DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 18 April '15. ?_ No. 1973 Een zeldzaam wordende verschijning in Duftschland Oorspronkelijke teekening van George van Raemdonck voor De Amsterdammer" Duitsch officier: Zeg eens, hoe kom jij zoo dik?" gische afdeeling was De laatste Zonnekus", een bosch, verlicht door de laatste stralen der ondergaande zon. Zoo poëtisch als de titel was, zoo banaal en grof was 't schilderij. Van uit de Belgische, overigens zeer merkwaardige en kranige afdeeling, kwam ik in die van de Hollanders en daar trof mij als eerste en, als tegenstelling met 't vorige, om zijn eerlijkheid, oprechtheid en eenvoud een schilderij van Bastert. Den titel ben ik vergeten, maar 't smeuige, breed geschilderde gezicht aan de Vecht niet. Vanaf dien tijd, mag ik zeggen, dateert mijn vriendschap voor Bastert, want 't is eigenaardig en ze zullen 't niet indenken wellicht, hoeveel vrienden ze zich maken, zonder ze te kennen, zij, die op n of ander gebied iets moois te vertellen hebben. En Bastert had wat te zeggen en zal er niet zoo licht over uitgepraat raken ook, over de streek waar hij geboren en getogen is. In 't voorjaar, in herfst en winter ziet Bastert zijn Vecht en vertelt ons door haar. wat hij wel ziet. Want 't is een eigendommelijkheid van hem, om haar altijd te laten spiegelt n, 'tgeen haar oevers omzoomt en van de wolken, die boven haar diijven en streelen met afwisselend licht en klesrengespeel. 't Genot, dat hij in zich voelt, bij 't zien van die klare spiegeling, uit zich reeds in de drift, waarmee hij die diepere kleuren er in borstelt. Af en toe frischt hij zich op (in vroegere jaren buiten 't land, Italië en Frankrijk) en danken wij er schilderijen aan, ontstaan dooreen verblijf in Leerdam, Vianen, Zierikzee, Medemblik enz. Daarna echter keert hij weer tot zijn oude genegenheid terug met een daar ben ik weer, wij begrijpen elkaar toch maar 't best." Is 't wonder? Een natuur, die hem 't meest aantrekt en waar hij de beste en liefste herinneringen aan heeft en onder deze mag ik zeker niet vergeten de goede dagen met zijn vriend Geo Poggenbeek daar doorgebracht. Er zijn meer voorbeelden van hartelijke vriendschap in alle levensomstandigheden o.a. van Millet en Rousseau, maar 't treft mij altijd opnieuw en 't heeft ietsaandoenlijks, echte vriendschap en 't elkaar steunen in 't streven naar een nobel doel. Dat hiel den ? e altijd voor oogen en de resultaten n van Poggenbeek n van Bastert, ze zijn voor 't grijpen. In 1854 geboren, is Bastert eerst op 21jarigen leeftijd begonnen; eerst als leerling van den onlangs op zijn SOsten verjaardag gehuldigden Marinus Heyl, daarna van de Rijks-Academie van Beeldende Kunsten te Amsterdam en Academie te Antwerpen. Later in den Haag wonende, kwam hij veel aa« huis bij Jacob Maris en leerde er Breitner kennen. Weer later vinden wij hem in Amsterdam waar Poggenbeek en Kever zijn buren waren en zij elkaar binnendeurs" konden bereiken en bezoeken. Sinds jaar en dag woont Bastert aan de Vecht en werkt er eenvoudig weg, vredig als de spiegeling in haar onbewogen water. F. BOBELDIJK Drie Revues en een Operette De revue is in wezen een uiterst aantrek kelijke kunstsoort. Zij is de dramatische vorm van het spotblad. Onconventioneel, frisch en brutaal als een leuke straatjongen, is zij even nuttig als deze. Zij heeft maling aan allen schoonen schijn, en zij vertolkt de verontwaardiging der gezonde demo cratie. Arm is het land waar het spotblad, de caricatuur, de parodie niet bloeien. Arm is het land, waar geen goede revues geschreven worden. Wie de geestelijke rijkdom der Nederlandsche groote menigte in dezen tijd zou willen