DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 24 Jan. '15. No. 1961 te gaan, hoe de bedragen aan het onderhoud der monumenten besteed, allengs zijn toe genomen. In 1875 was in het geheel voor reparaties nog geen halve ton toegestaan en thans is dit cpfer reeds tot twee ton aan gegroeid. Zij die van deze aangelegenheid op de hoogte zijn, weten hoeveel strijd het indertijd jaren achtereen aan den referendaris van afdeeling K. W., Jhr. Mr. Victor de Stuers heeft gekost, om die cijfers in de hoogte te brengen en hoe ook de ministers van Binnenlandsche Zaken steeds moeite hadden van de Kamers verhooging der pos ten gedaan te krijgen. Tegenwoordig daar entegen is het zoover gekomen, dat de ministers menigmaal met het oog op den toestand van 's lands financiën moeite hebben om aan de aanvragen uit de Kamer gedaan om verhooging der subsidies, perk te stellen. Noemden wij zooeven den naam van Victor de Stuers, eerlijkheidsgevoel gebiedt ons hier ook te noemen den naam van den tegenwoordigen chef van afdeeling K. W., den administrateur J. A. Roger Immers, waar het cijfer voor de restauraties uitgetrokken tot het jaar 1901 (het jaar, waarin de heer Roger als chef der afdeeling optrad) nog geen f 89000 bedroeg, is dit thans zeker niet het minst door diens invloed tot twee ton . aangegroeid Ten slotte de bezuiniging op het artikel Uitgaven en Subsidiën voor ondernemingen van wetenschap en kunst". Hier is wel zeer belangrijk besnoeid; zooals wij reeds op merkten f 71,705. Over het algemeen moeten wij erkennen, dat het te betreuren is, dat hier, waar het zooveel nuttige ondernemingen geldt, zooveel is bezuinigd. Maar al betreuren wij het, daarom keuren wij het nog niet af. Dat de stipendia voor zoölogie en botanie, toelagen aan geleerden, die de laboratoria op den Col d'Olén bezoeken met f 6550 is verminderd en de subsidiën voor muziek studie, voor de leerlingen «aan de Rijksnormaalschool, school voor teekenonderwijzers, Rijcsacademie van Beeldende Kunsten en Rijksschool voor Kunstnijverheid (f 8100) zijn geschrapt, zal ieder in deze tijden be grijpelijk vinden. Het landsbelang wordt er niet door geschaad, indien dus gedurende een jaar voor deze doeleinden geen rijkssteun wordt verleend. Dat de subsidiën aan de Vereeniging tot Veredeling van het Ambacht f 6000 en aan het Algem. Nederl. Verbond tot de helft zijn teruggebracht, is ongetwijfeld jammer, maar ook deze vereenigingen zullen zich dan maar in het volgend jaar in hunne uitgaven wat moeten beperken, terwijl het alleszins verklaarbaar is, dat de subsidiën aan de Association Internationale des Botanlstes (f 1000), aan de Nederlandsche Af deeling van de Nederlandsen-Belgische Vereeniging der Vrienden van de medaille als kunstwerk" (f 100), aan de Vereeniging Arentsburgh" (f 2000) en aan de Commission internationale de l'enseignement mathématique" (f 400) van de begrooting zijn afgevoerd Waar zooveel noodzake lijker belangen steun vereischen, moeten deze uitgaven achterwege blijven. Even eens is het tébegrijpen, dat de Minister zijn nieuwe wijze van subsidieering der Open bare Leeszalen, door hem bij de Memorie van Toelichting aangekondigd, niet laat doorgaan en den Minister komt hier zelfs een hartelijk woord van dank toe namens de tot dusver gesubsidieerde Leeszalen, dat Z.E. niet gelijk bij andere Vereenigingen, het bestaand subsidie heeft gehalveerd, maar het op het cijfer van 1914 heeft gelaten. Eindelijk zijn vervallen alle nieuw aan gevraagde subsidiën n.l. Vereeniging Rembrandthuis" (f 1000),Vereeniging voor NoordNederland's Muziekgeschiedenis (f 500), Het Nederlandsch Openlucht-museum (f 2000), Nederlandsche Orkesten (f 20.000), Maat schappij tot Bevordering der Toonkunst (f 2500), 3e Internationaal Ontleedkundig Congres (f 3000) en het