Historisch Archief 1877-1940
13 Juni '15. No. 1981
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
De Victorie in Denemarken
De groote gebeurtenis in Denemarken,
reeds in het vorig nummer van dit blad
aangekondigd, heeft op Zaterdag 5 Juni
plaats gehad. Op den morgen van dien dag
heeft Koning Christiaan de gewijzigde
grondwet bekrachtigd, waarbij ook aan de
vrouwen het algemeen kiesrecht voor het
parlement wordt toegekend. Dat deze ge
beurtenis door de Deensche vrouwen met
grooten luister is gevierd, laat zich begrijpen,
Een optocht van duizenden vrouwen, uit
alle oorden des lands trok naar het konink
lijk paleis om den Koning dank te betuigen
voor wat zijne regeering voor de vrouwen
van Denemarken heeft tot stand gebracht.
Zooals men weet, bezitten de vrouwen
daar te lande reeds sedert 1908 het kiesrecht
voor de gemeenteraden, en hebben sedert
dien tijd verscheidene vrouwen zitting in
de stedelijke besturen. Met slechts n stem
tegen, hebben zij thans ook het actief en
passief kiesrecht voor den Rijksdag ver
overd, zoodat mannen en vrouwen in Dene
marken voortaan gelijke politieke rechten
bezitten.
Ook in ons land is deze gebeurtenis niet
onopgemerkt voorbijgegaan. De Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht begreep dat de over
winning der Deensche vrouwen ook voor
andere volken van belang was, speciaal voor
ons land, dat in zoo vele opzichten met
land en volk van Denemarken overeenkomt.
In politiek opzicht voornamelijk ook hierin,
dat evenals ginds ook hier een wijziging
van de Grondwet aan de orde is, en dat
ook hier, evenals daar, het
vrouwenstemrecht een groot deel van het
kiesrechtvraagstuk beheerscht.
In de allereerste plaats wilde bovenge
noemde vereeniging de Deensche vrouwen
geluk wenschen met de behaalde overwin
ning, maar ook den Koning, de Regeering
en den Rijksdag, die in dezen tijd van
troebelen, van onrecht, wreedheid en ellende,
rustig hebben voortgearbeid aan de werken
des vredes, daardoor tevens arbeidende aan
de innerlijke kracht en eenheid van hun volk.
De waarnemende gezant van Denemarken,
Consul-generaal Borregaard, had van zijne
regeering verlof gekregen om een deputatie
der Ver. v. Vrouwenkiesrecht officieel te
ontvangen, en als vertegenwoordiger van
zijn land de gelukwenschen der dames in
ontvangst te nemen, 's Middags tegen 3 uur
trokken de leden van het hoofdbestuur,
allen getooid met een ruikertje in de Deensche
kleuren (rood en wit) in twee open auto's
naar de woning van den Consul-generaal
en werden door hem, zijne echtgenoote en
eene der dochters ontvangen. De
vice-presidente van de vereeniging *) sprak de geluk
wenschen der vereeniging uit, en verzocht
den heer Borregaard deze aan zijn Koning
en zijn volk te willen overbrengen.
De Consul-generaal beantwoordde op zeer
minzame wijze deze toespraak uit naam van
den Deenschen Koning, waarna onmiddellijk
een telegram naar Koning Christiaan werd
verzonden.
Intusschen had de fotograaf al staan
wachten en in den tuin werd nu de aar
dige groep gemaakt hierbij gegeven, waar
de Deensche familie te midden van het
hoofdbestuur der Ver. v. Vrouwenkies
recht zit.
Na afloop van dit intermezzo bleef men
onder het genot van een kop thee nog
geruimen tijd gezellig napraten.
