18 Juli '15. No. 1986 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VÜOR NEDERLAND Siehe*-- dortjschiaft dein Gott nun steigt er ans Licht. M* Und aus allen Wurzeln' und Fasern deines Seins treibt er und drangt er ins blühende, schrankenlose All. Bist du ein Gott was braucht du einen Götzen? Bist du kein Knecht was brauchst du einen König? Bist du kein Beschrankter, was brauchst du Schranken und Pfahle und Vaterlander ? Sind nicht auch drüben Berge und Baume, Blüten und Früchte heilige Erde? Blickt nicht auch drüben aus ewigen Himmel eurer heiligen Sonne Vater-Auge? Sind nicht auch drüben Brüder und Menschen? Auf denn, Brüder, fort mit den Pfahlen ! Weg mit den Grenzen ! Schreitet hinüber ! Freut euch der anderen Art! Kommet herüber! empfanget von anderer Art! Züchtet miteinander höhere Art. Wirket und schaffet alle an Einem, am Guten, am Grossen ! Schreitet und wandelt ber Grenzen und Weiten l Seid ihr die Menschen^ die Herren der Erde: nun, so ergreifet die narrende Erde, die weite, die grenzenlose Welt! Ergreift sie, das Vaterland der Menschen. Und ihr werdet die liebea. Und werdet lieben alle ihre Söhne. Und in wundersamen Schauern werdet ihr begreifen das grössere Land: das ber alles erhabene, heilige Vaterland des Menschen. Er stand still und verzückt. Drüben meinten sie: der Einsame wurde irr, und sahen ihn nicht mehr. Hüben aber riefen sie: Verrater! und führten ihn vor ihren König. Hier aber geschah ein Wunder: dieser König war ein Mensen. Und er rief : Lasst ihn, Knechte ; Er ist der einzige von euch, der wie ein König denkt.' Und zum Einsamen sprach er: Lebe du als König neben mir, und lass mich neben dir leben als ein Mensch. Der Einsame aber sprach : Mache du zu Königen deine Knechte, zu Brüdern deine Feinde, dann lebe mit Menschen als ein Mensch. Sie standen Auge in Auge. Zu dieser Stunde haben zwei Menschen sich verstanden. Der Einsame stieg zurück auf seinen Berg. llllltllimtllllllMIIIIHIMIIIIHMIHIIIIllllMIIHIIIIIIIimilltllllllHIIIIIIIIIIII De Mijnendienst bij onze Marine Een merkwaardige Dagorder van den Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht werd voor eenigen tijd bekend gemaakt. Wij zullen dezen hier niet in zijn geheel copiëeren, maar er alleen op wijzen dat door Z. Ex. zeer geroemd werd de ijver en de toewijding, waarmede het personeel van den mijnendienst bij de Marine, ondanks de groote gevaren, haar werk volbrengt. Hoe aangenaam deze Dagorder, behalve voor het betrokken personeel, ook voor het Nederlandsche volk moge zijn, meenen wij ons toch te moeten afvragen of hij bij dit laatste wel de belangstelling en waardeering heeft gewekt, die hij verdient en zouden naar aanleiding er van gaarne iets naders er van zeggen. Een kleine zeemogendheid als Nederland is nu eenmaal niet in het bezit van eene vloot, volkomen in staat om het land te verdedigen. Daartoe dient de vloot voor een aanzien lijk gedeelte gesteund te worden door het aanleggen van mijnversperringen in de zee gaten, waarvan de ligging en de inrichting alleen bekend zijn aan de officieren, die er rekening mede moeten houden. Technische beschouwingen overzeemijnen zijn voor eenigen tijd in dit blad gegeven en men kan aannemen dat de behandeling van die mijnen door het groote publiek als een gevaarlijk werkje wordt beschouwd ; toch is het de moeite waard op enkele zaken nog wat meer de aandacht te vestigen. Zoo meenen wij al dadelijk te mogen constateeren dat de taak van deze categorie van uitvoerders der defensie meestal niet een dankbare is. In dezen mobilisatietijd heeft men gelegen heid gehad de krijgsvoorbereidingen te land en ter zee waar te nemen en ieder heeft er dan ook nog den mond vol" van, hoe