9 Mei '15. No. 1976 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND De weekstaat van de Nederlandsche Bank, verschenen in de ochtendbladen van Dinsdag, bracht eene onaangename verrassing. Daaruit bleek toch, dat het geheele saldo van de leening van f 275 millioen niet alleen reeds verbruikt is, maar dat de schatkist boven dien reeds ruim twaalf millioen bij de Nederlandsche Bank heeft moeten leenen. Blijkbaar was men in den Haag eveneens verrast door het bekend worden van dit feit, want met zeldzamen, maar daarom des te meer prijzenswaardigen spoed kon men reeds in dezelfde ochtendbladen, die het feit wereldkundig maakten, een geruststellend officieus communiquévinden. De Thesaurier-Generaal doet daarin uit komen, dat het feit, dat de op de leening gestorte f 272 millioen reeds verdwenen zijn, niet beteekent, dat in de negen maanden van den oorlogstoestand (sedert l Aug. jl.) dit bedrag werkelijk verbruikt is. Hij wijst er op, dat uit het provenu der leening een. bedrag van ? 62 millioen ge diend heeft tot betaling van reeds op l Augustus bestaan hebbende vlottende schuld, terwijl een even groot bedrag tijdelijk belegd is in rentedragende voorschotten aan ge meenten en spoorwegmaatschappijen en in door het Rijk aangekochte voorraden graan en veevoeder. Feitelijk is dus van het leeningsgeld slechts ? 148 millioen verbruikt, waaraan echter nog ? 30 millioen moet toegevoegd worden, zijnde de hierboven genoemde ? 12 millioen voorschotten van de Bank, ca. ? 12 millioen (nog niet belegde) winst verkregen door zilveraanmunting en ? 6 millioen nog loopende zilverbons. De werkelijke achteruitgang van de schatkist in de negen maanden van den oorlogstoestand is derhalve ?178 millioen of gemiddeld bijna ? 20 millioen per maand geweest. Dit cijfer klopt vrijwel met de door den Minister van Financiën bij de behandeling van de leeningswet gegeven raming, toen hij zeide dat men ongeveer per maand zou kunnen rekenen op een achteruitgang van de kas van IQ a 20 millioen." Op grond van deze raming had men mogen verwachten, dat wij het nog tot ongeveer het einde van het loopende semester hadden kunnen bol werken, zonder opnieuw in schuld te geraken. Dat dit niet geschied is en de bodem van de schatkist reeds twee maanden vroeger te zien is, spruit voort uit de door de Re geering gevolgde gedragslijn, om als grossier in voedingsstoffen voor mensch en dier en als bankier voor gemeenten en spoorweg maatschappijen op te treden. Voor het eerste bestonden onder de buitengewone omstan digheden gegronde redenen, maar de juist heid van het laatste hebben wij nog niet kunnen inzien. Er moge iets voor te zeggen zijn, dat de Staat aan gemeenten en corporatiën zijn crediet leent, om op iets gun stigere voorwaarden in haar kapitaalsbehoef ten te voorzien; maar quod Heet Jovi non licet bovi en wat een in ruime middelen zwemmenden Staat mag doen, past daarom nog niet aan een Staat, die zelf met aan zienlijke chronische kas-tekorten te worste len heeft. Intusschen aan een boom zoo vol ge laden mist men vijf zes pruimpjes niet" en veel verschil maakt het niet uit, of de bodem van de schatkist reeds den l sten Mei, in plaats van l Juli zichtbaar is geworden. Dat het iets vroeger of later had moeten ge schieden, was vrij algemeen bekend en zoude geene verklaring vereischt hebben. Wat echter wel eenige opheldering vordert en waaromtrent het communiquézwijgt, betreft een ander punt. Zooals uit bovenstaande mededeelingen blijkt, bedroeg de achteruitgang van de schatkist sedert het begin van den oorlogs toestand ca. ? 20 millioen per maand. Enkele maanden, zooals September en Januari, toen groote bedragen rente enz. moesten be taald worden, meer, daarentegen in andere maanden weder minder. Vergelijkt men echter de weekstaten van de Bank en de correspondeerende opgaven in de Staats courant, dan vindt men, dat in de week van 24 April tot l Mei, een rekening-courant saldo van ? 