8 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 16 Mei '15. No. 1977 r' l' van meening, practisch en oordeelkundig ? voor. Practischer dan een leek die geven kan. Eduard Verkade plaatst zich op een hoog standpunt en verliest het hoogere, het ideaal en de toekomst niet uit het oog. Mevrouw Elise Poons-van Biene, ook bekend door litteraire* arbeid de Kon. Ver. Het Neder landsen Tooneel" o. a. heeft indertijd met succes een tooneelspel van haar vertoond wijst o. m. op een samengaanjvan Tooneel school met Conservatorium, terwijl Mevrouw Gusta de Vos?Poolman bij hare goede raadslagen zich ook opdoet in het karakter van Badeloch. De volgende vragen heb ik mij veroor loofd, ter beantwoording aan acteurs en actrices voor te leggen: 1. Acht u een tooneelschool noodig en nuttig: 2. Aan welke vereischten moet de directeur eener tooneelschool voldoen? 3. Welk beroep beveelt zich voor de leus van een tooneelschooldirecteur aan. Dat van tooneelspeler, tooneelspeelster of van een leeraar in de letteren, of dat van iemand in eenig ander beroep of andere kunst? 4. Hoe stelt gfl u voor, dat bet tooneelschool-onderwjjs zij'? Bedoeld wordt: in welke vakken onderwijs gegeven moet worden en door wie ? 5. Zijt gij er voor de leerlingen te laten figureeren bij eenig gezelschap ? Het oordeel van drie hunner luidt: EDUARD VERKADE. Ie. Een tooneelschool is beslist nuttig en noodig. 2e. De directeur moet voldoen aan de eisenen, die aan elk directeur van een school gesteld kunnen worden nL. dat h\j prestige, tact, inzicht, en zelfbeheersching heeft. 8e. Een tooneelspeler of speelster lijkt mij minder geschikt, daar men dan een school krijgt, die te veel Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllll Haegsche brieven n De Besognekamer, 7 Mei 1915 Hooggeschatte Heer! Zoo wij onzen Senaat niet hadden, diende h]j ingesteld!" Wellicht kunt gij u met dit kernwoord niet vereenigen, wijl ge, tot mijne smarte, hebt gemeend u bij de unie-liberalen te moeten aansluiten. Waarom zijt ge niet vrijliberaal van beginsel? Onze schier tot vriendschap luikende wijze van elkaar waar lijk goed te kennen en te waardeeren, zoude zoodoende ongetwijfeld hechter en hechter zich vestigen. Wel ware het nóg wenschelijker zoo ge christelijk-historische gevoelens koesterdet, maar ik kan niet alles ineens vergen. Immers, de christelijk-historische partij mijne partij! is onbetwistbaar de deftigste politieke partij hier te lande, al is ook de vrij-liberale partij in het wezen der zaak heel, hél net een staatkundige groep. Maar unie-liberaal is iedere bakker, slager of kruidenier, zooals alle leeraars bij middel baar- en hooger-onderwijs vrijzinnig-demo craat schijnen, alle onderwijzers bij het openbaar lager onderwijs sociaal-democraat willen zijn. Want beseft ge wel voldoende, Hooggeschatte Heer, dat ge eigenlijk voor 50 pCt. S. D. A. P.'er moet heeten, evenals Tydeman c.s. dit voor 25 pCt., Bos en de zijnen dit voor 75 pCt. dienen genoemd ? Wat is dit alles gistermiddag, Donderdag, 6 Mei, in de vergaderzale van onzen Senaat (en ook van mijne oude Staten) weer tref lijk tot uiting gekomen! Mag ik een in een persoonlijke richting zal werken. Een algemeen ontwikkeld kunstzinnig man of vrouw met begrip van muziek (voor het geluid) schilder- en beeldhouwkunst, (vór de plastiek) en degelijk littéraire ontwikkeling, lijkt mij hiervoor aangewezen. 