vlug alles in zijn werk is gegaan en welk een gerustheid dit in den lande heeft gewekt. Maar de versperring van de zeegaten door lllllHHlllliliiliMiitlllll IN HET KOFFIEHUIS (Eene waarachtige geschiedenis uit het Vluchtelingenleven) DOOR ERNEST TILEMAN Zij, die de Vlaamsche provincies kennen, weten, dat nergens wellicht het vereenigingsleven zoozeer ontwikkeld is als daar. Vooral in de kleine steden zijn er weinigen te vinden welke niet van de eene of andere sociëteit" deel maken. Hier is het eene zang, tooneelof fanfarenmaatschappij ; daar een boog schutters-, visschers- of duivenmelkerskring; elders zijn het de liefhebbers van kegelbaan en diergelijken. Dan zouden we nog kunnen spreken van de vereenigingen van socialen of landbouwkundigen aard, van de geitenbonden enz. Die neiging naar het vereenigingsleven is ook den uitwijkeling in Nederland bijge bleven. Eenige dagen na de inneming van Ant werpen, kwamen in een Hollandsen Koffie huis te X iederen namiddag vier-, soms vijf- blijkbaar welgestelde Franschsprekende Antwerpenaars bijeen. Natuurlijk werden de oorlogstoestanden daar druk besproken. ledere gedeeltelijke of schijnbare overwin ning der bondgenooten, gaf aanleiding tot luidruchtige en ingewikkelde gedachtenmijnen, wat ziet men daar eigenlijk van ? Zijn er wel mijnen gelégd ? Het zijn slechts de bewoners van enkele havenplaatsen die in de gelegenheid zijn de mijnenleggers van de Koninklijke Neder landsche Marine te zien en zij hebben op de dekken de reeksen van die afschuwe lijke bollen met eigen oogen kunnen aan schouwen, maar was dat nu alles wel cht? Hoorde ik toch in de eerste dagen van de mobilisatie mijn vriend Nurks, in zijn gewone stemming van alles afkeuren, niet opmerken, dat er misschien wel stroop in die dingen zat? Stroop! De gebeurtenissen hebben ons helaas wel anders geleerd! Den 6den Augustus van het vorige jaar zonk in de Wielingen bij Vlissingen het Noorsche stoomschip Tysla", tengevolge van het stooten op een mijn. Behalve drie menjchen, die vermoedelijk door de ontploffing het leven lieten, kon de bemanning gered worden door, wonderlijk spel van het toeval!, de Nederlandsche mijnenlegger Hydra." De kommandant van dit vaartuig, de luitenant ter zee Ie klasse, W. C. A. Vink, liet daartoe geen poging onbeproefd, al moest dit, in een mijngebied met de meeste omzichtigheid plaats vinden, zooals ieder zeeman begrijpt. Met dit ongeval was de vraag beant woord of er mijnversperringen gelegd waren. Althans de Schelde, dat alom in den lande zoo bekende teere punt voor onze defensie, bleek toen.en misschien nog vroeger,versperd, en het Nederlandsche volk kon er uit zien dat de activiteit van het personeel van den Mijnendienst aldaar, onder leiding van den reeds genoemden kommandant Vink van de Hydra", gesteund door de kommandanten Wijt en Mans van Hr. Ms. Triton" en Zeemeeuw", niets te wenschen overliet. En een eventueele vijand zou zich nog wel even bedenken alvorens een aanval op onze kust te ondernemen. Maar het gevaar, waaraan uit den aard der zaak het personeel van dezen dienst bloot stond, had toen ook al de bijzondere aandacht moeten trekken. Volgt men de desbetreffende berichten in de bladen, dan vraagt men zich onwille keurig af, of in dezen mobilisatietijd het personeel van den Mijnendienst niet een bijzonder gevaar loopt, in vergelijking met de andere takken van onze lands-defensie. Ettelijke berichten van ongevallen met koopvaardijschepen, tengevolge van mijnen in andere gedeelten van de Noordzee, hebben sedert de Tysla" bewezen hoe gevaarlijk het is in deze mijnenvelden te verkeeren. Als wij ons wel herinneren hebben zich in den Russisch-Japanschen oorlog ook onge vallen