Doch 'savonds had indezaal vanDiligentia,
in het Lange Voorhout, de eigenlijke feestelijke
bijeenkomst plaats. Daar wapperde reeds van
den vroegen morgen af de Danebrog, de door
de Deenen zoo geliefde nationale vlag, naast
de geelwitte Vrouwenkiesrechtvlag. En daar
binnen was het podium recht feestelijk ver
sierd met groen en bloemen, rood en wit,
HiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiniMiniiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
Kamperfoelie
Dit is de bloem van den zomernacht. De
gekweekte kamperfoelie van onze tuinen,
die ge zoo dikwijls vastgeketend vindt aan
gevels, of die gedwongen wordt hekjes van
villatuintjes te bedekken, is afkomstig uit
Centraal- en Zuid-Europa en bloeit reeds in
Mei. Onze eigen wilde kamperfoelie echter,
die zich slingert om de heesters van onze
bosschen, hetzij hoog op het zand of laag
in het veen, bloeit pas goed met Sint Jan,
tegelijk met de rozen. Dan duurt de sche
mering den heelen nacht, dan kennen de
planten en dieren geen rust en dan wordt
het ook de tijd van de bloemen, die in den
Kamperfoelie, op 't punt van te ontluiken
IN 'DEN TUIN VAN DEN CONSUL-GENERAAL VAN DENEMARKEN TE 'S-GRAVENHAGE
Van links naar rechts: Voorste rij: Mevrouw van Balen-Klaar, Vice-Presidente Ver.v.
Vrouwenkiesrecht; de heer H. Borregaard, Consul-generaal; mevr.
Borregaard-TjadenEmtnen; mevr. J. Goudsmit-Goudsmit; mej. E. van der Hoeven. Achterste ny.-Mej. C.
Meyer; jonkvr. S. Wichers; mevr. C. Mulder v. d. Graaf-de Bruyn; mej.Borregaard;
mej. Mart. G. Kramers; mevr. J. van Diesen-Oberink.
IIIIIIHIIIIIIIMIMIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIIIMIIIIIMIIIIMIIIIIIIIMIHIIIIItMIIIIIIIItlllllllMIMMIIIIIIMIUIIIIMMIIIIIIIMnillllMIMIMIIIIMMIIIIIHIIIIIIIIIIII
waartusschen verschillende vaandels prijk
ten van de afdeelingen der Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht.
Eenige Kamerleden hadden aan de
uitnoodiging om deze feestelijke bijeenkomst
bij te wonen, gevolg gegeven. Verder was
thans de Deensche Consul-generaal met
echtgenoote en dochter de gast van de V. v.
Vr. K., terwijl nog een paar andere Deensche
families, benevens de secretaris van den
Consul-generaal en een tweetal Deensche
journalisten op het podium hadden plaats
genomen. In de zaal zaten o.a. de talrijke
afgevaardigden van de afdeelingen der feest
vierende vereeniging en ook de
vertegenwoordigers(sters) van den Nationalen Vrou
wenraad, van den Nederlandschen Bond
voor Vrouwenkiesrecht en van den
Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht.
De stemming was al terstond voortreffelijk.
De presidente, die bij afwezigheid van dr.
Aletta Jacobs, (die nog in het buitenland ver
toeft om aan de verschillende regeeringen
de resoluties van het Intern. Vrouwencon
gres te overhandigen), de functie van deze
vervulde, besprak in eenige korte woorden
de voor de Deensche vrouwen zoo heugelijke
gebeurtenis. Zij wenschte de vrouwen van
Denemarken geluk met de behaalde over
winning, en sprak de verwachting uit dat
het voorbeeld van Denemarken niet zonder
invloed zou blijven op andere Europeesche
staten. Maar met het oog hierop, rust ook
op de Deensche vrouwen de groote verant
woordelijkheid om van haar verkregen
rechten een goed gebruik te maken, daar
zij ten voorbeeld zullen genomen worden
door zoovele andere naties. Gevaar voor
een verkeerd gebruik bestond echter vol
gens spreekster niet; de vrouwen hadden
reeds door middel van het gemeentelijk
stemrecht getoond, dat haar medewerking
aan bestuursaangelegenheden wat waard is.
