?pp 18 April '15. No. 1973 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND De, wat leeftijd betreft, tweede en wat omvang van bedrijf aangaat, eerste hypo theekbank van ons land, de Rotterdamsche Hypotheekbank voor Nederland, heeft einde van de vorrge maand haar vijftigste jaar verslag uitgebracht. Onder den invloed der tijdsomstandigheden was zooals in het verslag wordt opgemerkt elke gedachte aan eene feestelijke herdenking van het 50-jarig bestaan der instelling buitengesloten. Toch is het niet van belang ontbloot, aan de hand der jaarverslagen van deze Bank, hare ontwikkeling, die tevens typeerend is voor het hypotheekwezen in Nederland, na te gaan. Den l sten October 1864 hare werkzaam heden begonnen, toen hare oudere zuster, de Nationale Hypotheekbank te Amsterdam, reeds drie jaren bestond en ca. ?3.500.000 hypotheken loopende en pandbrieven uit staande had, kon de Rotterdamsche in de eerste 15 maanden vanhaar bestaan ?1.663.400 op hypotheek uitzetten en een overeenkomstig bedrag aan pandbrieven plaatsen. De daarop volgende zes jaren was de ontwikkeling van het bedrijf slechts matig en op 31 December 1871 was de hypotheekrekening tot slechts even ? 5.000.000 gestegen. Van toen af ontwikkelde het zich echter sneller en moest reeds in 1872 tot verhooging van het aandeelenkapitaal van een millioen tot twee millioen, waarop 10 % gestort, worden overgegaan. Einde 1878 was de hypo theekrekening tot over de dertien millioen gestegen, hetgeen opnieuw eene uitbrei ding van het aandeelenkapitaal met een millioen noodig maakte, waardoor het tot drie millioen steeg. Daarop volgde in het begin van de tachtigers eene zeer sterke ontwikkeling. Jaarlijks werd aan nieuwe hypotheken 3Vs millioen tot ruim zes mil lioen uitgezet met hoogtepunten van/5.800.000 in 1881, van ? 5.940.000 in 1889 en ? 6.274.300 in 1894. Daartegenover staat echter, dat in die jaren het bedrag der afgeloste hypotheken eveneens belangrijk toenam, dank zij voorna melijk het bij deze instelling, zoowel als de meeste oudere hypotheekbanken bij voorkeur gevolgde stelsel tot hetsluiten van hypotheken in den vorm van annuïteiten of met jaarlijksche aflossingen. Het gevolg van deze groote jaarlijksche aflossingen was, dat on danks het sterke accres van nieuw gesloten leeningen, het totaal uitstaande bedrag aan hypotheken na 1884 niet meer in zoo sterke mate toenam. Nadat in 1882 het totaal tot ruim 21 millioen gestegen was, hetgeen toen andermaal eene uitbreiding van kapitaal, ditmaal met twee millioen, raadzaam maakte, is eene verdere vergrooting van het aandee lenkapitaal sedert niet meer noodig geweest, ofschoon de grens, waarop met het tegen woordig kapitaal pandbrieven mogen uitge geven worden, bijna bereikt is. Aan het einde van het twintigjarig bestaan der Bank 31 De cember 1884 bedroeg het totaal der hypo theekrekening ruim ? 26Vg millioen en is thans dertig jaar later (einde 1914) ruim ? 48J^ millioen of slechts 22 millioen meer. Ter wijl dus in de eerste 20 jaar de netto-productie gemiddeld ruim 13 ton per jaar be droeg, is zij in de laatste 30 jaren tot ge middeld ruim 7 ton per jaar beperkt gebleven. Verschillende omstandigheden hebben daartoe blijkbaar bijgedragen, waaronder niet de allerminste is de groot e vermeerdering van het aantal nieuwe hypotheekbanken sedert 1882. Op de winsten isde verminderde netto-productie echter niet van ongunstigen invloed geweest en is, zooals uit onderstaande opgaaf zal blijken, het dividend op het vijfmaal grootere aandeelenkapitaal in de latere jaren belangrijk hooger geweest dan in de eerste jaren. Waar bij hypotheekbanken de rentewinst, d.i. het verschil tusschen de op hypotheken verkregen en op pandbrieven te betalen rente, slechts een betrekkelijk klein percentage van de totale winst uitmaakt en het voornaamste deel der winst verkre gen wordt uit