voorgedaan bij de Oorlogsmarine tijdens werkzaamheden aan de mijnversper ringen, en nu hebben wij helaas bij onze Marine ook reeds de ramp te betreuren van den 19den Januari op de Schelde ter hoogte van Nieuwesluis, welke aan 5 slachtoffers tijdens het vervullen van hunnen plicht het leven kostte. Waar dit ongeluk, plaats greep bij het ver richten van onvermijdelijke werkzaamheden" aan onze eigen mijnversperringen niet werd veroorzaakt door drijvende mijnen, blijkt voldoende dat met het leggen der mijnen, het werk van den Versperringsdienst geens zins is afgeloopen en dit blijkt ook uit den genoemden Dagorder van den Opperbevel hebber van Land- en Zeemacht, waarin ge sproken wordt van werkzaamheden, noodig voor het nazien en verwisselen van de mijn versperringen in de Nederlandsche ze gaten." Trouwens, waar men in den laatsten tijd zooveel leest over internationale bepalingen, waaraan deze mijnen hebben te voldoen, van den nadeeligen invloed van stormen etc., dan behoeft dit geen verwondering te baren, vooral wanneer misschien de tand des tijds" in dezen langdurigen oorlog ook een woordje meespreekt. Tegelijk ligt er in opgesloten dat het een zorgzaam beleid en de uiterste oplettendheid vereischt om deze onvermijdelijke werk zaamheden uittevoeren. Maar nu hebben de feiten van de laatste maanden bewezen, dat de werkingsfeer van dezen Versperringsdienst nog voor een aan zienlijk deel moest worden uitgebreid. Algemeen bekend mag verondersteld wor den het gevaar dat de losgeraakte, en dan in hoofdzaak, buitenlandsche mijnen aan de scheepvaart op de groote zee, en niet min der op onze vreedzame kusten kunnen ver oorzaken en voor eenigen tijd is in dit Weekblad reeds gewezen op het goede werk, dat de Engelsche Admiraliteit doet, inzake het vernietigen of verwijderen van mijnen langs de Engelsche kust. wisselingen en dan werden de Duitschers telkens verwenscht lijk het behoort. Zij waren, zoo scheen het, op de hoogte van de gewichtigste besluiten van den Franschen en Russischen Generalen staf en 't was bijna, of generaal Joffre had aan een hunner ietwat van zijne plannen toevertrouwd. Ook ernstige problemen echter werden niet zelden in bespreking gebracht. Blijven wij hier of gaan we naar Frankrijk of En geland," die vraag stond gedurende ruim acht dagen aan de dagorde. Du choc des idees jaillit la lumière," meenden zij niet ten onrechte... Eindelijk waren zij het eens over een grondgedachte, welke voortaan als basis diende waarop zij hunne verdere plan nen bouwden: in Frankrijk waar iedereen soldaat is, moest er ongetwijfeld in den handel behoefte zijn aan werkkrachten. En op zekeren namiddag, toen de vier kamaraden meer dan gewoonlijk hunnen dorst hadden gelescht, kwam van lieverlede in hunnen geest het gedacht op eene vereeniging te stichten, wier voorzitter, in naam der sociëteit, in onderhandeling zou treden met den Franschen consul, om zoo mogelijk op een Fransch schip naar Havre te stoomen. Daar zij vluchtelingen waren zou dit wel kosteloos geschieden; hadden de Belgen in 't begin van den oorlog de Fransche Repu bliek niet gered? En al dadelijk gingen de vier vrienden over tot de benoeming van het voorloopig bestuur. Daar we geen namen mogen noe men, kunnen we enkel zeggen dat mr. A. tot voorzitter, B. tot ondervoorzitter, C. tot schrijver en D. tot penningmeester werd gekozen. 