Mej. Martina Kramers, in de internatio
nale vrouwenbeweging thuis als niemand
anders, gaf een overzicht van het werken
der Deensche vrouwen om de haar nu ver
leende rechten te verkrijgen. Zij deed
dit op aangename wijze, zóaangenaam,
als zij aan het publiek vertelde dat ook de
vrouwen in Denemarken gewoon waren
hare bijeenkomsten te houden. Was het
wonder dat zij veel bijval had in ontvangst
te nemen ?
Dat had ook de spreker van dien avond,
het Tweede Kamerlid Mr. H. P. Marchant.
Deze warme voorstander van de
vrouweukiesrechtzaak drong er op aan dat men ook
avond ontluiken. De voorjaarsbloemen zijn
afhankelijk van de zon, ze openen zich
meest pas tegen den middag en als de avond
valt, zijn ze reeds lang weer gesloten. Nu
echter, in den zomertijd zijn alle gevaren
van koude en guurheid geweken en nu ver
schijnen een aantal bloemen op het tooneel,
die het hebben moeten van de insecten van
de schemering en de voornaamste daarvan
is de kamperfoelie.
Het duurt weken lang eer de
bloemknop van zijn eersten aanleg af zoover is
gevorderd, dat hij zich kan gaan openen en
nu doet het er niet toe, wat voor weer het
in dien tijd geweest is, de voortdurend groei
ende knop zal zich altijd openen 's avonds
omstreeks zonsondergang. Die een uur na
zonsondergang er nog niet aan toe zijn
gekomen, wachten tot den volgenden avond,
en niet een zal er zich openen gedurende
den dag. Het gaat meestal zoo, dat in den
laten namiddag de groene stempelknop de
stijf tegen elkaar gedrukte bloemkroon slippen
uiteen drukt. Zoo vindt ge de bloemen in
dezen tijd tusschen zessen en zevenen. Dan
gaat de onderlip zich neerslaan, dat gebeurt
vrij snel zoodat de beweging duidelijk waar
neembaar is.
De stijl zakt met die onderlip mee maar
krult aan zijn top zoo om, dat het
stempeloppervlak naar boven gericht blijft. Nu gaat
de bovenlip, die in vieren is gespleten, naar
boven omkrullen en tegelijk strekken zich
de vijf meeldraden uit en draaien hun helm
knoppen zoo, dat die horizontaal komen te
staan in de richting naar den ingang van de
bloembuis. Dat gebeurt allemaal met de
regelmaat en strengheid van een
gymnastische oefening en ik ga er altijd met genoegen
naar kijken.
Tegelijk zijn er in dezelfde tros nog bloe
men te zien, die den vorigen avond dat
spelletje hebben gespeeld en die zien er
alweer heel anders uit. In den loop van den
dag toch gaan de meeldraden zich omlaag
krullen, terwijl de stijl omlaag komt, zoodat
de stempeltop dan juist geplaatst wordt voor
't midden van den kroonbuis, op dezelfde
hoogte waar zich eerst de helmknoppen
bevonden. En nu krijgen we weer het altijd
interessante schouwspel van de kruisbestui
ving te zien.
Soms kun je er avond aan avond bij die
kamperfoeliebloemen tevergeefs op staan te
wachten, maar menigmaal heb ik het toch
getroffen, dat ze kwamen opdagen, de
hier te lande voortgang zou maken met de
herziening van de Grondwet, en daarbij aan
de vrouwen recht zal doen, zooals dit in
Denemarken geschiedde. Niet enkel om der
vrouwen wil, maar omdat het in het waar
achtig belang van het land is, dat naast het
mannen-inzicht ook dat van de vrouw tot
uiting kan komen en van invloed zijn op
den gang van zaken, juist omdat vrouwen
anders oordeelen dan mannen.
