Au»'15. ~ No. 1989 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND schouder vast, en gaat, «ven met haar man pratend, weg. Haar gelaat heb ik al weer vergeten, maar nooit haar houding, SANDER Het Nederlandsche Initiatief, en het Stopzetten van den Dienst der Pacific Mail Co. In .reederskringen zal het opzien hebben gebaard te vernemen, dat de Pacific Mail Co., wier booten varen tusschen San Francisco, Japan, Hongkong eu de Philippijnen, van plan schijnt te zijn dien dienst stop te zetten. Reeds langen tijd wist men, dat deze lijn met een telken jare terugkeerend deficit werkt. De Southern Pacific Railroad Co., welke het meerendeel van het aandeelen kapitaal van de Pacific Mail Co. in haar bezit heeft, schijnt thans vaster dan ooit besloten een andere bestemming te geven aan de negen groote stoomschepen, welke den dienst der maatschappij uitmaken. Als datum is reeds genoemd l November a.s. Te San Francisco zit men in zak enasch naar aanleiding van de mogelijkheid, zulk een belangrijke stoomvaartlijn als de Pacific Mail Co. te zien verdwijnen, vooral waar dit feit juist zou plaats hebben in het glorie jaar van de stad, het jaar van haar verwon derlijk mooie en belangrijke tentoonstelling. Verschillende redenen worden opgegeven ter verklaring van den slechten gang van zaken voor deze Maatschappij, n als een der voornaamsten wordt gevoeld, dat de buitenlandsche Maatschappijen niet te strij den hebben tegen de moeilijkheden, die het protectioneele stelsel de Amerikaansche ondernemingen opgelegd. Dit uit zich o. a. in de bepaling, dat volgens dit stelsel 75 pCt. der bemanning in staat moet zijn de taal te spreken en te begrijpen van het land, waaronder descheepseigenaars ressorteeren. Dit helpt wel Amerikaansche zeelieden aan de kost, doch sluit goedkooper werk krachten uit. Zoo is dit dus een handicap in de concurrentie-strijd met buitenlandsche (Engelsche-, Duitsche- of Nederlandsche-) Maat schappijen, die dezen druk niet ondervinden. De opheffing van de verbinding, welke thans wordt onderhouden door de Pacific Mail Co., zal een groote verandering teweeg brengen in het karakter van het verkeer op den Pacific Ocean, temeer, omdat hierdoor de voornaamste nationale verbinding tus schen moederland en Koloniën zal ophouden te bestaan. Zoolang de Philippijnen Amerikaansche koloniën blijven zal Amerika ook zeker gezag moeten kunnen uitoefenen op de verbinding met de koloniën. Wil nu Amerika deze verbinding opnieuw zelf entameeren, dan' zal aan de Pacific Mail Company of een andere Amerikaansche lijn van regeeringswege een subsidie dienen te worden gegeven, want het is niet te ver wachten van welke particuliere Maatschappij dan ook, dat zij terwille van de nationale noodzakelijkheid zich steeds belangrijke geldelijke offers zou getroosten. Gebeurt dit niet en tegen subsidie gelden velerlei bezwaren dan blijft er slechts over de verbinding in handen te stellen van buitenlanders. Momenteel zijn slechts Japan en Engeland de concurrenten van Amerika op de Pacific Ocean. Wanneer het eerstgenoemde land erin slagen mocht zijn verbindingen met Amerika op zulk een bijzonder krachtige wijze te versterken, dan zou dit een storm van ver ontwaardiging wekken in de Vereenigde Staten en vooral in Californië. Deze laatste staat heeft steeds het anti-Japan vuur aan geblazen en zou zeker een dergelijke maat regel als een bedreiging zoowel als een beleediging opvatten. De verhouding tusschen Japan en de Vereenigde Staten is te vaak van gespannen aard geweest, dan dat een dergelijk ingrijpen in intieme Amerikaansche aangelegenheden anders dan feilen tegen stand zou ten gevolge hebben van de zijde der Burgers van dit land. Evenmin zou het politiek verstandig zijn aan Engeland, dat reeds zulk een groote macht ter zee heeft, zulk een wapen in Illllllll ....... t' Hl ............ Illllll ..... Illllll ...... IIIIII ........ Uil ..... MINIMI IN MIJN GALICISCH GEBOORTE STADJE Vertaling een Duitsche bijdrage VAN SALOMON DEMW1TZER En weder gevoelde ik dien geheimzinnigen, vurigen drang om mijn geboorteplaatsje op te zoeken. En weder trok mijn hart me daarheen waar ik mijn jeugd doorbracht en die wonderheerlijke, onvergetelijke blauwe zomernachten doorleefde. Mijn geboortestadje ! Wien heb ik daar nog? Slechts de graven van wie me lief waren. . . Maar toch verlangt het menschenhart terug naar de plek, waar men zijn eerste droomen gedroomd heeft. Ik nam het taschje op de schouders, greep den ouden reisstok en ging op weg. Met slependen tred volgde ik het bevel des harten op. . . naar het vaderland, naar het vaderland ! . .". En als ge op den eenzamen weg een bleeken jongen man ziet, met oogen, waarin nog iets van den vroegeren glans is' weer te vinden, ziet, hoe moede hij voortschrijdt, weet dan, dat ik het ben . . . Somber en donker was de avond, toen ik mijn geboortestadje Langut bereikte. De buitenwereld harmonieerde wonderwel met mijn eigen gemoedsstemming. Ze zag er zoo moede uit, alsof ze voor altijd wilde inslapen... Het eerste Schlautn Aleichem" hoorde ik uit den mond van mijn ouden vriend Jausche Meier. Hij leidde mij weldra door het stadje, verhaalde me alle nieuwtjes en praatte zonder bepaald doel... Het werd maar al somberder en donkerder. We wandelen om het ronde Marktplein, dan handen te geven. Mocht Engeland wenschen dat de verbinding tusschen moederland en kolonie om een of andere reden zou worden verbroken, dan heeft het zeker de macht aan zulk een voornemen gevolg te geven. Verder zou nog in aanmerking kunnen komen Duitschland, aangenomen dat dit land zich weder betrekkelijk spoedig als zeevarende mogendheid kan doen gelden. Voor Duitschland geldt, schoon in mindere mate, juist hetzelfde. Bovendien bewijst de politiek, in den loop van dit crisisjaar ten opzichte van de Europeesche staten, door Amerika gevoerd, dat de sympathie van de groote meerderheid in dit land niet aan de zijde van Duitschland is. Mogen wij dus aannemen, dat geen dezer drie gegadigden" de juiste zou zijn, om de ontstane leemte aan te vullen. Waar dan de noodzakelijkheid van een voortbestaan der verbinding zeer gebiedend is, waar voorts een voortzetting of ver nieuwing der Amerikaansche verbinding alleen mogelijk zou zijn met behulp van een aanmerkelijke staats-subsidie, daar is het wel aan te nemen, dat men een oplossing zal trachten te bedenken, welke meer vol doening geven kan, dan die waartoe de reeds verworpen middelen zouden leiden. Indien aan een buitenlandsche natie de voorkeur gegeven moet worden, dan mag dat geen natie zijn wier regeering een stop zetten der verbinding desnoods met ijzeren vuist kan dwingen. Met andere woorden, de Vereenigde Staten moeten er steeds van op aan kunnen, dat het feitelijke heft in hun handen blijft. De eenige natie, wier scheepvaart- en commercieele ondervinding haarin staat zou stellen een dergelijke verbindig met succes te onder houden is ontegenzeggelijk Nederland. Wanneer men nagaat hoe Nederland lang zamerhand weder de plaats gaat innemen van voorheen, namelijk van vervrachters voor de geheele wereld, dan behoeft nie mand te veronderstellen dat het geregeld onderhouden van de thans bedreigde com municatie een taak zou zijn, welke boven de krachten gaat van een Nederlandsche organisatie. De Holland-Amerika lijn onderhoudt