11 April '15. No. 1972 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Paaschveetentoonstelling in Holl'and's Noorderkwartier_~ Twee feesten zijn er in Holland's Noorder kwartier die jaar op jaar honderden bij honderden menschen samenbrengen in het Omgolfde 't vee van stal en wei in woelig druk bewegen. Langs straat en gracht stond 't volgeplant En opgetast aan eiken kant Met reeksen nutte dingen.) Ook hier de menschen rij aan r ij l En kijkgraag schrijdend zij aan zij In langzaam voorwaarts dringen. Zoo schreef ik ;in 1909 zoo ongeveer was het in 1915. In het blanke gele stroo, dat de steenen der markt om de kerk bedekte, stonden aan Een kijkje op de afdeeling Rundvee op de Paaschtentoonstelling in Holland's Noorderkwartier bloeiende landbouwdorp Schagen, de aan trekkelijke Donderdagsche marktplaats voor vele rijke polders in West-Friesland en daar buiten. Het eene feest is de sinds onheuge lijke tijden gehouden jaarlijksche harddraverij in den herfst, het andere de nu ruim twintig maal gehouden jaarlijksche Paaschtentoon stelling van vee in het voorjaar. Het eene staat in het teeken van vermaak, het andere meer in dat van handel en leering. Dit luidt als het ware het nieuwe leven en het nieuwe werk voor den boerenstand in, het eerste lijkt als herfstfeest en als vermaak eene belooning voor volbrachten arbeid, eene uitspanning na inspanning. De droevige tijdsomstandigheden deden het harddraverij-bestuur hét vorige jaar besluiten het herfstfeest in Schagen niet te doen doorgaan. Gelukkig, dat de gevreesde veeziekte, het mond- en klauwzeer, in ons land niet zoo was toegenomen, dat het Schager-voorjaarsfeest ook afgelast moest worden. Toch hebben beide omstandigheden, oor log en veeziekte, beduidend nadeel aan de tentoonstelling gebracht: de inzendingen van vet vee o. a. waren heel wat minder, melk- en fokvee schroomde men er in grooten getale heen te zenden uit vrees voor besmetting, zoo licht overgebracht door bezoekers uit andere, besmette streken. ?; Bij de opening wezen de voorzitter bij ontstentenis van den heer Jb. Zijp Hz. voerde de heer P. Buis het woord en de burge meester van Schagen, Jhr. J. P. W. van Doorn op deze omstandigheden,maar spraken beiden toch hunne ingenomenheid uit met het feit dat er nog zoo vél was, vooral inzendingen van voorwerpen op den landbouw betrek king hebbende. Een aardige gedachte was het jury-leden en bestuur dit jaar te tooien met het vaderlandsche rood-wit en blauw om een Oranje strikje. Het geheel der tentoonstelling was zoo niet schitterend dan toch zeer bevredigend. .... De driekleurvlag Woei van den toren blij den dag Met vriendlijk wappren tegen, Een breede, bonte menschenrij i iliiimillllillltllllllllllllimillltlllllllllillllllllllllllllllllllllil Minimum Bij 't licht van de Oorlogsvlam IV. Het Onbewuste" De onnadenkende mensch neemt dan alleen het bestaan van een Ikheid aan, wanneer hij leevensteekenen ziet, zooals die bij dieren en menschen voorkoomen. Teekenen van gevoel, van waarneemingen en ooverleg, die overeenkomen met eigen gevoel en eigen ooverleg. Maar dat planten niet schreeuwen en zich niet verplaatsen, bewijst niet dat ze niet ge voelen. En aangezien we geen bestaan ken nen zonder ik-gevoel, aangezien we zelfs niets bestaanbaar kunnen achten zonder ikgevoel, zoo kunnen we streng logisch en weetenschappelijk ook niet van zulk een bestaan spreeken. We kunnen alleen zeggen dat er iets schijnt te bestaan, dat niet-ik is, en waarvan het eigen ik-gevoel voor ons onmerkbaar is. W*».