Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
13 Juni '15. No. '1981
in houtskool is, waar het allén om wit en
zwartverdeeling in de lijn gaat en waar die
paar rose vlekjes absoluut geen pretentie
van kleur hebben, in den zin als bij mijn
stillevens, door u in n adem er mee ge
noemd? Zelfs in het zwart is enkel en
allén het zoeken geweest naar vorm",
naar modelléen dus was wat u van de
kinderkopjes beweerde niet daar, maar
bij déze teekening karakteriseerend juist
geweest. Ziet u, mijnheer PI., hier maak ik
u attent pp twee groote fouten in n van uwe
belangrijke" zinnetjes voorkomend, fouten
die zoo in het oogvallend zijn, dat ik bijna
zou gaan denken, dat u zoo maar op goed
geluk af karakteriseert". Om verdere ver
gissingen te voorkomen zij het nog eens
extra gezegd, dat niet alleen de teekening
Zoogende moeder", maar ook alle andere
op die tentoonstelling geëxposeerde
teekeningen alle heusche teekeningen zijn on
verschillig of er met waterverf of pastei
in gewerkt is en dat bij deze teekeningen
van toon of kleur te spreken gelijk staat
met er net niets van te snappen. Men zal
toch, om een ander voorbeeld te noemen,'
bij de platen die van der Hem voor de
Nieuwe Groene maakt en waarbij hij ook ter
verduidelijking een kleur gebruikt, niet gaan
spreken van koloriet. Begrijpt u?
Maar als u zoo weinig blijkt te begrijpen
van de bedoelingen van den kunstenaar,
waagt u zich dan niet aan iets wat boven
uw krachten gaat met uw poging om iemands
psyche te willen ontleden en mag dan
wel praten van weinig diepte en beweren,
dat ik de parvenu met eigen talent speel?
Is niet veel eerder uw leekengeschrijf het
gedoe van een parvenu, zonder eigen talent ?
Toch staat er in het stukje iets, waar ik
het geheel mede eens kan zijn, n.l. daar,
waar u de algemeen erkende waarheid her
haalt, dat de schoonheid, die zich langzaam
openbaart, de rijkere en betere is tegenover
de direct pakkende, maar snel vergankelijke
schoonheid.
Juist, heer Piasschaert, dat geeft me,
ondanks al het onaangenaams en trots alle
misvatting, 'weer moed. Want indien er in
ons land kunstenaars zijn, wier werk zich
eerst langzaam als schoonheid openbaart,
dan val ik in de termen, dat zult u moeten
erkennen.
Van den beginne af, dat ik mijn werk in
het publiek vertoonde is er op gescholden
en is het gewantrouwd geworden. Dat wan
trouwen geniet ik nog, zooals uit uw beoor
deeling genoeg blijkt, maar tegelijk mocht
ik het genoegen smaken steeds klimmende
waardeering te vinden voor het werk wat
een paar jaar oud was. De aanstellerij en
de malligheden van 1909 werden in 1913
heel normaal gevonden en geapprecieerd,
maar het werk uit 1913, dat was onecht en
gemaakt om de aandacht te forceeren. Thans
waardeert men dat werk, maar nu zijn het
natuurlijk weer mijn nieuwste producten,
die aanstoot geven. Zoo is het gegaan, mijn
heer Piasschaert en zoo zal 't blijven gaan,
zoolang tenminste als ik zal blijven zoeken
naar de hoogste schoonheid. Omdat de
hoogste schoonheid die schoonheid is, die
zich eerst langzaam openbaart.
Met beleefden dank voor de verleende
plaatsruimte, hoogachtend,
JAN SLUYTERS
* * *
Antwoord aan den heer Jan Sluyters
Weledgeb. Heer. De redactie van de
Amsterdammer" was zoo vriendelijk mij uw
schrijven toe te zenden. Het stuk was mij
niet onverwacht, ik dacht dat het komen
zou (een juist zicht dus in uw karakter...).
In tegenstelling met wat u doet, zal ik
het bot-persoonlijke in het volgende zoo
veel mogelijk vermijden. Ik toets uw
schrijven, het van 't begin af volgend. Ik
stel daartoe eenige vragen:
1. Waarom gaat u zoo te keer tegen iets
dat u zelf verkeerd en onbeduidend vindt?