4e. Ik zou het onderwijs zóingericht willen zien, dat, wanneer iemand, ondanks een streng toelatings examen, blijken gaf te weinig talent te bedtten, hij of zij met een gevoel van eerbied voor hettooneelspelersvak en het tooneel in 't algemeen, de school zou ver laten. Volgens mij zou onderwijs moeten worden gegeven in alles wat schoon is, opdat een eindexamen van een tooneelschool niet tou zijn een zwakke nabootsing van het tooneel zooals het op het oogenblik is, maar een jeugdige uiting van het tooneel, zooals het zich in de naaste toekomst zou moeten ontwikkelen. M. a. w. i e keuze van het repertoire voor studie enz. moet idea listischer zijn dan die van het gangbare tooneel. 5e. Bij het laten figureeren van leerlingen zou men daarom zeer zeker re lening moeten houden met de directie bij wie wordt gefigureerd en het zou moeten worden voorgesteld als een mogelijkheid voor de leer lingen en scène" te zijn met enkelen, die een eerste plaats innemen. Het moet hun tegelijkertijd duidelijk blijven, dat wanneer zij later net zoo zouden worden als het beste, waarmede zij als leerling in aanraking kwamen, zij allicht ouderwetsch zouden genoemd wor den, ledere generatie toch brengt een ander publiek voort, dat andere eisenen aan zijn 'tooneelspelers stelt; f omgekeerd: een ander soort tooneelspelers, dat aan een nieuw publiek nieuwe eisenen leert stellen. Resumeerend, zou ik willen zeggen, dat een tooneel school geen ander doel mag hebben dan de zuiverheid, gevoeligheid en artisticiteit van haar leerlingen te ont wikkelen, en alleen dat deel van het vak te laten leeren, dat van alle tijden is. Maar: Liever geen school, dan een slechte of banale school. Mevrouw ELISE POONS-VAN BIENE schrijft: \. Naar mijn bescheiden meening: Ja. 2. De directeur eener Tooneelschool moet een man zijn, algemeen ontwikkeld en volkomen thuis in litte ratuur; een, die veel (ook in het buitenland) heeft ge zien, en met een gezonden, modernen kijk op al wat het Tooneel betreft; een werkzaam man met een vooral absoluut eerlijk en rechtvaardig karakter, zoodat voor keur voor een of ander beslist uitgesloten is. In n IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIII l iiilliuilillllllilliliiinillliiiiiii minimum beeld gebruiken? Zoo ge het tooneelstuk De Duivel" kent, dat Die Haghespelers" hier ter stede opvoeren, dan is ongetwijfeld de slotscène u bijgebleven, wanneer Eduard Verkade, vertolker van de titelrol, bij het dichtschuivende doek, als de gelieven elkaar eind'lijk hebben gevonden, dit woord spreekt, met al het cynisme, waarover hij zoo rijk'lijk te beschikken weet, dit ne woord: Voilóf" Mag ik, Hooggeschatte Heer, zonder eenig cynisme, maar in allen gemoede, wat meer met mijnen aard overeenkomt, dit woord ook u toevoegen ? Voila!" Daar hebt gij, met uwe mede S. D. A. P.leden (het zij dan voor volle 100, 75, 50, of 25 pCt.), nu toch eens eindelijk de afreke ning thuis gekregen. Gij allen en... de heer Treub, die mijns bedunkens valt tusschen de 75 en 100 pet. in. Onze socië teit was er gisteravond vol over. Toch zijn we dezen heer Treub niet dadelijk kwijt de Godsvrede, nietwaar? Maar, wanneer de oorlog te avond of te morgen eindigt, dan valt Treub gewis; hij valt; hij valt.' Niet ik zal hem tegenhouden, zoo mij dit moge lijk ware. Wat hebben mijne coalitie-genooten: Was senaar van Catwijck, d'Aumale van Hardenbroek, de Gijselaar, de Vos van Steen wijk en' Van.den Biesen vooral niet te vergeten, toch schitterend zich geweerd! Welk een rijkdom van argumenten hebben zij aangevoerd en wat was de verdediging van het wetsontwerp door enkele Kamer leden, zooals de heeren: Ferf, Zijlma, Van Houten en Van Nierop, mager; och, och, wat magertjes. Over den heer Treub spreek ik maar niet. Men bepluimt dezen heer woord iemand, tot wien de leerlingen, zoowel wat kunde als karakter betreft, tegen opzien. 