10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 Juli '15. - No. 1985 Ter herinnering aan den Vorstenmoord te Serajewo 1 Oorspronkelijke teekening van George van Raemdonck voor De Amsterdammer" WAT ER KWAM UIT HET NE SCHOT. Wederom uit voorraad leverbaar de verschillende typen ADLEB-Aatomobielen. Prima materialen,zui vere afwerking en zeer nauwkeurig monteeren maakt de Adlerauto tot een der meest gewilde merken. GARAGE NUFKEN S, Jacob Obrechtstr. 26, Amstefd. iiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Bij missive van 27 Mei j.l. werd namens den Minister van Financiën aan de Tweede Kamer aangeboden het, door den Directeur van de Grootboeken der Nationale Schuld opgemaakt, verslag betreffende den stand IIIIIIIIIIflIIIIIMIMIMIIIIIIIIItlllllDlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllili Haegsche Brieven VI De Besognekamer, 4 Juli 1915 Hooggeschatte Heer, Gisterochtend, Zaterdag, 3 Juli, het zal amper half elf zijn geweest, kwam Willem mij, met een bescheiden tikje op de deur van mijn studeerkamer, in mijn overpein zingen storen. De jonker!', zei mijn trouwe huisbediende en er lag in de wijze, waarop hij die twee woordjes uitsprak, een waereld van welsprekendheid. Willem vertrekt nim mer een spier van zijn gladgeschoren ge laat, zelfs niet gedurende de heerendinertjes, die ik af en toe geef, en waarbij onder het genot van koffie, Hennessy en Cabanas soms dingen gezegd worden, die .... Neen, Willem is veel te welopgevoed een huis knecht om niet te weten wat wél en wat niet past voor een huisbediende, maar de stembuiging blijft hem hulpmiddel om alles te zeggen, wat hij niet zeggen kan. Hij is nu al bijna veertig jaar bij ons in de fa milie en nog heel goed herinner ik mij, als ware het nog gisteren geschied, hoe hij als jongen, zoo van 'n jaar of zestien, bij wijlen mijn Vader in dienst is gekomen. Zelf werkte ik toentertijd aan het Kabinet van den toenmaligen minister van buitenlandsche zaken; ik was toen zoowat dertig jaar; de verschrikkingen van den Fransch-Duitschen oorlog waren pas geleden; menschen met veel ervaring en nog m er dienstjaren aan het departement vertelden mij toen, dat het weinig had gescheeld, of wij waren mee in oorlog geraakt, aan de zijde van Frank rijk, omdat Willem III in die dagen .... Gunst, wat is dat allemaal reeds lang ge leden ! Doch, waarover had ik het ook alweer? O ja, Willem diende mijn neef Joan aan en in zijn woorden: De jonker!", liet hij mij tevens weten; dat, zoo iemand, althans hij der Staatsschuld op ultimo van het jaar 1914, zoomede van de verschillende ver richtingen bij de Grootboeken der Nationale Schuld gedurende het jaar 1914. Dit verslag is daarom belangwekkend, omdat het loopt over het eerste volle ka lenderjaar sedert het in werking treden van de nieuwe Grootboekwet van 1913 en men daaruit kan zien, op welke wijze ge durende dat eerste jaar van de bij die wet ingestelde nieuwe faciliteiten door het publiek gebruik gemaakt is. Zooals bekend, werd bij de wet van 7 April 1913 de gelegenheid geopend, om Grootboekinschrijvingen in obligatiën aan toonder te verwisselen en omgekeerd, op welke obligatiën de rente zonder korting betaald wordt, in tegenstelling met de Cer tificaten van de Administratiekantoren, waar van de coupons, onder aftrek van l pCt. korting, voldaan worden. In de tweede plaats werd bij de nieuwe Grootboekwet de gelegenheid gegeven, de rente op in schrijvingen Grootboek te