toetsen aan de drie tooneelproducten, welke ons onder den naam van revues" de laatste maanden zijn aangeboden, en er is niets op tegen als waardemeter voor volksontwikkeling het vermaak van een volk te aanvaarden, zal tot de gevolgtrekking komen, dat het er met onze beschaving treurig uitziet. Men wordt bang om het hart als men zich de nijpende geestelijke armoede, aldus gedemonstreerd, in haar ganschen omvang tracht voor te stellen. Geen dezer drie revues" verdient den naam. Geen ervan is meer dan een armzalig aaneenrijgsel van onsamenhangende tafereelen, zonder eenheid van gedachte en stijl, zonder gezonde verontwaardiging en geestigen spot, zonder oorspronkelijkheid en eerbied voor het auteursrecht van anderen, zonder gracie van dans en lijn, zonder goede muziek en fraaie kleur. Zij zijn slechts voor wendsels. Voorwendsels om veel geld te verdienen met het schrijven van het aller laagste maakwerk, voorwendsels om vrij pnbevallige, zeer geschminkte en geblankette jonge vrouwen in meer of mindere mate van ongekleedheid als lokmiddel te bezigen voor een bepaald gedeelte van het publiek, voorwendsels om persoonlijke grieven te uiten, voorwendsels om zich van de plichten, die de vermaaks-leverancier tegenover het publiek heeft, af te maken met een gemak kelijk: De menschen willen nu eenmaal niets beters." De minst slechte revue van de drie is die van Rido. Een enkel maal, met name in de zeer-grappige parodie op de Schund-films, het kineramadrama De Zoon van den Paardenslachter", is zij in het rijk der kunst aan geland. Dat Rido's werk ontsierd wordt door dubbelzinnigheden werd reeds vermeld. Even wel schijnt de mogelijkheid niet uitgesloten dat hij Rido nog eens een behoorlijke revue, d. i. een geestige parodie op menschen en dingen uit een zekere periode, gedragen door eenheid van gedachte en stijl, zou kun nen leveren. Het succes van Rido's revue is voor alles te danken aan de meesterlijke vertolking van Louis en Henriëtte Davids. Een revue moet gespeeld worden door variété-artiesten, zeide mij een in het variété-genre doorkneed regisseur onlangs zeer terecht. Dat de pro ducten van Rido en Ter Hall volle zalen trekken komt uitsluitend door het spel van eenige superieure variété-artiesten, die er hoofdrollen in vervullen." Louis en Henriëtte Davids dragen" de revue Loop naar den Duivel". Daarbij prefereer ik Henriëtte boven haar broer. Deze vtouw is in haar soort een zeldzaamheid in ons land. Zij is een der weinige vrouwen met groot plastisch vermogen en met veel zin voor humor. Ook kan zij prachtig dansen. Haar mimiek is volmaakt. Zij weeft een sfeer van uitbundige vroolijkheid om alles wat zij doet. De revue van Ter Hall In het Gedrang" is het summum van middelmatigheid. Bur gerlijker, kruidenierachtiger vermaak heb ik zelden bijgewoond. De heer Ter Hall werkt volgens het recept: Geef den menschen al door wat anders, laat geen enkel tafereel langer dan een paar minuten duren, ook de goede niet. Het resultaat is, dat hij elke kans om iets aardigs naar voren te brengen ongebruikt laat voorbijgaan. Wij krijgen een oneindige reeks van acht en veeriig onsa menhangende, bonte, met-de-haren-erbij ge sleepte tableaux, waarvan twee of drie wer kelijk niet onaardig zijn. Hét aller-poverste voorwendsel was de revue van Uiltje. Deze werd bovendien niet door variété- menschen gespeeld, en deed volstrekt niets. Het is het best hier te zwijgen. Als een oase in deze woestijn van mis lukte en verderfelijke vermaakskunst ver schijnt de vertooning der operette Les Saltimbanques" in het Panopticum, onder leiding van den heer Kinsbergen. Deze directeur gaat kalmpjes door met zijn pracfischen strijd