Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
14 Febr. '15. No. 1964
teeringen blijkbaar met ? 21.700,000 toege
nomen. Voeg daarbij de vermeerdering in
de beleeningen met circa ?65 millioen, dan
volgt daaruit, dat voor de storting op de
leening tot een bedrag van ruim /86 mil
lioen van de middelen der bank moest ge
bruik gemaakt worden. Dit wil niet bepaald
zeggen, dat een zoodanig bedrag aan nieuwe
schuldbekentenissen bij de Bank beleend is.
Niet onwaarschijnlijk zijn, afgescheiden van
de schuldbekentenissen, door zeer groote
inschrijvers direct bij de Bank beleend, ook
aanzienlijke bedragen aan de
Rijkspostspaarbank en diverse crediet-instellingen
onttrokken, waartegen wissels en fondsen
bij de Batik geherdisconteerd en herbeleend
moesten worden. Uit de vergelijking van de
bankstaten der twee laatste weken kan dus
afgeleid worden, dat meer dan de helft van
het in de week van l tot 6 Februari op de
leening gestorte bedrag direct of indirect
verkregen is door van de credietraiddelen
der Bank gebruik te maken.
Ondanks de aanzienlijke vermindering der
vlottende verbintenissen der schatkist, is dus
het aanvankelijke resultaat der storting voor
de Nederlandsche Bank, dat hare positie nog
iets achteruitgegaan en het beschikbaar
metaalsaldovan ? 134.848.500 tot /'128.212.800
teruggeloopen is.
De volgende weekstaat zal daarin eene
verdere aanzienlijke wijziging en vermoede
lijke verbetering aantoonen, daar eenerzijds
het opereerend kapitaal met de op 6 Februari
nog bij de Bank aanwezige ruim ? 45 millioen
schatkistpromessen zal afnemen, anderzijds
het rekening-courant saldo van het Rijk zal
afnemen, terwijl bovendien reeds nu bekend
is, dat wederom een groot bedrag
buitenlandsch goud bij de Bank verwacht kan
worden.
Het bovenstaande was reeds persklaar,
toen de volgende blijkbaar officieuse
raededeeling in de dagbladen verscheen:
Op de groote Staatsleening is thans in
eersten termijn totaal rond ?255 millioen
of 93 pCt. gestort. Hierin is begrepen een
bedrag van j 44,200,000, dat beleend is ge
worden. De Nederlandsche Bank heeft hierin
ongeveer ? 41 millioen uit eigen middelen
bijgedragen, f 50 millioen is gestort door
inruiling van schatkistpapier."
Begrijp ik deze mededeeling wel, dan moet
nog ? 20 millioen op de leening betaald
worden, hetgeen zoude beteekehen, dat
? aangezien bij storting in termijnen bij de
eerste storting 40 pCt. moest voldaan wor
den van het geheele bedrag der leening
ruim ? 241 millioen dadelijk volgestort is
en voor ? 33 1/3 millioen van de storting
in termijnen is gebruik gemaakt. Dat slechts
? 41 millioen bij de Bank beleend is ge
worden, schijnt in tegenspraak met de hier
boven uit den Bankstaat getrokken
conclusiën. Daaromtrent dient echter opgemerkt
te worden, dat in het officieuse bericht geen
rekening kan gehouden worden met de in
direct, door herdisconteering en herbeleening
van andere waarden, aan de Bank onttrokken
bedragen.
j. D. SANTILHANO
Ingekomen Boekwerken
Scientia (Rivista di scienza). Nicola
Zanichelli, Bologna.
Dr. J. P. LOTSY, De bestaande Vrede en
Prof. van Vollenhoven's denkbeeld tot instel
ling eener internationale Politiemacht. Martinus
Nijhoff, Den Haag.
Synthese, onder redactie van prof. dr. PH.
KOHNSTA MM en dr. A. J. DE SOPPER, III. Oorlog,
door dr. A. J. DE SOPPER. Erven F. Bohn,
Haarlem.
A. J. C. KREMER, Positieve Wijsbegeerte.
De wijsbegeerte van het oogenblik.
Conclusiën en definities. G. J. Thieme, Arnhem.