een der belangrijkste verbindingen tusschen Eu ropa en de Vereenigde Staten; de lijn heeft er zeer veel toe bijgedragen den naam van Nederland hoog te houden op zeevaartkundig gebied en de belangrijke exhibit van deze maatschappij op de Panama-Pacific International Exposition zal zeker haar wel verdiende populariteit ten goede komen. Voorts vormt de lijn van Nederland op ZuidAmerika een belangrijke internationale scha kel ; meer en meer begint Australië de aan dacht te vestigen op de verbinding tusschen dit land en Nederlandsch-Indië; de JavaChina-Japan lijn opende een nieuwen han delsweg naar het verre Oosten, terwijl deze lijn tevens van plan is een verbinding in het leven te roepen tusschen Soerabaja, Manilla en Honkong. Meerdere voorbeelden van herlevenden ondernemingsgeest zijn overbodig; de geschiedenis der beide groote lijnen welke Nederland met zijn Koloniën verbindt is tezeer bekend om daarvan hier nog gewag te behoeven te maken, wel zou de poging een directe verbinding tusschen New-York en Insulinde tot stand te brengen hier mogen worden aangestipt. Op deze wijze omcirkelen de schepen van Neder landsche Maatschappijen reeds den ganschen aardbol, slechts de Pacific Ocean schijnt nog geen aantrekkelijkheid voor het Neder landsche initiatief te hebben gehad. De mogelijkheid echter, dat ook hier Ne derlandsche ondernemingsgeest en initiatief een rol zullen kunnen spelen van gewicht is nimmer sqhooner geweest. Nederland en de Vereenigde Staten zijn de beide grootste mogendheden, welke tot nog toe zich buiten den wereldkrijg hebben kunnen houden en de mogelijkheid bestaat. dat beiden deze neutraliteit zullen kunnen volhouden. De vereenigde pogingen der Duitsche en Amerikaansche politiek hebben thans nagenoeg bewerkt, dat de aanslag ook Amerika daadwerkelijk in den oorlog te betrekken, verijdeld is geworden. De tijd zal niet zoover meer verwijderd zijn, dat een dezer beide, zoo niet beide landen geroepen zullen worden den rol van bemid delaar te spelen tusschen de kampende statengroepen en de politieke verhouding tusschen de beide landen zal daardoor indoor de kleine, smalle, stille steegjes en zwijgen... Hier en daar probeeren we een gesprek te beginnen. Maar weldra staakt dit Weder en ieder vervalt weder in zijn gepeins... Saltnen, herken je Mauschele niet meer? Daar loopt hij! Waar ? Daar ginds! Mauschele kom eens hier, hierheen! Voor mij staat een jonge chassid en steekt me de hand toe met een scholaum aleichem." Aleichem scholaum! Hoe gaat het met je ? Ze zeggen, dat je een beroemd man bent geworden, een dichter... schrijf je boeken ? Wel mogelijk! Dat je gauw doctor zult zijn Ook wel mogelijk! Ze zeggen, dat je bij den keizer in de gratie bent... Zeg, kun-je niet een goed woord doen voor de Joden?... We betreden samen het Beis Hamidrasch en zien uit de verte, hoe de menschen lang zamerhand hunne winkels sluiten. Duisternis daalt neder over het gansche stadje en het is er zoo akelig stil, dat men eiken stap hoort. We praten niet, ieder is verdiept in zijn eigen wereld... Gedachten «jmen op en verdwijnen, oude, reeds lang verdwenen herinneringen ontwaken en voor mij ligt het leven, moede en loodzwaar. Ik herinner me weder dien zomernacht. De hemel is bezaaid met sterren, een koele, luwe zomerwind waait door het stadje en streelt spelend de menschen, die voor 't meerendeel in hunne hemdsmouwen op de drempels hunner huisjes zitten. Aan den anderen kant van den straat drentelen met een lachje om de lippen de verlegen meisjes. Zij hebben zulke stralende oogen, zoo zwart, zoo diep... en als een leerling-Talmudist voorbijkomt en een blik uit dezen oogen opvangt, kan men reeds uit de verte hooren, hoe zijn hart klopt... Een bruiloft in het stadje! Het is alsof de sterren al grooter, helder der en schitterender worden. De schoonheid van dergelijke oogenblikken BOUWT TE HONSPEET. Mooie boschrfjketerrelnen.Spoor,Trarn, Electrisch licht, Telephoon. Inlichtingen MQ. DE VELUWE", Nunspeet. - American ?? Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Imp.: JEAN MULDER, Sloterdijk. DIRK SCHNABI: CLICHÉ'S ONS Nll-.UVV PKOCKDli IS KOPERDH'PDRUK TAMINIAÜ'S - JAM School KOOF Maatschappelijk Kerk. Het Bestuur maakt bekend dat tot Directrice benoemd werd Mejuffrouw E. C. KNAPPERT, thans directrice van het Leidsche Volkshuis, die van af 2 September spreekuur zal houden Maandag en Donderdag 10?12 in het schoolgebouw Pieter de Hooghstr. 78, Amsterdam, alwaar ook programma's en inlichtingen te bekomen zijn voor den nieuwen Cursus. IIHIHIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIÏmïllllllltllMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIU tiemer en hartelijker worden. Er is reeds meermalen gewaagd van geheime tractaten welke zouden bestaan tusschen Nederland en Amerika. Zonder nu direct aan te nemen, dat er waarheid in deze geruchten schuilt, kan dit er op wijzen, dat er over de mogelijkheid van zulk een tractaat gedacht wordt. Mochten de Vereenigde Staten er ooit toe komen hunne belangen in een verbinding met hunne koloniën op tedragen aan een vreemde mogendheid, dan zou geen andere dan Nederland zoozeer op sympathie en finantieele hulp hier te lande mogen rekenen. Ongetwijfeld zou een dergelijke verbinding voor Nederlandsch-lndië waarde hebben. Op de internationale tentoonstelling te San Fran cisco hebben de beide regeeringen van Nederland en Nederlandsch-Indië al haar best gedaan groot-Nederland onder de aan dacht te brengen van het Amerikaansche volk en die poging is met veel bijval begroet. De belangrijke inzendingen van het rijk, af te beelden gaat boven de krachten zelfs van den grootsten schilder. Het gansche stadje is als een tuin, een prachtige tuin, de menschen zijn als bloe men, die bijeen opgroeien en in het hart dringt een weldadige, bezielende warmte door... Itzig, kom binnen, het is tijd om te gaan slapen. Een luide stem klinkt plotseling over het marktplein en verstoort de stille droomen. We gaan het Beis Hamidrasch binnen... Ledig en stil is het groote bedehuis, slechts in een kachelnis zit een oude jood en studeert bij een vetkaars in een groot foliant. Op de tafels liggen boeken op een hoop bijeengegooid. Voor den bidlessenaar brandt een groot offetlicht en daaromheen kleine lichtjes, die op 't punt staan uit te gaan. En stil en akelig is het overal. Slechts nu en dan hoest de oude, alleen zittende man en verstoort ge durende een minuut de heilige stilte. Waar zijn al die collega's, die leerlingTalmudisten gebleven, die hier zoo luid en gezellig vertrouwelijk zaten te leeren ? Hoe lief klonken mij altijd die jonge stemmen, die met wonderlijken dreun hun Talmud opzeggen?... Schlaumele! Als je groot bent, wordt je een rabbi, een groote gaon. Moeders zullen zich gelukkig met je achten en knappe Talmudisten zullen je raad inwinnen. Je naam zal beroemd worden van het eene eind der wereld tot het andere .. Droomen! oude droomen, alles droomen! En de gedachten komen weder op en marte len mijn hersens en woelen in mijn jeugd herinneringen rond en ik span alle krachten in om tot de werkelijkheid terug te keeren! Mauschele, hoe gaat het met de oude collega's? Wat voeren ze uit? Wat? Heelemaal niets! Wat zouden ze uitvoeren? We zwijgen Kende je den mallen Jischrolik? Die trouwde en vormde een