3. Ik vrees, dat, zoo de directeur een beroep uitoefent, dit hem zal verhinderen al zijn zorgen te wijden aan de School, Een oud-acteur (of oud-actrice), mits met hun tijd meegegaan, zou misschien het beste zijn. 4. Behalve natuurlijk in spel, Hollandsche taal, ver zen zeggen enz., in spreek- en stemvorming (ook solfege zou zeer goed zijn) plastiek, costuumkunde, grime, dansen (voor sierlijke lichaamsbeweging) schermen en vreemde talen door geroutineerde onderwijzers. Figureeren is uitstekend, mits aan een gezelschap waar goede regie is, die de figuratie leert meeleven met de omgeving. En nu een vraag van mij, Elise Poons v. Biene: Als de Tooneelschool n lichaam kon worden met het Conservatorium, en men voor de zang-leerlingen aan de Tooneel school een klas opende voor Opera-spEL, zou dat niet voor velen een toekomst kunnen zijn? You never can teil! Mevrouw GUSTA DE VOS-POOLMAN antwoordt: Ie. Ik acht een tooneelschool even noodig en nuttig als een conservatorium voor muziek en een academie voor teeken- en schilderkunst. Maar dan moet de tooneelschool een vafc-school wor den en geen lager onderwijs-inrichting als de thans bestaande, waar maar 13 uren per week in 't gunstigste geval aan tooneellessen gewijd worden. 2e. De directeur eener tooneelschool moet natuurlijk tooneelkunstenaar zijn. 3e. Stel u voor, dat een tooneelspeler benoemd werd als hoofd eener muziek-instelling, of een musicus tot directeur eener teekenacademie! Mijn man, Jan C. de Vos, heeft zich aangeboden om directeur der school te worden en er een vakschool ?'an te maken, waaraan hij zich uitsluitend wijden wilde. Hij, die zoo vele leerlingen vormde, gedurende tal van jaren aan de school, en als regisseur in Tivoli, 5 jaar; en wederom 5 jaar bij Legras en Haspels; en nu sedert gaarne in deze onrust-zwoele dagen. Waar om? Omdat hij bezig is ons vaderland te redden! Zógered te worden is erger dan verdrinken. Wat ik tegen den heer Treub heb? Alles! In de eerste en laatste, en in de voornaamste, plaats: zij n das. Een raads man van de Kroon draagt niet zoo'n das. Goed voor schilders, dichters, schrijvers. musici, beeldhouwers, architecten en voor jongens op gymnasium of hoogere burger school. Zelfs mijn neef Joan, die Leiden aan Delft heeft opgeofferd, draagt niet zoo'n das. En toch werkt hij voor weinig anders dan voor gediplomeerd mécanicien of bankwerker; d.w.z. voor ingenieur! Kan uiteen hoofd boven zoo'n das gedragen iets goeds groeien ? Weet ge wat de heer Treub uit dat hoofd laat groeien ? Onrust! Niets dan onrust, voor ons deftige Hagenaars, menschen van ge boorte, opvoeding, naam, beschaving, ont wikkeling, studie, positie; menschen ook van kapitaal niet ganschelijk ontbloot. En in den zielenoood van deze, mijne medestandgenooten, daarin kerft de heer Treub nu maar met het operatieve, financieele mes of het zoo niets is. Maar wij hebben hem laten boeten voor deze onstuimigheid, die voor een rechtsgeleerde, een oud-wethouder der stede Amsterdam, een oud-hoogleeraar, een minister-van-dezen-dag geen pas geeft. Welk een onruststoker is deze heer Treub! Eerst n departement, toen twee departe menten tegelijk, daarna weer n departe ment, maar een ander dan het oorspronke lijke : deze meneer Treub weet niet hoe het behoort! Dit is wel zijn grootste maatschappelijke, vooral Haagsche, zonde. En ge zult zien, 2 jaar op het Leidsche Plein zgn sporen verdiende, was m. i. de