10' DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 22 Aug. '15. No, 1991 ?ormamint-Tabletten m ? vernietigen de bacteriën mond en keel en beschermen tegen Besmetting^ Volgens deze opgave is in de Europeesche opslagplaatsen de voorraad op 3l Mei 1.1. tot 4471.000 zakken - tegen 8.102 000 zakken op dehzelfden datum van 1914 teruggegaan Zeer belangrijk is de vermindering te Hamburg, waar niet alleen de door de re geering overgenomen ca. 1.000.000 zakken valorisatie-koffie, maar ook het grootste deel van den overigen zichtbaren voorraad uil de statistiek is verdwenen. In aanmerking dient echter genomen, dat in die statistiek van maand tot maand groote hoeveelheden minderwaardige koffie werden opgenomen die voor den termijnhandel wel beteekenis hadden, maar voor de consumptie weinig geschikt bleken. Als gevolg van den ge stoorden aanvoer door den oorlog, hebben deze kwaliteiten, vroeger moeielijk te verkoopen, goeden aftrek gevondeu. )> Ook de voorraad te Triest, zoowel als die te Havre ' zij.n sterk verminderd, onder den laatste is eveneens een tamelijke hoeveelheid valorisatie-koffie. Van de 875.000 zakken, die volgens raming op 31 Mei 1.1. te Antwerpen nog voorradig waren, zijn ongeveer 700.000 zakken valorisatie-koffie, 50.000 gekocht door het relief committee," dat voorts nog 100.000 zakken heef t besproken, terwij 1 300 000 bestemd zijn voor de Duitsche en Oostenrijksche legerbehoeften, zoodat dan nog on geveer 250.000 zakken valorisatie-koffie be schikbaar zouden fijn. De zichtbare koffie-voorraden in de Duit sche zeehavens zijn thans weinig beteekenend en zelfs wanneer men daarbij rekening houdt met den voorraad te Antwerpen en met hetgeen uit ons land nog kan worden betrokken, is de hoeveelheid in verhouding tot de consumptie tamelijk gering. Want in normale tijden verbruikt Duitschland 2% tot 3 millioen zakken koffie (de zak op 60 kilo berekend), waarbij dan nog de behoefte van Oostenrijk?Hongarije komt. .? Behalve de z.g. zie tbare voorraden, zijn er nog voorraden bij den groot- en den detailhandel, maar welke hoeveelheid deze omvatten is moeilijk te ramen. Bij het uit breken van den oorlog werd de z.g. onzicht bare voorraad op circa l5/* miliioen zakken van 60 kilo geschat, hetgeen in normale tijden voor ongeveer 8 maanden voldoende zou zijn, terwijl thans de consumptie ver moedelijk belangrijk is verminderd. In verband met de tegenwoordige om standigheden in de koffie-prijs in Duitsch land natuurlijk enorm gestegen. Nog belang rijker is die stijging in Oostenrijk - Hongarije, vooral sedert door de oorlogsverklaring van Italië de kans van aanvoer nog geringer is ?geworden. In Duitschland wordt wel werk gemaakt van koffie-surogaten, maar ook deze zijn in prijs gestegen, naar verhouding zelfs in meerdere mate dan de koffie, daar de vraag voor consumptie in belangrijke mate is toe genomen. De statistiek G. Duuring & Zn. ver meldt voor de Europeesche hoofdmarkten op 30 Juni 1.1. de volgende voorraden : zakken 2.267.000 761.000 555000 375.000 151.000 100.000 (geraamd) 76.000 79 000 . 15.000 (geraamd) 7.000 J ) 4388.000 zakken vergeleken met 31 Mei 1.1. zakken) de vermindering slechts Havre Antwerpen Nederland Engeland Marseille Hamburg Kopenhagen Bordeaux Bremen . Triest Totaal Zoodat, (4.471.000 83.000 zakken bedraagt. 28/6-15 V. D. S. tiiiiitiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii" iiMMiiiiiiiiim Nieuwe boeken van deze week ALEX BOOLEMAN, De Klokkenluider,3l pag. Amsterdam, J. Emmering. VICTOR E. VAN VRIESLAND, De cultureele nood toestand van hetjoodschevolk,4Qpag., ? 0.50. Amsterdam, N. V. Electrische drukkerij Luctor et Emergo." SCHOTJE (A. VAN DER MEER-BRONDGEEST) Meisjes van de H. B. S. Herinneringen uit vijf B., geïll., 219 pag., , f 2.40, geb. f2.90. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. BERTHA VON SÜTTNER, De Wapens Neer, vertaald door ANNA VAN GOGH-KAULBACH, 2 deelen, 624 pag., f 0.85 per deel (8-12e duizendtal). Amsterdam, Meulenhoff & Co. Gedenkschriften van SARAH BERN HARDT, door haar zelf geschreven, 388 pag., f 0.75. Amsterdam, Meulenhoff & Co. XIV De menschen hier hebben hoofden van ijzer. Er is veel neurasthenie, alles en nog wat, mank loopen en scheel kijken incluis, komt van de zenuwen; velen zijn zwakzinnig.andere dolhoofdig, en er zijn haast geen sanatoria tegen te bouwen, hoe willig men ook is, want de exploitatie van dergelijke etablis sementen is een nieuwe bron van welvaart en rijkdom. Maar wat zegt dit anders dan dat ijzer gesmeed wordt wanneer het in hitte week wordt als pap. Gelijk honden- en kinderziekten later daar van vrijstellen de moeder dauwt hier het kind bij htt andere dat de mazelen heeft in bed, dan gaat het in n moeite door gelijk een vuurdoop staalt, zoo worden de menschen door zenuwbeproeving zenuwsterk en doen zij uit louter zenuwachtigheid krachttoeren. Sommigen leggen er het loodje bij, maar dat deden de zwakken in Sparta ook en de ondeugdelijke ooievaars worden door de familie opgeruimd met 't oog op een ge strekte vlucht naar warme landen. Ik bewonder hoe men hier het verstand Onze Planken-Helden (Teekening voor de Amsterdammer" van Wybo Meyer) V Willem Rooyaards tSKBSSBSRl VRAGENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek in te zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag het motto Leekenspiegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden beschouwd.) C. K. te U. Gaarne had ik eenigc inlich ting over den oorsprong van het woord schoonmoeder". Waarom juist schoon? Is het Fransche galanterie of ironie ? De invloed van het Fransch op onze taal heeft zich onmiskenbaar in dit woord ge openbaard. Schoon wordt evenals in het Fransch beau, en misschien in' navolging daarvan, daar het gebruik in de andere germaansche talen ontbreekt, gebezigd in namen van verwantschap door huwelijk, meestal in een samenstelling. Het is een eershalve ge bruikte term voor de door huwelijk in 'eene familie tredende leden. Behalve de nu nog gebruikte benamingen schoonbroeder, schoondochter, schoonmoe der, schoonvader, schoonzoon, schoonzuster vindt men in de middeleeuwen ook schoonhere en schoonvrouwe als eene eers halve gebruikte benaming voor grootvader en grootmoeder. Gaarne zou ik de oorzaak vernemen waarom er dikwijls zulk een afstand is tusschen een dorp en zijn station, b.v. de Bildt, Spesterberg, Driebergen. Is de oorzaak wel licht verboden terrein" voor de Spoorweg-Mij.? De gewone spoorwegen hebben hoofd zakelijk ten doel het verkeer en het vervoer tusschen de grootere plaatsen van bevolking, van nijverheid en van verkeer. Men vordert behalve voldoende veiligheid, zekerheid, regelmatigheid en redelijken prijs voor de te vervoeren voorwerpen, groote snel heid; waarvan het gevolg is, voor zoover het terrein en de kosten het toelaten, dat de richting zooveel doenlijk recht, de stralender noodige bogen zoo groot mogelijk en de hellingen zoo klein mogelijk genomen wor den. Aan de exploitatie van deze wegen zijn groote kosten verbonden, waardoor het on mogelijk is dat zij alle kleine plaatsen in het gebied gelegen aandoen. De wegen zouden daardoor te lang, het aanlegkapitaal te hoog, het vervoer te langzaam en de exploitatie te duur zijn, zoodat zij hun hoofddoel zouden missen en niet kunnen bestaan. Al kunnen dus deze spoorwegen niet in iedere plaats zoodanige richting nemen als tot bediening daarvan wenschelijk zou zijn, zoo wordt toch veelal, door het doen stilhouden van een deel der treinen in de nabijheid, gele genheid gegeven om personen, vee of goe deren op te nemen of af ie zeften. weet te bewaren bij allerlei gemier en ge zanik. Wij hebben ook onze zorgen zooals sluipmoord, samenzwering, panem et circenses. Maar ik vraag mij af, welke Romein zou bfstand zijn tegen een familie-reisje den Rijn op. Dat begint al bij het ontbijt, het eerste maal waarbij men zich losbijt om te ontnuchteren. Pa vindt het gezelliger te wachten tot allen er bij zijn. Maar als hij