gezin EnSchmul Sarsi heb je ook gekend? Die is militair geworden. We gaan alle drie naar de voorlezerstafel en daartegen leunend keuvelt Mauschele verder: Herinner je je Jausche nog? Dat is, moet je weten, een groote geleerde geworden. MEUBELRFDEEÜNG Wjj stellen fer bezichtiging een serie NIEUWE MODELKRMERS luaarin mij een voorbeeld geven van een smaakvolle tuoninginrjchting, bestaande ui f j EETKRMER.ZITKRMER8SLRRPKRNER inEngelschest"ylen,ujelke uuij geheel compleet mef inbegrip van muurbekleeding,Perzische lapyten.gordynenjampenehaarden franco in Nederland plaateen voor O e PI. o o Een calbloQus mei" afbeeldingen en beschryving dezer kamers zenden ui[j franco op aanvraag Tot een bezoek aan deze nieuiue modelkamers noodigen beleefd uit :-'Yo Leidscheslraaf v^/ Rmsferdam Eeniöe verreöeniuoordjöers in Nederland METZ en bovenal die van Indië dragen er veel toe bij den sluier van geheimzinnigheid op te heffen, waarmede vooral het grootste deel van Groot-Nederland te langen tijd is bedekt gebleven. Men heeft hier daadwerkelijk be grepen welk een aandeel Nederland thans neemt in het wereldverkeer; de modellen van schepen van zoovele verschillende maatschappijen bewijzen wel, dat de naam Nederland" er een van niet te onderschatten beteekenis is; [en hoe meer men hier te lande verwacht van de belangrijkheid van een handeldrijvenden.mogelijken bondgenoot, des te meer zal de aandacht op dien bond genoot worden gevestigd. Een nieuw veld ligt daar open voor het Nederlandsche initiatief; een nieuwe ver binding onder Nederlandschen vlag zou kunnen .worden in het leven geroepen tusschen twee der rijkste, schoon zeer ver schillende, landen van deze wereld, indien men in Nederland en ook in NederlandschIndië leert inzien, dat geen andere dan een Nederlandsche maatschappij meer kans heeft een dreigende leemte in het wereldverkeer te vullen. Het is hier niet de plaats en evenmin is de tijd daarvoor rijp om reeds thans met cijfers aan te topnen welke voordeelen te behalen zouden zijn met een dergelijke ver binding. Wel is het nu reeds tijd om te overwegen of een dergelijk plan verwezelijkt zou kunnen worden. Moge het schema ook al verbijsterend groot gelijken bij den eersten aanblik, het is aan te nemen, dat bij nadere beschouwing en bij consciencieuse overHij leest de Zeit" en wordt erg knap ge noemd. En Alter? Alter doet heelemaal niets. Den ganschen dag loopt hij rond op het markt plein met zijn handen in de zakken! En de andere Mausche? Mausche is een geleerde bol geworden, een ministerskop, hij maakt de mooiste schrifturen, die men overal bewondert Hij schrijft requesten als een advocaat men doet hem al partijen aan de hand ....! Plotseling valt Jausche Meier ons in de rede en keerde zich tot mij met de vraag: wil je misschien Zeporah eens zien? - Wat voert de stads-almachtige" uit? Mijn geboortestadje bezit n.l. evenals de meeste Galicische plaatsjes een stadsalmachtige". Hij heet Chajem, zijn vrouw Esther, Hij is rood en dik, zijn vrouw donker en mager. Zegt hij dag", dan zegt zij nacht". Ze voeren onafgebroken strijd met elkaar en hun getwist heeft vaak op den openbaren weg plaats. Hij speelt een groote rol in het stadje en heeft te bevelen in den Chewreh Kadische, in den kerkeraad. Wil hij echter een armen kerel afzetten, dan gaan de menschen dat aan zijn vrouw vertellen. Dan neemt zij de zweep en zegt: Chaimele, zie eens!" En da's voldoende! Dan neemt hij snel de vlucht en loopt naar het Marktplein, schreeuwend als een wilde: Je kunt alle maal plaatsen krijgen, ik wil geen geld heb ben maar vertelt het haar niet!" De naam stads-almachtige" heeft hij eigenlijk door een