude moeten bestaan blijkt uit art. 21 en vgl. van de wet. In geval de inschrijvingen, bij de artt. 6 en 15 bedoeld, de gevorderde hoogte niet mogten bereiken, zal ieder ingezeten dezes Rijks, behoudens de uitzondering bij artikel 23 bepaald, verpligt zijn tot het doen eener buitengewone bijdrage als don gratuit aan den lande, in zoodanige verhouding tot het bedrag zijner inkomsten en bezittingen staande, als bij het volgende artikel is uit gedrukt". En dan volgt het tarief van eventueele heffing: a. wegens de inkomsten van l'fo pCt. voor inkomsten van f 300 500, klimmende tot 24 pCt. voor inkomsten van f 200.000 en daarboven, en b. Wegens de bezittingen tot l pCt. voor bezittingen van f 500-700, van 2 pCt. voor die Van f 700-1000 en van 3 pCt. voor die van f 1000 en daarboven. Men ziet dus, dat de quaestie oorlogsleening of oorlogsheffing geene vinding van 1914 is maar reeds in de wet van 1832 was vastgelegd. De toenmalige wetgever wilde niet alleen vermogens, maar ook inkomens belast en en gaf aan zijn tarief van heffing een zoo sterk geprononceerd progressief karakter, dat zelfs de uiterste linkerzijde van deze dagen zich daarmede zoude hebben kunnen vereenigen, al zoude zij vermoedelijk minder genoegen genomen hebben met heffing op inkomens van f300 en vermogens van f500. Men dient daarbij echter in aanmerking te nemen, dat bij den levensstandaard van dien tijd, met een in komen van f300 meer kon gedaan worden dan met het dubbele daarvan tegenwoordig. Het groote veischil tusschen de wet van 1832 en de voorstanders van oorlogsheffing thans is echter daarin gelegen, dat de don gratuit van toen niet bedoelde, in de plaats te komen va« de leening, maaralleen diende als dwangmaatregel voor het geval op de leening niet voldoende ingeschreven werd. In denzelfden geest als de stortingsbewij zen" bij de'tegenwoordige leeningwet dienen kunnen tot ontheffing casu quo van de ver plichting tot inschrijving op de gedwongen leening, werden bij de leening van 1832 certificaten" afgegeven om den inschrijvers te dienen bij de uitvoeringvan de verpligte geldhelfing". In de verdere uitwerking is er echter een groot verschil tusschen de stelsels van 1832 en 1914. Terwijl toch de stortingsbewijzen" van 1914 geenerlei waarde hebben, wanneer zpoals waarschijnlijk de gedwongen lee ning overbodig blijkt en in het omgekeerde geval verkoopbaar zijn, omdat zij ook voor anderen dienst kunnen doen, werd in de wet van 1832 bepaald: Wanneer de verpligte heffing, niet mogt worden ten uitvoer gelegd, zullen al de certeficaten in de maand Januarij 1833 worden ingetrokken tegen betaling van een ten honderd van de som in dezelve uitgedrukt" en verder, dat de certificaten van de deel nemers in de vrijwillige leening zullen worden aangenomen, in voldoening van de sommen tot welker opbrengst zij in die verpligte heffing gehouden zijn, zonder dat van die certificaten door anderen tot dat oogmerk zal kunnen worden gebruik ge maakt." Gedurende de maand Januari 1832 bleef de inschrijving op de vrijwillige leening opengesteld er. bleek voor een totaal bedrag van f82.115.200 te zijn ingeschreven, waar van meer dan de helft (f 47.243.500) in NoordHolland, ruim f 17H millioen inZuid-Holland, f 5 millioen in Utrecht en van f 185.100 in Drenthe tot f 2.762.100 in Friesland voor de overige provinciën. De hartader van het land heeft zich dus toen ook blijkbaar niet onbe tuigd gelaten! Ofschoon het geheele bedrag van 138 millioen niet volteekend werd, kon toch reeds den 23sten Februari 1832 aangekondigd worden, dat er genoegzaam in geld zou worden gefourneerd om in de behoeften van 1832 te voorzien, zoodat de gedwongen geldheffing niet behoefde door te gaan.'1 Ter voorziening in de uitgaven, die het gevolg kunnen zijn van den voortdurenden staat van oorlog, in het jaar 1833" werd in November 1832 een verder bedrag der 5 pCt. leening aangeboden, waarvan ruim f 87 millioen geplaatst werd, makende met het eerste deel een totaal van f 169.400.000 voor het jaar. In de daaropvolgende jaren, van 1833-1840, werden nog