zoolang gewacht heeft tot de boter onder de vliegen zit protesteeren eenige kinderen tegen verder uitstel en als de andere komen is er geen jam genoeg meer. Dit geeft zoo veel stof tot gedachten-wisseling, dat het fraaie uitzicht op de wijnbergen, op hetwelk Pa meent te mogen wijzen vanwege het kostelijke geld dat in de expeditie gaat zitten, naar de pomp kan loopen. Maar dit alles is nog niets vergeleken bij den heibel die gemaakt wordt over het doorbrengen van de ochtenduren. Het is opmerkelijk dat men elkaar daarbij de oogen niet uitkrabt. De een loopt te vlug, de ander te langzaam. Dan moet plotseling de marsen worden gestaakt, omdat er een dorst heeft of pijn aan zijn voet. Een ieder heeft n.l. op zoo'n reis likdoorns of iets dergelijks. Den heelen dag is er verschil van inzicht, van smaak, van plannen en met dat al kleeft men wanhopig aan elkaar vast en wil niemand loslaten, tenminste als men gezellig uit is. Er is hier de beroemde fabel van Moos kom van den bok af". Deze is niet van Aesopus of van Lafontaine. De geschiedenis draait om een gedroomd vehikel. De arme Vloos wordt door Mozes Sr. bij de ooren van den denkbeeldigen bok afgetrokken, Schrijver dezes, een leek op militair gebied, vindt die oude 15 cM. kort kanonnen, waar van wij er een groot aantal hebben, op 't oogenblik buiten de forten, met een groote massa munitie nog zoo kwaad niet. Zoude er nu in Nederland metz'n Technischen Hoogeschool en knappe officieren niets op te vinden zijn, dat die kostbare stukken getransformeerd werden in snelvuur geschut? Mijns inziens is het vraagstuk voor technici op te lossen, dat het stuk niet terugspringt! Is daar iets op te vinden dan hebben wij Krupp vooreerst niet noodig. Het is onmogelijk die oude vuurmonden zoo te transformeeren, dat ze dienst kunnen doen als snelvuurgeschut. Hier te lande kan dat zeker niet en in het buitenland zouden ze ons uitlachen, als we met zoo'n vraag amkwamen. Die dingen zijn nu eenmaal hopeloos verouderd. Dat de inzender ze nog zoo kwaad niet vindt, vindt waarschijnlijk zijn reden daarin, dat hij nooit met snelvuur geschut zag .schieten. Het verschil is evenwel zoo ge weldig, dat een deskundige een zeer veroordeelend vonnis over die oude proppenschieters moet uitspreken (ook geen schilden en kijker opzetten !!) Er is eenvoudig geen snelvuur geschut van te maken, al waren hier nog zooveel knappe koppen. ORDE VAN DE STER IN HET OOSTEN. Over deze orde kunnen wij nog het vol gende berichten : In 1911 stichtte Mr. G. S Arundale, toenmaals leeraar aan de Central Hindu College te Benares, aldaar eene Orde, genaamd de Orde van de Rijzende Zon, die ten doel had allen die geloofden in de komst van een Groot Leeraar tezamen te vereenigen, om alle werk te doen dat bevorderlijk kon zijn ter voorbereiding van die groote ge beurtenis. Deze Orde was slechts bedoeld voor Indië; toen het bleek dat ook in Europa de ver wachting in de komst van een Groot Wezen levendig werd, raadde mevrouw Besant den stichter aan er een wereld-beweging van te maken, er den naam van Orde van de Ster in het Oosfen aan te geven, en die Orde open te stellen voor allen, zoowel binnen als buiten de Theosophische Vereeniging, die gelooven dat een Groot Leeraar spoedig verschijnen zal om de wereld te helpen. Zij werd beschermvrouwe, terwijl mr. J. Krishnamoerti, een jonge Hindu, het hoofd werd. De Orde spreekt uitdrukkelijk van EEN groot Leeraar, omdat ieder lid volkomen vrijheid heeft, zich dien voor te stellen, zooals hun denkwijze dat meebrengt. Zoo kan de Christen uitzien naar de wederkomst van den Christus, de Hindu naar de komst van den Heer Maitreya, de Joden naar den Messias enz. Evenmin wijst de Orde aan wie de toekomstige drager van dat groote Wezen op aarde zijn zal. Al mogen ver scheidene leden der Orde denken dat het aan het hoofd der Orde, Krishnamoeiti, ge geven zal zijn zijn lichaam af te staan aan den komenden Leeraar, er zijn er even velen, die dit niet gelooven. (Penteekeningcn van Henri van de Velde). 