ontvangen op coupons, in plaats van uitbetaling aan den rechthebbende of diens gemachtigde in per soon. Voor zoodanige inschrijvingen werd niet begreep, wat Joan zóvroeg op den dag, zóvroeg in de maand bovendien, bij mij moest uitvoeren. Metterdaad, Willem is een groot menschenkenner! Bedachtzaam heb ik met het hoofd ge knikt, dat ik Willem begrepen had. zoo van: Tja-tja-tja l" Maar ik heb er de woorden aan toegevoegd: Laat de jonker binnen komen, Willem. En breng straks een flesch droge sherry en wat beschuitjes!" Geen twee minuten later drukte Joan mij beide handen. Dag oom Erneste" ik ben vroeg hè; en ik blijf lunchen, als-u het goed vindt; ik heb u veel te vragen!'' Met Joan komt altijd een stormwind van jeugd en luidruchtigheid langs mijn boekenkasten waaien. Best jongen, best hoor! Ga zitten, neem een sigaar en doe je verhaal, ik luister." Maar die verhalen van Joan zijn, precies als jonge peerden, dartel van aard en we waren nog midden in de Leidschë studentenpret, die Joan als Delftsch senator erg officieel heeft meegemaakt, toen Willem reeds de sherry en de Haagsche beschuitjes kwam dienen. Dat is waar ook, oom Erneste, wie schrijft de voorloopige verslagen van de Tweede Kamer ?" met die woorden kwam Joan op eens tot zijn onderwerp. Wel jongenlief, dat doen in naam de leden van de commissie van rapporteurs, maar feitelijk de commies-griffier of een der beide griffiers van de Tweede Kamer." Zoo, oom Erneste, doen die dat! Waarom doen ze het dan zoo bij uitstek beroerd slecht ? Kennen die menschen geen degelijk Nederlandsen, dat ze hun verslagen altijd in een zuiver lijdenden vorm laten verloopen. Hier ligt een gebied open voor het Neder lands h Verbond. Als het niet zoo treurig was, zou het grappig kunnen zijn !" En terwijl Joan een stuk knipsel uit zijn brieventasch hoe meer Nederlandsch klinkt een nieuw Grootboek aangelegd, namelijk Grootboek B. Uit de bij het verslag gevoegde tabellen blijkt, dat van deze beide nieuwe instel lingen in 1914 nog geen ruim gebruik ge maakt is, niet onwaarschijnlijk wegens on voldoende bekendheid der nieuwe instituten bij het groote publiek, voor een deel wel licht ook, omdat de nieuwe Grootboek obligatiën nog weinig courant zijn en men daarom den voorkeur blijft geven aan de oude certificaten van Administratiekantoren, ook al moet men daarbij l pCt. van het rentebedrag offeren. Er werden nl. van een totaal bedrag ad f 920,714,200 inschrijvin gen op naam in de verschillende Grootboe ken slechts f 6,481,100 in obligatiën aan toonder verwisseld, volgens onderstaande specificatie: Waarvan ver wisseld in Totaal in^e- nbligatiën schreven: aan toonder: 2Vs pet. Nat. Schuld f 583,949,000 f 3,379,700 3 314,583,250 3,101,400 3Vs , ^22,181,950 f920,714,200 f6|481,100 imiiiiiiiitimiiiii dit woord toch dan het dwaze woord porte feuille ! haalde, teemde hij langzaam: Algemeen WERD geklaagd, dat de strekking van het wetsontwerp voor nie mand volkomen duidelijk is. Vast staat, dat, bij aanneming, aan de Kroon zeer verstrekkende bevoegdheden zullen WOR DEN verleend, maar omtrent de vraag, in welken zin die zullen WORDEN ge bruikt, bestaat groot verschil van inzicht." Zoo iets den mensen hopeloos maakt over de toekomst van de Nederlandsche taal is het een dergelijk taaltje! Hoe beter zou het klinken, indien dat ambtenaartje van de Tweede Kamer het volgende had geschreven : De klacht was algemeen, dat de strekking van het wetsontwerp voor niemand