n 10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 26 ,Sept. '15. . No. 1996 jff-y r*- ^ GERUCHTEN ? ' van uwen Secretaris "(Teekeninsen van Henrtvan de Velde) De Leeuw van Vlaanderen... nietwaar, . munteer men zich dien voorstelt, dan wórdt het er in onze ge dachten een als die van Lucerne: gewond terneerfiggend, door tallooze pijlen getroffen.Doch grim mig bedekt hij nog n hoekje Van zijn gebied met de gewapende klauw... Arme leeuw van Vlaan deren, doch k: arme lezer. Want op des een of anderen avond zullen uwe {Uitaten verstoord worden, zooals het ook >uw secretaris vergaan is. Langs deAmsterdamscae straten tod) wordt de Leeuw ons geïntroduceerd als een... café-concert met prina^consumptie... Even doet hét denken MB België nietwaar, het land waar de OottBcbers zich gemoedelijk installeeren als in een Bierhalle (vroeger Estaminet) ook ais in een cafédus.... maar In een ^ tföfc/t 'urn. ' : ' Omtrent fat bezoek vamH. M. de Koningin ?Moeder aan de Tentoonstelling van Balisch Hindoeïsme, meldden de Maden o.m. ' aeker Leidsch oricu», destijds WgLeeraar van H. H. Prinses Wil, toelmina in de Ge«cbkdenis, die zich onder de toevallige 'bezoekers bevond, door H. M. aange sproken zou zijn. Uit goeden bron ver neemt uw secretaris echter, dat ongenoemde hdogleeraar behalve de somma van 25 cents (wx>r entree), nóg l1/* uur, zegge-anderhalf Uur, van zijn kostbaren tijd heeft gespen deerd om zich onder ^.toevalligebezoekers 'dier expositie te scharen, en zich te interes seeren voor het Balisch Hindoeïsme. NalYs uor onbewegelijk starens op een vrij onbe langrijk beeldje, (onder de streng onderzoevkende oogen van 20-tallen suppoosten en Boeddha's, die wellicht een herhaling van niet veel meer over dan het nog altijd zeer belangrijk Britsen bezit aan Noord-Amerikaansche en eveneens in mindere mate aan Nederlandsche waarden. In de tweede plaats kan Engeland zuinig heid betrachten, door de consumtie zoo veel fflogdfifc te beperken en eigene productie ttlt Te breiden. Dit middel wordt in officieele redevoeringen en brochures in Engeland sterk aangeprezen, maar het staat fe bezien of liet in de practljk veel doel zal treffen. Behalve dat het slechts zeer langzaam kan werken, fa het weinig in overeenstemming met het Engelsche wolkskarakter. En bovendien, wat bate»bezuinigingen bij de individuen, zoo lang de S-aat door den oorlog tot eene veel grooter* verkwisting genoopt is, terwijl van vermeerdering van productie weinig te ver wachten Is, zoolang millioenen arbeids krachten aan den productieven arbeid ont trokken blijven en van de overblijvende krachten een zeer groot deel geprest wordt om fn plaats van productieven arbeid te verrichten, zich met de vervaardiging van vernielingsraateriaal bezig te houden. Voor de betaling van het nadeelig saldo vato zijn betalingsbalans aan het buitenland te Engeland daarom grootendeels, aan gewezen tot uitvoer van goud. Maar ook al ware er geen wettelijk Verbod van dien uitvoer, zooals thans het geval is, dan nog Is de beschikbare hoeveelheid niet voldoende. Wel is de goudvoorraad bij de Engelsche Bank thans ruim 20 millioen grooter dan in gewone jaren, maar daar staat tegenover, dat de verplichtingen der Bank in veel grootere mate gestegen zijn en dientengevolge de goudreserve tot slechts iets meer dan 20 pet. gedaald is, tegen 40 a 50 pet. in normale omstandigheden. Als laatste redmiddel blijft dus over, de aan het buitenland verschuldigde bedragen niet in cash te betalen, maar door credieten te financieren, hetgeen