herhaaldelijk kleinere bedragen uitgegeven, zoodat de 5 pCts. Werkelijke rentegevende Schuld op l Januari 1841 tot f221.257.900 geklommen was. Bovendien werden in die jaren nog ca. f 100 millioen andere 5 pCts. leeningen, in den vorm van Domeinlosrenten" en Losrenten op Overzeesche bezittingen" geplaatst. Uit een en ander blijkt, dat het 5 pCt. rentetype niet vreemd is in de geschiedenis van de Nederlandsche Staatsschuld. Lang heeft het echter geen stand gehouden en nadat van Hall door zijne gedwongen*) lee ning van 1843/44 orde in den financieelen toestand gebracht had, kon reeds in 1844 de conversie van de 5 pCt. schuld in 4 pCts. ter hand genomen en met succes doorge voerd worden. Twee en veertig jaar bleef het 4 pCts. rentetype gehandhaafd, om door de conver sie van 1886 in 3l/s pCt. en tien jaar later *) De officieele naam dezer leening is Vrijwillige Leening", maar feitelijk was het eene Gedwongen leening", daar de inschrijvers verplicht waren om op een tijdstip, toen de 2Vs pCts. Werk. Schuld niet meer dan 55 pCt. gold, voor eene 3 pCts. schuld pari te betalen. IHIIMIHIIIIMMMIIII lUmilllllMIIMIIIIIMMUlllMMIMIIIHlIMIIHIIIIIIIIinilllllltlllllltllllMIIIII /IHUllllMlUMMIJnlMIH IMIMIMIM IIIIMIIIMIMrimilMIMM MIIMHIMIMMIMIHIMIIIMMIMMIMIMII Je Twentsche Bankyepeeniging B. W. BlijdeiistoiiuUk KAPITAAL: f 15.165.O52.5O RESERVEN: f 6.739.497.14 HOOFIHi %MTOOitt AMSTERDAM, Spuistraat 138/144. BlJWAMTOKBMt (voor wier Yerbintenissen De Twentsche Bankvereeniging B. W. Blijdenstein & Co., ten volle aansprakelijk is) AMSTERDAM, Prins Hendrikkade 139; LOMDEN, B. W. Blpenstein & Co . 55-56 Threadneedlestr.; ENSCSJEDE. B. W. Blpdenstein Junior; ALMELO, Ledeboer & Co. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Direct ?pv»rderbaar 3 pCt. TIen dagen opzegging 3% Een Maand vast Gemiddelde prolongatie-koers met een maximum van 4 Drie Maanden opzegging .... 3 pCt. j Van den dag der opzegging Zes Maanden . . . . 3H . af wordt V»pCt. mindei Een Jaar ,, .... 4 , } rente vergoed. Vergoeding der Depositorente. Met ingang van heden wordt de rente-vergoeding vastgesteld als volgt: Met n dag opzegging ... 3 pCt (Bedragen tot ?20.000 zijn terstond betaalbaar) Met 10 dagen opzegging . . 3J4 pCt Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving vol gens reglement. SAFE DEPOSIT-INRICHTING, geopend: op werkdagen van 8M tot 5 uur. beursvacantiedagen n 8% 4 n Loketten van ?2.50 per maand (?10. per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Amsterdam, l Nov. 1914. SAFE DEPOSIT Heerengracht 531?537, Weesperplein 2, Overtoom h/Ie Const. Huygensstr., Willemsparkweg 80, verhuurt aan bij haar geïntroduceerde personen SAFE LOKETTEN in hare Brand- en Inbraakvrije Kelders. Reglementen zijn aan bovenstaande kantoren verkrijgbaar. Te Hnnr of te Koop : Heerenhuis, JOH. VBRJttEEBSTRAAT 28, bevattende l kamers, spreekkamer, badkamer, garderobe en 3 zolderkamers, enz. Direct te aanvaarden. PEINS HENDRIKLAAN 3 en 5, dubbele Villa, bevat tende ieder 7 kamers, groote hall, badkamer, dienst bodekamers, enz. Een Vrg Bovenhuis JOH VERMEERPLEIN 14. Huur prijs f800.?per jaar, bevattende 7 kamers, badkamer, dienstbodekamer, enz. Te bevragen bij: «KB K. B. H. & H. KOOLHAAS, 4. Telefoon 7"8OO. ONDERLINGE HYPOTHEEKBANK te ARUHEJU. PANDBRIEVEN a 100 /0 / in stukken van ? 1000.?, ?500.?en ?250.?; mogen niet / worden uitgeloot, alvorens 5 jaren te hebben uitgestaan. l f\ Verkrijgbaar bij H H. Effectenhandelaren, zoomede ten ' \J kantore der Bank Velperplein 25. De Directie: Mr. A. J. BARON VAN NAQELL VAN AMPSEN en Mr. J. F. VERSTEEVEN. Standaard Hrpolhiikbank, ti Rotterdam Directie: Mr. H. H. O. Oastendflk enJhr. H. F. Schtmrbeque Boeye. De Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair verband en geeft 4Vs en \% PANDBRIEVEN uit onder contrdle van het Algemeen Administratie en Trustkantoor te Rotterdam. M. PIMENTEL, Accountant. Leeraar Boekhouden M. OHondecoeterstraat 7,Amsterdam TELKFOOH Zuid til». gevestigd te Utrecht, verstrekt credieten op billijke voor waarden. Geeft Schuldbrieven uit ren tende 41/9 pCt. in stukken van ? IOO», ?500 en ? IOO. Koers van uitgifte 98 pCt. De Directie CORNS. LOEFF. lïiWviiöil te ZWOLLE GEEFT UIT a IOO°0 met verplichte uitloting a pari. De Directie: l. J.VERWER-Mr.K.A NEDERIOF. BIJ-VERDIENSTEN Ieder, die hetzij toevallig, dan wel geregeld adressen kan opgeven van Meeren, die een REIS BUITEN EUROPA gaan ondernemen, kan rijn inko men aanmerkelijk verhoogen door ons ban adres op te geven. NIETS ANDERS WORDT VERLAN8D GEHEIMHOUDING GEWAARBORGD. Opgaven franco onder motto ,Abroad" Bureau van dit Blad. De RENTE-CASSA, Heerengracht 179, (geb.Assoc.