DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 29 Aug. '15. No. 1992 v i. * ? heen en weer escamoteerde, of hij met zijn eigen lichaam verlegen zat, verraste in de 3e acte door een gepassioneerd spel, met ?een schitterende uitbarsting en een mooie reactie daarop. Gimberg was een goede homme fort'' en gearriveerde politicus, speelde in de groote scène met Maurice in de 3e acte prachtig tegen hem op, en wist het als een goeiert medegaan naar zijn verstooten mattresse, achter zoonlief aan, aan nemelijk te maken door sober, voornaam ingehouden spel. Het zal mq benieuwen of l'Enfant de l'Amour", met zijn onsmakelijke situaties tusschen moeder en zoon, hier zal genoten worden. Eén ding is zeker: dat ze na den oorlog, in het dan geregeneerde Parijs yoor zulke tooneelstukken zullen bedanken. HENRI BOREL iiMiniiiiiiiiiiiiiiiinii DANSEN IN DE OOPEN LUCHT Het was voor mij op 25 Augustus' in het Suzanna-park te Hilversum een zuiver en uitneemend genoegen., Het was precies wat flr zou wenschen, een antwoord op oud «erlangen uit mijn kindertijd, dat tot de lamst van toadora, de geniale Californische, onbeantwoord .bleef. En Duncan zag Ik nog maar in een foeiteêt^ke concert-zaaltje, nu kwam ik al neder tot mijn ideaal. Hier scheen de stille Augustns-zon door groene looverschaduw, hier was zoomerschoon en danskunst, mu1 ziek en fraaie kleuren tot blijde harmonie r gebracht Het ontroerde mij heevig, bizonder heevig. OntbMk er een kleinigheid dan werd ik beklemd en moest den Jbllk af wenden was het alles zuiver n mooi, dan kwamen er tranen, en een huivering van schoonheidsemotie. Geen schouwburg, geen concert, geen voordracht geeft mij zulk een Intensieve aandoening. Ik ken natuurlijk wel dieperen grootscher ontroering, uit drama of gedicht maar doordringender, onmiddellijk heeviger pakt mij niets, geen harmonie van zinnenschoon doet mij zoo sterk en mach tig aan. Het is ook of de muziek nu eerst goed tot haar recht komt. Dit is gemakkelijk te verstaan in verband met hetgeen ik oover de kunst van oog en oor geschreven heb. . Vooreerst elscht de muziekale aandoening dringend ook zichtbare harmonische gewaar wording. Ik kan de volle kracht van muziek niet genieten in een leelijke omgeeving. En door dans, bij loovergroen en zoomerschoon ontstaat een nieuwe sensatie, die het toppunt is.van zinlijke bekooring. Muziek is motorisch. Dat wil zeggen ze dwingt tot beweegen; zonder effect van beweeging sterft haar diepe zieleleeven; muziek moet zijn: of marsch, zooals krijgsmüziek, of dans, of gebed. Is zij niets van dit alles en in onze concerten en opera's is zij meestal niets van dit alles dan komt er bederf bij, dan werkt ze niet verheffend en bevrijdend maar ontzenuwend, verslappend, demoraliseerend. Hierin schuilt de verklaring van mijn weer zin tegen al wat opera en muziekdrama is, HmtmiiiniiiiiiiiiiiMiiiiiiiiniiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii en van het verzet der groote zeede-meesters als Tolstoy, teegen onze moderne, de cadente muziek-zwelgerij. En de dans moet zich innig met de mu ziek verbinden, en ook altijd hebben een hoog, onzinlijk doel, een wijsgeerige beteekenis en een onmiddellijk effect. Het dansen moet gelukkig maken; zeer zuiver zijn, vrij van alle leelijke en lage bijvoegsels en iets beteekenen, iets wat waarde heeft voor 't leeven, voor onze ziel. En het is een groote troost voor mij, juist in deezen, zwaren onheils-vollen tijd, te zien hoe het dansen wordt tot een nieuwe kunst, een nieuwe weelde een voorboode van blijden toekomst. Een ras dat zijn ondergang te gemoet gaat, ontdekt niet, als ons ras, de vreugde en de heerlijkheid van den eedelen dans. Dat is een bewijs van opbloei, een weer opneemen van hetgeen de menschheid bijna vergeeten was, de schoonheid en de uitdrukkingsmacht van het vrij en ritmisch beweegende lichaam. En men merke op hoe greetig onze kin deren dit nieuwe dansen bewonderen en aanleeren. Op tal van plaatsen, in min of meer geslaagde poogingen, begint de goede danskunst zich te doen gelden. ? Terwijl de decadente, afstervende cultuur zich nog vermeit in schotsche drie, in