tegen de pornografische klucht met zoet-zinnelijke muziek, die wij onder den naam van Duitsche operette te lang hebben geaccepteerd. De tekst van Kermisklanten" is niet pornografisch maar onschuldig, en de muziek is niet zoet-zinnelijk doch klate rend-geestig. Gezonder, klaarder, bruisender muziek dan die van Louis Ganne, den ma ker van dien onsterfelijken krijgsmarsch, de Marche Lorraine, is in den modernen tijd bezwaarlijk te vinden. Het lichtelijk triviale dier muziek wordt vergoed door de virtuose bewerking. Hulde aan allen, die deze opvoe ring op het hooge peil hebben weten te brengen, waarop zij, niettegenstaande de moeilijkheden waarmede men te kampen heeft, gebracht is. Wie de bekoring wil ondergaan van het daverende koper, hij ga naar Les Saltimbanques. Wie in Fransche kunst gelooft, hij ga naar Les Saltimbanques. Wie het rhythme wil doorleven van den marsch, die den levenlust vernieuwt, hij ga naar Les Saltim banques ! SIMON B. STOKVIS De Natuurwetenschappelijke tentoonstelling te Amsterdam Bij gelegenheid van het 15de Nederlandsche Natuur- en Geneeskundig Congres, de vorige week te Amsterdam gehouden, werd door Prof. Max. Weber een natuurweten schappelijke tentoonstelling in twee zalen van Artis" georganiseerd. Deze tentoon stelling, die nog eenigen tijd voor het publiek geopend blijft, geeft een overzicht van wat door Nederlandsche reizigers gedaan is op natuurwetenschappelijk gebied sinds 1900. Menigeen zal zich verbaasd hebben, in den chronologischen lijst, die in den catalogus der tentoonstelling is afgedrukt, meer dan 40 expedities en reizen vermeld te vinden, door Nederlanders in die 15 jaren onder nomen. Dit is zelfs voor menigeen dier reizigers zelf een verrassing geweest en wat daarbij aangenaam treft is, dat 33 dezer tochten Nederlandsche koloniën tot doel hadden. Wetenschap is internationaal, was het althans tot voor korten lijd en zal het, daar aan behoeft niet getwijfeld te worden, in de toekomst weer zijn. Maar dat neemt niet weg, dat wetenschappelijk onderzoek zijner koloniën een plicht van het moeder land is, en daarenboven, zooals Prof. Weber het in de inleiding van bovengenoemden catalogus uitdrukt: de kennis der koloniën is een rechtstitel van bezit. Het is goed te zien, dat Nederland aan dien plicht voldaan heeft, en in zoo ruime mate aan dien plicht voldaan heeft, dat zelfs gezegd kan worden, dat er geen land is, dat zooveel doet voor de wetenschappelijke exploratie zijner koloniën. Maar daarbij is ook nooit vergeten, dat wetenschap internationaal is. Want met evenveel recht kan van Nederland gezegd worden, dat er geen land is, dat meer de wetenschappelijke onderzoekin gen van buiten landers in zijne koloniën gesteund heeft. Hoe menig buitenlander vond niet slechts in de laboratoria van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg een gastvrij onthaal en alles wat hij voor ziine onderzoekingen noodig had, maar hoe hebben regeeringsambtenaren zich niet steeds beijverd hen te helpen, wanneer zij afgelegen deelen van onzen Archipel wenschten te bezoeken;hoe menig maal stelde het Gouvernement niet schepen ter beschikking van buitenlandsche onder zoekers, zoodat zelfs de Zwitsersche neven Sarasin van de regeeringshulp bij hun beroemden tocht door Celebes konden ge tuigen: Die Entsendung von Schiffen und Truppen nach der Palu-Bai, um unsere Forschungsreise durch Central-Celebes, welche sonst am Widerstand der Eingeborenen gescheitert ware, zu sichern, wareine Unterstützung so tatkraftiger Art, wie das in der Geschichte derWissenschaft fast ohne Beispiel sein dürfte". Groote tegemoetkoming tegenover buiten landers is steeds een sieraad onzer