volkomen duidelijk is. Vast staat, dat, bij aanneming, de Kroon zeer verstrekkende bevoegdheden zal ver krijgen, maar omtrent de vraag, in welke zin de Kroon die zal gebruiken, bestaat groot verschil van inzicht." Ik wil niet zeggen, Oom Erneste, dat het nu mooi klinkt, daartoe zou men het geheele stuk moeten omwerken, maar in ieder geval heb ik nu met schier dezelfde woorden dien hatelijken liggenden vorm omgekeerd tot iets dat niet zólevendig klinkt. Bedachtzaam heb ik een heel klein slokje sherry genomen, een kruimpje beschuit van mijn vest weggepinkt en geantwoord: Joan, je hebt volkomen gelijk, maar val die arme ambtenaren niet te hard.Ze doen dat uit sleur." Onderwijl ik zoo, tegenover Joan gezeten, mijn gedachten den vrijen loop liet, had de jongeman ons beider glazen reeds een paar maal vol geschonken. Het is nu eenmaal een familie-ondeugd, dat we voor de bekoring van droge sherry niet ganschelijk onver schillig zijn. Wellicht zou ik nog mér gezegd hebben En van de gelegenheid om ingeschreven schuld met coupons te verkrijgen werd nog minder gebruik gemaakt. In het geheel werd nl. op de nieuwe Grootboeken B ingeschre ven voor f 2.519.250.?op de 2^ pCt. 782.000.?3 en 547.400.- 3% , in het totaal dus f 3.848.650. Wordt daardoor bewezen, dat de beide nieuwe instituten niet beantwoorden aan de verwachting, dat daarvan door hnt publiek een ruim gebruik zoude gemaakt worden? Het zoude m.i. eenigszins voorbarig zijn uit de bovenstaande cijfers, eene zoodanige conclusie te trekken. Eensdeels is 1914 een in alle opzichten abnormaal jaar geweest, waarin zich de werking van nieuwe instel lingen niet behoorlijk kon ontplooien, ander deels mag men aannemen dat, wat meer bepaaldelijk de Grootboek-obligatiën betreft, het daaraan verbonden bezwaar van minder courant te zijn, gaandeweg zal verdwijnen en er dan ook een ruimer gebruik zal worden gemaakt van de gelegenheid om certificaten van Administratiekantoren in Grootboekobligatiën te verwisselen. Wat eene derde nieuwigheid aangaat, daarvan werd reeds dadelijk een veel ruimer gebruik gemaakt. Tot nu toe moesten de houders van inschrijvingen Grootboek zich elk halfjaar in,persoon of bij gemachtigde aan het Grootboek vervoegen om de rente in ontvangst te nemen, hetgeen voor rente bedragen beneden f 100.?in geld, voor die daarboven in eene aanwijzing op de Neder landsche Bank geschiedde. Wie voor zich zelf of als gemachtigde in de eerste dagen van Januari, Maart, Juli of September ooit Grootboekrente heeft moeten incasseeren, is het bekend, welk eindeloos wachten aan de loketten en in de gangen daaraan verbonden waren, terwijl er bovendien meestal minstens een dag renteverlies mede gepaard ging, omdat men de aanwijzing op de Bank ge woonlijk te laat ontving om nog denzelfden dag bij de Bank te kunnen inwisselen en het geld bij zijn gewonen kassier of bank instelling te deponeeren. Aan dit tijd- en renteverlies is thans een einde gemaakt, doordat, op aanvrage bij het Grootboek, men het rentebedrag niet meer persoonlijk behoeft te incasseeren, maar kan laten overschrijven van de rekening van den Staat op die van een anderen aan te wijzen rekeninghouder bij de Nederlandsche Bank. Uit een der staten bij het verslag van den directeur van het Grootboek blijkt nu, dat in 1914 van een totaal bedrag ad / 24,836,107.49, uitbetaald op inschrijvingen, Grootboek voor / 5,375,902,87V2 gebruik gemaakt werd van het giro-stelsel bij de