aangewezen man. Het hoofdbestuur wilde hem niet, zoogenaamd om zijn leeftijd, (8 Juli wordt hij 60 jaar),?wat belachelijk is voor zoo'n levenskrachtig persoon. Bovendien de leef tijdsgrens voor professoren aan onze hoogescholen is 70 jaar; ministers treden vaak op nog rijper ouder dom op; Louis Bouwmeester speelde dit seizoen, 73 jaar oud, vaak twee keeren daags een groote rol; menig generaal in dezen gruwelijken oorlog is meer dan 60, zelfs meer dan 65 jaar. Maar mij n man zou van z'n 60ste tot z'n 65ste jaar geen les kunnen geven aan de too neelschool!? Na de«e smadelijke bejegening stelde hij zich voor 't vervolg niet meer beschikbaar als leeraar. 4. Vór alles moet het vak van tooneelspelen onder wezen worden, zooals men de noten, vingeroefeningen enz. moet leeren om viool of piano te kunnen spelen. Daarbij les in voordracht, plastiek, welstand, dansen, schermen, grimeeren enz. Hoofdzaak echter: tooneel spelen. Costuum-naaien is dwaasheid. Geen actrice heeft tijd om haar eigen eostumes te maken. Leeraressen in stemvorming en uitspraak behooren zelf minstens zui ver Nederlandsen te spreken. 5. Wanneer leerlingen der school kunnen mee-figureeren en kleine rolletjes doen, hebben ze een prachtige gelegenheid zich te leeren bewegen op 'n groot tooneel, wat zeer nuttig is. Natuurlijk moeten ze niet weken lang op reis gaan. De andere ingekomen antwoorden vinden in een volgend nummer plaats. J. H. RÖSSING * * deze minister blijft stillekens op den Kneuterdijk hangen, of er geen vuiltje aan de lucht bestaat. Die Godsvrede dan ook! Waarom is er voor den heer Treub ook geen bewaring van hypotheken, kadaster en scheepsbewijzen open ? Want u zult het zien, Hooggeschatte Heer, deze Treub geeft geen kamp. Daarover waren wij allen het in onze sociëteit wel zeer bij zonderlik eens. Wat deert het den heer Treub of alle bosschen in Nederland den bijl ten offer vallen ? De heer Treub heeft natuurlijk nooit boschgrond bezeten. . Weet ge wel hoe ondankbaar een bezit dit is ? Eén wandelaar, n eindje sigaar... weg is het heele bosch! Juist dacht men er over wat het aan mijnhout zou opbrengen, wanweer de rentmeester het telegram stuurt, dat twintig jaar boschteelt in vlammen is verdwenen. Wél hél zeker weet ik, dat de heer Treub geen boschgrond bezit. Boschgrond belasten, zwaar belasten, wie heeft er ooit van gehoord? Wat mij het meest smart is in deze, wel het te vroeg verscheiden van mijn goeden vriend Van Pallandt van Eerde, die ook heiaas te kort Senator is geweest en Neêrland's grootste jager tevens. Wat heb ben wij wat afgejaagd rondom Ommen, Vilsteren, Den Ham en Junne! Wat kon hij smakelijk vertellen van zijn jachtavonturen hier te lande en in Engeland, of aan de Fransche Zuidkust. Wat zou hij zich tegen het wetsvoorstel van den heer Treub hebben gekant! Wat zou hij en dit vooral een vreugd' hebben gesmaakt in de ver werping van dit onbekookt gewrocht van den heer Treub! Over de verkoopwaarde van de groote geC. GORDIJN Jr. De nieuwbenoemde Commandant der Amsterdamsche brandweer iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiitiiiiliiiiiiiiiimiiiiiimimiiiiitimiMmimuiiM bouwen spreek ik nu maar niet. Persoonlijk bezit ik geen groote gebouwen, wél veel boschgrond, en het bloed, nietwaar, kruipt immer waar het niet gaan kan. Maar laat de heer Treub nu maar eens de verkoop waarde van de Bijenkorf te Amsterdam schatten, of van de Bonnetterie te 's-Gravenhage! De heer Van Houten, die nu toch waarlijk te oud is om zoo lichtzinnig te spreken, heeft mijn coalitie-vriend Van den