Historisch Archief 1877-1940
7 Maart '15. No. 1967
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
maar inderdaad een felle aanval is op het
tegenwoordige stelsel onzer maatschappij.
Na dit boek heeft Upton Sinclair nog een
aantal drama's, novellen en romans gepu
bliceerd. Hieronder staan het drama Prince
Hagen" en de roman Love's Pilgrimage" we
het hoogst. Zijn laatste werk is getiteld
Sylvia's marriage".
De photografie, die wij hier reproduceeren
is dit jaar genomen te Bermuda.
In the last International Socialist
Congress, Keir Hardie made an eloquent appeal
for the general strike policy ; and Ledebour
of Berlin in a sarcastic speech declared that
the anxiety of the English for universal
peace was a system of the degeneracy of
that country. I said at the time that this
was the utterance, not of a Socialist, but
of a demagogue; and that within the Soci
alist movement, as in the world outside,
the barrier to peace was Prussia. Now the
issue has been put to the test, and Lede
bour no doubt is satisfied as to the degen
eracy of England!
Let us, before proceeding, make certain
as to the cause of this war. Racial
antagonisms, old jealousies, the arrogance of
aristocracies, the greed of gutter-journals
all these factors played their hellish parts;
but all would have been impotent save for
one fundamental cause, that commercial
rivalry. which springs from the central root
of our system of production.
In every country we saw real wages
declining, the cost of living increasing
and social discontent spreading like a
nighty cloud over the sky. Look at the
table of statistics of the Socialist vote for
the last forty years in Germany, and you
see in pictorial form the force that was
driving the ruling-class of that
countrywhere ? Into making war upon its com
mercial rivals. What else could they do ?
With one or two more million votes, the
fatherlandless rascals would control the
Reichstag, and government would becqme
impossible. Said the Empress Catherine of
Russia: The only wayto save our empires
from the encroachment of the people is to
engage in war, and thus substitute national
passions for social aspirations."
War not only changes over night the
psychology of the people; it also removes
the material causes of that economie
apoplexy which is the disease of Capitalism's
old age. It destroys men, and relieves the
congestion of the labor market; also it des
troys goods, and makes woik for the men
who are left. This seeming paradox of
destruction making prosperity is, I know,
most irritating to capitalist economists; but
no more irritating than to the Socialist is
the whole system of capitalist production,
with its paradox that the more wealth the
worker has produced, the poorer hèfinds
himself.
Ze was al in de Leidschestraat.
Nu opzettelijk bleef ze staan voor een
winkeltje; ze staarde op wat borstels en
sponzen.
Onmiddellijk stond hij weer naast haar.
Ze zag hem met vreemde nieuwsgierig
heid aan; zijn kleine dikke oogen glinsterden.
Mag ik u thuis brengen, juffrouw?"
vroeg hij eensklaps.
Waarom ?" vroeg ze kortweg.
Nou, dat's gezelliger, zou 'k zeggen."
Ze haalde haar schouders op, liep door,
hij 'bleef naast haar.
Woon je hier ver vandaan ?" vroeg hij.
Gaat nogal," antwoordde ze, toch ont
hutst over dat beleedigende tutoyeeren.
Mag ik je thuisbrengen ?" vroeg hij weer.
Ze antwoordde niet dadelijk.
Een schittering lichtte even door haar
oogen; een nerveuzig trekje trilde om haar
mond als van een nauw bedwongen glimlach.
Dan, heel kordaat, zei ze: Dat 's goed."
Dacht ik wel," sprak hij met een kort
gegrinnik. Waarom liep je eigenlijk zoo
hard? Ik kon je potdème amper bijhouden!"
'k Had haast."
Jullie hebben altijd haast!... 'n
oogenblikkie," sprak hij dan, even een andere
sigaar..."
Hij knoopte zijn .overjas los, zocht in een
'binnenzak naar zijn koker, nam er een sigaar
uit, beet 't puntje eraf, spuwde dat uit, trok
hem dan aan van 't stompje, dat hij in zijn
mond hield, smeet dat stompje in de goot.