Nederlandsch Ecpnomisch-Historisch Archief (1750), terwijl de reservepost op het artikel van f 2130 met f 1000 is verminderd. Het sprak van zelf, dat het subsidie voor het Ontleedkundig Congres is vervallen, dit zal toch zeker niet doorgaan. Wat de andere schrappingen betreft, zijn wij er van over tuigd, dat de minister het evenzeer heeft betreurd dat de finantieele toestand het niet mogelijk heeft gemaakt deze posten te hand haven, maar wij meenen dat de minister in de gegeven omstandigheden niet anders heeft kunnen -handelen. Wij erkennen, dat het hier zeer nuttige aangelegenheden betrof en wel in het bijzonder de in uitzicht gestelde subsidiën aan de Nederlandsche Orkesten en het Nederlandsch Openlucht museum. Zeer zeker zouden door deze .sub sidiën velen zijn gebaat, wat de orkesten aangaat, tal van personen, die van de tegen woordige tijdsomstandigheden groot nadeel ondervinden en eveneens werklieden, als men aan het Openluchtmuseum denkt. Maar toch mocht de minister, naar het ons voor komt, niet uitsluitend op deze overwegingen letten, maar heeft zich moeten afvragen, of er een te groot landsbelang door werd ge schaad, indien met het verleenen van deze subsidiën nog een jaar werd gewacht. Hoe de minister van den anderen kant wel alles zorgvuldig heeft nagegaan en niet elke verhooging heeft geschrapt, kan uit het volgende blijken, waarop onze aandacht werd gevestigd. Bij de begrooting was aangevraagd een verhoogd krediet van f 2000 voor de Com missie voor 'sRijks geschiedkundige Publicatiën. Het was nl. gebleken, dat het krediet aan de Commissie verleend te gering was. Hiervan was o. a. het gevolg, dat de Com missie niet in staat was om de werken, welke door de losse medewerkers voor den druk gereed gemaakt waren, te doen drukken. Dit feit, waarop in de jaarverslagen der Commissie, meermalen met nadruk was ge wezen, gaf aanleiding tot ongewenschte toe standen, zoodat de vrees bestond, dat de ijver dier losse medewerkers langzamerhand zoude verflauwen. De hier bedoelde verhooging is door den Minister gehandhaafd, waardoor niet alleen in het belang der medewerkers, uitgevers en drukkers is gehandeld, maar ook in dat van de Commissie zelve en haar nuttige werkzaamheden. Resumeerende komen wij dan tot de con clusie, dat voor misnoegen over het beleid van den Minister te dezer zake, hetwelk reeds eenigermate bleek uit het voorloopig verslag der Tweede Kamer, niet de minste reden bestaai. Dat, zooals in het verslag werd opgemerkt, met het brengen van offers met overleg diende te worden gehandeld, is juist, maar zopals wij aantoonden, is door Z.E. wel degelijk met overleg gehandeld. Evenmin is er grond voor de klacht, die wij in de laatste weken menigmaal van particuliere zijde vernamen, dat natuurlijk Kunsten en Wetenschappen weder de dupe moesten worden, en dat Kunst is geen regeeringszaak" (het foutief geïnterpreteerde adagium van Thorbecke) nog steeds de lijf spreuk in sommige regeeringskringen schijnt te zijn. Wij houden ons er van overtuigd, dat Minister Cort van der Linden, zoodra de toestand van 's Rijks financiën het weer mogelijk zal maken, op dezelfde onbekrom pen wijze als Z.Ex. dit op de aanvankelijke ontwerp-begrooting deed, de gelden voor de Afdeeling Kunsten en Wetenschappen benoodigd zeker weder op het oude cijfer zal terugbrengen en zoo noodig zal verhoogen. X. Y. Lied von der Erde Te oordeelen naar de uitbundige vreugde betuigingen na de beide uitvoeringen van Mahlers werk, hebben wij in onze stad een aanzienlijke Mahler-gemeente, waarmede wij ons kunnen gelukwenschen, als alle teekenen niet bedriegen en al die geest drift werkelijk geboren is uit bewonde ring voor den meestei zelf. Er zijn nog onverschilligen genoeg, dat is zeker l Som migen gaven blijk door tijdens de uitvoe ring weg te