Biesen tegengeworpen, dat al die groote panden eigendom waren van naamlooze vennootschappen. Laat dat waar zijn! En als nu morgen aan den dag een particulier persoon zoo'n groot pand wil laten plaat sen ? Wetten moeten uitvoerbaar zijn. Dat vergeet de heer Van Houten wel ganschelijk. Maar hoe zouden we anders ook zoo dwaas een wettelijk product als de tegenwoordige kieswet bezitten ? Doch laat ik niet onaan genaam worden; dit strijdt met den goeden toon. Het zal u thans duidelijk wezen, Hoog geschatte Heer, hoe in mijne Haagsche kringen het besluit van den Senaat om stand te houden tegen den vloedgolf, die onze dier'ste bezittingen dreigde te verslinden, met volkomen instemming is begroet. Jam mer alleen, dat door den Godsvrede de terugloopende ebbe den heer Treub niet heeft weggevoerd. Nu ligt hij op het strand: wrakhout na den storm ! Daarmede bemoeit geen strandvonder zich. Waar is de strand jutter, die er zich over erbarmen wil? Met gevoelens van vriendschap en hoog achting, Jhr. Mr. ERNESTE VAN L. 'T H. (Oad-Lld van dr Staten van Zuid-Hollanii/ iiiniiiiiiiiiim iiiiiiiiiiiiiimim iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiimiiiiimiimimmMiiiimiiiminiiiiiiiMiimHiiimiiMimiiiiriiuiiiimiiiiiiiiMiiiHM llltlllMlllllllillll ,,Schrik maar niet! Het zal de tafel niet beschadigen; ze ia gelakt met VALSPAR", het nieuwe vernis dat door vloeistoffen niet wit wordt!" Wat?... Een kop heete koffie zon JHI.ÏX tafel totaal bederven!" VALENTINE'S SPAR The Varnish That Won't Turn White" Bedenk eens wat er zou gebeuren als Uw tafel met gewone vernis was gelakt, en er een kop kokendheete thee of koffie over werd gemorst! Het vernis zou geheel vernietigd zijn, nietwaar? Er is slechts n vernis dat zulk een proef kan weerstaan, en dat is: VALSPAR. Gij kunt kokend water gieten op een oppervlakte die met V ALS PAR gelakt is, en het erop laten liggen tot 't koud is 't zal niet 't minst schaden! Ge kunt het vrij met zeep en water af wasschen de eenige uitwerking zal zijn, dat het er schooner door wordt. Hieruit blijkt dat VALSPAR werkelijk waterproof is. Andere lakken zouden onder een dergelijke behandeling wit, en geheel vernietigd worden. VALSPAR is ongeëvenaard voor huishoudelijk gebruik op vloeren, meubels, houtwerk, en allerlei gerei. VALSPAR droogt zér snel, en wordt in n dag hard. Regen en sneeuw hebben geen invloed op zijn glans, en zijn duurzaamheid is buitengewoon. ALLEEN VEKKOOPERS: J. ROSE & Co., Prinsengracht 762, AMSTERDAM. TELEFOON NOOED 8077. +????++ ? +++4+++ DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts /1.65 per kwartaal D. OBER1NK & Co.. AMSTERDAM PRINSENGRACHT 456 k/<i LEIDSCHESTRAAI TELEFOON NOORD 1452 TOEPASSING DER ELECTR1CITE1T OP ELK GEBIED GULDEN IS DE PRIJS VAN HET FONGERS RIJ YY IEL MODEL HOLLAND H (MET VRIJWIEL EN REMMEN f 6O.?). DE GEÏLLUSTREERDE PRIJSCOURANT VOOR 1915 WORDT OP AANVRAGE FRANCO TOEGEZONDEN. Eigen Filialen: Amsterdam, Nassaukade 500; Arnhem, Bakkerstraat 5; Den Haag, Spui 45 en Reinkenstr. 121 ; Groningen, Heereweg 85; Leiden, Breestraat^86; Middelburg, Lange Delft 19; Rotterdam, "West-Nieuwland 16; Utrecht, Neude 12. "VORMEN. EenHandboelt voorDain BKWBBKT DOOB JOHANNA VAN WOUDE. l«t iltiwitt «? volleiigste hudbtek tor In prachtband ?2.50, In satijn ?2.90 Uitgave v. Van Holkema & Warendorf, Amsterdam. Kennisgevingen voor Verloving en Ondertrouw lavitatlëq. Programma s Dankbc<aiglngen, Menu's Lcocepapler en Corr Kaarten ArtUUek Stempelwerk BOEK- l.< STEENORUK*tt..J B. van Mantgem H* H* « r*r:e t« f Slfimi 662. toet friMrut. «rast