't Aardig ooische schildersdorpje Laren, dat door Anton Mauve is ontdekt, werd bezocht, sedert een tiental jaren, door het puik van Neerlands intellect; professoren, dokters, spiritisten, muzikanten, kunst'naars-van-net-Woord, atheïsten, christen-anarchisten, theo-, philosofen enzoovoort. volgens de eene versie, omdat hij daarvan af dood tegen den grond zou kunnen slaan, volgens eene andere omdat er groote herrie is daar er vele pretendenten voor den bok zijn. Het is duidelijk welk een schandaal er getrapt wordt als men overgaat tot een heuschen rijtoer. De rijtoer is trouwens een vermaak hetwelk geen Romein er zou af brengen zonder stapelgek te worden. Men kiest daarvoor den heetsten zomerdag en het uur dat de zon het felst aan den hemel staat. Men zit kant en klaar een half uur van te voren en is vrij spoedig kribbig. Zoo zeker als iets komt de bak - open geheeten, hoewel de onderste helft geheel dicht is een half uur te laat, als hij tenminste komt. Want aangezien er bepaalde dagen en uren zijn, dat de halve bevolking in eens allemaal rijden wil en de stabularius er geen been in ziet eenige malen meer bestellingen aan te nemen, dan hij rijpaarden op stal heeft, blijven vele vergeefs wachten. Wat in zoo danig geval in den kring der wachtenden zich afspeelt gaat de beschrijving te boven, want een ieder draagt er de schuld van en oom die ter kwader ure het pretje heeft aan gehaald wordt als hoofdzondaar door rolende oogen in den grond geboord. , Maar in een voorspoedig geval komen dan och een of twee moeizame paarden voor een zwarten kachelkleurigen wagen aanslobberen. Nadat de menner met een zwarten cylinder-hoed op, de geijkte dracht ook voor Begrafenissen, over het te laat komen beloorlijk is onderhouden, waarbij de mater "amilias een viertal dochters die den rampzaligen wagenbestuurder tegen den wagen Laren is niet meer wat het geweest is, 't landlijk schoon vloog vrijwel naar de maan, voor de aristocratie-des-geestes trok het dorp een wereldsch pakje aan! 't Logementje op het mooie Brinkje werd Hotel en kreeg een Directeur; vroeg de kastelein voorheen: wat drink je ? Thans staat er een Ober" aan de deur. Waar de mestvaalt lag speelt Zunki Joska met z'n strijkje ungarische muziek, one-and twosteps, tango's, (soms ook Tosca) voor een deftig en select publiek; en de simple landelijke zeden moesten wijken voor mondainiteit 't stille dorpje met zijn kuisch verleden werd een centrum van frivoliteit. 's Avonds dansten er op een plankiertje jongelieden uit den eersten stand, onder 'n whisky-soda of 'n biertje zaten de oude luidjes aan de kant en met oogjes die vreemdsoortig glansden zien de pa's en ma's 't bewond'rend aan hoe hun dochters one- en twosteps dansten, zelfs de tres moutarde" durfden slaan. Hector Treub alleen vond het een schande, noemde 't danskunst van 't laagst allooi, En verkondigde rondweg den lande: Laren is de Zeedijk in 't Gooi", Zwijnerij is 't wat ze hier vertoonen, dat verklaar ik als gynaekoloog, 't spijt me dat ik hier ben komen wonen !" sprak professor met 'n traan in 't oog. op uitvegen, toesnauwt dat zij heur mond hebben te houden, maakt men zich gereed het vehiculum te beklimmen. Ofschoon men over de groepeering ampel beraadslaagd heeft en een vast plan van schikking heeft vastgenageld, komt er ineens een kink in den k-abel omdat er aan het rijtuig geen kattebak blijkt te zitten of iets anders anders is dan men had gedacht of besteld. Ten slotte met een tenaciteit waarvan wij in Rome geen begrip hebben, komt men toch allen te zitten dicht op elkaar en de paarden worden in beweging geranseld. In de fijnere families is het geen gebruik in witte jakken gekleed te zijn of om de stoffige beenen op de overbank uit te strek ken ze tusschen de lichamen van de overzittenden inwringend, noch dat men harmo nica of ander jankend instrument meeneemt of dat er een op den bok hangt op den paardenmenner met een arm teeder om zijn schouder