14.215.334 heeft plaats gemaakt voor een voorschot van /l 2.075.857, tezamen dus een achteruitgang van/26.291.191 aan gevende. Bovendien wordt het aan zilverbons in omloop zijnde bedrag op l Mei met ?5.284.812 opgegeven, terwijl de wekelijksche opgaaf in de Staatscourant van 27 April geen melding maakte van in omloop zijnde zilverbons. In het totaal-zouden er dus in die ne week een achteruitgang van ruim 31% millioen zijn geweest, in min dering waarvan alleen komt eene vermeer dering der voorschotten aan gemeenten met ?2.300.000, dus per saldo een achteruitgang van ?29.2 millioen. Sedert het begin van den oorlogstoestand .is de grootste achteruitgang in eene enkele week geweest in de eerste week van Januari. toen hij ? 22 millioen bedroeg. Het grootere bedrag van die week, kon echter gereedelijk verklaard worden uit de rentebetaling op de 2Vs pCts. Werkelijke Schuld en de gewone kwartaalsbetalingen aan salarissen, pensioe nen, enz. Ook de eerste weken van Septem ber en October wijzen vermeerderingen van den achterstand met resp. \3X millioen en 10 millioen aan, eveneens verklaarbaar door de rentebetaling der 3 pCts. en de kwar taalsbetalingen. Voor den achteruitgang van bijna 30 mil lioen in de laatste week van April is echter althans voor den buitenstaander geene soortgelijke verklaring aan te geven en daarom zoude eene officieuse opheldering van dat feit meer op haar plaats zijn ge weest dan de in de ochtendbladen van Dinsdag gegevene. Toch zijn ook daarin een paar punten, die tot nu toe niet algemeen bekend waren. In de eerste plaats, dat de winst op de zilveraanmunting reeds 12 millioen bedraagt, waaruit valt af te leiden, dat sedert het begin van de crisis ongeveer 24 millioen zilver is aangemunt, dat geheel in de cir culatie is gegaan. In de tweede plaats ver dient het opmerking, dat 37 millioen aan aankoop van graan en veevoeder besteed is. In de derde plaats wordt in het commu niquégezegd, dat aan Gemeenten en Spoor wegmaatschappijen 25 millioen voorschotten is verleend. Aangezien in de op denzelfden dag verschenen opgaaf in de Staats-Courant vermeld wordt, dat de voorschotten aan provinciën en gemeenten 14 millioen be droegen, moet dus aan de Spoorwegmaat schappijen 11 millioen verstrekt zijn. Het is echter te verwachten, dat uit de de vorige week uitgegeven leening van de Hollandsche Spoorwegmaatschappij een groot deel daar van terugbetaald zal worden. Eindelijk verdient het opmerking, dat uit de mededeelingen van den ThesaurierGeneraal blijkt, dat uit de opbrengst der Indische leening circa 22 millioen gediend heeft om op de schuld aan de Rijkskas af te betalen, zoodat een kleine 40 millioen gestyekt heeft om andere crediteuren van Nederlandsch-lndië te betalen. Trouwens bij de behandeling van het Indische leeningsontwerp jn de Tweede Kamer werd dit reed_s door den Minister van Financiën in uitzicht gesteld, toen hij verklaarde, dat het zeer wel mogelijk zoude zijn dat bij de afwikkeling (der leening) zal blijken, dat voor een deel het leeningsgeld niet gebruikt wordt tot afbetaling van den Nederlandschen Staat dooh tot afbetaling van n der andere crediteuren". J. D. SANTILHANO. Landjuweel Met onze prijsvraag voor een vierregelig versje over het woord nationalisme" heb ben we de geesten wel wakker geschud! Er wordt wel eens gezegd, dat wij, Neder landers, niet dichterlijk van aard zijn, maar dan moet men den bundel poëzie maar eens zien, die uit onze prijsvraag is geboren! Evenwel, alle dwaasheid op een stokje: er zijn heel wat antwoorden ingekomen, waarbij, gelijk te