HENRI VAN DIJKE, De wil mijns vader. Uit
het Engelsch, door A. M., Weekblad Eenheid."
Den Gulden
IWncAre/.MaandschriftvoorBoekenvrienden in Groot-Nederland.
Hollandiadrukkerij.
Charivarius van de Groene, Ruize-rijmen.
Van Holkema en Warendorf, Amsterdam.
Vitruvius' Tien boeken over bouwkunst,
vertaald en toegelicht door J. H. A. MIALARET.
F. Schmitz, Maastricht.
De nieuwe Taalgids, onder redactie van
J. KOOPMANS en dr. C. G. N. DE VOOYS.
J. B. Wolters, Groningen.
Dr. J. C. VAN DILLEN, Het Economisch
karakter der middeleeuwsche stad I. De
theorie der gesloten stad-huishouding. A. H.
Kruyt, Amsterdam.
De beteekenis der Olympische Spelen
in verband met de lichamelijke
opvoeding van het volk
Maar al te dikwijls hoort men de meening
verkondigen, dat het slechte figuur, dat
Nederland tot nog toe gemaakt heeft op de
Olympische Spelen, het bewijs levert voor
het feit, dat de lichamelijke opvoeding in
ons land in zeer slechten toestand verkeert.
Hoewel de zeer onvoldoende regeling der
lichamelijke opvoeding van ons Volk wel
door niemand zal worden ontkend, zoo wil
het ons toch voorkomen, dat deze
redeneering in hare algemeenheid niet zondermeer
mag worden aanvaard.
Immers, men kan zich zeer goed voor
stellen, dat in een land de lichamelijke op
voeding van het Volk op zeer voldoende
wijze is georganiseerd, dat elk individu
daarbij wordt bereikt en den een of anderen
vorm van gymnastiek, sport of athletiek
beoefent, terwijl men toch niet beschikt over
een groot aantal individuen, die door bij
zondere combinatiën van physieke eigen
schappen in staat worden gesteld, in een
speciale tak van sport of athletiek
recordprestaties te vertoonen.
Slechts eene algemeen doorgevoerde
beoefening van de verschillende
lichaamsoefeningen, door het geheele Volk, is
uit een hygiënisch, economisch en militair
oogpunt voor den Staat van belang; een
.opfokken" van enkele specialiteiten, die op
de Olympische Spelen wellicht een eersten
prijs kunnen behalen, mag niet in de be
doeling der Regeering liggen bij de regeling
der lichamelijke opvoeding. Het Nederlandsch
Olympisch Comitéheeft dit dan ook vol
komen begrepen en geheel in tegenstelling
met de soms nog gehoorde bewering, dat
ons N.O.C, zich hoofdzakelijk ten doel zou
stellen, de succesvolle deelname van Neder
land aan de toekomstige Olympische Spelen
te bevorderen, door het opfokken" van
enkele specialisten een misvatting, die
J. H. SPEENHOFF
12Vs jaar dichter-zanger, teekenaar.
Voor De Amsterdammer'
geteekend door Wijbo Meijer
SER~Ë~NADE
den heer J. H. Speenhoff, dichter-zanger
te Rotterdam, gebracht ter gelegenheid
van zijn jubelfeest, op heden,
13 Februari 1915
De heer J. H.Speenhqff, een Imperator-Triumphato
gelijk, staat aan de zijde van zijne Césarina op het
balkon van zijn kasteel aan de Kruiskade te Rotterdam
en neemt de ovaties van huldigende stoeten en
beroemde landgenooten in ontvangst
Gemengd Koor:
Lang zal-ie leven! Lang zal-ie leven!!
Lang zal-ie leven in de gloria!!! l
In de gloria! (bis)
*
Zeer gemengd Koor:
Vaarwel Marie, ik moet je gaan verlaten,
Ik heb geteekend bij die zeesoldaten,
't Is negen uur, je vader leit in bed
En in mijn handen heb ik jouw portret.
Maar potverdrie, ik laat me zoo niet villen,
Wanneer die blouwe kerels rouzen willen.
Ik ben al oud, dat maakt me zoo kapot
't Is toch zoo hard dat ik je missen mot.
