Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
15 Aug. '15. No. 1990
Onze Tooneelspeelsters
ELSE MAUHS
Na of liever naast Mien Duymaer van
Twist: Else Mauhs.
Else Mauhs, de zeldzame, de teer-zachte,
behoort tot een cultuur, die wij in dit land
in wezen heel slecht kennen, ook al geven
wij voor ermede te dwepen. Zelfs staan wij,
die de laatste jaren leven in een hel van
Duitsche leelijkheld, wantrouwend om niet
te zeggen vijandig, tegenover de beschaving
waarop ik zinspeel, n.l. de Fransche. Om
Else Mauhs behoorlijk te waardeeren moet men
liefhebben de Fransche kunst. Want niettegen
staande haar Duitschen naam, haar geboorte
in Keulen en haar verblijf en opvoeding
aldaar tot haar veertienden jaar, leeft er in
Nederland geen kunstenares, die meer
Fransch is in merg en been dan Else Mauhs.
De Fransche kunst is immer de kunst ge
weest van schpone uiterlijkheid. Waar die
schoone uiterlijkheid de afstraling bleek te
zijn van schoone innerlijkheid, werd de gave
kunst geboren. Doch ook al ontbrak in een
ding van Fransche herkomst de schoone kern,
de uiterlijke schoonheid ontbrak nooit. Van
daar dat iets leelijks Fransch nooit zoo leelijk
is als iets leelijks Duitsch: verworden
Fransche kunst blijft altoos verreweg ver
kieslijk boven verworden Duitsche.
Gaan wij nu na, of in de schoone uiter
lijkheid van de kunst van Else Mauhs het
schoone innerlijk afstraalt, dan komen wij
tot de overtuiging, dat dit in hooge mate het
geval is. Else Mauhs is niet slechts een
ongemeen bevallige jonge vrouw, ijl en
luchtig, teer en broos, afwisselend behaag
ziek en wuft naast gevoelig en smachtend;
het is niet de zoo persoonlijke en gansch
afzonderlijke gratie, die haar wezen
doorhuivert, welke onze! bewondering wekt
als wij haar zien spelen; het is niet de be
koring van haar diepe, warm-weelderigen
week-ontroerende altstem, waarop de waar
deering voor haar talent rust; het zijn niet
haar soms smartelijke en soms schalksche
oogen, die ons beheksen van over het zoek
licht ; neen, het is haar kunst van
tooneelspeelster, waarvoor wij ootmoedig ons
?ederbuigen. Al deze schoone hulpmid
delen van uiterlijken aard dienen haar slechts
om er uit op te bouwen een
tooneelspeelkunst, zógaaf en zóvolledig als door
geen enkele andere jonge vrouw in ons land,
Mien Duymaer dan uitgezonderd, wordt
voortgebracht. Immers onder haar waarlijk
uitbundige techniek ligt verscholen een
breedmenscheïijke innigheid. Het is niet slechts
uit de schittering- van haar fijn vernuft, dat
haar spel geboren wordt, al legt ook elke
van haar nieuwe creaties getuigenis af van
een scherpzinnig overleg, dat eenvoudig
verbluffend mag heeten: uitsluitend verstan
delijk is haar kunst allerminst. Onder de
uiterlijke volkomenheid van vorm golft een
breede en diepe stroom van pprechtelijk
overgegeven gevoel. En dit 'is niet verwon
derlijk. Het is verklaarbaar uit de overweging,
dat zij eigenlijk is een harmonie van Fransche
bevalligheid en Germaanschen ernst, van
Gallische vormvolmaaktheid en Hollandsche
innigheid, van zuidelijken levensovermoed en
noordelijke melancholie, een ineenstrengeling
van twee beschavingen, een enting van de
Fransche cultuur op de Germaansche, een
dubbel-psyche in evenwicht.
Mijn groote bewondering voor Else Mauhs
heb ik gegrondvest. op denzelfden avond,
toen mijn bewondering voor Mien Dumaer
ontstond. Het was weer bij Emant's Geuren.