Nederlandsche Bank. Vooral vporde buiten Amsterdam wonende rentetrekkers is deze wijze van betaling de meest aangewezene en terecht merkt de directeur van het Grootboek dan ook in zijn verslag op, is het daarom te verwachten en te wenschen tevens, dat betaling van grootboekrente door middel van overschrij ving in de boeken der Nederlandscoe Bank, hpe langer hoe meer in zwang zal komen." Zeer belangwekkend is ook eene bij het verslag gevoegde specificatie der in de Grootboeken der Nationale Schuld inge schreven kapitalen naar mate van de rechthebbenben op de saldi der rekeningen. Deze specificatie heeft niet enkel theoretische, maar ook practische waarde, omdat datruit valt af te leiden, welk deel der diverse soorten van Staatsschuld zich in vaste han den bevindt en hoeveel ongeveer beschouwd kan worden, het vlottend marktmateriaal uit te maken, Op 31 December 1914 bedroeg de gecon solideerde staatsschuld ? 1,143,200,000, als volgt verdeeld: 3* pCts. Werk. Schuld ? 583,949,000 3 508,331,850 3X - 50,919,500 Bovendien stond er toen ? 174,142,928,50 aan vlottende schuld uit,;!te zamen dus een totaal schuld van ? 1,317,342,928.50 uitma kende. Aangezien sedert dien de geconsoli deerde schuld met < 275 muloen (de nieuwe 5 pCts. leening) is toegenomen en de vlot tende schuld (blijkens opgaaf van 3 Juli f 59 mlilioen bedragende) met circa ' 115 mil lioen is afgenomen, moet het totaal thans circa / 16D m'llioen hooger zijn dan op 31 December jl. en dus ongeveer ? l,475 mil lioen bedragen. Volgens de specificatie bestond de 2Vs pCt. schuld uit over die ambtelijke taaischennis sinds 1813 de wijn maakt nu eenmaal de tong los en het hart licht indien Willem niet v/as komen zeggen, dat het noenmaal gereed was. Ge moet mij dus ten goede houden, Hooggeschatte Heer, dat ik mijn bespiege lingen op zóbij uitstek belangwekkend een punt heb moeten afbreken. Doch gaat het niet immer zoo in het leven: den zevenden hemel bereiken we nimmer! Met gevoelens van vriendschap en hoog achting, Uw, Jhr. mr. dr. ERNESTE VAN L. 'T H. (Oud-Lid van de Stalen van Zuid-Holland) RIJM-KRONYCK Het Zomer-repertoire van Amsterdamsche Schouwburgen. Openbare V e r makel i) k h ede n. HEDEN. Grand Théatrc, 8". uur: 3X Drukken voor de Lift. Frascati, 8V. uur: O! Wat een Nacht. VariétéFlora, 8 uur: Loop naar den Duivel. Rubriek in het Alg. Hbl., begin Juli 1915. Straks, als de dagtaak is volbracht, en 't dagelijksch geld is binnen, dan gaat het feest van kwast en bier, en kleintjes, koffie, en 't vertier bij Flora, Prot, en bij van Lier, Van-liever-lee beginnen. Het werk is slechts een zure plicht voor al die feestelingen, wier grootste pret het is, om fijn-getooid des avonds uit" te zijn (liefst in café's op 't Rembrandtplein), en daar te-hoop te dringen. AMSTERDAM. RORIMH&. ? DEN HA\A6Tïa»«t>l!»'»g gfijt^ ? 3.379700.?bligatiën aan toonder en 580,569.300.?Grootboek inschrijvingen. Van dit laatste bedrag moeten echter de inschrijvingen, ten name van Administratie kantoren afgetrokken worden, die f 107,914, 100.- bedroegen en feitelijk toonder-obligatiën zijn. Dit doende, blijkt dat van de 2»/s pCts. schuld slechts ? 111,293,800.?. uit toonder-papier en ? 472,565,200.?uit inschrijvingen op naam (andere dan Admi nistratiekantoren) bestonden, dus ongeveer 19 pCt. tegen 81 pCt. Bij de 3 pCts. is de verhouding eene geheele andere. Van het totaal der schuld ad ? 