Koor van Emmesse Meiden
Meides, kom nou, zing nou mee,
Speenhoff heit z'n jubilee
Kom nou, Mietje, Grietje, Kaatje, Naatje,
[Trijntje,
Zing ter eere van den vent
Die de leukste moppies kent
't Lied van 't kietelende-kietel-kapiteintje!
(da capo ad inflnito)
Koor van Kleine Kleuters
Kleine kleuters blond en blij
Staan hier voor je in de rij,
Handjes klappen,
Voetjes trappen,
Kleine kleuters zingen: Jij
Ben nog net zoo'n kind als wij!
Koor van Café-concert-directeuren
Speenhoff, we zingen
Met alle respekt:
Jij bent een nummer
Dat altijd weer trekt.
wellicht grootendeels door den naam Neder
landsch Olympisch Comitékan worden ver
klaard kan dan ook worden gezegd, dat
het integendeel in de bedoeling ligt van
het N.O.C., de beoefening van sport en
athletiek zoo algemeen mogelijk te maken.
En wanneer tengevolge daarvan, enkele
athleten zullen worden gevonden, die door
een bijzonderen aanleg in staat worden ge
steld tot Olympische" verrichtingen, dan
zal zulks louter >ls een toevallige, zij het
dan ook zeer welkome, bate worden
beschouwd.
De onlangs door toedoen van het N.O.C.
plaats gehad hebbende oprichting van eene
Vereeniging voor Lichamelijke Opvoeding
in de provincie Friesland, levert hiervoor
het beste bewijs.
Het valt intusschen niet te ontkennen, dat
in een land, waar gymnastiek, sport en
athletiek op ruimen schaal en systematisch
worden beoefend, een grooter aantal, tot
hooge sportieve verrichtingen in staat zijnde
personen zullen worden gevonden dan in
een land, waar de lichamelijke opvoeding
als stiefkind wordt behandeld. Zweden geeft
ons het bewijs, dat eene degelijke regeling
der lichamelijke opvoeding een land met
gering bevolkingscijfer (Zweden's bevolking
is, globaal gesproken, even sterk als die.van
Nederland) in staat kan stellen tot het uit
brengen van een groot aantal schitterende
athleten. En het buitengewone succes der
Zweden op de laatste Olympische Spelen
te Stockholm is dan ook juist daarom van
zooveel belang, omdat dit het gevolg was,
niet van een speciaal africhten van enkele,
van nature op enkele punten zeer begaafde
men zou haast zeggen meer-dan-normale
personen voor enkele speciale verrichtingen,
terwijl de overige, physiek normale of min
der-dan-normale individuen aan hun lot
worden overgelaten, maar wél van eene
stelselmatige, het geheele Volk bereikende
lichamelijke opvoeding. Het spreekt van
zelf, dat zij, die Zweden op de O. S. hebben
GRATIS en FRANCO ontvangt U het fraaie en nuttige
KAIZEHA DURYEA
KOOKBOEKJE
bjj inzending van onderstaande BON (als drukwerk l cent postzegel) of op aanvraag per
briefkaart aan de
CORN PEODUCTS Co.
Amsterdam.
BON
(Naam en adres vooral duidelijk invallen.)
NAAM:
WOONPLAATS:
STEAAT:
111 " """' "<>" ""m IIIIIMMMI minimi iiiimiHiiimii iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiini
Mannenkoor: (De Rotterdamsche Schutterij
in ruste)
Daar komt de schutterij
Met trommels en trompetten,
Onsterfelijk gemaakt
Door Speenhoff's koeppeletten.
Daar komt de generaal
Heldhaftig aangesprongen,
Door Speenhoff wijdvermaard
In 't heele land bezongen:
(Refrein)
Daar komen de Schutters,
Ze loopen zich lam,
De mannetjesputters
Van Rotterdam!
enz. enz.
*
Tenor-solo: (de heer Jac. Urlus)
Als Wagner-zanger heb ik
Misschien iets op je voor
Maar toch, m'n waarde Speenhoff
Jij wint 't als forf'-tenor!
Bas-solo: (de heer George W. van Biene)
Waarom werd Speenhoff
Zoo'n genie?
Hij debuteerde in
Tivoli!