neerkomt op het verschuiven dier betalingen totdat na den oorlog weder meer normale toestanden zullen zijn ontstaan. Dit nu kan geschieden of door direct van de leveranciers op lang crediet te koopen, of d»or bij buitenlandsche banken en bankiers credieten op te nemen, die dan de leveranciers betalen, f door eene leening op langeren termijn te sluiten uit het provenu waarvan a fur et a mesure de betalingen zullen geschieden. Tot net laatstgenoemde hulpmiddel zal men nu zijn toevlucht nemen en handelt daardoor blijkbaar in het wel begrepen eigen belang van alle betrokken partijen. Zooals bekend, zijn het de Vereenigde Staten, die thans ? hoofdzakelijk in de ber hoeften van de geallieerden aan voedingsllllllllllllllllllltlllllHIHIIIHIIIIIIIIIIIIIIIMIUIIIMtlllllllllllllMIIIHIIIIIIIII Haegsche Brieven XI De Besognekamer, Sept. 1915 Hooggeschatte Heer.' Gistermiddag heb ik wel zoo heel belang rijk een gesprek gehad, dat ik vandaag mijn dagelijkschen gang naar het Buitenhof uitstel, alleenlijk, om U te kunnen schrijven, wat U en mij, ons land en ons volk, te wachten staat. In deze dagen nu schier alles en iedereen onbetrouwbaar is, zoodat veler eerbied voor Koningin, Vaderland, Gezag en alles wat in, Hoogheid is gezeten, een, zij het soms gelukkig bescheiden, duwtje heeft gekregen; in deze dagen past het waarlijk niet den stroom van onbetrouwbare mededeelingen zich te laten uitbreiden, integendeel, indij king ware te verkiezen! En, dat nu juist ik moet medehelpen onze grazige, vaderlandsche weiden nog n centimetertje dieper onder water te zetten. Toch ge begrijpt, Hooggeschatte Heer, in tnijn geval, met mijn relaties, met mijn bronnen, ware zwijgen plichtverznim. Ik gteek dus van wal: op hoop van zegen voor U en Uw weekblad te verstaan) Onder de leden onzer sociëteit tellen wij -K; het Mona-Lisa schandaal vreesden) gelukte het Z.H.G. aangesproken te worden door H.M. Tóch schijnt die Balische kunst het aroma te diagen van dat zware, benevelende Malarisch-Equatoriale klimaat... *. « De Muziek gaat weer leven! Het seizoen begint met volks- en andere concerten in «het gebouw" (voor muziekliefhebbers: hét gebouw waar de zóveelste gemaakt wordt"). Maar onze Zuidelijke Broeders zorgen wel voor af wisseling. Zoo kon digt de componist Wierts aan, dat hij tesamen met Renéde Clercq: Hollandsch- Vlaamsche avonden" zal geven, met medewerking van eenige solisten. Voorts wordt zoo zegt het bericht ook gerekend op de me dewerking van het publiek. «^I&m-mifc- XV ? Of de heeren ver wachten, dat het Hollandsche deel van hun publiek met rateltjes, toeters, donderbussen of sirenefluiten zal verschijnen, dat weet uw secretaris (niet. Maar wei weet hij, dat hij den herrezen Kees van der Linden een ander soort, en daadwerkelijken medewerking van het publiek" wil toewenschen bij zijn Nederlandsche-opera plannen?daarin voorge gaan .... pardon gevolgd door H. M. onze geëerbiedigde Koningin. De Schwartze-tentoonstelllng trekt naar men zegt niet zooveel bezoekers als wel. verwacht werd. De mees te toch, een voudige lieden dat zij zijn geveelen zich niet thuis in het beklem mend gezel schap, en onder de vernietigen de blikken der vele upper-tens", die Thérèse in haar succes-vollen schilderessen-loopbaan uitgebeeld heeft. De lieden worden letterlijk weggekéken! middelen, grondstoffen voor en bewerkt oorlogsmateriaal voorzien. Zeer belangrijke winsten worden daarmede behaald en er is den Amerikanen natuurlijk veel aan gelegen zulk eene winstgevende cliënteele te kunnen blijven behouden. En