natie geweest en het doet goed te zien, dat deze traditie ook in onze koloniën is voortgezet. En ook van deze echt liberale opvatting kan gezegd worden: dat zij een rechtstitel van bezit is. Dat deze houding der Indische Regeering vele buitenlandsche natuuronder zoekers naar onze koloniën gelokt heeft, is te begrijpen en dat misschien ook wel eens misbruik van hare liberaliteit is gemaakt, is zeer goed. mogelijk, maar aanleiding om de open deur-politiek tegenover buitenlandsche vorschers te wijzigen, mag dit niet zijn. Slechts moet er voor gewaakt worden, dat het natuurwetenschappelijk onderzoek niet geheel of grootendeels in handen van buiten landers komt. Een onzer Nederlandsche anthropologen deelde mij onlangs mede, dat hem was op gevallen, hoe bij onze oostelijke naburen de meening post gevat heeft, dat het weten schappelijk onderzoek onzer koloniën geheel in handen van Duitsche geleerden is en dat Nederland zelf slechts weinig op dit gebied voortbiengt. Een bezoek aan de tentoonstelling in , Artis" zal hen, die in deze meening mochten verkeerenj tot beter inzicht brengen. Zij legt een getuigenis af van het groote aandeel, dat Nederlandsen initiatief, Nederlandsche ondernemingsgeest en Nederlandsen geld in het wetenschappelijk onderzoek onzer koloniën heeft. L. F. DE BEAUFORT iHiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiii' ?iiitiiit'iiiiiMriMiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiii lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllHlll>llll"IIIIIIIIIM IIIIHIMMMMIIIIIIIIIIIIinillllllMMIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIMIIIIIIII FONGERS RIJWIELEN. De goede hoedanigheden van het FONGERS-rijwiel mogen algemeen bekend worden geacht. Dat bovendien de prijzen zoo laag zijn gesteld, is een reden te meer tot aanschaffing er van overtegaan. Eigen filialen: Amsterdam, Nassaukade 500; Arnhem, Bakkerstraat 5; Den Haag, Spui 45 en Reinkenstraat 121; Groningen, Heereweg 85; Leiden, Breestraat 86; Middelburg, Lange Delft 19; Rotterdam, West-Nieuwland 16; Utrecht, Neude 12. EISSENLOEFFEL's KUNSTHANDEL ROKIN 56 v/h Wed. G. DORENS & ZOON AMSTERDAM LA PROMENADE AU BOIS DE SOULOGNE IN 50 EXEMPLAREN GEDRUKT DOOR ED. CHAHINE TENTOONSTELLING ETSEN EN KLEURETSEN DOOR ED. CHAHINE, ALB. BAERTSOEN, JULES DE BRUYCKER COPENHAAGSCHE PORCELEIN D. OBERINK & Co.. AMSTERDAM PRINSENGRACHT 450 k/d LEIDSCHESTRAW TELEFOON NOORD 1452 TOEPASSING DERELECTRICITEITOP ELK GEBIED NIEUWE UITGAVE: ORIGINEELE ETS W O J. NIEUWENKAMP. PRINSENGRACHT AMSTERDAM 25 GENUMMERDE EN ONDERTEEKENDE EXEMPLAREN. KOPEREN PLAAT VERNIETIGD. Kunsthandel BERNARD DE VRIES NIEUWE SPIEGELSTRAAT hoek Kerkstraat, AMSTERDAM. Kennisgevingen voor Verloving en Ondertrouw InvltaUëo. Programma's Dankbetuigingen, Menu's L«xepapler en Corr. Kaarten Artistiek Stempelwerk BOEK- U STEENDRUK*cf»J B. van Mantgem 562. toet «aMrul Huist J. H. DE BOIS, - HAARLEM, KRUISWEG 68. Tableaux Estampes Editions d'art. Uitgever van: L'oeuyre graphlqne coinplfts de Odilon Redon. Kleurenliclitdrnk reprodacties, onder redactie van H. P. BREMMER. Etsen, door G. C. HAVERKAMP. Alagaztjnottaloid over: Moderne prentkunst. Boeken o ver kunst. Binnenkort verschijnt: een bundel Orig. Litho's door S. Jessurnu deMeequita. Catalogi en prosp. op aanvr. verkrijgb. MSHNRIUITINC. V.. DIRK SCHNABEL CLICHÉ'S VOOH ZWAR'l. ION ONS NIKUW I'ROCF.DK IS KOPERDIEPDRUK GI-.SC.HIK l VOO VOORHEEN EN THANS. DAMES LAAT U W OUDE BEU GEL NIET LANGER IN UW KAST LIGGEN. ZIE munt. GROOTSTE KEUZE ZIL VEREN BEU GELS MET FIJNE LEDEREN TASCH. MODEL NAAR E I d E N EEüZE. TEL. N 3149 IN^DEN SILVEREN MOLENBEECKEB. EENIG ADRES KALVERSTRAAT COANS. SCHOORL. 32