*
Bariton-solo (de heer Faveur, impusaris)
Speenhoff l
Geen sof!!
*
Choros: Caballeros en Sigonritas di Spanjos)
Caballeros, Signoritas, Grandos
Hidalgoos del Plaza Calandos
Zij hebben geen;, woorden van loffia
Genoeg voor Maestro Speenhoffia!
Poëetator par gratia de dios
Muzikantos stampvol melodios
Zing tot roem en vermaak en genottia
Van de binnen- en de buitenrottia
(Solo: Jkhr. van Riemsdijk)
Si non e vere de mea culpa,
Olie! Sylvia de bene Silombra!
Potverprodomo bene trovate !!
Speenhoff, wil toch het dichten niet late!
*
Chaos: (Allemalos)
Pingelingping, tokkelt de guitarros
En rinkebomt de tambourinos
En blaast forte ds occarina
Voor Speenhoff en zijn Césarina!
*
Stem uit de wolken: (Speenhoffs Muze).
Koos, je bent mijn liefste jongen,
'k Heb naast jou niet n poëet
Die met weinig simp'le woorden
Zoo veel moois te zeggen weet!
LABASKY
vertegenwoordigd, met het oog daarop eene
speciale training hebben doorloopen. Maar
het beschikbaar zijn van een voldoend aan
tal goede athleten was hier een natuurlijk
gevolg van de degelijke regeling der licha
melijke opvoeding, waardoor het geheele
Volk wordt bereikt; juist door die algemeene
beoefening van gymnastiek, aangevuld door
sport en athletiek konden zij, die bijzonde
ren aanleg hadden, worden ontdekt en tot
ontwikkeling komen.
Eene vergelijking met de omstandigheden,
welke in dit opzicht in Amerika worden
aangetroffen, zal een belangrijk verschil aan
den dag brengen. Het groote succes der
Amerikaansche athleten in de moderne
Olympische Spelen heeft bij velen de mee
ning doen ontstaan, dat in dit land de
toestanden niet alleen 'uit een sportief oog
punt, maar ook uit een oogpunt van volks
opvoeding, het ideale zeer nabij komen. Bij
nadere beschouwing blijkt de toestand ech
ter nog verre van volmaakt. Het
wedstrijdwezen beheerscht hier de beoefening van
athletiek en sport en het kan dan ook niet
bevreemden, dat Amerika op wereldwed
strijden steeds met zooveel succes wordt
vertegenwoordigd.
Dit groote succes wordt in de eerste plaats
daardoor verklaard, dat de verschillende
vormen van lichaamsoefening in zeer ruimen
kring worden beoefend. Niet alleen wordt
tegenwoordig op bijna alle Universiteiten
en scholen verplicht gymnastiek onderwijs
gegeven (al is die gymnastiek dan als
zoodanig ook van zeer minderwaardige
qualiteit), doch daarnaast moeten ook de
Y. M. C. A.'s en Turnvereine" worden be
schouwd als machtige lichamen, welke zich
met lichaamsoefeningen bezighouden.
De Universiteiten vormen wel het brand
punt der athletiek- en sportbeoefening; het
s vooral uit den studentenwereld, dat de
vertegenwoordigers van Amerika bij de O. S.
worden gerecruteerd. Voor elk
derverschilende takken van sport en voor de athletiek
It is a long way. . .
Ik ben m'n long kwijt,
Ik heb de tering!"
'k Ben al lang wee van Sipperarie !
Aldus de straatlezing" van Engelands
meest populaire deun, welke we luidkeels
door Amsterdams straten hebben hooren
galmen.
Onze Puzzles
Uit een briefkaart of een stukje wit carton
snijde men 16 even groote vierkantjes, waar
van 4 rood worden gekleurd, 4 blauw, 4
groen en 4 geel. (Desgewenscht kan men
het woord: rood" enz. op de vierkantjes
schrijven). Vervolgens schrijft men op het
eerste roode vierkantje het cijfer l, op het
tweede roode vierkantje het cijfer 2, op het
derde 3 en op 't vierde 4. Evenzoo worden
de 4 blauwe vierkantjes voorzien van de
cijfers l, 2, 3 en 4, en ten slotte ook de
gele en de groene van die cijfers voorzien.