waar het die cliënteele op het oogenblik niet past in contanten te betalen, wil Amerika haar gaarne crediet geven, eerstens omdat men vast overtuigd is, dat zij onder alle omstandigheden goed voor hare verplichtingen is en in'de tweede en voornaamste plaats, omdat Amerika oogenblikkelijk geene behoefte aan goud heeft en het, liever niet dan wel ziet komen. Reeds nu is daar eene pletora van geld, die al tot eene gevaarlijke uitbreiding van speculatie aanleiding gegeven heeft. Nog meerdere toe voer dreigt die speculatie aan te wakkeren en daarom kan een vastleggen van een groot deel der thans beschikbare middelen in eene groote Engelsche leening niet anders dan heilzaam. voor eene gezonde ontwikkeling van zaken zijn. De banken en bankiers, die hunne bemid deling verleenen, behalen er met betrek kelijk weinig risico een niet te versmaden winst mede, want het is wel aan te nemen, dat bij de voor een debiteur van het ge halte van Engeland ongekend hooge rente van 5 pet. de leening geleidelijk bij het publiek in Amerika zal ondergebracht worden Men ziet dus, dat bij de beoordeeling van deze groote financieele transactie niet aan gevoels-, maar zuiver aan zaken-overwegingen moet gedacht worden. Engeland wordt in staat gesteld, zijne ten behoeve van den oorlog benoodigde producten en materialen te blijven betrekken; Amerika verleent accomodatie aan een goeden en solieden klant, waaraan het veel verdient heeft en nog kan verdienen; de Amerikaansche bankiers helpen door hunne bemidde ling den handel en de nijverheid van hun land, hetgeen hen, behalve de directe pro visie van de transactie, ook indirect ten goede zal komen door grooteren omzet in hun eigenlijk beprijf. Is dus van een zuiver zaken-standpunt niets tegen de transactie in te brengen, zeer de vraag is het, of zij wel in overeen stemming is met eene zuivere opvatting van het neutraliteits-begrip. De beantwoording van die vraag moet ik echter aan Heeren politici overlaten. Dat men zich in Amerika daarover wel een weinig bezwaard gevoelt, blijkt reeds uit verschillende berichten. Zoo wordt o.a. gemeld, dat de opbrengst der leening niet mag dienen om oorlogs-leverantiën te betalen, maar alleen om de uit te voeren voedingsstoffen enz. te betalen. Alsof eenige personen, die ook meer direct dan wij uitzicht genieten op den Vijverberg; dezulken n.l. die ? gelijk ikzelve tevens lid zijn van de sociëteit Place Royale. Ge voelt, dat met dit meerdere uitzicht op den Hofvijver ook andere verschieten zich ope nen, dan in den hoogambtelijken kring van De Besognekamer mogelijk, zelfs oirbaar, zoude zijn. Gaapt er een afgrond tusschen de Witte en De Besognekamer, niet te ont kennen valt, dat er althans tusschen De Besognekamer en de Place Royale een on miskenbaar verschil bestaat; ge gevoelt niet waar 't allesbeheerschende onderscheid tus schen de begrippen: afgrond" en onmis kenbaar verschil" ? In weinig woorden ;ezegd: de 'leden van de Place Royale :omen aan het Hof, daar ze tot de Hof kringen behooren; de leden van De Be sognekamer zijn in hun hoog-ambtelijke functies allen, geen uitgezonderd, aan H.M. gepresenteerd en, zij het slechts op de groote afdoeners" zooals het Nieuwjaars bal, eenige malen ten Hove verschenen. Nu heb ik gistermiddag met twee mijner Leidsche tijdgenooten, die meer dan ik zelve getrouwelijk de Place Royale be zoeken, een hoogst belangrijk onderhoud gehad. Ze hadden onderscheidenlijk genoenmaald bij den nieuwen Duitschen gezant en dat niet op hetzelfde neerkomt en Engeland