*i«T"t«n niet aanneemen dat er iets bestaa: z»* fc-voel, maar wel constateeren dat htv ik-gevoel van dieren, planten, of ook van steenen en zoogenaamd doode lichamen kleiner, primitiever is dan het onze, eeven als van het pasgebooren kind of |het embryo. Niemand onzer kan zeggen wanneer hij begonnen is zich ik" te gevoelen. Vnn mijn gevoel als zuigeling, als embryo, herinner ik mij niets, maar het moet toch een gevoelsbestaan zijn geweest. Het was maar een zeer klein, primitief vonkje, dat zich langzamerhand uitbreidde tot een lichtsfeer. Men kan er van zeggen dat het zeer flauw, zeer zwak besefte maar niet dat er alle besef aan ontbrak. Wat ontbrak is de her innering, die het met mijn teegenwoordig besef verbindt, maar zelfs van een steen, of van een droppel water kan men niet zeg gen dat die volkoomen onbewust is. Wij weeten er alleen niets van. Professor Freud heeft in de Amsterdam mer" naar aanleiding van den oorlog gezegd, dat de nieuwere psychologie, de psychoana lyse, heeft bevonden hoe achter het reedelijk denken en handelen van den mensch een geweldige, onbekende macht werkzaam is, door hem aangeduid als Het Onbewuste", die den mensch tot handelen drijft, geheel buiten zijn reedelijk verstand om, en die het bevlagde hek- en paalwerk een dikke 200 stuks rundvee, waarvan alleen 113 stuks vet vee. Blank en schoon als nimmer anders en glanzend van welgedaanheid boden die dieren een waarlijk treffend schouwspel aan. En naast dezen hoofdschotel van de ten toonstelling, die kenner en leek uitnemend voldeed, sierden de meer dan 30 inzendingen wolvee het geheel niet minder. Verder, voorbij de wollige schapen en 't zuivelrijk vee", blaatten bokken en geiten te weinig dit jaar en knorden de schoon gewasschen varkens. En 't pluimgedierte klapperde met de vleugels en rekte zich in de nauwe korven en kakelde of kraaide lus tig en werd door jong en oud bewonderd om kleur en schittering van veeren, om vorm en ras. De zware, vetgemeste konijnen in hun hokken, met altijd voer erin, hijgden om hun dikte en keken schuw rond naar de vele belangstellen den, die ze kwamen taxeeren. Nummer 204 van den catalogus, eene blauwe Weener voedster met 5 jongen, was de lust vooral der kleine kleuters, die door moeder werden opgetild om ze toch maar goed te kunnen zien. Twee stevige heng sten, ter opluistering ingezonden en van tijd tot tijd over markt en straat geleid, en twee mooie Schotsche her dershonden vormden voor deze tentoonstel ling een paar nieuwe nummers. Daarover straks iets meer. Als altijd was er ook nu weer een lange rij wel van 300 strek kende meters voor werpen ingezonden be trekking hebbende op het landbouwbedrijf. Op de mooie met hoornen omzoomde Gedempte Gracht in Schagen komen die inzendingen goed uit. Wat een verscheidenheid l Brandkasten, gereedschappen, rijwielen, meubelen, ploegen, rijtuigen, melkbussen, huishoudelijke artike len, moderne keukeninrichtingen, zadelma kersartikelen, grootere en kleinere machines, bakwagens, barometers, zelfs karpetten en dekens. Ook bloeiende planten en bladplanten, maar van deze dit jaar maar n inzending. Bioscoop, bal en concert, dit laatste aan de jury aangeboden door Schagens Harmonie kapel, vormden verder met het reeds ge noemde de aantrekkelijkheden voor de gewone feestgangers, die de tentoonstelling bezoeken omdat ze in het bijzonder met de drie laatst genoemde genietingen ook in het teeken van vermaak staat. Doch handel en leering vormen over wegend den ernstigen kant van de zaak. Handel. De gansche rij ingezonden voor werpen tot den landbouw