Van die 16 vierkantjes kan men op allerlei
wijzen n groot vierkant vormen, waarvan
wij n ter illustratie in teekening zullen
brengen.
Rood
1
Geel
1
Groen
1
Blauw
1
Rood
2
Geel
2
Groen
2
Blauw
2
Rood
3
Geel
3
Groen
O
Rood
4
Geel
4
Groen
4
Blauw Blauw
3
4
D
B
Men ziet nu dat op de horizontale rijen
wel telkens 4 verschillende cijfers voorkomen,
maar niet vier verschillende kleuren. Op
de verticale rijen komen wel 4 verschillende
kleuren voor op elke rij, maar niet 4 ver
schillende cijfers. Op de twee
hoofddiagpnalen AB en CD komen zoowel 4 verschil
lende kleuren als 4 verschillende cijfers voor.
De opgave is nu de volgende: De 16vier
kantjes zoodanig te schikken, dat op elk der
horizontale rijen, op elk der verticale rijen
en op de beide hoofddiagonalen, (in het
geheel dus op 10 rijen) tegelijkertijd n 4
verschillende kleuren n 4 verschillende cijfers
voorkomen.
Zijn er meer oplossingen?
Oplossingen onder letter A. B. aan de
beschikken de Universiteiten over speciale
coaches", gewoonlijk personen zonder
wetenschappelijke opleiding, doch met eene
groote practische ervaring; zij hebben ge
woonlijk zelf in de tak van sport, waarin
zij als trainer optreden, tot de allerbesten
behoord. De reusachtige tractementen, welke
door de bekende Universiteiten als Harvard,
Cornell, Yale, enz. aan hunne coaches"
worden betaald (bedragen van meer dan
$ 10,000.?per seizoen voor football- of
baseball-coaches zijn geen uitzondering)
geven een sterk bewijs van de waarde, welke
er door de studenten aan gehecht wordt,
hunne voetbal- of athletiek reputatie op te
houden. Deze coaches worden gewoonlijk
door het studenten-corps of door de betrok
ken studenten-vereenigingen zelf geënga
geerd en betaald.
Daarnaast is de lichamelijke opvoeding
officieel door de Faculteit der Hooge scholen
georganiseerd en vormen een of meerdere
vormen van lichaamsoefening (vooral gym
nastiek en zwemmen) een verplicht gedeelte
van het les-programma; wanneer in dit op
zicht aan zekere conditiën niet wordt vol
daan, krijgen de studenten, ook al zijn zij
overigens voor hunne overgangs- of eind
examens geslaagd, hunne diploma's niet. De
regeling en de leiding van deze officieel
georganiseerde lichaamsoefening berust bij
een Physical Department" aan het hoofd
waarvan de Professor of Physical
Education and Hygiëne" staat, welke bijna steeds
een medisch dokter, tevens specialiteit in
lichamelijke opvoeding is; deze wordt bij
gestaan door eenige assistants", welke
dikwijls zelf eveneens medisch dokter zijn.
Op alle scholen, zoowel de
Grammarschools" als de Highschools" (respectieve
lijk overeenkomende met onze lagere scho
len en Hoogere Burger scholen en Gymna
sia) wordt behalve aan gymnastiek, ook
aan 'athletiek en sport gedaan. De meeste
scholen beschikken eveneens over vertegen
woordigende teams", welke tegen die van
redactie van ons blad. Zooals men weet
stellen wij als prijs een roman of een kinder
boek (naar keuze) -beschikbaar.
Onze Prijsvraag
Onze prijsvraag, aan welke eischen de
nieuwe burgemeester van Nederlands hoofd
stad moet beantwoorden, heeft heel wat
pennen in beweging gebracht. Er liggen
eenige stapels brieven met antwoorden
voor ons en de keus van het beste ant
woord lijkt ons lang niet gemakkelijk.
We mogen op de beslissing daaromtrent
niet vooruitloopen, doch de o.i. belangwek
kendste antwoorden laten we hier, overeen
komstig onze belofte, volgen.