Ze had opmerkzaam toegekeken ; tegen de
voering van zijn overjas was een monogram
genaaid, een J en een T. Nu wist ze het
The one thing essential, from the poinl
of view of the ruling class, is that the war
should be successful; Welt-macht oder
Niedergang", is the formula. If you win,
you get the other fellows markets; your
factories are intact, and you have a
thumping big indemnity to buy raw materials
and start you off.
I am assuming that Germany will not win
the present conflict. Even assuming that
she can hold her present line until spring,
and that the task of driving her back to her
own borders is all that the new forces of
the allies are equal to; assuming that the
contest ends with the exhaustion of the
combattants, or with a compromise forced
by the moral sense of civilization-still.'the
people of Germany are without any of the
gains which wore to justify their colossal
endeavor.
Picture the situation at the signing of the
treaty of peace. Eight million men (at a
guess) are in arms, being fed and maintained
bij the German state; while eight million
more have been occupied in manufacturing
food, clothing and munitions for the first
sight to consume. And now comes a sudden
stop to every-thing. Of the .eight million
who are fighting, seven million are turned
loose to shift for themselves; of the eight
million who have been supplying them, the
larger part are also made idle. Never in
human history has there been economie
disorganisation equal to this; and it is to
occur in the most highly organized, and
therefore the most sensitive country in the
world. Germany has prepared for overything
in this war; but has she prepared for the
collapse of it?
I have !n my possession some letters from
a man generally recognized as the
intellectual leader of the German Social-democrats.
To name him at the present moment might
subject him to inconvenience at home, so I
will ask the reader to take my word for his
authority. Discussing *he attitude of his
party in case of a possiWe outbreak of war,
hèexplains that there isatacit unterstanding
that they do not agitate this question, for
the reason that the discussion would be
one-sided-those who favor insurrection being
unable to express their views. He, for his
part, does «ot think thaf the Socialists
could prevent a war any effort would be
instantly overwhelmed. But after the war-and
especially after an unsuccessful war-should
come the opportunity. It would be hardly
necessary to declare a general strike; the
general strike would declare itself. This was
written in 1907; and so far as I can see,
it applies to-day.
Let it not be overlooked that, much as we
may blame the German Socialists from the
international point of view, their behavior
has put them in the strongest possible
position from the domestic point of view.
If the party had stood out against war, the
militariste could say: Yes, we failed; but
why ? It was your fault-you traitors." But
now the argument lies just the other way.
The Socialists can say: We did our
bestwe have a certificate of good conductfrom
the Kaiser himself. The fault was not that
of the soldiers, nor of the people, but of
you rulers, who raised the world in arms
against us. You have proven your
incompetence; and now stand aside!"
The moment the fighting is over, the misery
and unrest will crystallize into a demand
for politica! freedom for manhood suffrage,
a responsible cabinet, and democratie con
trol of the warmaking power. Let the reader
bear in mind that a good many formerly
peaceable Germans will now be accustomed
to violence. It is my prophecy that within
a month after the endingjof this war Germany
will be a free country, even if its Kaiser
has to gox the way of King Charles the
Second of England.
Assutne for a moment that the necessary
concessions are made. By itself, in such a
crisis, political liberty will be nothing;
bread, and not votes will be wanted. At
present the centralized power of the state
is turning all the resources of the country
to the task of making war. The demand
will be that the same power shall turn them
to the task of feeding the people.
There may be a general election, which
the Socialists will carry two to one; or
there may be a wave of popular revolt
which will sweep them into power over
night. Will this wave of revolt come to a
halt at the borders of Germany ?
Consider France for a moment; there is
very little in this war for France, in the
way of colonies and indemnities; and the
French working-class has already several
times rehearsed its general strike. Consider
Jules Guesde, incorruptible, even fanatical
revolutionist, now in the French cabinet,
does any one believe that it will be as easy
to push him out as it was to invite hin in ?
Yet nothing is more certain than that h
will not stay on any condition save one-the
zeker en plotseling begon ze onzinnig te
proestlachen achter haar mof.