gaan; anderen bleven zitten, maar zonder belangstelling, vonden het lang en vervelend. De laatsten echter zijn beter dan de eersten: zij verwarren de stemming niet en hebben den schijn van aandacht. Maar toch neemt het begrijpen van Mahler toe, tenminste als van hem niet zuiver in strumentaal werk wordt uitgevoerd en men aan den tekst een houvast" heeft. Ver der geloof ik dat voor een groot deel het enthoesiasme werd verwekt door de superieure vertolking van het orkest en de altsoliste mevrouw Charles Cahier. De mu ziek op zichzelf is immers niet verschillend van Mahlers andere werken en waarom juicht men hier, terwijl de 7e sinfonie betrekkelijk weinig weerklank vindt? Het lied van de oude aarde met haar materiëele genietingen die den sterfelijken mensch met macht aan zich vermogen te binden, het lied der jeugd, het ontwakende leven, de ontluikende schoonheid, zoowel ais de klacht van aardsche zwaarmoedigheid,?al die stemmingen heeft Mahler op de schoonste wijze weten te verklanken. Het beste heeft hij volgens mij gegeven in den laatsten der 6 zangen waar de mensch na het geheele leven in zijn werkelijkheid en vaak duistere helderheid te hebben ge leefd tot volstrekte rust gaat komen, evenals de natuur in den nacht naden regelmatigen dagelijkschen terugkeer der dingen. De aarde blijft leven, altijd weer nieuw en frisch, de mensch wil daar eindigen en verwacht een anderen toestand, die geheel van het wereldsche verloop zal verschillen. Naturen als Mahler kan de gedachte aan de eeuwige gelijkheid, de voorstelling van een voort durende vernieuwing derzelfde eeuwenoude processen niet bevredigen. Zij vermoeden en voelen bijna werkelijk en andere sfeer, vrij van tegenstrijdigheden, waarin kamp en weerstand beide zijn versmolten. Deze kinderlijke, naïef blijde kontemplatie, die algeheele overgave, de bevrijding van eigen vlammenden innerlijken strijd weet de meester op onvergelijkelijke wijze in tonen te brengen. Dat geheele laatste deel met zijn droef en eerst moeilijk voortschrijdend begin, waarin door allerlei verloopende figuurtjes het weg gaan van het licht, het verdwijnen der warmte wordt geschilderd, hoe eenvoudig en hoe grootsch is dat! In de vrij gedeclameerde maten, die in de partituur met fijn voorgevoel voor mogelijke overdrijving door uitvoer ders ohne Ausdruck" zijn aangeteekend geeft de fluit met onwerkelijk aandoende tonen de bereikte rust weer; slechts kleine deiningen en ongestilde inwendige gevoels bewegingen laat zij nog hooren. De wegdoezeling der rigoureuse maatindeeling vol tooit hier verder de vondst van Mahler. Ik moet zeggen dat de heer Willeke die ge deelten met uitstekend begrip heeft voor gedragen. Dan de melodie in de 2e temagroep door hobo en fluit met vervaagde rhythmische figuren van klarinet en harp (ongekende unisono-combinatie) gespeeld. Zij is een der mooiste van den meester en geeft in haar onschuldigen eenvoud de komende kalmte, die echter nog niet volmaakt is. En het geweldige middendeel met in muzi kaal technisch opzicht meesterlijke contrapuntiek Zoo zou ik den geheelen zesden zang kunnen nagaan. Ik wil alleen nog vermeldende prachtige groep van tema's, die de afsluiting vormt en bij het eerste optreden nog even gepas sioneerd is, doch dan zijn opwinding ver liest en verloopt in een hoopvol visionaire stemming. (Men roepe zich de aan serafijnsche instrumenten herinnerende mando line tonen voor den geest.) Ik zal andere deelen nu niet bespreken; de plaatsruimte ontbreekt. Misschien kom ik er later op terug, zij zouden eene afzon derlijke studie waard zijn. Ik deed door de keuze van het zesde, dat bijzonderen indruk maakt, slechts een greep. De uitvoering was zooals ik reeds zeide meer dan voortreffelijk. In de eerste plaats het orkest onder de geheel beheerschte