wals, in ballet en tango ziet men ooveral de waarlijk zuivere en eedele dans, gesteund door de beste muziek, als een nieuwe kunst erkend worden, en tot een onmisbaar deel van de opvoeding der kinderen zich ont wikkelen. Ik wil nu nog eenige kritische opmerkin gen maken, naar aanleiding van de openlucht-dans in het Suzannapark, te Hilversum, onder leiding van Angèle Sydow. Als geheel was het volkomen geslaagd en overtrof mijn verwachting verre. Angèle Sydow is een volleerde danseres, en ze toont ook door haar oorspronkelijke opvatting, door haar smaak en kleeding en arrangement een bevoegd leerares te zijn in de nieuwe danskunst. Maar ze moet mij de opmerking ten goede houden, dat zij ook iets van haar leerlingen te'leeren heeft. Dit geldt vooral de zuiverheid en de waardigheid van den dans. Zooals het Prélude van Chopin gedanst werd door mej. E. M., zoo voornaam, zoo ernstig en fijngevoelig zoo iets gaf ons de leerares zelve niet. De gelaats-expressie vooral gaf een merk waardig onderscheid te zien. Bij de leer lingen zag men een dieper ernst dan bij de leerares. Zelfs het blijde en tamelijk kokette kind Yvonne gaf meer intensieve ernst en verdieptheid te zien in haar werk dan Angèle Sydow zelve. Er was iets gemaakts in het lachen van Sydow, in de begroeting van het publiek iets dat... aan het circus deed denken. Dat moet er uit. Bij den nieuwen Dans is dat beslist uit den booze. Gekunstelde lachjes, gemaakte groetjes aan het publiek doen ons onmiddellijk dalen tot een heel andere sfeer, tot iets vulgairs en onzuivers waarvan de nieuwe eedele danskunst verre moet gehouden worden. En dit is geen kleinigheid. De gelaatsDe Kroon komt in Polen van den zolder! Oorspronkelijke teekening voor ,de Amsterdammer" van George van Raemdonck .... Men zegt, dat de Polen zich opmaken, om de reeds bijna vergeten, en dik bestofte attributen van het Poolsche Koningschap een nieuwen vorst aan te bieden, en vol bedrijvigheid zijn de in zoo lange niet betreden zolders.... ittiiiiiiitiiiiiiiiiifiiiiiiiiiitfiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiHiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiififiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii expressie hangt onmiddellijk samen met de gebaren en beweegingen. Ook in de con ceptie van den dans zelve was Sydow niet altijd op de hoogte van de muziek. Het moet nooit er uitzien alsof de dan seres danst voor het publiek. Men moet niet anders bemerken dan dat zij danst om de vreugde en de heerlijkheid van den dans zelve. Schoon dansen, bij schoone muziek is een onuitsprekelijk genot. ledere jonge mensch die het gedaan heeft zal het mij toegeeven. En zooiets moet het blijven. Niet een ver tooning voor een betalend publiek dat men wil streden en te vriend houden. Maar een uitdrukking van diep, innerlijk geluk dat ongezocht overgaat op den toeschouwer. Trouwens, ik zou mij voor dat Hilversumsche publiek niet veel moeite hebben gegeeven. Ze klapten wel en waren voldaan, maar hun onderscheidingsvertnoogen scheen mij niet groot. En gewoon schandelijk vond ik hun koele houding teegenoover het waar achtig fraaie en gevoelvolle zeggen der fransche gedichten door mad. Dhayrmond. Wat de muziek betreft daarop moet nog iets anders worden bedacht. Het harpspel voldeed, maar het geluid van den vleugel piano klonk zoo ijl, zoo tinkelig en ijzerig, tusschenbeide ook zoo regelrecht valsch dat men kon bemerken dat het instrument zich daarbuiten in de zoomerzon en de frische lucht niet op zijn plaats voelde en dit te kennen gaf door een zeer duidelijke iimiiiitiitiiiiiiimiift ontstemming. Het geluk eevenwel van schoone kleuren, blijde gebaren, ranke leenige lichamen, van blonde haren plotseling oplichtend in den feilen zonnegloed alles gedragen door de muziekale gedachten van groote toondichters dat geluk nam ik mee als een kostbaar, blijvend goed. FREDERIK VAN EEDEN Zaaitijd O, rijke, zegenzwang're tijd: de zaaiers strooien 't najaarskoren, over de dampend' akkervoren zweeft d'adem der onsterflijkheid/ 'k Zie in deez' ongebogen kracht den geest der jeugd vór mij herrijzen, toornend op 