508,331,850 stond op 31 December 1914 ingeschreven op de Grootboeken op andere namen dan die der Administratiekantoren een bedrag van ? 253,138,800. op naam van Adm. kantoren - 61,444,450. toonder-obligatiën 193,748600.?. Met inbegrip van de certificaten van Ad ministratiekantoren was dus bij deze schuldsoort het totaal ongeveer gelijkelijk verdeeld over schuldbekentenissen aan toonder en Inschrijvingen op naam. Voor de 3l/s pCt. schuld is de verhouding nog iets gunstiger ten aanzien der schuld bekentenissen aan toonder nml. / 28.737 200 van een totaal ad ? 50,919,150.- dus ca. 56VS pCt., tegen 43l/s pCt. Inschrijvingen op naam, terwijl van de f 275 millioen 5 pCt. schuld alles in papier aan toonder uit gegeven is. Resumeerende blijkt dus, dat van de geheele geconsolideerde schuld, die thans ca. ? 1,418.200.000 bedraagt, ongeveer ? 670,200.000 of 47'/i pCt. uit schuldbeken tenissen aan toonder en 52% pCt. uit In schrijvingen op naam (andere dan Admini stratiekantoren) bestaat. Ten aanzien der Inschrijvingen in de Groot boeken bevat de specificatie ook nog verdere gedetailleerde staten van de bedragen, die in de verschillende Grootboeken ingeschre ven zijn op de zoogenaamde gekwalificeerde en op vrije rekeningen. In verband met het jaarlijks voor amortisatie van schuld benoodigde bedrag, waaromtrent de Minister juist dezer dagen een opgaaf aan de Tweede Kamer overgelegd heeft, is het interessant deze staten nader te beschouwen, hetgeen ik mij voorneem in het volgende nummer te doen. ? J. D. SANTILHANO miiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiimmiii Onze Puzzles Silenus, en zijn drinke-broer Bacchus hebben zich in de belangstelling van tame lijk vele onzer lezers mogen verheugen. Helaas de complicaties van hun drinkgelag hebben allerlei onoverkomelijkheden in de wereld gebracht, zooals wel blijkt uit het gering aantal goede oplossingen. Wij nemen ons dus voor, voorloopig op het gebied der puzzles een anderen weg in te slaan, dan dien des dranks, en roepen be langstellenden een tot wederziens toe in het nummer van den volgenden week. De juiste oplossing is: Bacchus doet er zes uur over, Silenus slaagt er in drie uren in. Goede oplossingen ontvingen wij van: D. Veegens-Boerma te Gr.; P. Pet te G.; P. Koster te R.; A. S. v. d. Dussen te R.; B. v. Cleef te H.; W. Hasekamp te U.; H. F. G. Kaiser te U.; H. L. Henstedt te S.; ter Haar te K.; M. v. Ewijk te L.; M. van Heffen te G.; H. Scliipper te W.; M. SmitVisser te H. Bij loting is de prijs, een boekwerk, toe gekend aan den heer H. F. G. Kaiser te U. Doch 't heerlijkste (dat wel-is-waar begrootelijk vooral is), is de comedie, waar in zo-mertijd de allerduurste lo-ge bijna voor hen is cadeau, en eveneens de stalles. Daar nestelt, breed en luier-log, men zich in de fauteuils en zuigt zich dik aan het vergift van: 3 x Drukken voor de Lift". of ander opus, en met drift bejuicht men al het vuils. In vette, felle letters lokt, - zoo luid als bestiaal het zomerrepertoire, en lacht: Loop naarden Duivel!", Wat een Nacht!", De ooievaar heeft iets gebracht.».!" ... ach, 'k weet 't niet allemaal...! Terwijl mijn pen dees regels grift, suist zacht de avondwind van oyer 't hooiïg grasveld aan, en zucht mijn wapper-blaadje aan, waarop dees zotte woorden staan, die ik niets aardig vind. En even ritselt in de kiant, die naast mij open ligt, de avondwind, en speelt zoo wat met t stukje van het avondblad, dat al die steedsche vreugd bevat... (zie boven dit gedicht). MELIS STOKE * * *