in betrekking staande, dient voor de kleinere inzenders om hun waar aan de talrijke bezoekers bekend te maken en te verkoopen, voor de grootere firma's in het bijzonder om den boerenstand oudere en nieuwere machines te laten zien en te verklaren. Een prachtig veld is zulk eene tentoonstelling om nieuwe connecties aan te knoopen en oudere sterker te bevesti gen. De bekendste firma's in den lande blijven dan ook nooit achter om met het beste op het gebied van landbouwwerktuigen te exposeeren. Rijtuigfabrikanten en wagen makers beijveren zich om het elegantste, sterkste en gemakkelijkste te laten zien aan hun afnemers en waar het volk is is de nering hun toekomstige afnemers. Landbouwgereedschappen, handwerk van smeden uit Schagen en omgeving, wordt gezien, beoordeeld en aan den man gebracht. Bekroningen van al deze zaken door jury's, samengesteld uit erkend bekwame mannen, zijn voor de bekroonden reclames van bij zondere waarde. Een inzending heesters en boomen vestigde indertijd veler aandacht op een groote boomkweekerij, die daar later zeer wel bij voer. En dan voor de hoofd schotels der tentoonstelling, het vee, is zoo'n expositie van buitengewone waarde. Voor duizenden en nogmaals duizenden wordt er op zoo'n tentoonstellingsdag ver kocht. Tusschen~de 30 en 40 duizend gulden werd dit jaar besteed alleen voor den aan koop van vet vee. Van de ruim honderd vette ossen en koeien zullen er zeker al heel weinig onverkocht zijn gebleven. Reclame voor Noord-Hollands boerenstand die zulk prachtig vee ter markt kan brengen! Maar Schagen ligt dan ook in het land der Groneman's, Breebaart's, Ztjp's en andere landbouw-autoriteiten en bekende veehou ders en is de zetel van de landbouw-winterschool der provincie. Het cachet van dege lijkheid en vooruitstrevendheid, dat op het geheele boerenbedrijf wordt gedrukt door zulke voorgangers en die instelling is ook telken jare op de tentoonstelling meer zicht baar. En aan de vruchten kent men den boom: hooge prijzen besteedt het buitenland voor de beste stieren, die hier de laatste jaren gewonnen worden. Amsterdamsche slagers koopen op de Donderdagsche markt graag de beste dieren en de Holl. Ijzeren Spoorwegm. achtte het niet ondienstig Donderdags een extra-trein in te leggen vanuit Amsterdam om gelegen heid te geven de Schager markt vroegtijdig genoeg te kunnen bereiken. En Londen be trekt per jaar heel wat schapen voor de consumptie van de Schager markt. De plaats gevoelde dan ook al jaren dat ze als centrum van zulk een belangrijke landbouwstreek hebben van den beginne reeds af den in landbouwkringen zoo goed bekenden werker voor verbetering en verheffing vaa het landbouwbedrijf, den heer Jb. Zijp Hz., te Wieringerwaard, lid van Gedeputeerde Staten der provincie N.-Holland. Aan zijn leiding vooral dankt de vereeniging haar steeds toenemend succes en aan den zeer bekwamen staf van medewerkers tijdens de tentoonstelling voor de beoor deeling van het ingezondene. Man voor man genieten dezen het volste vertrouwen van den landbouwenden stand. De gemeente Schagen, die van de tentoonstelling, waar dit jaar toch zeker voor een halve ton gouds Inzending van Landbouwwerktuigen op de Paaschtentoonstelling in Holland's Noorderkwartier Bij de Jury voor het Vet-vee water-verbinding noodig had en ijvert met haar omgeving om door een zij-kanaal ver bonden te worden met het Groot NoordHollandsch kanaal. Elke Paaschtentoonstelling doet mede dit verlangen begrijpen en de behoefte eraan meer gevoelen. Leering. Nu kan ik kort zijn. Uit al het