andere geschiedenis ge kregen. Hij vindt zichzelven n.l. een aris tocraat en geeft bij elke gelegenheid blijk van zijn trots. Nooit zal hij in het openbaar met een gewonen straatkerel een gesprek aanknoopen Ik weet niet, hoe het is gebeurd. Ik zag me plotseling in een met een wit laken overtrokken bed liggen en ik wrijf me de oogen uit, half in droom, half wakend. Weldra keeren de gedachten terug en ik schuif het raam open. Een koele morgenwind waait naar binnen en zwiert om mijn moede, nog niet uitgeslapen hoofd. Het is de dageraad het gansche stadje is in weging vete bezwaren zullen verdwijnen en dat slechts zal overblijven een drijven die mogelijkheid tot werkelijkheid te maken ter meerdere verhooging van den Groot-Nederlandschen zeevaart en ter meerdere aan sluiting van de beide landen, die eenmaal in nauwe vriendschapsbetrekkingen zullen staan, Groot-Nederland en de Vereenigde Staten. H. C. KAKEBEEKE San Francisco, 15 Juni '15. Nieuwe boeken van deze week Les Allemands destructeurs de Cathedrales et de Tresors du Passé, 78 pag. Paris, Hachette & Cie. NANDA SANDBERGEN, Het lied van de Lief de, 59 pag., f 0.90, geb. f 1.25. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. L. SIMONS, De Oorlog en de Pers, 8 pag., f 0.10. Amsterdam, Mij. van Goede en Goedkoope Lectuur. Dr. E. E. J. MESSING, Deutsches Handelslesebuch, 272 pag., f 1.50, geb. f 1.75. Zutpen. W. J. Thieme & Cie. Kindervreugde, tweestemmige liedjes met pianobegeleiding, woorden en muziek van H. J. VAN DER KRAAN. Geteekend door B. en J. MIDDERIGH-BOKHORST, Ie en 2e bundel, f 0.75 p. b. Gouda, G. B. van Goor Zonen. Dr. J. H. GUNNING WZN., dr. Maria Montessori, De Italiaansche Onderwijshervormster, 115 pag., f 0.40. Amsterdam, Maatschappij voor Goede Goedk. Lectuur. een dikken nevel gehuld. Men herkent nau welijks de slaperige, kleine huisjes. En stil is het er, zoo een diepe, akelige stilte als op de heilige plaats" Plotseling hoor ik luid gedruisch! En ik had wel kun nen uitroepen: , wereld, laat toch deze rondzwervende lijken slapen, laat die men schen toch rusten, die van het leven niets verwachten, niets Laat met rust die engborstige jongelingen met de langkrullige vetlokjes, met die half droeve, naieve oogen, die altijd medelijden vragen, als wilden ze weg uit de dompige lucht nog voor de glans geheel gedoofd is?Laat rusten de dochteren Israëls, die ingetogen meisjes met de lange, zwarte haardos en de schuchtere kuische gezichten, die slechts in haar slaap durven droomen van hen, die des daags zoo verre van haar zijn .... van hen, die zelfs vreezen een blik op haar te werpen, omdat men het zou kunnen opmerken .... Langzamerhand is de nevel opgetrokken. Helderder is de hemel, vrijer de morgenwind en hij speelt met de boomen en lang zame schreden hoort men door het straatje! De Joden begeven zich naar het morgen gebed om den Schepper voor zijn genade te danken Plotseling gaat de deur open! Mijn vriend Jausche Meier komt de kamer binnen. De stads-almachtige" heeft ontzettend gevloekt, verhaalt hij hijgend, en half opge wonden stiet hij in n adem uit; Men beweerde, dat je in de Zionsvereeniging een voordracht over Zion wilde houden. Toen heeft de stads-almachtige" den sleutel van de vergaderzaal in zijn zak gestoken. Hij wilde het stadje van zijn verderf redden en... Het kostte me heel wat moeite mijn vriend weer tot kalmte te brengen, en een sigaret aanstekend, leunde hij tegen de tafel en blies de rook de wereld in. Weldra ging hij zitten en begon: wanneer denk je te vertrekken? Zoo gauw mogelijk, antwoordde ik. Zul je me eens schrijven? Waarschijnlijk wel. Zoo, nu blijf gezond en goede reis!