's Anderdaags stond het in de krant te lezen: Une sociétévient d'être fondée a X, sous la dénomination de Club des Réfu giés Belges," Réunion au local De Witte BOUWT TE HUHSPEET. Mooie boschrljke terreinen. Spoor,Tram, Electrisch licht, Telephoon. Inlichtingen Mfl. DE VELUWE", Nunspeet. GRANDS VINS DE CÜAMPAGNrj Rerrier-Jouet Sauter & Polfs, Maastricht. - American -Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Imp.: JEAN MULDER, Sloterdijk. TAMINIAÜ'S - JAM TBADB MABBL Le Cognac Martell est garanti comme tant Ie prodnit naturel des Tin s récoltés et distillés dans la région de COGNAC. Agents: KOOPMANS en BRUINIER, AMSTKRDAM. IIIMIMIIlmlMIIIIMIMIIlmlIllimlIIIMMmlIllllmlIltltlllMlimlIllllllllllll Dit betrof echter in hoofdzaak verankerde mijnen, maar in niet minder mate wordt dit goede werk door de Nederlandsche Marine gedaan, ten opzichte van drijvende mijnen, zij het dan op eenigszins bescheidener schaal omdat het alleen onze kusten betreft. Deze mijnen behooren gedesactiveerd te zijn en in de meeste gevallen is dit ook gebleken zoo te zijn, zoodat de in zee, of in onze zeegaten aangetroffen drijvende mijnen, over het algemeen als niet gevaarlijk voor de scheepvaart geacht kunnen worden. Daar echter om de een of andere reden het desactiveer-mechanisme niet of ge brekkig kan hebben gewerkt, wat natuurlijk altijd mogelijk is, blijft gevaar bestaan en het is bekend dat, wat de open zee betreft, daarom aangeraden wordt zooveel mogelijk bij dag te varen. De ronddrijvende mijnen kunnen echter ook de Nederlandsche zeegaten en de kust onveilig maken, waarom het zeer te waar deeren valt dat onze Nederlandsche Admi raliteit onmiddellijk maatregelen nam om dit gevaar af te wenden, door order te geven dat de schepen en torpedobooten van de marine en de door hen in gebruikgenomen vaartuigen de drijvende mijnen, die zij op zee zouden ontmoeten, door geschut- of geweervuur tot zinken moesten brengen. Moeilijker was echter het onschadelijk maken der mijnen, die aan land spoelden. Deze toch drijven dikwijls aan op plaat sen, waar op korten afstand gebouwen of kostbare werken staan, die bij het ontploffen van de mijn aan groote vernieling zouden bloot staan, behalve het gevaar voor menschenlevens. Dit is bewezen den 6en December te Vlissingen, toen daar een mijn sprong aan het badstrand en, hoewel nog op aanmerkelijken afstand van gebouwen, toch nog vrij groote schade aanrichtte. Anderszijds leest men van het doen sprinRuiter", lundi et mardi a 3 heures. * * * Den volgenden Dinsdag had dus in gemeld lokaal de aangekondigde vergadering plaats. Een dertigtal uitgewekenen waren reeds aanwezig, toen ik op het vastgestelde uur, met een vriend binnentrad. Achter de be stuurstafel zaten de heeren A, B, C en D met ernstige, strakke, recht-voor-zich-uit kijkende gezichten. De kastelein deed papier en inkt aanbrengen, en hij zelf plaatste, recht vór den voorzitter eene elektrische schel, en ook een groote mooie bloementuil. Dit mocht hij wel doen voor de vier Antwer penaars welke zooveel klanten in zijn koffie huis lokten. De voorzitter, een man van rond de veertig, reeds ietwat kaalhoofdig, bleek een oudbureauchef te zijn. Eene niet onsympatische verschijning. Het meest interessante bestuurs lid echter was de schrijver op de sekretarie. Deze een dikke steviggebouwde man met bruinachtig kroezelig haar was eveneens de type van een Burokraat. Wangen, neus en ooren bloedrood. In zijn oogen lag een uit drukking van zachtheid en goedaardigheid. Vermoedelijk was die man niet alleen goed voor zichzelven dit zag men wel wanneer hij glimlachend de groote Münchenpot met langzaam gebaar aan de lippen bracht doch ook voor zijne medemenschen. Volgens mijn gezel, oud-student in wijsbegeerte en niet zelden in philosophische beschouwingen verdiept, behoorde die man oogenschijnlijk tot dit soort zeldzame en benijdenswaardige stervelingen, welke zooveel mogelijk slechts de aangename en vroolijke zijde van het leven aanschouwen, en, onbewust misschien door hunne levenswijze