verwachten, nogalwat kaf tusschen het koren schuilt. Opmerkelijk is het, dat voor velen natio nalisme als een woord van ongunstige beteekenis luidt, terwijl anderen er een hoog ideaal in lezen. Van dit laatste is het volgende versje ingezonden der H. J, Oosterbeek Jr., te D. een voorbeeld: NATIONALISME: Een streven is 't om saam te binden Wat geest en taal verbonden hield, En als een eenheid weer te vinden De kracht die gansch een volk bezielt." Nog wat geestdriftiger klinkt de volgende omschrijving, ons door J. C. Wijnand te W. toegezonden: Hoe vaak onbewust ook, hoe diep soms verborgen, Toch dragen we 't in ons gemoed, in ons hart; En wordt het gewekt eens, en komt het tot uiting, Dan geeft het de kracht, die tot 't eind toe volhardt." Wat minder enthousiast, doch puntiger schreef C. D. te L. Nationalisme 'n idee, tot groote daden dringend, Doch oorzaak van veel en naamloos wee, De liefde tot den mensch, in eigen land grens wringend Als sloeg ook niet daarginds het hart der menschheid mee." Een sarcastische toon spreekt tot ons uit deze omschrijving van R. te B. o. Z.: Nationalisme heet de moeder Chauvinisme heet het kind. Moeder is verbazend kippig, Dochterlief is stekeblind." Er zijn wel eens slechter opmerkingen gemaakt! Een filosofisch aangelegd lezer is blijk baar C. A. S. te O., die het volgend rijmpje inzond: iiiiiiiiiiiiiiiiiUiiii'i''i>iiiiii'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii>iiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiniiiMiiiiiiiiiiiiii De Twentsehe BaoberonigiDg B. ff Jlydrt iuU:e. KAPITAAL: f 15.37O.942.5O EESEEVEN: f6.943,336,86 HOOFDKANTOOR: AMSTERDAM, Spuistraat 138/144. (voor wier verbintenissen De Twentsche Bankvereeniging B. W. Blfldenstein & Co., ten volle aansprakelgk is) AMSTERDAM, Prins Hendrikkade 139; LONDEN, B. W. Blpenstein ft Co.. 55-56 Threadneedlestr.: ENSCHEDE. B. W. Blpenstén Junior: ALMELO, Ledeboer & Co. RENTE VOOR DEPOSITO'S: Ontvang- en Betaalkas, Wijziging der Depositorente. Met ingang van heden wordt de rente-vergoeding vastgesteld als volgt: Met n dag opzegging ... 1% pCt (Bedragen tot ?20.000 zijn terstond betaalbaar) Met 10 dagen opzegging . . 2 pCt Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving vol gens reglement. SAFE DEPOSIT-INRICHTING, geopend: op werkdagen van 8% tot 5 uur. beursvacantiedagen 8X 4 Loketten van ?2.50 per maand (?10. per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Amsterdam, 17 April 1915. Dlraet ipvirderbatr 2 TIn dagen opzegging 2 Een Maand vast Gemiddelde prolongatie-koers met een maximum van 3 Drie Maanden epzegglng .... 3 pCt. Zee Maanden . . . . 3X , Een Jaar .... 4 pCt. Van den dag der opzegging af wordt Vj pCt. minder rente vergoed. De Eerste Nederlandscbe Maatschappij van Verzekering tegen Stormschade, GEVESTIGD TK OUDKARSPEL,, Verzekert Gebouwen en Goederen tegen schade door Storm en Lekkage. Waar niet vertegenwoordigd worden actieve Agenten gevraagd. De Commissarissen: A. WONDER Pz., Oude Niedorp, Burgemeester Oude Niedorp. H. C. OUD, Purmerend, Comm. in Effecten. P. PIJPER IJz., Twisk, Penningm. Vier Noorder Koggen. A. COLIJN, Nieuwer Amstel, Lid. der Prov Staten van N.-Holl. N. DEKKER, Obdam (Spierdijk), Lid der Prov. Staten van N.-Holl. De Directeur: G. EECEN Cz., Oudkarspel. 