bovenstaande straalt al niet anders dan leering. De eene rijtuigfabrikant ziet wat de ander brengt en vergelijkt te zijnen nutte. De eene smid ziet wat de ander reeds heeft verbeterd en hoe, en tracht een volgenden keer nog volmaakter werktuig te brengen. De eene boer ziet wat de ander van zijn vee heeft kunnen maken en spoort zich zelf en zijn kinderen aan de oorzaken op te zoeken die tot zulke en nog betere resultaten kunnen leiden. De leerlingen van de rijkslandbouwwinterschool krijgen een les in hun bedrijf van meer waarde dan alleen woorden kunnen aanbrengen. De rubrie ken pluimgedierte en konijnen hebben in het Noorden velen de oogen geopend voor een be drijf dat daar zeer wei nig beoefend werd. Zeker de Paasch tentoonstelling staat wel en voornamelijk in het teeken van handel en leering. Wie nu organiseert deze zoo belangrijke zaak? De vereeniging tot het houden van jaar lijksche Paaschtentoonstellingen van vee te Schagen, goedgekeurd bij K. B. d.d. 18 Juli 1893. Deze vereeniging telt thans ongeveer 350 leden en donateurs waaronder de gemeente Schagen en eenige afdeelingen van de Holl. Maatschappij van Landbouw. Ze heeft het voor-. recht tot voorzitter te zich nu ook weer uit in daden van ruw geweld, van moord en doodslag, van leugen en bedrog. Het woord onbewust" kan alleen beteekenen: iets waarvan men zich niets herin nert en van welks leevensuitingen men geen kennis draagt. Nu kan dat zoowel een lager ik-gevoel zijn, als een hooger. En deze'groote vraag rijst: is dat zoogenaamd onbewuste" dat ons tot zulke ruwe daden drijft, een hooger of een lager ik-gevoel? Staat het tot mijn besef, zooals dat van het ongebooren kind tot dat van den volwassene, als een klein vonkje tot een lichtsfeer, of is het een machtig daglicht, waarbij mijn eigen licht sfeer een nietig vonkje is ? Uit zielkundige studies van Freud is gebleeken dat de meeste kleine foutieve hande lingen het vergeeten van een boek, van een paraplu, het stuuren van een briefkaart zon der adres, het zich verschrijven of vergis sen alle handelingen dus van z.g. ver strooidheid, toch onderworpen zijn aan vaste wetten en diepe, algemeene neigingen. Men zal b.v. eerder het adres op een briefkaart vergeeten wanneer men er belang bij heeft, of heimelijk wenscht, dat de kaart niet te recht komt. Ook blijkt het aantal van zulke vergissingen statistisch aan vaste, algemeene wetten onderworpen. En ons geheele zieleleeven wordt beheerscht door wenschen en neigingen, waarvan men zelf, in den lichtkring van het ik-hesef, geen vermoeden heeft. Dit blijkt vooral ook uit onze droomen, die door Freud worden verklaard als sym bolische kennisgevingen van onze heime lijke driften en verlangens. Gaan wij, door onze welbewuste hande lingen, hardnekkig teegen onze diepere nei gingen in, dan worden wij ziek, dan ont staat het zenuwlijden, de neurose. Het blijkt dat die onbekende Macht, het zoogenaamd onbewuste, een veel grooter rol in ons leeven speelt dan wij denken. De Lichtkring van ons besef, waarin we redeneeren en bespiegelen, waarin we her innering hebben van ons ik uit vroeger tijd, waarin we ons als een eigenmachtige, blij vende persoonlijkheid gevoelen die Licht kring beschijnt maar een zeer klein deel van ons weezen. Als ik hem vergelijk met een petroleumlamp op den top van een berg, dan ooverdrijf ik vermoedelijk niet al te zeer. Onze toeleg is echter, dien kring steeds uit te breiden, steeds meer en helderder ons eigen weezen te verlichten, te beseffen, als eigenmachtig Ik te zijn. Daarbij koomen wij echter in