2. Waarom vleit u zoo doorzichtig het
blad, waaraan ik mee-werk? Het is een
elementaire diplomatie, die ik van u ver
wachtte, en die werkelijk kwam.
3. Waarom weet u n jet, dat het het werk
van den kritikus is
dewerkelijkepers o o n te kennen en dat ieder kunstenaar
die persoon, zuiver en niet-zuiver handelend,
openbaart in zijn werk? Waarom weet u
dat niet? Hoe kunt u aankomen met de
armelijke stelling dat ik u persoonlijk niet
ken? Is het soort der kritici, dat ge ge
woonlijk ziet, zógering van wezen, dat
ge hiermee voor den dag durft komen?
4. Denkt u (oppervlakkig is dit) dat ik
niets ken dan wat ik hier van u zag, al
schreef ik vroeger weinig over u?
Ik volg ieder, die mij niet onverschillig
laat stap na stap, en aan uw eigen vluch
tigheid dunkt het me alleen mogelijk zoo
iets jegens mij te insinueeren.
5. Wat die kinderkopjes betreft kent u
zoo weinig de fransche phraseeringen" der
schilderkunst, om franschen en anderen
invloed boudweg te durven betwisten, of
meendet u wellicht dat ik die fransche en
andere kunst niet ken, die in zoo velen en
ook in u te vinden is?
Ook dit is oppervlakkig.
6. Laat ik u melden dat ik nooit over
iets schrijf wat me om de eene of andere
reden belang inboezemt of ik zie het zeker
eenige keeren. De Zoogende moeder" zag ik
veel keeren. Uwe opmerking is dus onjuist.
7. Handig speelt u met de verschillende
beteekenissen van het woord kleur" in de
schilderkunst, etc. Dit spelen ligt in uw
heele schrijven, een eenigszins brutaal spelen
(ook hierin is mijne karakteriseering dus
juist), maar het spijt mij u te moeten zeggen
dat uw lessen over deze begrippen mij niet
van noode zijn; u formuleert daarenboven
niet zuiver. 'tFormeele is niet altijd uw
kracht... Ik prees en ik prijs die Zoogende
moedei" omdat naast het zóduidelijk
modéléhet kleur-samenstel van de
grijzenen andere kleuren mij trof.
8. De straatjongensgrofheid over mijn
talent, zij qualificeert alleen u.
9. Met n deel van mijne karakterisee
ring kunt u het echter eens zijn." U citeert
haar eenigszins onjuist (o, vlotheid), daar
ik niet schreef, dat er een snel vergankelijke
schoonheid bestaat (ik kan dat niet schrijven
want wat snel vergaat is geen schoon.) Ik
schreef dat schoonheid zich langzaam open
baart, en ik schreef ook, dat zij door niets
in haar groei mag gestoord worden, door
niets, ook niet door welke bravoure ook.
Erkent u dit, dan geloof ik dat bij u de
toekomst beter zal zijn dan sommige daden
van het Tegenwoordige. Ik zal me verheu
gen, want, wat ik alfeen zoek en wensch,
is de schoonheid.
10. Het laatste deel van uw schrijven is van
een eigenaardige (prophetische) zwakheid
en oppervlakkigheid. Want noodzakelijk volgt
toch niet (noch weet u zeker) dat, zoo wat
u in 1909 maaktet in 1913 geapprecieerd
werd, ook wat u in 1913 maaktet in 1917
zal gewaardeerd worden, en dat wat u in
1929 zult maken eerst in 1933 begrepen zal
worden. (Of vindt u dit logisch?...)
Ik ontken niet dat deze bewijsvoering
charmant is van optimisme en van onze
kerheid ; tevens schuilt er een reclame in
voor u zelf, die ik weinig van den kunste
naar acht.