't grootsche scheppen wijzen, kloek ingezet en niet volbracht. Mijn teergeliefde, jonge vrouw, we zullen 't samen weer beproeven, vaak zal 'k je blijden steun behoeven, opheffend, wat m' ontzinken zou. We zullen nieuwen levensgloed ontrooven dezen stoeren dagen, heiligen ernst in 't harte dragen, vroomheid in 't kinderlijk gemoed. J. W. VAN ClTTERT Nieuwe boeken van deze week Jhr. F. J. A. CALKOEN, Over het optreden van Wielrffdersafdeellngen, 30 pag., f 0.20. Zutfen, W. J. Thieme & Cie. O. A. HOUWEN en J. OVERWEEL, Aardrijks kunde Af. U. L. O., \, Nederland en Koloniën, 130 pag., f 0.95. Zutfen, W. J. Thieme <fi Cie. L. D. STAAL, Israël onder de Volkeren. Schets der Joodsche geschiedenis van de Grieksche overheersching tot heden. Een boek voor school en huis, 2e druk, 192 pag. Prijs ing. f 0.95, geb. f 1.30. Zutfen, W. J. Thieme & Cie. VICTOR E. VAN VRIESLAND, De Caltureele nood-toestand van het Joodsche volk. Be schouwingen over Joodsche kunst naar aanleiding van de Kunstwart-debatten, 40 pag. Prijs ing. f 0.50. 's Gravenhage, N. V. drukkerij Luctor et Emergo." Inhoud van Tijdschriften Den Gulden Wtnckel, 15 Aug.: Heinrich Petermeijer, Onze Schrijvers (van Eeden's Autobiographie). P. Beishuizen Gzn., Oude Boeken (Een Prulpoëet). Constant van Wessem, Een Nederlandsche Fauststudie. Gerard van Bekeren, Kantteekeningen bij de Literatuur van den Dag. Dr. Edw. B. Koster, De Bruid van Dionysos. Aty Brunt, Illustraties in Kinder boeken. Henri H. van Calker, dr. H. van Loon e.a. (met illustratie); Letterkundig leven uit de Tijdschriften. iiiimiiiiiimii immiiiiimiiii iimiiiitiiiiiiHiiiiimiiiiiHiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiMiiiititiiiiiiitiii ELECTRISCHE SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ. Amsterdam Haarlem Zandvoort Bloemendaal en Overveen. ? j--fc: MAAND-abonnementen. Practisch. Goedkoop. AMSTERDAM-ZANDVOORT f 1!.-. AMSTERDAM-HAARLEM 7.50 HAARUM-ZANDVOORT . 4.50 Vraagt inlichtingen en gratis dienstregelingen met tarieven aan onze Haltechefs en Conducteurs en aan de Beisbnreaux. Doorgaande treinen Amsterdam-Zand voort v.v. elke 10 min. School voor M. U L, O, en Handelsonderwijs, Xt.nysdaelka.de 3, Amsterdam. Afd. A. Voorbereiding voor H. B. S. Ie klasse en Gymn. Afd. B. Onderwijs in de Moderne Talen en Handelscorrespondentie, Boekhouden, Handelsrekenen en Stenografie. Afd. C. Opleiding voor de hoogere klassen der H. B. S., Machinistenscholen, Cadettenschool, Technische School, Diploma M. U. L. O. Aanvraag voer Prospectus by den Directeur. S. J. VAW DEN HOOFF. DRAADLOOZE TELEGRAFIE (Examen voor Leerling-Telegrafist bij de S. A. I. T.) SINDS l JANUARI 1914 ZIJN VAN ONZE S EN D EBT I ft (81) CANDIDATEN DERTIG (30) GESLAAGD, TERWIJL l HEREXAMEN NOG MOET PLAATS VINDEN.OMTRENT TOELATING TOT ONZE SCHOOL.LEERJAAR 1915-1916 RAADPLEGE MEN ONS PROSPECTUS R. AANVANG V/D NIEUWE CURSUS BEGIN SEPTEMBER. THE ROTTERDAM WIRELESS TRAINING COLLEGE GEBOUW PLAN C, INGANG GELDERSCHESTRAAT 10. GED. OUDE GRACHT 86 TELEFOON INT. 2678 tTEENDRUKXCKU Mantgem A. PH. MEINSMA VRAAGT CATALOGUS (JORNS. SOHOORIl Kalverstraat alleen 32. TEL. 3149. ZILVEREN BEUGELS MET PEAU DE STJÈDE TASSCHEff. HET BESTE WAT OP DIT GEBIED GEBEACHT WORDT. MODELLEN NAAR EIGEN KEUZE. s.v.p. op adres Ho. 32. ORT, Internaat. ???*"?»??" v ? ? ? 9 Externaat. Witte de Withstr. 35, Rotterdam. Aantal geslaagde candidaten voor Eindexamen H.B.S., 5e kl. H.B.S. Machinist b/d. Marine, Zeevaartschool, Vaandrig, Telegrafist, Telephoniste, Fransche, Duitsche en Engelsche Handelscorrespondentie, Boekhouden enz. Cursus 1911/12 een en dertig. 1912/13 een en veertig. 1913/14 vier en veertig. 1914/15 (voorloopig) acht en veertig. Naamlijst ter inzage. Prospectus op aavrage. M.Ï. TECHNISCH BUREAU v/h MOENS 4 BECK, AMSTERDAM, ROKIN 122. Importeur»TUI HaringgraatstaaL Brandrrg materiaal yoor plafonds, Trtfstaande wan den, trapbeschietingen. ene. in Kerken, Scholen, Kantoorgebouwen, Fabrieken, Schouwtargea, Woon huizen, Boerderijen, Stallen, enz. Monster»en nienwe prospectus-prijscourant wer den op aanvraag gratis toegezonden. ?rUfr /TL ,vo$e <m i^og#e uirvoet^ng