L. J. M. A l h i e r geeft ons de volgende
drie qualiteiten op, welke z. i. de burge
meester vór alles moet bezitten : hooghartig
tegenover de landsregeering, enghartig
tegenover de stadsregeering, goedhartig
tegenover de stadsbevolking.
L. J. C. te Rotterdam schrijft : gezag
hebbend figuur, Amsterdamsen voelend,
niettegenstaande zeer vermogend toch
minzaam.
J. P. A. W. t e B r e d a wenscht den bur
gemeester toe: Job's geduld, Salomo's wijs
heid en de opgewektheid van den man van
het vroolijke christendom."
J. A. alhier verklaart, dat de nieuwe
burgemeester moet zijn: waar, waardig,
waaksch.
G. K. alhier verwacht dat de nieuwe
burgemeester rechtvaardig zij, dat hij koop
man zij en dat hij phüosophisch zij aangelegd.
J. P. A. a l h i e r hoopt, dat de burgemeester
zal wezen Amsterdammer van geboorte,
energiek en begaafd met hoog gevoel voor
kunst, speciaal architectuur.
J. v. d. M. te B u i k s l o o t acht de drie
beste qualiteiten : mensch in de hoogste
beteekenis, algemeen ontwikkeld en gezond
van gestel.
J. R. te 's G r a v e n h a g e zet uiteen, dat
de burgemeester moet zijn fijn zielkundig,
fijn van gehoor en vol fantasie.
J. G. te Uithuizen schrijft :
Die met eeren
Wil regeeren,
Zij rechtvaardig bovenal !
Die met heeren
Moet regeeren
Zij ook handig bij geval!
Voorts zij hem de wensch gegeven
In 2 Timotheus 2, vers 7.
(Merk hetgeen ik zeg ; doch de Heer geve
u verstand in alle dingen.)
H. F. C. te 's G ra v e n h age eindelijk
zegt kort en krachtig: de burgemeester
van de hoofdstad zij: glad, gevat en rad.
MinniiMimMiiiiiiiiiHliiitmiiiiiiijiujiiiimmiiniMMmiiiumuimiiiiii
andere inrichtingen of vereenigingen wed
strijden spelen.
De Y. M. C. A. ('Young Men's Christian
Association) is eene zeer machtige organi
satie in Amerika, die een zeer belangrijken
en gunstigen invloed heeft op het publieke
leven. In iedere stad en bijna ieder dorp
van eenige beteekenis bezit de Y. M. C. A.
een eigen gebouw, waarin groote, uitstekend
ingerichte lokalen gelegenheid geven tot het
beoefenen van gymnastiek, korfbal, handbal,
hardloopen, kegelen, biljarten enz. terwijl
een (natuurlijk overdekt) zwembassin met
bijbenoorende douche-inrichting en ruime
kleedkamers tot de meest gewaardeerde
installaties van dergelijke gebouwen behoort.
In de groote steden bezit de Y. M. C. A.
meerdere dergelijke kolossale gebouwen; in
New-York-city zijn er bijv. 7 of 8 van die
gebouwen; het eenige jaren geleden te Boston
geopende gebouw heeft 2'/2 millioen dollar
gekost. Ook hier worden de lichaamsoefe
ningen geleid door daartoe speciaal
opgeleidde Physical directors", bijgestaan door
assistants". Vele Y. M. C. A.'s beschikken
over athletiek-, voetbal-, korfbal-,
honkbalen gymnastiek teams".
De Turnvereine" zijn vereenigingen, die
zich uitsluitend met het turnen bezighou
den; zij zijn opgericht door en bestaan uit
naar Amerika geëmigreerde Duitschers en
komen met onze gymnastiekverenigingen
overeen; als regel beoefenen zij geen anderen
vorm van lichaamsoefening.
Ten slotte treden ook de kerken op als
organiseerend lichaam op het gebied der
lichaamsoefeningen; bij vele kerken behoort
een gymnastiekzaal; de oefeningen worden
geleid door instructeurs, die soms
assistantpastor" zijn. Vele kerken beschikken over
vertegenwoordigende teams voor athletiek
en verschillende takken van sport. Er be
staat een Church Athletic League" welke
regelmatig wedstrijden organiseert tusschen
deze teams.
De hier in korte trekken geschetste
toe