Ten slotte, geachte heer Sluijters, dank
ik u zeer voor uw weder-woord. Ik had dit
verwacht; mijne karakteriseering van uw
wezen was in dit bizonder geval dus ten
eerste juist. In uw schrijven zelf vind ik
ten tweede een aantal vlotheden en handig
heden (alleen tegenover leeken ongelukkig
hanteerbaar), die niet uit diepen ernst ont
sproten, en die mij opnieuw overtuigen, dat
HET BEZOEK DER BISSCHOPPEN IN DE ROMEINSCHE KATACOMBEN TE VALKENBURG.
Zittend van links: Mgr. Hopmans, Bisschop van Breda; Mgr. Galliër, Bisschop
van Haarlem; Mgr. v. d. Wetering, Aartsbisschop; Jhr. Mr. Ruys de Beerenbrouck,
Commissaris der Koningin in Limburg; Mgr. Schrijnen, Bisschop van Roermond;
Mgr. Diepen, Bisschop Coadjutor van den Bosch.
Staand van links: Mr. Karel Diepen, Secretaris der Katacombenstichting; Pastoor
Sarton van Valkenburg; Prof. Dr. Qoossens, Lid Katacombenstichting; Burgemeester
van Valkenburg, Vermeulen, Penningmeester der Stichting; Jhr. M. v. d. Maesende
Sombreff, Eerelid der Stichting; Dr. Cuypers, Voorzitter Archaeologische commissie
van Advies; Oscar Haffmans, Lid Eerste Kamer, Eerelid der Stichting; Chrétien
Haffmans, Lid der Stichting; Jan Diepen, Voorzitter Katacombenstichting.
IIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMMIIIIlnlIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllMIIHIIIIttllllMllllllllMIIIIMIIIIII
ik u niet geheel mis-zie. Sommige uwer
verweermiddelen zijn kinderlijk. Dit is niet
en nooit, zonder bekoring voor me. Het
geeft me den wensch persoonlijk met u
kennis te maken. Ik ben te benieuwd naar
uw daaglijksche psyche om niet volkomen
objectief u tegemoet te komen zonder
uwe luidruchtigheid.
Zie in deze zucht tot kennismaking een
waardeering voor dat deel van uw werk,
waarin u zonder redenen, die niets met de
schoonheid te maken hebben of slechts luim
van 't oogenblik zijn, werklijk naar haar,
de schoonheid zocht.
En geloof me ten opzichte van dat deel van
uw werk alleen den u waardeerenden kritikus
PLASSCHAERT
Nieuwe boeken van deze week
Huoo PENNING, Goudland, 310 pag., f 2.90,
geb. f 3,50. Amsterdam, Van Holkema &
Warendorf.
T. W. DRIJVER. Oorlog en Vredesideaat
(Levensvragen) 35 pag., f 0.40. Baarn,
Hollandia-drukkerij.
R. F. GROENINX VAN ZOELEN, De Oorlog
als bijzaak, 80 pag. 's Gravenhage, boek
handel voorheen Gebr. Belinfante.
WILLIAM T. STEAD, De gesmade sekse,
250 pag. Amsterdam, Ipenbuur & Van Seldam.
Jo VAN AMMERS?KÜLLER, Een jonge
Leeuw van Vlaanderen, 247 pag., f 1.90,
geb. f 2.50. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink
& Zoon.
N. BODENHEIM, Luilekkerland, f 1.25. Am
sterdam, S. L. van Looy.
IIIIIIIIIIUMIMIIIIIIHIIIIIHIIIIimillltllllHllimil
MMimiMIINIIIIIMIIIIIIimilMMIIMIIMIIIIHilillllllllllMllllllllllinilMIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIM
Yerschenen de 10e druk
van
AtlasïanHeilerl.ïoorWielriiilers.
bevattende elf Kaarten,
du»van elke provincie,
met aanwijzing der af
standen van plaats tot
plaats in Kilometers en
vermelding der soort van
wegen. Deze Atlas zenden
wij franco per post (na
ontvangst van het bedrag
in postzegels of per
postwissel aan ons adres) voor
slechts VIJF EJT DER.