en levensaanschouwing de paradoxale theorieën van Leibnitz wel ietwat staven waar deze wijsgeer zegt dat onze wereld de volmaakste aller mogelijke LIBERTY GEÏLLUSTREERDE OPRUIMIMCSCATALOCUS FRAMCO JOnCEME.I5JE5JAPOM VAM WASCH8ARE WITTE COTTOM CRAPE MET SMOCKWERK EJ1 HAMOBOROUURSEU c Fl. JAP OM VAM FRAAIE COTTOri CRAPE M EL T MAMDBOR DUURSEL. VERSIERD r FI. OPRUIMING METZ&CO «iGRAVEMHAGE AMSTERDAM gen van mijnen aan den Hoek van Holland, aan de zuidzijde van den Waterweg, waarbij tal van ruiten sprongen van de woningen aan de noordzijde van de rivier. Een mijn, die den 3en Maart jl. tot ont ploffing werd gebracht pp 800 meter afstand van West-Kapelle, vernielde nog een groot aantal ruiten in het dorp; o. a. aan de Open bare school, die midden in het dorp staat, werden allén 17 ruiten schoon uitgeslagen. Dat zulke, met groote hoeveelheid spring stof gevulde voorwerpen met de noodige omzichtigheid behandeld moeten worden, ligt voor de hand en dat ondeskundigen er zoo verre mogelijk van moeten blijven, is helaas bewezen in het treurige geval bij Zierikzee, en daarna, met minder ernstigen afloop, nog eens bij Zandvoort. In de gevallen waar mijnen te dicht bij de bewoonde wereld aan de kust drijven, dienen deze dus door deskundig personeel onschadelijk te worden gemaakt en aan wie kon dat gevaarlijke werk nu beter worden toevertrouwd dan aan het personeel van den Marine Mijn-versperringsdienst? Natuurlijk. Voor den leek is dit een vrij eenvoudig probleem, maar de aandacht mag er wel even op gevestigd worden, dat het hier in hoofdzaak betreft het behandelen van buitenlandsche mijnen, waarvan de in richting uit den aard der zaak geheim was en waardoor het werk zooveel gevaarlijker werd. Dit behoeft zelfs voor den leek niet duidelijk gemaakt te worden. Ook in het buitenland, in Zweden, heeft dit reeds offers bij de Marine gekost. In het Tijdschrift De Zee" van Februari, vindt men de volgende opgave in bijzonder heden van het totaal aantal mijnen, dat sedert het uitbreken van den oorlog op onze kusten is aangespoeld, vernietigd, enz. Benoorden Den Helder zijn 6 mijnen in den grond geschoten en 40 op het strand vernietigd, waaronder 5 Fransche en 30 Engelsche mijnen, terwijl van 5 de oorsprong is onbekend gebleven, Tusschen Den Helder en Hoek-van-Holland werelden daarstelt. De innerlijke zielsvrede dezer bevoorrechten wordt nimmer verstoord door de menigvuldige wederwaardigheden en ontgoochelingen, de opeenvolgende contuiqentia van dit aardsch bestaan; en zelfs het meest donderend bombardement is niet bestand hun optimisme te beïnvloeden. De rinkelende schel trok op ditoogenblik aller aandacht naar de bestuurstafel en ieder zweeg. Vous savez, Messieurs, aldus begon de voorzitter que nous avous fondéune sociëtë, dout vous apprécierez tous Ie but humanitaire Tous ceux qui désirent en faire partie sont invites a venir au Bureau pour se faire inscrire." Op aandringen van een vriend zei hij dan hetzelfde in 't Nederlandsch en legde tevens uit, dat hij enkel op verzoek zijner talrijke vrienden het voor zitterschap had aanvaard. Als hij in 't Vlaamsen zijne gedachten uitte, moest de voorzitter, zoo scheen het, meermalen naar zijn woorden zoeken. Wilde hij doen gelooven dat hij slechts met moeite onze taal sprak, of kende hij inderdaad beter het Fransch: die vraag heb ik niet opgelost. Zeker althans is het dat hij hoor- en zienbare pogingen aanwendde om zich in 't Fransch met een accent parisien" uit te drukken. De penningmeester kondigde vervolgens aan dat het comité, om de eerste onkosten te dekken, besloten had dat elk lid een taks van 25 cent zou betalen. Zij die niet naar Havre zouden vertrekken, konden later hun kwartje