botsing met andere Ikheeden. Het is een onjuiste meening dat strijd, kamp, oorlog altijd gaat om de instandhou ding van het leeven. In de wildernis is het zoo, en ook was het zoo in de tijden van den oermensen, toen ieder mensch maar juist genoeg voedsel voor zich kon bemachtigen en dus doodde of verjoeg, wie zich waagde op zijn jacht gebied of vergreep aan zijn voorraad. Het gaat niet alleen meer om het inleeven-blijven. Er zijn ook vreedsame rassen die zonder kamp bestaan, zooals konijnen of vliegen. Maar de mensch is agressief, juist door dat streeven naar helderder besef, naar wijder omvatten van het eigen weezen, naar breeder genieten van de vreugde der Alharmonie. De tendens van iedere Ikheid is zich uit te breiden, en anderen in zich op te neemen. Het mysterie, dat ik het meest onbegrij pelijk noemde, het bestaan van veele Ikheeden, van het schijnbare niet-ik, dat toch Ik moet zijn dat raadsel laat den mensch nooit rust. Het drijft hem gestadig tot dieper en dieper zelfbezinning, en tot vereening, in-een-smelting, in elkander opneeming van andere Ikheeden. Het niet-ik moet ik worden, dat is dwingende noodzaak en de eenige uitkomst uit de ondragelijke klem der ab surditeit. Daardoor ontstaat agressiviteit, het per soonlijke imperialisme, de neiging tot heerschen, tot gezag, tot dwang, tot macht. Ons leevensdoel is alles te zijn, alles te beschijnen met ons ego-licht. Iets minders is onzer onwaardig, ja niet denkbaar. Wij zoe ken de hoogste vreugde, de hoogste waar heid, het hoogste zijn. Er kan maar n Kosmos zijn, en toch heeft ieder Ego zijn eigen Kosmos. Dit is een onduldbare onreedelijkheid waaruit wij moeten ontsnappen. Het niet-ik moet Ik worden, en wel bij allen. Deze samenvoegende neiging is volstrekt universeel, men kan haar noemen de zwaarte kracht der zielen. Maar zij wordt ook wel aangeduid door het woord Liefde als men tenminste aan die Liefde denkt, die, zooals Dante zegt, zon en sterren drijft. Evenals elke straling een trillingsbeweeging is, met een negatieve en positieve uit slag om een ideale richtingslijn, zoo is ook elke neiging alleen moegelijk met een teegen neiging. Het vereenigende de Liefde is alleen moegelijk door het scheidende de Haat. Maar het komt mij voor dat wij men schen, in onze bizondere positie, ons bevinden in een neiging tot Veréning en Samensmelting. Het is alsof de oer-scheiding die ons eenmaal uiteen dreef, achter ons ligt, als de neergaande curve. Nu zijn we in de opgaande curve, en zelfs in onzen kamp zoeken we veréningensamenvloeijing. Zeggen niet alle volken dat ze voor de Vreede vechten? De menschen bekampen elkander thans niet om het brood alleen. In vreede zouden ze allen mér hebben. Ze bekampen elkaar om het eigen Ego, hun individualiteit, oover anderen uit te breiden. De Duitscher wil de waereld Duitsch maken of tenminste onder Duitsche oovermacht tot eenheid laten koomen. De Engelschman heeft hetzelfde voor de Engelsche eigenaard gewild. Niemand wil de anderen uitroeijen, naar zijn zeggen, maar ieder wil, zoo moogelijk den ander zijn eigenaard opdringen. Het beginsel van alle leeven is niet in standhouding, maar unie, het niet-ik tot Ik maken. Nietzsche sprak van Wil tot Macht. Maar ook dat is dieper te analyseeren. Wil tot vreugde in hoogeren zin, tot Zalig heid, tot Al-zijn schuilt achter alle menschelijke neigingen. Ook in deezen ruwen krijg is de wil tot eenheid, en het gevolg zal een inniger ver smelting zijn. Kampten wij nu daarom, met deeze reededelijke bedoeling, dan zouden we den kamp werd