Mijn verhaal zou te lang worden als ik u
de vele geestige zetten van dezen spreker
oververtelde, geestigheden waardoor de aan
wezigen in de meest gewenschte opgewekte
stemming geraakten.
Zeer gewaardeerd werd het vervolgens dat
een Deensch journalist, de heer Buntzen, in
de Hollandsche taal tot de vrouwen van
Nederland woorden van dank sprak voor hare
gelukwenschen ; de Deensche vrouwen heb
ben door haar werken volkomen haar kies
recht verdiend, zeide hij.
Wat zou echter een feestelijkheid zijn
zonder muziek en zang?
Daarvoor zorgde een klein, maar uitge
lezen dameskoortje, onder leiding van mej.
van den Vijzel, en een jeugdige soliste,
mevr. Stoutjesdijk?Weslij. De mooie,
melodieuse Deensche volksliederen, staande door
het publiek aangehoord, vielen bijzonder in
den smaak, en ons eigen oude, schdone
Wilhelmus besloot den avond.
Er werden van uit de vergadering tele
grammen gezonden naar Denemarken, waar
voor bij de vice-presidente van de Ver. v.
V. K. reeds den volgenden dag telegrafische
dankbetuigingen inkwamen van Koning
Christiaan en van den Rijksdag.
F. S. VAN BALEN?KLAAR
*) Zooals bekend is, is mevr. van Balen
Klaar Vice Presidente van de Ver. v. Vr. K.
Zij nam bij afwezigheid van dr. Aletta Jacobs
op het avondfeest ook het presidium op zich.
RED.
Een goed werk
De vacantie-school van Ons Huis" wordt
weder op touw gezet. Twee zomers reeds
was de zomervacantie een genot voor een
aantal kinderen. De kleinen genoten op 't
speelterrein en in den tuin van Ons Huis"
en de grooteren op het lustoord
OudRoosenburgh".
Vacantiepret ! Vacantievreugd onder goede
opvoedende leiding! Wie zou dit niet gun
nen aan zooveel kinderen als maar mogelijk is.
Ons Huis" zal dit jaar dan ook de deuren
weer wijd openzetten, maar
Oud-Roosenburgh" is in slooping. Toch heeft men hoop
de buiten-afdeeling te kunnen behouden.
Het hangt echter van de geldelijken steun
af, hoeveel er gedaan kan worden.
Zoovelen gaan eenige gelukkige weken
buiten doorbrengen; zou er niet nog een
penningske gemist kunnen worden voor
minderbedeelde kleinen?
Mej. C. P. van Asperen van de Velde,
directrice van Ons Huis", neemt de bijdra
gen dankbaar in ontvangst.
Ons Kookboek
Bij DE MIDDAQ-THEE
SCONES (ENGELSCHE CAKE)
Benoodigdheden: 3 theekoppen bloem van
meel, ^ theekop suiker, een weinig zout,
l volle eetlepel boter, l dessertlepel royal
bakingpowder" (goed vol), l theekop melk.
Meng de bloem, suiker, zout en boter goed
doorén, voeg dan de bakingpowder er aan
toe en roer het laatst zeer snel de melk er
doorheen. Maak op de vooruit met boter
ingewreven bakplaat kleine ronde broodjes
(niet al te dik) van het deeg en schuif het
geheel dadelijk in een gloeienden oven. Dit
laatste moet zeer vlug geschieden, daar
bakingpowder spoedig haar kracht verliest.
Het gebak moet een kwartier a twintig
minuten in den oven staan. Dan laat men
de broodjes even bekoelen, snijdt ze door,
smeert ze met boter en dient ze op.
E. S.
NATTE RIJST
Men neemt n kopje rijst en driemaal
zooveel water, laat dit droog koken, voeg
hierbij het sap van 3 citroenen, 3 lepels
rhum en 2 ons witte suiker. Vermeng dit
dooreen, doe het in een vla-schaal n laat
het bekoelen.