zoodoende het geld, dat het anders voor brood moest gebruiken, beschikbaar krijgi vobr het aankoopen van oorlogsmateriaal J. D. SANTILHANO iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiin Onze Planken-Helden vin (teekening van Wybo MeyerJ Jan C. de Vos Le Baiser Waar veler lampen schitterschijn Verlichtte 't armelijk festijn Der zinnen heb ik stil gezeten; Hoog boven onze hoofden uit Was veter stemmen vaag geluid, Een murm'len, bijna ongeweten. Uw schoon hoofd, strengenmarmerkoud, Zoo vreemd, en toch zoo lief-vertrouwd. Was naast mij zwijgend als een weelde, En niets bewoog; alleen, mij docht Dat stil uw hand de mijne zocht En, schier onmerkbaar, even streelde. Toen boog ik in verlangen 't hoofd En heb, als wie het liefste rooft. De weelde van uw mond gespleten ... En heb in 't durend rood vizioen Van deze wilde passiezoen Den hemel en de hel geweten. 1915 Duc. Nieuwe boeken van deze week: H. F. TILLEMA, Kromoblanda, Over 't vraagstuk van Het Wonen" in Kromo's groote land, Ie deel. (Niet in den handel). 's Gravenhage, H. Uden Masman. LOD. VAN MIEROP, Open brief aan alle mensen die de oorlog haten en verlangen er van verlost te worden, 20 pag., f 0.10. Amsterdam, A. H. Kruyt. PIERRE NOTHOMB, Gemarteld België, 64 pag. Parijs, Perrin et Cie en Amsterdam, Feikema, Caarelsen en Cie. ? Verslag van de viering van het eeuwfeest van het Nederlandsen Bijbelgenootschap, 1814?1914, 99 pag. Haarlem, de erven F. Bohn. Internationale Bijbelconferentie Amsterdam, 17 en 18 Juni 1914, 225 pag. Haarlem, de erven F. Bohn. R. NOORDIJK, S/o/ en Kracht, 48 pag. Rotterdam, W. J. van Hengel. Uren met Novalis, een keur van stukken uit zijne werken, vertaald en ingeleid door DIRK COSTER, met bijdragen van P. C. BOUTENS, 223 pag., f 1.50, geb. f 1.90. Baarn, Hollandia-drukkerij. Dr. O. DE VRIES, Tabak (Onze Koloniale Landbouw) 79 pag., f 1.50. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink. Dr. N. G. VAN HUFFEL, Natuur en Vernuft, afl. I Amsterdam, Mij. Elsevier." ALFRED TERMONDE, 't Gedijt niet, 406 pag., f2.90, f3.50 geb. Amsterdam, Allert de Lange. Fin de Saison" fuif bij Hamdorf, Laren lis sond passés, les jours de fête.. ? (voor Hamdorf ook wellicht de vette"). In Laren is het feesten uit! Een laatste fuifnacht was 't besluit der Gooische kunst-en-dans-gelagen. En wat wij daar ter plaatse zagen zij kortweg hier geresumeerd : Voor Zunki werd gecollecteerd door zekeren kuischen hooggeleerde, die Gooi- en Zeedijk componeerde in n onsterfelijk verband. Professor deed 't met eigen hand bij diens eveneens nieuwen Franschen ambts broeder. Ze hadden beiden goed genoenmaald en waren daardoor mededeelzaam gestemd de wereld zal in dit opzicht wel nimmer veranderen! en daar wij drieën van ongeveer 1865?1870 te Leiden in de zelfde club hebben gezeten en sedert onze promoties elkaar nimmer uit het oog heb ben verloren, hadden ze, althans voor mij, allerminst geheimen. Zoo zijt ge thans alvast ingewijd in het milieu, de stemming, en al wat er mee bij behoort, om u hetgeen volgt klaar en dui delijk te doen zijn. Wat iedereen kan begrijpen, we waren al spoedig aan het praten over de opgeroepen lichtingen voor de uitvoering van de nieuwe Landstormwet, het plan Van Aalst, als n mijner beide vrienden ondeugend op merkte. Doch onmiddellijk heb ik deze aardigheid, ten koste van anderen, en dan nog wel afwezigen, den slangenkop inge drukt. Dit is toch zónaar een gewoonte van vele menschen, dat ik mij waarlijk slechts met weerzin op dit al te platgetreden ge bied begeef. Wij, die