en gezaghebbende leiding van Mengelberg. Dan de altsoliste, die een zeldzaam groot begrip van het werk en souvereine macht van stem en uitdrukking aan den dag legde. De tenoorsolist kon mij niet zoo voldoen, hoewel hij bij de 2e auditie enkele gedeel ten, vooral het eerste beter uitvoerde; dit kan echter ook toeval zijn geweest. Er is misschien geen stem die tegen die groote orkestrale massa is opgewassen. Mocht dit op den duur blijken, dan zou er m. i. geen bezwaar bestaan de tenoor partij door meer solo-zangers te laten zingen. SEM DRESDEN O 9 - APEMZEEP. Maakt de koekepan als een spiegel. Zal uw vaatwerk en kachelzink doen glinsteren. SUjpt de messen zonder kras sen blank en scherp. DE BEGRAFENIS-ONDERNEMING J. D. STRUIJS & Zn. Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. Vriend, kom bij ons eten!" Goed: op n voorwaarde! Je moet zorgen, dat je een flacon WED. JOHN GAY S PICCALILLISAUS op tafel hebt. Deze saus kruidt alle spijzen en sedert ik ze gebruik, wil ik ze eiken dag hebben. Je kunt ze bestellen bij je leverancier. Mocht deze ze niet verkoopen (maar hij verkoopt ze!) schrijf dan naar de N.V. DE HOUTTUINEN" AMSTERDAM. Hygiënisch Gebreide : Onderkleeding. : OHZE weefsels zfln sterk, poreus en elastisch. ONZE modellen zfin solide afgewerkt en practisch. Modellen voor Dames, Heeren, Kinderen. Luier mand in zuiver wol (Jaeger en wit), katoen Lahmann en fll d'ecosse. Zichtzendingen worden op aanvrage door geheel Nederland gezonden. Zwolle. Geoan Huiden. 71AISON DE BL1NC. KALÏERSTRAAT 128. Tel. <3277 Noord l 4194 Noord. VOORTZETTING Extra Lage Prijzen. r Eénig adres: JACOBSON & MANUS, v/h E. VAN EMBDEN. Kalverstraat128. KOMSKLIJKE LUXE i TTT H V i TQ^B AMSTERDAM, BROODBAKKERIJ lAUL U, HAiDllil, ROTTERDAM, levert BROOD bereid uit de BESTE GRONDSTOFFEN. RENAULT Automobielen. Importenrs voor Nederland: GRUMD a C°. M AL l EBA AH 71 UTRECHT. | Telefoon Interc.' No. 1886. ?M andere dubbel fijne BIJ m. P. PO&LEM «fe KOON, Rotterdaia Keunen's Turnartikelen en Schoolmeubel&i HOLLANDSCH fabrikaat. Amsterdam. Dir.: J H. Keunen - W. G. Hasper. NATUURLIJK Ff. SPRUDEISALZ SALZ is datalleen echte Karlsbader Voor Namaak en vervalsching wordt gewaarschuwd^ BEGKAFBN1S V EUEENWlN TB AMSTERDAM . SAX. J r. P. C. HOOFTSTRAAT 38. T9lof. Zuid W | LEUKODONT Tandmiddelen hebt pij beslat noodig voor het I onderhoud van mond en tanden. | Yankee Notions lick creation. We are sole Agents for 200 American Manufacturers, We can supply anything and everything American made, Which is the best in tne World, Wholesale only, AMKRICAN IMFORTING Co., 197 Keizersgracht, Amsterdam. STEUNZOLEN (systeem Prof. HOFFA) met opstaanden buitenrand, die de ronding van den hiel omvat, herstellen den platvoet. J. A. M A SS ING, O. Z. Voorburgwal 334, Amsterdam, tegenover het Binnen-Gasthuis. Alle benoodigdheden Solide Billijk. CX2 S. BLAZER Mzn. Solo-Bassist Concertgeb. Orkest. Amst. Ceintuurbaan 141. - Tel. Z. 1417. STOQM-WASSCHERIJ DE PELIKAAN" - GOUDA CHEMISCHE WASSCHERIJ TEL: 196 en 253 INT. EN VERVERIJ met mouwen. Adriaan Schakel, HEILIGEWEG II-I7, AMSTERDAM. DB AMSTEBD1MMEB kost si. ? 1.68 p. kwartaal DRINKT Haantjes Kristal Haantjes Kristal is eene geheel nieuwe diersoort, gebrouwen door de Stoombierbrouwerij 't HAANTJE" te Amsterdam, volgens een door haar uitgevonden, alleen aan haar bekende brouwmethode. HAANTJES KRISTAL overtreft elk ander binnenen buitenlandsch bier. VRAAGT PROSPECTUS. ZOMER- EN CBONJÉSTBAAT 10 ARNHEffl. Wed. 8. K l JP. Internationale Transport-Maatschappij voorheen VAN DER KOOP & Co. AMSTERDAM. Directeur: JACS VAN DER HOOP M.Pzn. Verhuizingen. - Bewaring van Inboedels. Expeditie. Agentschap der Nederl. Stoomboot-Reederij. Dagelijksche sneldienst naar en van den Rijn. DE BONT & LEYTEN'S BORSTPLAAT is DE R EST E.