de afsluit-provisie (de zooge naamde administratierekening) is het te be grijpen, dat het regelmatig rouleeren van het bedrijf van grootere beteekenis is voor het lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIMMItlll winstcijfer dan het absoluut uitstaande be drag aan hypotheken en pandbrieven. Van 1865-72 steeg het dividend van 5.8 pCt. tot 21 pCt. Na de eerste kapitaalsvergrooting in 1873 daalde het tot 15, 9Vs, 13 en 14 over 1873/6 om in 1878 weder het cijfer van 22Vs pCt. te bereiken. Na de uit breiding van het kapitaal tot drie millioen in 1879 volgde wederom eene vermindering van dividend tot 14 pCt. over 1880 en 18pCt. over 1881. Eindelijk vinden wij voor de periode van 1882 tot 1914, gedurende welke het aandeelen-kapitaal vijf millioen bedroeg geleidelijk, maar vrijwel gestadig toenemende dividenden, te beginnen met 13 pCt. over 1882/85 tot 25 pCt. over 1913 en 23H pCt. over 1914. Over de geheele vijftig jaar van haar bestaan keerde de instelling gemiddeld ruim 16 pCt. dividend per jaar op hare aan deden uit. Is dit op zich zelf reeds een fraai record, te danken aan voorzichtig en oordeelkund/g beleid, daarbij dient nog opgemerkt te wor den, dat bovendien in de 50 jaar van haar beslaan door de Rotterdamsche Hypotheek bank reserves van ca. zes ton zijn opgebouwd en in den loop dier jaren ruim ?670.000 uit de winsten voor verliezen is afgeschreven. Groot als laatstgenoemd cijfer op het eerste gezicht schijnt, verdwijnt het nagenoeg in het niet, wanneer men bedenkt, dat het geleden is op een omzet van 166 millioen of nauwelijks meer dan vier per mille van den omzet bedraagt. Bovendien blijkt uit het doorbladeren der verslagen, dat verreweg het grootste deel dier verliezen geleden werd in het decennium 1885/95 en niet on waarschijnlijk een uitvloedsel is van de om streeks 1881/82 ontstane groote bedrijvigheid in en sterke waarde-verhooging van onroe rend goed in Nederland, later gevolgd door eene periode van depressie en prijs-inkrimping. Dat de verliezen betrekkelijk zoo onbeteekenend zijn gebleven, is voor een niet gering deel te danken aan het door deze, zoowel als door andere oudere banken gevolgde systeem om bij het sluiten van hypotheken niet enkel op de waarde van het onderpand te letten, maar ook op de waarde van den debiteur. Zooals onlangs door een der di recteuren in een vraaggesprek, opgenomen in een te Rotterdam verschijnend Weekblad, gezegd werd: Ook die moet goed zijn, anders geven wij het geld niet." Tot nog velerlei interessante opmerkingen zoude de verslagen der instelling aanleiding kunnen geven. Ik bepaal mij echter tot slechts eene enkele, nml. dat terwijl aan vankelijk in hoofdzaak geld verstrekt werd op ongebouwde eigendommen, in de latere jaren de verhouding omgekeerd werd. Dit blijkt uit de volgende opgaaf, van de be dragen door de Bank belegd in hypotheken op ongebouwde en gebouwde eigendommen gedurende de eerste 5 jaar en gedurende de laatste 5 jaar van haar vijftigjarig bestaan: 1865 1866 1867 1868 1869 Ongebouwde Gebouwde f 1.182.500 185.800 177.700 706.200 593.500 f 480.000 44.200 135.600 419.200 73.500 f 2.845.700 f 1.152.500 Van een totaal van f 3.998.200 gesloten hypotheken in die eerste vijf jaren was dus ruim 70 pCt. op ongebouwde en nog geen 30 pCt. op gebouwde eigendommen. Voor de periode 1910?14 vinden daarentegen de volgende cijfers: wij 1910 1911 1912 1913 1914 Ongebouwde f 371.600 537.400 386.100 425.500 476.100 Gebouwde f 3.200.000 4.022.400 2.449.300 3.028.400 2.006.600 f 14.706.700 f 2.196.700 Hier dus van een totaal ad f 16.903.400 nauwelijks 13 pCt. op ongebouwde en ruim 87 pCt. op gebouwde eigendommen. Deze veranderde verhoudingscijfers wijzen op den grooten ommekeer, die in het hypo theekbankbedrijf heeft plaats gehad. Gaat men toch de literatuur van de voor geschiedenis der oprichting van hypotheek