Else Mauhs speelde daarin een door den schrij
ver lieflijk geschilderde persoonlijkheid. Zij
was het onschuldig middelmatige kind
vrouwtje, dat doorde grove liefdeloosheid van
haar geurenden brani-vader, haar
harteloosintrigeerende vriendin-stiefmoeder en haar
onmenschelijk-beestachtigen man voor het
leven geknakt werd. Hoe gemakkelijk, hoe voor
de hand liggend was het geweest, dit figuurtje
sentimenteel te spelen! Doch Else Mauhs
maakte er een waarachtige heldin van, groot in
haar lijden, winnend ons mededoogen en onze
toegenegenheid. Het meisje werd een
diepbeklagenswaardig slachtoffer, geen
nullighuilerig burger-ingénuetje. Dien avond be
greep ik reeds, dat in deze twee vrouwen
de toekomst van ons nationaal tooneel het
meest pregnant te kiemen ligt. Bij elke voor
komende gelegenheid, waarbij ik haar beiden
zien mocht, werd die overtuiging inniger. Ik
behoef mijn geheugen niet in te spannen om
schakels te ontwaren in de gulden keten
van mijn bewondering. Ik denk aan haar
onvergelijkelijke virtuositeit als
voordraagster van komische gedichten van Speenhoff,
aan haar aandoenlijk spel in Schnitzler's
Liebelei, aan haar triomf van coquetterie
in De Nimf van mevrouw Simons-Mees.
Deze jonge vrouw met haar
wonderlijkrijke gaven gaat een groote toekomst tege
moet. Doch haar talent heeft recht op een
ontplooiingsgelegenheid grooter dan ons
tooneel haar die thans bieden kan. Neder
land mag van geluk spreken, dat Else Mauhs
zoo in-eenvoudig, zoo oprecht beschei
den, zoo weinig eerzuchtig is. Haar taal
virtuositeit veroorlooft haar heur arbeid te
De Nederlandsch-Belgische Grenzen
(Oorspronkelijke teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck)
WEER is IEMAND, DIE DE GRENS WILDE PASSEEREN, AAN DE ELECTRISCHE PRIKKELDRAADVERSPERRING BLIJVEN HANGEN EN VERBRAND"
(Dagelijksch courantenbericht)
iiiiiimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiimii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiMiiiiiitiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiMiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiti
verrichten ook in een grooter land : Zij zou
kunnen uitblinken- aan het Fransche
tooneel, indien zij het verkoos. Voor
Maeterlinck is zij de ideaal-vertolkster, Laat ons
haar doen bespeuren, hoezeer wij haar waar
deeren, laat ons allen medewerken te ver
krijgen een nationaal Hollandsch tooneel,
dat voor haar een waardige werkplaats is,
laat ons nooit toestaan, dat zij ons verlaat!
SIMON B. STOKVIS
iiiiiiiimmiiiiimiiiiiiiiiMiiiiiliiimiiiiliiimiiiiMimmmiiiiimiijiiiiiM
Onze Puzzles
Een van de goede oplossingen is:
I. X en Y varen over.
II. Een der beide vrouwen gaat terug en
haalt de derde.
III. Een vrouw keert terug, blijft bij haar
echtgenoot, terwijl de 2 andere mannen
oversteken.
IV. Een echtgenoot komt terug met zijn
vrouw; de vrouw keert niet terug, maar
wel haar echtgenoot, die den anderen man
meeneemt.
V. De overgestoken vrouw keert terug
en haalt n der beide andere vrouwen.
VI. Een der overgestoken vrouwen haalt
de derde vrouw.
dus:
I C B A i
- Z l
X Y
IV J Z
C B A!XYZ
111
C Z
; A B
l X Y
VI
l A BC
| A BC
| X Y
l A BC
i X Y Z
Goede oplossingen ontvingen wij van:
J. Westendorp-Keizer te A.; W. A. Baud
te G.; J. Kist te A.; A. Don Jr. te V.; Jan
J. Roeland te M.; Jo de Groot Broekman te
A.; U. A. A. de Bock te R.; K. van Heffen
te G.; H. F. G. Kaiser te U.; H. J. v.
d.HoekOstende te R.; J. I. Wenniger te L.; M.
Lodden te R.; Vries te V.; P. Pet te G.; C. Wa
felbakker te W.; W. H. te A.: P.J.Clements
te L.; A. Giel te A.; C. S. H. Camphuis te
B.; R. Koning te H.; P. Laboyrie te G.;
P. G. Baars te H.; B. te H.; A. J. Wynne te
R.; M. B. te A.; H. L. Vogel te G.; Joh. Lam
te W.