omgezet, zoo groot profijt heeft, stelt alle terrein beschikbaar en verleent verder ook hare volle medewerking. Aan de ten toonstelling is verbonden eene loterij, die hare prijzen kiest en koopt uit het inge zonden vee en de voorwerpen. Begonnen met de uitgifte van 15,000 loten werd dit aantal later verhoogd tot 25,000. Het groote vertrouwen in deze loterij doet alle loten steeds grif van de hand gaan. Ook dit jaar werden alle 25,000 loten geplaatst. De inzenders op de tentoonstelling vinden in de aankoop-commissie der loterij een gaarne geziene afneemster. Ze beschikt elk jaar over een portemonnaie van plus minus ? 10,000. En hiermede zoude ik kunnen ein digen, als ik niet nog iets wilde zeggen over de ingezonden hengsten en honden ter op luistering. De tentoonstelling, oorspronkelijk ingesteld voor Paaschvee, breidde hare ru brieken steeds na rijp beraad lang zamerhand uit. He toenemend succes der tentoonstelling maakte de rubriek Ter opluistering" immer grooter. Het aanknoopen van connecties met den landbouwenden stand is zoo gemakkelijk op zoo'n tentoonstelling dat en daarom trok het zoo mijn aandacht zelfs hengstenhouders en hondenfokkers de Schager ten toonstelling van Paaschvee voor hun bedrijf gaan benutten. Zeer zeker een krachtig bewijs voor den bloei van de tentoonstelling en de aantrek kelijkheid van dit schoone Schager voorjaarsfeest. Schagen M. VISSER iormamint-Tabletten vernietigen de bacteriën in mond en keel en beschermen | tegen Besmetting. i iimiiimiiiimmii i u mi l lilimiiimmiiimiii 111111111111111111 moeten looven, dan zou hij, eevenals bij onze barbaarsche voorouders een schoone en nuttige leevensfunctie zijn. Maar deeze kamp is leelijk en verwer pelijk, omdat hij onreedelijk is. Als hij tot eenheid, voert dan is het ondanks het be wuste willen der strijdenden. De menschheid wil eenheid, en de zwaarte kracht der zielen blijft gestadig werken in deze katastrofe. Maar de individuen willen het onreedelijke en onmoogelijke, ze willen, door dwang, door macht, door gezag, hun eigen aard aan andere individuen opdringen. Dat gaat niet, dat wordt niet geduld, daarin strijdt de wil der enkellingen met den grooten Wil van de menschheid. De kern van deezen oorlog ligt daarin dat enkele individuen heerschers, dynasten zich zoozeer bevoorrecht wanen, dat ze zonder bizonder merkbare, buitengewoone eigenschappen, toch andere ego's naar hun eigenmachtigen zin kunnen beheerschen en bestuuren. Hoezeer ook het gansche beeld vertroebeld wordt door den wir-war van kleine belangen, het is gemakkelijk in te zien dat het gaat om het ophouden van gezag. Dat wil zeggen van een vooze schijn-macht, die geen waarlijke kracht achter zich heeft. Daarbij voegt zich een groep rond een enkeling, hem steunend en sterkend in zijn waan, terwijl de enkeling opgeblazen door de geweldige concentratie van verantwoor delijkheid en machtsgevoel in een spanning van uiterst plichtbesef volhardt. Er is een wissel-werking tusschen enkelen en groep, waarin beiden elkanders fouten en deugden versterken. Maar de kernleugen, het diepe weezen der onreedelijkheid het opdringen van schijnmacht en voos gezag is bij beiden dezelfde. Deze waan moet onverbiddelijk leiden tot zelfvernietiging, maar het zoogenaamd onbe wuste" werkt machtig en gestadig door, eevenals bij een aardbeevingde nimmer onderbrooken kracht der graviteit de op elkander getoorende ijsmassaas of rotsblokken naar beneeden trekt, gebruik makend van den schok om hen een nieuwen eevenwigtstoestand te doen aanneemen. FREDERIK VAN EEDEN