gaarne door de menigte als voorbeeldige menschen worden be schouwd, moesten indien op eenig dan zeker op dit gebied het voorbeeld geven. Bovendien heb ik mijne beide vrienden Het gezelschap in feestdos (allen anoniem) en hoed, wat ach, hij was tóch al: Ie Satan qui conduit Ie bal! Als Huizer boer vermomd was D... s als op een Zaansche kermis thuis. Zoo grappig als diéman kan wezen! Helaas is het met ons in deze niet eens het Kamerlid Polak, aanwezig zonder boerenpak. En wat ten slotte aanbelangt de overigen, wier lichaam prangt Teekeningen van Henri v. d. Velde De Zaansche grappenmaker D.. s en diens feestgenoot in boerendracht, zij zijn de ware en orivervalschte kunstenaren, wier leven vrediglijk vergaat in 't Gooi, waar men de kunst verstaat om, arm en rijk en groot en klein eens lollig samen uit" te zijn. MELIS STOKE NAP ou»N j ? n.' Zunki neemt afscheid Ex-burgemeester, baron van R. van R. amuseerf zich IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIUIIJIIIIinnillllllUIMIIIIIIIMIIIinillllllintlllllllllllllllllllllllllllMMIIMHMUIHIHHIimilHinilltlllMMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIII AM&TEBDft PEN HAA6. MOORDENDE Wt iiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiimiimii van de Place Royale duidelijk gemaakt, dat Wen in onze residentie niet mag spotten met hof, adel, diplomatie kortom, met onze kringen. Daarentegenover staat, dat men te Amsterdam en Rotterdam, die niet op' dergelijke maatschappelijke toppunten kunnen bogen, zich andere heilige beelden heeft geschapen. Heeft men aan de Maas een eeredienst ingevoerd voor den heilige Zimmerman, in Amsterdam gaat men niet minder prat op den heilige Van Aalst. Slechts is het een open vraag voor mij, of Van Aalst is de Zimmerman aan het IJ", dan wel of Zim merman is de Van Aalst aan de Maas"? Wat is uw oordeel, Hooggeschatte Heer? Maar niet daarover, nietwaar, wilde ik schrijven. Mijn beide oude vrienden zagen de toekomst donker in, al zal De Toekomst" niet nalaten op de lichtzijden van onze toekomst de aandacht te vestigen. Vast stond, volgens den vriend mijner jeugd, die van de Lange Vijverberg was gekomen, dat Duitschland België en daarmede Antwerjen zal behouden waardoor het bezit van Zeeuwsch-Vlaanderen voor het Duitsche keizerrijk onontbeerlijk is. DU brok Nederand moeten we afstaan, waarvoor we elders compensatie zullen krijgen. Waar? Ja, dat was nog niet bepaald, luidde zijn antwoord. Mijn andere vriend, die op het Korte Voorhout was geweest, betoogde daaren tegen, dat Frankrijk en Engeland ten slotte België van het vreemde juk zouden bevrijden. Maar om herhaling van den val van de vesting Antwerpen in 1900 en zooveel te voorkomen, moest Antwerpen (dat is dus de combinatie België?Frankrijk?Engeland) eveneens over Zeeuwsch-Vlaanderen kunnen beschikken. Ook de Entente zou ons com pensatie aanbieden. Waar? Alweer de groote onbekende maar vergoeding in grond gebied was zeker. Zoodat, Hooggeschatte Heer, onze grenzen wijziging zullen ondergaan, wie er wint. Tenzij, en deze mogelijkheid voorzag geen mijner beide oude vrienden, geen der partijen wint. Willen we dus niet in den waereldstrijd betrokken raken, dan schijnt remise voor Nederland het best. Dit is dus mijn hartewensch, niet voor mijzelf, maar voor Joan, voor Koningin, voor Vaderland, voor Cort, voor de Integralen en voor. de Staatsleening 1915 ten slotte dus k voor mij l Met gevoelens van vriendschap en hoog achting, Uw, Jhr. mr. dr. ERNESTE VAN L. 'T H. (Oud-Lid van de Staten van Zuid-Holland