Bij loting, bleek de gelukkige te zijn, de
heer M. B. te A., aan wien een boekwerk
als prijs is toegezonden.
Correspondentie:
A. Don Jr. Dank voor Uw puzzle. Deze
is echter reeds vroeger in ons blad versche
nen. En er worden ook al zooveel slagen
uitgedeeld
B. te H. Zie voor dank" bij Don. Uw
puzzle wordt behandeld, 't Is anders voor
de lezers om van te watertanden. Zooveel
zwijnen! En thans zoo'n herrie met die
regeerings-geregeerd-wordende en
regeerende varkens!
De volgende week geven wij een nieuwe
Puzzle.
A. B.
nmmiiiirmiu
lIlllllllllllirlMIlllHIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIlllHIIIIIIIII
llllinillllllMIIIIIPIIIIMIIIinillllllllllllllllltlllllllllllllMIIIIIIIIIMI
iiutiMiiiiiiiiiiniiMiMiniiiiiiriiiiiiiiiiiiiiMiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiininiiiiiiiMMiittiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii
IIIIIIIIIIIIIII1IIMIII
ELECTRISCHE SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ.
Amsterdam -
Haarlem-AerdenhoutZandvoort.
Elke 10 minnten doorgaande treinen naar HAARLEM,
AERDENHOT7T en ZANDVOOET.
In pl.m. 50 minnten van AMSTERDAM naar AEBDEN
HOUT met zijn lommerrijke lanen, prachtige villa's en
duinpartiJen.Heerlijke wandeling terng van AEBDENHOUT
naar HAARLEM over het nieuwe UITZICHTDUIN.
Prachtig vergezicht.
Retour Amsterdam
/"O.ÏS
ORT,
Internaat. ???**»?»*???" ^ ?? ? j Externaat.
Witte de VMhstr. 35, Rotterdam.
Aantal geslaagde candidaten voor Eindexamen H.B.S., 5e kl. H.B.S.
Machinist b/d. Marine, Zeevaartschool, Vaandrig, Telegrafist,
Telephoniste, Fransche, Duitsche en Engelsche Handelscorrespondentie,
Boekhouden enz.
Cursus 1911/12 een en dertig.
1912/13 een en veertig.
1913/14 Tier en veertig.
1914/15 (voorloopig) acht en veertig.
Naamlijst ter inzage. Prospectus op aavrage.
GED. OUDE GRACHT 86
TELEFOON INT. 2678
A. PH. MEINSMA
nvR&EPELSi
i/AEUBILEERIMG
AVAAT5CHAPPIJI
AASTEQDAMlJS!
ROKIM128-130^
i.V. TECHNISCH BUREAU v/h MOENS fc BECK,
AMSTERDAM, ROKIN 122.
Importeur»TEM
? ii
BrandTrg materiaal voor plafonds, vrijstaande wam
den, trapbeschietingen, en*, lm Kerken, Scholen,
Kantoorgebouwen, Fabrieken, Schouwburgen, Woon
huizen, Boerderijen, Stallen, en*.
Monsters en nieuwe prospeetus-piHseonrant wor
den op aanrraag gratis toegezonden.
School voor M.ÏÏ.LO. en Hanflelsonderwjjs,
3,f Amsterdam
Af d. A. Voorbereiding voor H. B. S. Ie klasse en Gymn.
Afd. B. Onderwijs in de Moderne Talen en Handelscorrespondentie,
Boekhouden, Handelsrekenen en Stenografie. J
Afd. C. Opleiding voor de hoogere klassen der H. B. S.,
'Machinistenscholen, Cadettenschool, Technische School, Diploma M. U. L. O.
Aanvraag voor Prospectus bij den Directeur.
S. J. VAM DEN HOOFF.
N. F. VAK GELDER A Co.
(GEVESTIGD MEER DAN EEN EEUW) t -- igj,
AMSTERDAM.
25-27 PRINS HENDRIKKADE vis a vis Centraal Station
:- EETSERVffiZEH ?:
85 MOIXELIiAIYLKRS.
VRAAGT CATALOGUS
DE AMSTERDAMMER
W[eekblad voor Nederland
kost slechts ? 1.65 per kwartaal