geslagen. Maar overigens zijn rij toeren in alle standen vrijwel gelijk van kleur toon en lijn. De paarden laten de koppen steeds lager hangen en zaniken telkens met de pooten tegen een of ander kiezelsteen, hetgeen de inzittenden, vooral oudere dames, allengs giftiger maakt. Hoe anders is ons rijden met wagens glanzend van goud en stralend van purper over de Via Appia en den Palatijn. Meer en meer een groote rol speelt hier de auto. Gisteren was ik op visite op een van de Nieuwe Grachten die heel oud zijn. In de familie was een auto gekomen; in Joodsche En hij liet zijn diagnose drukken, wees met klem op 't choreatisch kwaad, kreeg een zwerm van ingezonden stukken en een twijfelachtig resultaat, want in plaats naar Hectors raad te luist're en het oord van ontucht te ontylien, hoorde men van alle kanten fluist'ren: die Zeedijk in 't Gooi moeten we zien!" En steeds vetter werd de poel der zonde, 't loopt nu 's avonds storm naar 't dansterrein, Neerlands Dapp'ren draaien in den ronde, schneidig" of het duitsche Leut'nants' zijn en gehuwde Larensche mevrouwen dansen steps en tango's tres poivré" laten met zich sjouwen en zich douwen op het altaar van Terpsichore. \ ' Ja, soms waagt er zich een venusdiertje zoo'n rampzalig meisje-van-plezier met een zusje op het dansplankiertje, maar, godlof, dan komt de ex-herbergier, de befaamde oud-kastelein van Laren, thans actief-Apostel-van-de-Deugd, rood van toorn, met sterk gezwollen aren en verstoort der venuskind'ren vreugd. Barsch jaagt hij haar uit den hof van Eden, brult: Er uit! Ik wil hier fijn publiek! en geen meissies van verdachte zeden, hier danst enkel en alleen de sjiek!" Moraal Vrienden, laat u door dit liedje leeren : waar dilettantisme domineert, zijn de ras-nrtisten niet in eere, vaklui worden daar altijd geweerd. LABASKI IIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllllllllllllllMllllllllltllMMIIIllMu Illlllllllllllllll Inhoud van Tijdschriften La Revue de Hollende, No. 2, Aoüt '15: Prof. J. J. Salverda de Grave, Influences linguistiques. RenéBizer, L'Appel de la Sirene; contes. Pierre de Sanson, Le Mystère de Dieu ; poèmes. Baron A. R. Falk, Journal inédit (1838?1839). Arthur van Schendel, Le vagabond amoureux; roman (Traduit du hollandais par Louis Piérard; suite). Helene Swarth, Poèmes. - Jules Destrëe, En Italië, avant la Guerre. Chroniques et revue des revues Ch. du Bousquet, P. Valkhoff, Fernand de Solpray, Charles Herbiet, A. D. L. Mague, Pietro Mariatti. Notes, faits et documents. kringen spreekt men van ote. Er stonden vette ronden koeken op tafel en er waren veel menschen breed van beweging in de lage kamer, die met kleine ruitjes uitziet op een stil grachtje, waarin water uitgestreken ligt glad en groen als de leeren taschjes die de dames tegen de dijen dragen. Men had weinig aandacht voor gesprek en voor het terugtrekken de Russische legers. Men had het telkens over de ote als over een heilig dier. Waar was ie? Waar ging ie van avond heen? En telkens gluurt mtn van terzijde naar den onverschillig-doende aan wien het goddelijk monster toebehoort. Sommigen, die er ook wat van zeggen willen, worden weggeëileboogd ais indringers, di x.ich er willen indraaien ofschoon zij in de verste verte niet in aanmerking komen. En de uitgeslotenen als kinderen, die aan de spelletjes der grooteren niet mogen meedoen, zijn deemoedig tegenover de macht van hen die dichter bij het ote-wonder staan. Daar komt een van de kinderen binnen vallen ! Een van de banden is stuk. De bezitter blijft groot en tracht onbewogen te zijn ofschoon de handen hem jeuken. Een siddering vaart door de lage kamer, het is alsof het heilig dier is gewond. Slechts de uitgeslotenen meesmuilen. Als ge hier tudes de moeurs wilt maken of essais ten beste wilt geven, groepeer ze dan om een dogcart, auto, phonograaf, die in families zijn gekomen en waaromheen het huiselijk leven op temperatuur komt, en de menschen los raken in hun diepste ziels bewegingen. PETRONIUS