5 /oVerzekerde pandbrieven der N.V. DK CREDIET-HYPOTHEEKBANK te 's-Gravenhage, Npordeinde 43, waarbij elk bedrijfsrisico der Bank voor de houders is gedekt, zijn verkrijgbaar a 99 pCt. in stukken van /?1OOO.?, /SOO.?en ?100.?. De Directie: G. J. VAN INQEN. Mr. H. VAILLANT. De JLevensverzekering OngeTallenverzekeriDg Billijke premiën. Concurreerende voorwaarden. HOOFDKANTOOR: Amsterdam, Keizersgracht 547?549. BIJKANTOOR: Den Haag, Buitenhof 48a. Groningen, Vischmarkt54. Rotterdam, Wijnstraat 138a. Utrecht, , Maliebaan 84. Bijkantoor der Amsterdamsche Mij. van Levensverzekering voor Ned. Indië: SOKRAKA JA, SOCIETEITSTRAAT. A LEVENSVERZEKERING -BANK : AMSTERDAM" Directeuren M" N.LM.SMITS v»n OUEfl.' JLJBONNII\E Adj Dir DAAEIJELia VREEMDE VALUTA'S. Incasso-Bank Heerengracht 531?537 Weesperplein 2 Overtoom h. Ie Gonst. Huygensstr. Willemsparkweg 80 koopt en verkoopt: BUITENLANOSCHE WISSELS CHEQUES VREEMD BANKPAPIER MUNTSPECIEN. Dagelijks verschijnend koersblad op aanvrage verkrijgbaar. M. PIMENTEL, Accountant. L,eernar Boekhouden M.O. Hondecoeterstraat 7, Amsterdam TELEFOON Zuid 2422. Nederlandsch-lndische Brandwaarborg-Mij. Oigericït in 1890. Geïestijfl te Amsterdam. SLUIT VERZEKERINGEN tegen Schade door Brand op Wooiien Pakhuizen, Inboedel», Meubilair, Fabrieken, Eta"blissementen. Kantoor: Singel 262, Amst. Kali Besar-West, Batavia. l S. I. W. VAN BUUREN. Directeuren:!. M. A. VRIESENDORP. l E. LANKHOUT. Gemachtigde: NEUMANN & Co., Batavia. UTRECHT PAIDBRIEYEI in stukken van f 1000.-, f 500.-en f 100. 4»*: Sland»td Djpottinklianl!, li RoHirdam Directie: Mr. H. H. O. Castend^k eiiJhr. H. F. Schnarbeque Boeye. De Bank verstrekt gelden onder eerste hypothecair verband en geeft 5% PANDBRIEVEN uit onder controle van het Algemeen Administratie en Trust(kantoor te Rotterdam. Rott. Hypotheekbank v. fleüerl. Volteekend Maatsch. Kapitaal f5.000.fXX) Reserve ?645.279.84 Geeft geld op eerste hypotheek zon der vooruitbetaling van rente. Inlich tingen te bekomen ten kantore der Bank, Gedempte Bierhaven 25, of bij hare Agenten. De Directie: Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C.v.WijK D0 Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, JANSWEG 42. Bijkantoren: Amsterdam, Damrak 99. Rotterdam, Wijnhaven 129a. 's-Gravenhage,Ged.Burgw.38 Maastricht, Breedestraat 24. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van ? 5OO en verkoopt 4lh pCt. schuldbrieven in stukken van ? 1000, ? 500, ? 100 en ?50. Residentie Hypotheekbank Anna Paulownastraat 97, 's-GRAVENHAGE. o HYPOTHEEKBRIEVEN Na 10 jaren door den houder a pari opeischbaar. Te verkrijgen tegen den fcoers van 99 pCt, Maatschappelijk Kapitaal f 50.060.600. ? Reservefonds f 8.813.613. Hoofdkantoor AMSTERDAM. Agentschappen te 's-GRAVENHAGE en ROTTERDAM. Vestigingen In het Oosteni Batavia, Seerabaia, Samarang, Bandoeng, Weltevreden, Cherlbon, Tegel, Pekalongan, DJember, Solo, Djokjakarta, Tjllatjap, Padang, Medan,, Teblng-TInggl (Deli), Tandjpng Belel, KotaRadja, Palembang, Telok-Betong, Pontlanak. Bandjernasln, Makassar, Singapore, Ponaog, Rangoon, Hongkong en Shanghal. In- en Verkoop yan Wissels en Telegrafische Transferten. Incasseeringen en Financieringen. Schriftelflke of Telegrafische Credieten. Beiscredietbrieren. Deposito's. EekeningenConrant. Administratie Tan Effecten en alle andere Bankzaken. OPGERICHT IN 1853 AMSTERDAM OPGERICHT IN 1853 Hoofdkantoor: Keizersgracht 277, Bijkantoor: Stadhouderskade 118 Maatschappelijk Kapitaal f 5.000.000, waarvan uitgegeven f4.000.000 Reservefonds f 803.000 Extra-Reserve f 130.009 Agentschappen te Alkmaar, Arnhem, Deventer, Dordrecht, 's-Gravenhage, Groningen, Leeuwarden, Maastricht, Middelburg, Rotterdam, Tilburg, Utrecht en Zwolle. {met l dag opzegging 4 pCL voor l maand vast 4Vi . voor 3 maanden vast 4 Cheques van deposanten kunnen kosteloos worden betaalbaar gesteld bij alle bovengenoemde Kantoren, alwaar uitvoerig Prospectus ver krijgbaar is. RIJMLAMDSCHE HYPOTHEEKBANK :?: TE: HAARLEM :?: 5 o/ /o PAMDBRIEVEN 1OO% niet aflosbaar of uiHootbaar :?: voor l Q2O :?: te Arnhem. 5 pGt. PANDBRIEVEN. | HYP. LEENINGEN. De Directie: Mr. A. J. Baron VAN NAGELL VAN AMPSEN, Mr. J. F. VERSTEEVEN. H. A.V. BAN K.SCHIEDAM ONGEVALLENVERZEKERING