Men schikt er fijne oranje-snippers op en
presenteert er zwavelstokken bij.
H.
Riz a LA COND
Kook gewone rijstenbrij (150 Gr. rijst op
l L. melk) doe dit in een kristallen vla-kom
en laat het koud worden.
Schik hierover jam, bijv. abrikozen- of
aardbeien jam en doe daarop nog een laag
slagroom, welke te voren geklopt is met wat
vanille, suiker en het wit van 2 eieren. Ten
slotte legt men hier en daar nog een
geconfijt kersje. H.
* * *
Correspondentie
Mej. M. G. K. Uw stukje, waarvoor vrien
delijk dank, willen wij gaarne ter gelegener
tijd een plaatsje geven. *
Mej. T. W. te Braila. Hartelijk dank voor
het gezonden recept. Van de hand van zulk
een flinke huishoudster zal er zeker niets
aan ontbreken.
Mevr. T. B.?B. Eveneens dank voor u w
recepten; aardig dat n ervan van eigen
vinding is, dat verhoogt de waarde, en
is eigenlijk juist wat wij voor Ons Kook
boek" wenschen.
>T< i»Or
Verzoeke alle stukken voor de
rubriek Voor Vrouwen" in te zenden:
Koninginneweg 93, Haarlem.
lllllllllllllllllllMIIIMIMMIIIIItllllllllMIHMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMMIIIIflIlllllllMMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllt
l J. J 'J
SïFiiïlillilililïUJJililll
Doet Uw inkoopen
in hef Magazijn.
DE BIJENKORF
AMSTERDAM
6O AFDEELINGEN
LUNCHROOM
LEESBIBLJ OTM EEK
Groote sorteering.
Prima kwaliteiten. ^^^ Billiike prijzen
^
Een kruipende twijg van Kamperfoelie met bladeren van het
eikeblad-type
prachtige pijlstaartvlinders. Je hoort een
geronk en geruisch en opeens staat een
groote vlinder in een stralenkrans van snel
bewegende vleugels vlak voor de opening
van de bloem. Een enkel oogenblik maar,
doch in dien tijd heeft hij met zijn langen
tong den honig diep uit de bloemenbuis
opgezogen en als met een ruk staat hij
alweer voor een volgende bloem, 't Is hem
ontgaan, dat hij onder tegen zijn borst of
kop even aangeraakt is door die helm
knoppen of door den stempel en dat hij
zoodoende het stuifmeel heeft overgebracht.
Meestal ontmoet ik zoodoende de kleinste
van onze pijlstaartvlinders, de kolibri- of
meekrap vlinder, waarvan de rups leeft op
walstroo en meekrap de plant, waar onze
landbouw afstand van gedaan scheen te
hebben, maar die nu opnieuw weer haar
intree heeft gedaan. Of we nu ook meer
meekrapvlinders zullen krijgen?
Verschijnen er geen meekrapvlinders, dan
komen op zijn minst toch de pistooltjes of
gamma-uiltjes, maar die kunnen niet zoo mooi
in de vlucht zuigen en houden zich tamelijk
onhandig aan de bloemen vast. Op den dag
komen de hommels, die zoo al niet al de
honig dan toch nog wel het grootste deel
ervan kunnen bemachtigen. De honigbijen
hebben helaas zoo'n korte tong dat ze
den honig niet kunnen bereiken, maar ze
voeren vlak voor de bloem toch nog een
allerkeurigste luchtdans uit, bewerken
onderdehand met hun pootjes de helmknoppen
en kneden zich zoo toch nog een bolletje
stuifmeel dat ze aan de achterpooten naar
huis dragen. Zoo weten deze vaardige dieren
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIII1IIIIIIIIIIMIHIIIIMIIIMIIIIIIIIM
dan toch nog profijt te
trekken van een bloem,
die blijkbaar niet voor
hen bestemd" is.