Wat 'n lol!" sprak hij, vagelijk
wan:rouwend.
Nou, ik mag toch wel plezier hebben,"
antwoordde ze met een poging om op eene
wijze te spreken, die alle argwaan moest
dooden.
Meisjes van de soort, die hij zocht, spraken
ruw en onbeschaafd en dat poogde ze te
miteeren door een Amsterdamsch accent,
:erwijl ze haar best deed woorden te
gejruiken, die Santje wel bezigde tegen de
oopjongens der leveranciers.
Woon je alleen ?" vroeg hij, terwijl hij
trachtte haar een arm te geven, wat ze met
een kort: Nee afblijven!" belette, en dan
n antwoord op de vraag: Nou... alleen..."
Ze wist niet, wat ze zeggen zou.
Met je moeder zeker?"
Ja, precies," loog ze.
O... en je moeder, die vindt het wel
goed als ik meekom... zeg?"
Een oogenblik stond ze in tweestrijd of
ze hem hier haar verachting in het gezicht
zou slingeren en. zich bekend maken, maar
dan dacht ze aan die kamer daarginds op
de gracht, met tante Digna en tante Gate
en domine Terwind, die haar dadelijk zouden
ontvangen met strakke gezichten van afkeuring
om daarna met zijn drieën te_gaan fleemen
over de deugden van den voortreffelijken
acobus.
Ja ... m'n moeder vindt alles goed", ant
woordde ze wat heesch.
Aha, dat's goeie", grinnikte hij. Wocn je
n de Kerkstraat?"
full value of his product to every working
man in France. And Guesde knows exact l y
what hèmeans by this and exactly how h
intends to bring it about. He is reporting
his doings every week to the central council
of the most revolutionary group In France.
One may fairly say that for the last ten
years the force that has done most to hold
back the French working-class from social
revolt has been the spectre of Prussian
invasion; and does it seem unreasonable to
expect that, within a month or two after
the spectre is laid, the world will again
hear the crowing of the Gallic cock?
And Belgium ? We all hope an indemnity
for Belgium; and if it is gained, the ques
tion at once arises, for whom is it to be
spent? Is it to be spent for the privileged
class, as the surplus wealth was all spent
in the old days? In the Belgian cabinet in
Vandervelde, leader of the revplutionists for
thirty years, and I have a firm faith that
the Belgian indemnity will be spent for the
benefit of the entire Belgian people, and
under the direction of a Socialist premier
whose name I know how to spell.
And there is England. The disorganisa
tion incidental to the war will be less in
England; but then, on the other hand,
England's chronic disorganisation is far
greater... for no other civilized country
Iets its population starve so generally as
England does. Now a million or two wor
king men will come back from the war,
and find out how Bumbledom has neglected
and humiliated their wives and children
during their absence; they will face the
prospect of sleeping on the embankment
and begging for bread, as did so many of
the veterans of the Boer war. With the
crowing of the Gallic cock in their ears, I
shall be surprised if they remain asleep
I was told by a member of the British
cabinet that if the miners had held out
three days longer, they could have got
anything from the Government they wanted.
They did not know this at the time; but
they know it now; and they have made the
beginnings of an alliance with the
railwaymen and the transport workers... this
alliance being the nightiest labor weapon
in the whole world.
There remalns Russia; which will
constitute, to my mind, the one remaining peril
to the peace of Europe. There is bound to
be, as a result of this war, a new spirit of
aggrandisement and nationalism in the ru
ling-class of Russia. The task of enlightening
that country is of course, the task of its
own revolutionists; in the meantime it will
be the task of the rest of Europe to hold
its rulers in check. It seems too much to
hope that present promice of a new Russia
of freedom and light will be fulfilled. It is
only under the chastening scourge of defeat
that such a caste as the Russian
bureaucracy can go down. An alliance of the
Socialism of Germany, France and England
for the holding in check of the granddukes
seems to me one of the probable sequences
of this war.