TIG CENTB.
interim, Vai lolkena * HareritrL
DIRK SCHNABEiL
CLICHÉ'S
KOPI-k'DIHPDRUK
Kennisgevingen voor
| Verlovino en Ondertrouw
InvltaUën. Programma'
Dankbetuigingen, Mena's
Laepapier en Corr. Kaarten
ArtUtiek Stempelwerk
BOEK- k* STEENDRUK*Cf..J
B. van Mantgem
H*n*ver»rel«r
8lng4 562. kirt lïnWfuL Imst
PRENTKUNST
EXPOSITIE
- IN
L'Art Decoratif,
LEIDSCHEPLEIN 29
boven Maison Hirsch,
lot 19 Juni 1915
INGERICHT DOOR
J. H. DE BOIS
TOEGANG VRIJ. HAARLEM.
DAAN HOEESEMA
VORMEN ZONDERIPUiKEr
zijnde No. 1?16 onzer geheel
nieuwe serie
De Wereld in het Klein"
Alom te bekomen voor 7J^ cent
per plaat of in fraaie mappe met
8 platen 60 cent. Uitgave GEBRs.
KOSTER, Leliegracht 31, A'dam.
DE BOUT & LETTEN S
FIJ1E CHOCOLADE
El SDIEERWEREEI.
PI NXTER- BOTER
RENAVLT Automobielen.
Importenrs voor Nederland:
GRUND & C°.
MALIEBAAN 71
UTRECHT.
| Telefoon Interc.'
BTo. 1886.
J. G. KORSTEN
Sanitair Technisch Bureau
AMSTERDAM
Tel. Noord 1152 - Koningsplein 5-7.
RUUD"
Gas-warmwatertoestellen
VOOR
Wapmwater-voopziening,
Vraagt prospectus en referenties.
Stoom WasÉ- en Strykinrichting
W. O. BURGER - Zeist
Een der grootste op dit gebied in Nederland;
Wasschen of geheel opgemaakt, of gemangeld, of
allén droog toegeslagen. Uitsluitend Nortonwater.
Vlugge bediening. Tarieven op aanvrage verkrijg
baar. Aanbevelend,
W. G. BURGER.
ERVEN KRAMER
? WIJDE KAPELSTEEG 4 D AMSTERDAM ?
-) TELEPHOON N°266 0 f*
FABRIEK VAN KANTOORBOEKEN
ELECTRISCHE SPOORWEG MAATSCHAPPIJ
Doorgaande treinen om de 10 minuten me
aansluiting op de stadslijnen te Haarlem e
naar Bloemendaal en Overveen.
Dienstregelingen gratis verkrijgbaar bij d
Haltechefs te Amsterdam (Spuistraat), Haar
lem (Tempelierstraat) en Zandvoort; voort
bij alle conducteurs, in reisbureaux en bureau
voor vreemdelingenverkeer.
Vraag prijs en voorwaarden voor Abonne
menten en Tienrittenboekjes.
STOOM-WASSCHERIJ
DE PELIKAAN"- GOUDA
CHEMISCHE WASSCHERIJ:
TEL 196 en 253 INT. EN VERVERIJ
ZOMEB- E¥ WLNTSflVEEBLIJÏ.
OBOXJK8TBAAT !??-. ARHH
"Wed. 8. KIï,
Keunen's Tiirnartikelen en Schoolmeubelei
HOLLANDSCH fabrikaat.
DRINKT
Haantjes Kristal
Haantjes Kristal is eene geheel nieuwe diersoort,
gebrouwen door de Stoombierbrouwerij 't HAANTJE" te
Amsterdam, volgens een door haar uitgevonden, alleen aan
haar bekende brouwmethode.
HAANTJES KRISTAL overtreft elk ander
binnenen buitenlandsch bier.
VRAAGT PROSPECTUS.
Amsterdam.
Dir.: J H. Keunen - W. G. Hasper
Internationale Transport-Maatschappij
voorheen
VAN DER HOOP & Co.
AMSTERDAM.
Directeur: JACS VAN DEB HOOF M.Pzn.
Verhuizingen. - Bewaring van Inboedels.
Expeditie.
Agentschap der Nederl. Stoomboot-Reederij.
Dagelijksche sneldienst naar en van den Rijn.
VOOR
AMSTERDAM,
14LECTRI8CII
eer. TELEFOON 4saa NOORD.