Heel merkwaardig is
het, dat de kamperfoelie
eigenlijk twee bloei
perioden heeft, die ta
melijk scherp van elkan
der zijn gescheiden.
Eerst komt de
voorzomerbloei, dan volgen
een paar weken, waarin
zoo goed als geen kam
perfoeliebloemen te zien
zijn, en daarna gaan de
struiken weer bloeien
aan heel nieuwe twijgen,
terwijl de vruchten van
den eersten bloei al rijp zijn. Op deze manier
profiteert de struik van de verhuizingen van
de jonge vogels in Augustus en van den
grooten trek in October, want bij beide
gelegenheden worden zijn vuurroode bessen
gretig gegeten, zoodat de zaden overal wor
den verspreid. In ieder behoorlijk bosch
wemelt het dan ook van kiemplantjes van
de kamperfoelie.
De bloemen verschillen zeer sterk in kleur,
soms zijn ze bijna zuiver wit, soms geel,
soms rood gestreept of bijna heelemaal rood.
Dat hangt misschien wel samen met de stand
plaats, in de dichte schaduw zijn de bloemen
vaak bleek, in 't felle zonlicht donker Toch
komt hier ook individualiteit bij in 't spel en
zijn onder die kamperfoelies weer brunetten
en blondinen. Dat betreft niet alleen de
bloem, maar ook de heele plant, een brunet
heeft paarsroode stengels, bij de blondine
zijn ze frisch groen. Sommige
kamperfoelieplanten zijn heelemaal ruig behaard op bla
deren en stengels, andere geheel glad, maar
allemaal hebben ze mooie korte klierhaartjes
op de vruchtbeginsels en op de
bloemkroonbuizen. Ook in het gedrag der twijgen bestaat
groot verschil. Sommigen haasten zich om
een steuntje te vinden en slingeren zich
daarlangs vlug omhoog. Anderen gaan een
halven meter stijf lijnrecht de lucht in, en
nog andere kruipen recht langs den grond,
elke gelegenheid tot klimmen versmadend.
Ik weet op geen stukken na, wat al die ver
scheidenheid te beduiden heeft, maar 't zou
wel de moeite waard zijn om er eens een studie
van te maken. Die kamperfoelie is een van
de beweeglijkste en meest variabele planten.
Een enkele bijzonderheid schijnt sterk de
aandacht der wandelaars te trekken, daar
krijg ik nog al dikwijls vragen over, die ik
niet kan beantwoorden. Dikwijls vindt men
namelijk kamperfoelietwijgen met bladeren
die niet den gewonen ellipsvorm hebben,
maar ingesnedea zijn op de manier van
eikeblaren. Een enkele maal ontmoet men
zelfs de stoute bewering, dat de kamperfoelie
dergelijke bladeren zou hebben, wanneer hij
in 't eikenhakhout groeit en 't zou dan een
verschijnsel van mimicry wezen. Arme mis
bruikte mimicry! Natuurlijk is er niets van
waar, ge vindt die eikebladvormige
kamperfoelieblaren overal en onder allerlei om
standigheden; in eikenbosch en dennebosch
of elzenhout, op droge standplaats en natte
standplaats, in 't licht en in 't donker, aan
kruipende twijgen, aan slingerende twijgen
en aan rechte twijgen, bij blondinen en bij
brunetten, in 't voorjaar en in het najaar.
't Is een algemeene eigenschap, dat de kam
perfoelie dergelijke bladeren kan hebben en
van de omstandigheden waar hun verschijnen
van afhangt, weten we niets.
't Is nog al aardig, dat we van zoo'n al
gemeene plant nog zoo weinig weten. Gerust,
de natuur heeft ondanks al het gestudeer,
nog niets van haar frischheid verloren. Alles
is altijd nog even wonderlijk.
JAC. P. THIJSSE
Kamperfoeliebloemen overdag