If you are among those who long for
justice upon earth, the task now before
you is to strive for such a settlement of
the war as shall leave no thorne in the side
of any people, to rankle and distract their
attention from the work of social
regeneration. If France or Russia take any
territory which is German in its population, the
Junkertum will know how to use this factor
te keep national feeling alive, and foster
a program of revanche.
Let us have a belt of neutral territory
between France and Germany; let us have
the Kiel Canal and the Dardanelles as
highways under international protection; let us
have a Polish nation and a Balkan
Federation, with their neutrality guaranteed by
the power of the great civilized states.
If only it is possible to persuade the allies to
curb their greed, these results can soon be
had and peace established.
In this crisis a display of statesmanship,
of true Liberalism, by the British cabinet
and people will save the human race a
generation of misery. And let it be
understood that the crisis is now not when
we read in the newspapers that the terms
of peace are being discussed. Already the
various diplomats are in touch with one
another, either directly or indirectly; the
ruling caste in Germany knows what England
is demanding, and the new millions of men
who are being prepared for slaughter in
the spring are part of the process of
bickering. The Prussian autocrates hope that
if they can get out of this war without the
sacrifice of anything vital, they can at least
save their government. I believe they are
mistaken; and it is my thesis that
Englishmen who seek to force humiliating and
exasperating terms upon a great people, are
unfittingly playing into the hands of their
enemies. Let England not overlook the fact
that there is the possibility of Prussian
imiiiHiimmiii
lmlMIMmntl1IIMIIM*HHHmMHmllNm»M14IMM
Nee..."
Waar dan?"
Zul je wel zien."
Eensklaps liep ze de gracht op.
Hij volgde wat hijgend.
Allemachies, wat loop je hard", klaagde hij.
Ik zei je toch, dat ik haast had", ant
woordde ze.
Op dit gedeelte van de gracht liep een
slop, een gang eigenlijk, met enkele
kruierswoninkjes en de achtermuren der tuinen,
evenwijdig met de huizenrij van de gracht.
Over de eerste brug sloeg ze links af en
stapte dan snel die gang in.
Hij volgde wat aarzelend, blijkbaar vaag
angstig om de vreemde armetierige buurt,
waar ze hem binnenvoerde.
Ze had snel overlegd; in die gang kwam
iet poortje van den tuin uit.
't Was Vrijdagavond, dan kwam het
schillenvrouwtje tegen zessen en dan liet
Santje de poort open.
,Zeg, schatje, waar breng je me eigenlijk?"
vroeg hij bangelijk, terwijl hij onrustig
rond zag.
Ze stonden voorde tuindeur; Greta greep
het handvat, duwde haar open, trad binnen.
Maar hij bleef staan.
Wat mot dat?" vroeg hij achterdochtig.
Ze deed een uiterste poging om zijn arg
waan te dooden.
Potdorie, ben je nou bang, potdorie ?"
vroeg ze met een vreemden klemtoon op
die bastaardvloeken.
Dan trok ze hem bij zijn mouw naar binnen.
Bang ?" herhaalde hij wat schorrig, voor
jeen mensch .,, vooruit maar!"
SLUIT UWE
Transport- ,?Molest-Verzekerinp
door bemiddeling van:
BLOM & HN
AMSTERDAM.
RANBS ,VINS DE CHAMPAGNE
Berrtesr-Jbuet
BOUWT TE NIMSPEET.
Mooie boschrfjke terreinen. Spoor,Tram,
Electrisch licht, Telephoon. Inlichtingen
MÜ. .DE VELUWE", Nunspeet. ?
.
Gorfceés ionri ai.r, esi
r.ODÜNTIf IEDER HUK DATKWMPT
UHHHIHIE WORDT TtRUGütNÓMtH
FABDUWflHH VALTOfl ZONEN «MSTElfDflM
Verkrijgbaar brj:
H. V. HET TRICOTHIJ1S"
Reguliersbreestr. 85 ? A'dam
Yerdere adressen Terstrekken:
N. V. TEICOTPABRIEK
VALTON ZONEN.