banken in ons land na, dan vindt men dat in het tijdvak 1850?60 een aantal vooraan staande mannen uit dien tijd, als mr. Ph. J. Bachiene, prof. Buys, mr. W. C. Mees, dr. S. Sarphati en anderen, het tot stand komen dier instellingen met warmte bepleit hebben, maar daarbij voornamelijk de belangen van den landbouw op het oog hadden. Het waren dan ook hoofdzakelijk de Landhuishoudkundige Congressen van die dagen, waar het hypotheekbank-wezen door mannen van naam besproken en voorbereid werd. Veel steun en medewerking vond men echter daar buiten nie" en eene in 1850 gedane poging om eene Nederlandsche Hypotheekbank op te richten, mislukte, omdat de aanvankelijk benoodigde ? 100,000 niet gevonden konden worden, niettegenstaande het plan door dertien namen, die klonken als een klok, onderteekend was. Tien jaar later evenwel, in December 1860, had een manifest, onderteekend door de heeren C. Becker, J. Fock, E. Fuld, H. B. Goldschmidt, H. Luden, W. C. Mees en S. Sar phati, een beter gevolg en leidde in het daarop volgende jaar tot de oprichting van de Nationale Hypotheekbank. Later vind ik wellicht aanleiding nog het een en ander uit de literatuur van die dagen te putten, voor heden wensch ik alleen nog maar aan te stippen, dat in bedoeld manifest o.a. met nadruk gewaarschuwd werd tegen het betrekken van hypotheken op eigen dommen in het buitenland in de operatiën eener zoodanige Bank. Het is" zoo wordt in het manifest gezegd zelfs voor het meest kundige Bestuur niet mogelijk zich van de waarde en van de titels van .eigendom van buiten 's lands gelegen goederen behoorlijk te ver gewissen. En al ware het soms mogelijk hieromtrent genoegzame zekerheid te ver krijgen, dan nog is men later aan zoo vele kansen van teleurstelling blootgesteld, ten gevolge van munt-depreciatie, willekeurige wetsverandering of gebrekkige rechtsbedeeling, dat het van het grootste belang is, bij de Statuten eener Hypotheekbank uit drukkelijk te bepalen, dat in geen geval hypotheken zullen gesloten worden op goe deren, welke buiten de grenzen van het Europeesch grondgebied van den Staat ge legen zijn." J. D. SANTILHANO De Twentsehe Bankvereeiiiging B. W. Blpnstein&Co. KAPITAAL: f 15.165.O52.5O RESERVEN: f 6.729.497,14 HOOFDKANTOOR: AMSTERDAM, Spuistraat 138/144. Hl J H AMTOR«M t (voor wier verbintenissen De Twentsehe Bankvereeniging B. W. Blfldenstein & Co., ten Tolle aansprakelflk is) AMSTERDAM, Prins Hendrikkade 139; LOMBEN, B. W. Blpenstein & Co.. 55-56 Threadneedlestr.; ENSCaEDE. B. W. Blfldenstein Junior; ALMELO, Ledeboer & Go. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Dlreot ?pvtrdarbaar 2 pCt. TIn dtgei «pzegglag 2% , Eea Maand vast Gemiddelde prolongatie-koers met een maximum van 3 Van den dag der opzegging af wordt V»pCt. minder Drie Maanden opzegging .... 3 pCt. Zes Maandei , 3H , Een Jaar rente vergoed. SAFE DEPOSIT Heerengracht 531?537, Weesperplein 2, Overtoom h/Ie Const. Huygensstr., Willemsparkweg 80, verhuurt aan bij haar geïntroduceerde personen SAFE LOKETTEN in hare Brand- en Inbraakvrije Kelders. Reglementen zijn aan bovenstaande kantoren verkrijgbaar. Ontvang- en Betaalkas. Vergoeding der Depositorente. Met Ingang van heden wordt de rente-vergoeding vastgesteld als volgt: Met n dag opzegging ... 2 pCt (Bedragen tot ?20.000 zijn terstond betaalbaar) Met 10 dagen opzegging . . 2% pCt Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving vol gens reglement. SAFE DEPOSIT-INRICHTING, geopend: op werkdagen van 8M tot 5 uur. beursvacantiedagen 8Ji ,4 Loketten van ?2.50 per maand (?10. per jaar) en hooger te huur voor by de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Amsterdam, 24 Maart 1915. E De HaarlenscliB \ H l Jan 1915: KAPITAAL: / 3.000.000. RESERVES: / 250.000. HYPOTHEKEN: / 17.123.103 26 PANDBRIEVEN ? 16.954.100.O/ ITLOOTBAEE 5 PAMDBBIEVEN /-fc in stukken van /0 f5000.?, f 1000. en f500.?