terug ontvangen. Terwijl een twintigtal personen naar voren traden om zich als lid aan te melden, vroeg een aanwezige zeer beleefd: Zou men het doel der vereeniging en de middelen om dit doel te bereiken niet even kunnen uitleggen." Inderdaad, daarover had de voorzitter nog zijn er 13 vernietigd, waarvan 12 Engelsche en l Fransche. Bezuiden Hoek-van-Holland zijn 46 mijnen in den grond geschoten, 55 geborgen, 70 na aanspoeling op de kust vernietigd en 4 bij aanspoeling ontploft. In het geheel zijn er dus 234 mijnen pp onze kusten gevonden, waaruit wel blijkt hoe belangrijk het werk is en het is te dan ken aan de onversaagdheied en het beleid, waarmede dit. onschadelijk maken reeds zoo vele malen op onze kusten is geschied, dat tot heden gelukkig slechts eenmaal een ramp te betreuren was, namelijk die van den 16en November te West-Kapelle, toen de mijn tijdens het demonteeren sprong. Deze ramp en die van den 19en Januari toonen voldoende aan hoe gevaarlijk het werk is. Het mijnengevaar is groot, maar tevens dient te worden ingezien, dat het belang om het gevaar af te wenden of te voorkómen nog grooter is voor het algemeen welzijn. Het deed daarom des te aangenamer aan, in den hiervoren genoemden Dagorder te lezen, dat de Opperbevelhebber van Land en Zeemacht zijne voldoening uitspreekt over de wijze waarop dit in het algemeen belang zoo belangrijke en onvermijdelijke werk wordt uitgevoerd en, bij de weemoe dige herinnering aan de daarbij gevallen slachtoffers, zich verheugt dat het personeel zich niet laat afschrikken door de aan som mige werkzaamheden verbonden gevaren doch voortgaat met onverflauwden ijver en toewijding zijn plicht te doen en Z.Exc. de behoefte gevoelt om daarover nog eens openlijk zijne bijzondere tevredenheid te betuigen. Wij leggen er daarom nog eens den nadruk op dat, waar deze Dagorder het betreffende personeel eenige voldoening zal hebben ge schonken, deze nog grooter zal worden wanneer het Publiek zijn volle aandacht er aan schenkt en het zal ons aangenaam zijn, als deze regels daartoe kunnen medewerken. ZEELANDER" iiiiiMHiiiiiiiiiiiimiiMiiiiiiiiiiiiimiiiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiii IIIIIIIIIIHI geen woord gezegd, ten minste niet op die vergadering. Doch de ondervoorzitter, recht staande, riep of liever snauwde: Mr. de President heeft alleen de leiding der ver gadering" en tevens wierp hij den onder breker een misprijzenden blik toe, als wou hij zeggen: Zwijg ongediert." Een kwart uurs daarna was de zitting geschorst... Dit was de eerste en laatste vergadering, welke wij bijwoonden. Veertien dagen later liep een Engelsen schip met Fransche en Belgische vluchtelingen aan boord tusschen Kales en Folkestone op een mijn. Een vijftigtal passagiers kwamen om. Dit nieuws werd in de Club des réfugiés" tamelijk koeltjes vernomen. De sekretaris vooral scheen sedert toen ietwat van zijn goed humeur te hebben verloren. Sommigen beweerden zelfs dat hij niet meer op de vergaderingen der club" te zien was, doch van dit gerucht konden wij geen bevestiging bekomen. Sedert maanden hadden we niets meer van de Club des réfugiés" vernomen en bovenvermelde feiten waren bijna uit het geheugen verdwenen, toen we verleden week te Scheveningen den sekretaris der club ontmoetten, met genoegen bestatigden wij al dadelijk dat hij zich nog immer over eene bloeiende gezondheid mocht verheugen. De onderhandelingen in zake vertrek naar Havre hadden geen gevolg gehad en van een exodus naar Frankrijk was dan ook niets gekomen... De Club des réfugiés" behoort reeds sedert lang tot het verleden, aldus hel lot deelend van zoovele soortgelijke instellingen in deze vergankelijke wereld, * * *