-Cassa), AMSTERDAM. Kapitaal .... ? 1,000,000.Reserrefonds . . 1,158,718.37. Rentevergoeding toor geUeu a Deposito Met l dag opzegging (bedragen tot ?5000 direct te ontvangen) * pCt. 10 dagen opzegging . 2% Voor l maand fixe . . . 58Vs . 2 en 3 maanden fixe 3V l jaar fixe .... 3% Amsterdam, 12 Sept. 1914. StanüM19U: KAPIT, 4 flTP. 17.009.923.26 PAM?16.938.5DO J. / pandbrieven ' stukken « 0 van f 5000. f 1 000, f 500, f 1 00, f 50, a pari uitlotende Thans tegen 97 pCt. verkrijgbaar ten kan tore der bank en door alle commissionnairs in effecten. .000,000.-Reservefonds f 8.813.613. Hoofdkantoor AMSTERDAM. Agentschappen te 's-GRAVENHAGE en ROTTERDAM. Vestigingen in het Oosten: Batavia, Soerabaia, Samarang, Bandoeng, Weltevreden, Cheribon, Tegal, Pekaloxgan, Djember, Solo, Dj .kjakarla, Tjiialjap, Padang, Medan,, Tebing Tinggi (Deli), Tandjong Belei, KotaRadja, Palembang, Telok-Betong, Pontianak. Bandjermasln, Makassar, Singapore, Penang, Rangoon, Hongkong en Shanghai. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Trans ferten. Incasseeringen en Financieeringen. Schriftelgke of Telegrafische Credieten. Keiscredietbrieven. Deposito's. BekeningenConrant. Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. OPGERICHT IN 1853 AMSTERDAM OPGERICHT IN 1853 Hoofdkantoor: Keizersgracht 277. Bijkantoor: Stadhouderskade 118 Maatschappelijk Kapitaal f 5.000 000, waarvan uitgegeven f4.000.000 Reservefonds f 780.000 Extra-Reserve f 130 000 Agentschappen te Alkmaar, Arnhem, Deventer, Dordrecht, 's-Gravenhage, Groningen, Leeuwarden, Maastricht, Middelburg, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Zwolle. [ met l dag opzegging 4 pCt. 's, rente thans: j voor l maand vast 4y3 ( voor 3 maanden vast 4 Cheques van deposanten kunnen kosteloos worden betaalbaar gesteld bij alle bovengenoemde Kantoren, alwaar uitvoerig Prospectus ver krijgbaar is. De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, JANSWEQ 42. Bijkantoren: Amsterdam, Damrak 99. Rotterdam, Wijnhaven 129a. 's-Gravenhage,Qed.Burgw.38 Maastricht, Breedestraat 24. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van / 5OO en verkoopt 41/»pCt. schuldbrieven in stukken van ? 1000, ? 500. j 100 en ? 50. Rott. Hypotheekbank T. Nederl. Volteekend Maatsch. Kapitaal ? 5.000.000 Reserve ?609.920.16 Geeft geld op eerste hypotheek zon der vooruitbetaling van rente. Inlich tingen te bekomen ten kantore der Bank, Gedempte Bierhaven 25, of bij hare Agenten. De Directie: Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C.V.WIJK O/ PandO brieven Gebouw der Bank. aflosbaar a pari bij jaarüjksche uitloting in 25 jaar, in stukken van ? 100.-, ?600.- en ?1000.?, worden tegen den koers van 100 pCt. uitgegeven door de Utrechtsche Hypotheekbank, UTRECHT Tel. 241. Drift 17. Pamtóeven HYPOrHEEKBANK VOOR AMEHIKA. a 1003A pCt, Na 10 jaap opeisohbaar a pari, 's-C RAVENHAGE. ^ LEVENSVERZEKERING ? BANK AMSTERDAM " Diredeureiv M* N.C.M.SMITS «« OUEN. - J.LJ.BONNIr\E. Adj-Dir D AAEUELT& der K.V. DE CREDIET-HYPOTHEEKBANK te 's-Gravenhage (Noordeinde 43) zijn verzekerd voor rente en aflossing door de assurantie maatschappij .Nederlandsclie Uoyd te Amsterdam. ar a OO /0 De Directie: G. J. VAN INQEN. Mr. H. VAILLANT. EEN AM IJ W A N T BOEK BARBAROSSERIE, Een bundel met de beste tooneelkritieken van dezen humorist-satiricus. i Ingenaaid ?0.90 Gebonden ? 1.25 ! Omslag en band van LOUIS RAEMAEKERS. - Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, A'dam.