(half jaarcoupon Januari?Juli) en f 100 (jaarcoupon Januari). Ver\rjjgbaar ten kantore der Bank (Ge d. Oude Gracht 65) n door alle Commissionnairs in Effecten. 4+= RIJMLAMDSCHE HYPOTHEEKBANK :?: TE. HAARLEM :?: 5% PAMDBRIEVEM 1OO% niet aflosbaar of uiHootbaar :?: voor l Q2O :?: =4-4Standaard Hfpolhiikliink, ti Rottirdam Directie: Mr. H. H. O. Oasteudflk enJhr. H. F. Schuurbeque Boeye. De Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair verband en geeft 4i/jen 4% PANDBRIEVEN uit onder controle van het Algemeen Administratie en Trustkantoor te Rotterdam. gevestigd te Utrecht, verstrekt credieten op billijke voor waarden. Geeft Schuldbrieven uit ren tende 4Vs pCt. in stukken van ? 1OOO, ? 50O en ? 1OO. Koers van uitgifte 98 pCt. De Directie CORNS. LOEFF. Rott. Hypotheekbank v. Volteekend Maatsch. Kapitaal ? 5.000.000 Reserve ?645.279.84 Geeft geld op eerste hypotheek zon der vooruitbetaling van rente. Inlich tingen te bekomen ten kantore der Bank, Gedempte Bierhaven 25, of bij hare Agenten. De Directie: Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C.v.WIJK .-Reservefonds i 8.813.613. Hoofdkantoor AMSTERDAM. Agentschappen te 's-ORAVENHAOE en ROTTERDAM. Vestigingen In het Oosten: Batavlt, Soerabaia, Samarang, Bandoeog, Weltevreden, Cherlbon, Tegal, Pekalongan, Djember, Solo, Djokjakarta, Tillatjap, Padang, Medan,, Teblng Tlnggl (Dell), Tandjpng Belel, KotaRadja, Patembang, Telok-Betong, Pontlanak. Bandjermasin, Makassar, Singapore, Pen au g, Rangoon, Hongkong en Shanghal. In- en Verkoop yan Wissels en Telegrafische Trans ferten. Incasseeringen en Financieringen. Schriftelfike of Telegrafische Credieten. Eeiscredietbrieven. Deposito's. BekeningenCourant. Administratie Yan Effecten en all* andere Bankzaken. De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, JANSWEG 42. Bijkantoren: Amsterdam, Damrak 99. Rotterdam, Wijnhaven 129a. 's-Qravenhage,Ged.Burgw.38 Maastricht, Breedestraat 24. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van ? 5OO en verkoopt 4% pCt. schuldbrieven in stukken van ? 1000, ?500, f 100 en ? 50. n/ 's-Gravenhage. O Pandbrieven Na 10 jaar opeischbaar a pari. Verkrijgbaar a i«os/4 /?. OPGERICHT IN 1853 AMSTERDAM OPGERICHT IN 1853 Hoofdkantoor: Keizersgracht 277, Bijkantoor: Stadhouderskade 118 Maatschappelijk Kapitaal f 5.000.000, waarvan uitgegeven f4.000.000 Reservefonds f 780.000 Extra-Reserve f 180.000 Agentschappen te Alkmaar, Arnhem, Deventer, Dordrecht, 's-Graven hage, Groningen, Leeuwarden, Maastricht, Middelburg, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Zwolle. f met l dag opzegging 4 pCt , rente thans: \ voor l maand vast 4yf ( voor 3 maanden vast 4 Cheques van deposanten kunnen kosteloos worden betaalbaar gesteld bij alle bovengenoemde Kantoren, alwaar uitvoerig Prospectus ver krijgbaar is. O/ Pand' Q brieven Gebouw der Bank. aflosbaar a pari bij jaarlijksche uitloting in 25 jaar, in stukken van ? 100.-, ? 500.- en ?1000.?, worden tegen den koers van 100 pCt. uitgegeven door de Utrechtsche Hypotheekbank, UTRECHT Tel. 241. Drift 17. C0/HYPOTHEEKBANK HOLLAND-AMERIKA. Utrecht. ^?y/O PAMnBBIKVKW in stukken van f IOO.?, f 25O.-, f 5OO.?en f IOOO.?tesreit «len koers van 91li* + A LEVENSVERZEKERING 'BANK ^?AMSTERDAM" Directeuren; M' N.C.M.SMITS M OUEN. ? JLJBONMIrxE. Adj-Oir D A.AEIJEUS 5 % Verzekerd e pandbrieven der UT.V. DU CRKDIET-HYPOTHEUKBANK te 's-Gravenhage, Npordeinde 43, waarbij elk bedrijfsrisico der Bank voor de houders is gedekt, zijn verkrijgbaar a 99 p<Jt. in stukken van f IOOO.?, /öOO.?en ? IOO.?. De Directie: G. J. VAN INQEN. Mr. H, VAILLANT. EEN AMUS4NT BOEK BARBAROSSERIE, Een bundel met de beste tooneelkritieken van dezen humorist-satiricus. Ingenaaid ?0.90 Gebonden ? 1.25 Omslag en band van LOUIS RAEMAEKERS. - Uitgave van VAN HOLKEMA i WARENOORF, A'danr.