Amsterdam.
N. V.Manufactorenmagazijn Het Anker"
uitsluitend gevestigd:
49 Yeenegtraat en Heulstraat 27, den Haag.
SPECIALITEIT IN
WITTE GOEDERE BT,
UITZETTEN EBT UITRUSTINGEN;
Wollen en Katoenen Tricotgoederen van de bekende merken.
VERHUIZINGEN onder GARANTIE.
BERGPLAATS voor INROEDELS.
Amsterdam, Frans van Mierisstraat 90. Tel. Z. 822.
"""i n iiiiiiiiiiiiimii UMI
Junkertum combining with Russian Czardom,
either during or after this war; and if the
of America has always come from the
moderation she has displayed to her
defeaGerman people are driven to madness by ted enemies, as in the case of the Boers.
outrageous peace terms, they might support ,
such an alliance, fatal to civilisation. In a
crisis such as that, England would need all
her children, and her big cousin across the
water as well. Her claim to the sympathy
In 't donker liep ze hem nu vooruit over
iet krakende schelppaadje van den stijven
;uin der tantes; een paar maal sloeg ze zijn
hand weg, die brutaal in haar bovenarm kneep
en eens ontweek ze door een snelle beweging
een streeling van die hand tegen haar kin.
De achtergevel van het huis stond zwart
tegen de vaal rosse lucht.
Overal was het donker; alleen door een
spleet tusschen de luiken van de
keukenramen drong wat licht.
Ze wendde zich eensklaps om, legde een
vinger op haar lippen ; hij knikte en grinnikte,
ging op zijn teenen loopen.
Ze stonden nu voor de achterdeur.
Behoedzaam deed ze die open, liet hem
binnenkomen, deed dan de deur weer dicht.
Ze waren in het sous-terrain. 't Was er
donker.
Ze greep hem bij een mouw, trok hem
mee over den cocoslooper, tot aan de trap,
ging die op.
Hij vroeg iets fluisterend ; ze verstond het
niet, maar ze lachte en zei ja... ja..."
Hij liet zich nu leiden.
Een oogenblik later waren ze in de gang.
Greta's hart klopte in haar keel.
Hier was het gas aan; de groote klok
tikte luid. Ze stond even besluiteloos.
De deur van de achterkamer 'was half
geopend.
Weer legde ze met een lachje een vinger
op haar lippen en trok hem mee naar bin
nen. Ze liepen beiden op hun teenen.
't Was er stikdonker, maar een gouden
streep licht viel door de spleet tusschen de
schuifdeuren.
Greta bracht haar gezicht vlak bij het
zijne, fluisterde: Verroer je niet... ik moet
effen kijken, of 't veilig is."
Daar trad ze op de porte-brisée toe.
Ze tuurde door de spleet.
Toen zag ze in de kamer.
Domine Terwind was er nog, ze zag hem
zitten in zijn leunstoel, ze hoorde zijn stem
en door de spleet heen rook ze de
sigarendamp ; ze zag ook tante Digna, die met
knikkende instemming aan zijn lippen hing
en tante Cato, voorover gebogen naar domine,
vlak bij hem, om toch niets te verliezen
van zijn gouden woorden.
Greta balde in donker haar kleine vuisten.
Zoo was het goed, zoo had ze het zich ook
voorgesteld. ..
Daar zaten ze alle drie en hier, in deze
kamer...
Ze wendde zich eensklaps om, greep den
man, die roerloos achter haar stond bij den arm.
Kom..." fluisterde ze:
Ze trok hem tot vlak voor de deur.
Wat nou ?" vroeg hij nog.
Maar op hetzelfde oogenblik had ze een
der schuifdeuren opengetrokken.
Hij deinsde terug.
Maar met de uiterste inspanning van haar
teere meisjesarmen gaf ze hem een duw
tegen zijn rug, dat hij naar binnen stoof.
Dan vlood ze de achtersuite uit, de gang
in en rende de trap op naar haar eigen kamer.
S. Jan. '15.