Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
24 Oct. '15. No. 2000
Kerstmis 1888
Gemoedsbezwaren
23 Dec. 1888
Bijlage van het 600e nr.
23 Jan. 1887
Bijlage van het 500e nr.
Europeesche Wilden in Afrika
16 Nov. 1890 Bijlage van het 700e nr.
OORLOGSJANTJE: Zeg
ereis smeris ! ken jij de
drankwet goed, oude
jongen?
AGENT! Natuurlijk.
J.: Bliksemsch goed?
A.: Ja! En wat zou dat?
J.: Dan zal ik ereis
eeneindjevoorjeloopen;
nou moet jij kijken of
ik koers hou!"
J.: Zeg nou je hart
ronduit, ouwe jongen.
Zou je denken dat
ik nog een oorlam kan
velen, zonder dat ik
de gribus inga?"
Vrede opTAarde
DE PLAAT VAN BRAAKENSIEK
Wat voor een pauw de staart is, aan een
Amsterdamsen grachtenhuis de hooge stoep,
in een oude bankinstelling de firma-naam...
dat is bij de Amsterdammer" de plaat van
Braakensiek.
Alles wat in deze voorbeelden
onderscheiddijk de trots, de waardigheid, het
kenteekenende, het piëtijtelijke is van den
bewaarder «van, vereenigt Braakensiek's
plaat in zijfrVerhouding tot het weekblad.
In hun wezen zijn plaat en weekblad
vergroeid tot n geheel, waarvan de har
monie overal geëerbiedigd wordt, behalve
voor winkelramen en in enkele leeszalen,
waar de practijk scheiding gebiedt.
Wanneer ge, alvorens uw Groene" te
lezen, het bijvoegsel van uit de beschutting
der gladde bladen licht, dan is snel het pleit
beslecht over het resultaat van uren
redeneerens en arbeids.
Dan plooit zich een kort oogenblik uw
gelaat waardeerend, critisch, onafhankelijk,
verrast... of wellicht ook plooit zich uw
gelaat in het geheel niet.
Ge leest bovenschrift en onderschrift en
gaat, gewapend met de kennis ervan, den
plaat te lijf, leest vervolgens nog eens
onderschrift en bovenschrift, en legt hem
dan terzijde om op de voorlaatste pagina
van het weekblad de spotprentjes te zien,
en op de rste pagina de Confetti te lezen
... De plaat van Braakensiek heeft zijn
plicht gedaan.
Des Maandags spreekt er soms iemand
over, dien ge dan naar den toestand van
uw geheugen en humeur antwoordt met:
O, ja, neen, nietwaar, of
ganog-al..., des Dinsdags herkent ge in een
winkelraam de plaat, en tot en met Donder
dag let ge er niet meer op, om u, des
Vrijdags nog even Ie ergeren over
dat-dingdat-daar-nou-nog-hangt.
De plaat van Braakensiek heeft zijn plicht
gedaan ... tot het uiterste
En er volgt een nieuwe, en wér een, en
wér een, telkens begeleid door een kleineten
broer, die onder de veilige beschutting van
het groene omhulsel blijft, op de voorlaatste
pagina ... en zoo zijn de platen op elkander
gevolgd, tot op het huidige oogenblik,
waarop u de jongste onder de pogen geraakt.
De platen van Braakensiek zijn als kinderen,
die voorbereid worden en ontwikkeld met
alle zorgen die een loopbaan door het pu
blieke leven eischt... al is dan ook die
loopbaan niet langer dan een week; en hen
omringt de welwillendheid, die kinderen
uit een bekend en achtenswaardig geslacht
de entree in de maatschappij nu eenmaal
gemakkelijk maakt.
Maar hun leven is ook als dat van vlinders,
komt of is er gekomen op de wijze die
ik u zeggen zal.
De stijl waarin die gedachte uitgedrukt
wordt is de stevig-solied oud-Hollandsche,
de stijl der trapgevels van Amsterdamsche
woningen... de stijl van De Amster
dammer".
* * *
ledere week herhaalt zich hetzelfde spel
in twee bedrijven-met-voorspel en epiloog,
dat de geschiedenis is van een plaat van
Braakensiek,
-»>y
^>^>)
f-y/^-^r l
l^fn J"
3 * * - A * _ . ?
Een beschavingstocht door het Zwarte Werelddeel
23 Aug. 1896
l
Vrienden van het Weekblad, bij het verschijnen van het duizendste Nummer Bijlage van het 1000e nr.
Voüte. Steenkamp, v. Houten. Sprenger Y. Eijk. Schaepman.
Pierson.
tiassen. de Savornin Lohman. Jolles.
Quack. Asser. Bellair Spruyt.
v. Ticnhoven.
Treub. Meinesz.
Een Keizerlijk Minnezanger
23 Sept. 1894 Bijlage van het 900e nr.
n
die, door oneindige zorgen verheven boven
den oorspronkelijken staat van laag-bij-den
grondsch kruipende dieren, tot sierlijke ge
dachten worden, vol boeiende kleuren, of
intens-diep-beteekenisvolle oogen ... vlin
ders die opdwarrelen in het licht van een
dag... drie dagen... en dan vergaan, nie
mand weet waarheen, behoudens een enkel
exemplaar dat belandt in het kastje eens
verzamelaars. Een verzamelkastje als dat,
wat u nu voor oogen ligt.
* *
*
Een plaat van Braakensiek is de gestijlde
gedachte van enkelen Het onderwerp
Het voorspel ontwikkelt zich in drie a vier
tooneelen, spelende in verschillende stads
gedeelten :
Tijd: des Dinsdagnamiddags omstreeks
vier uur, des winters om 8 uur.
Plaats: een druk plein of volle straat.
De medespelenden zijn telkens :
een-heerdie-haast-heeft, en een verkooper van dag
bladen der z.g. post-editie.
De heer-die-haast-heeft ziet er bezorgd
en gepreoccupeerd uit, koopt een courant,
en snelt lezende verder.
De verkooper van dagbladen empocheert
een dubbeltje.
25 Mei 1902
Wanneer dit voorspel zich in verschil
lende stadsgedeelten afspeelt snellen de
heeren-die-haast-hebben tesamen tot een
centraal punt, waar de z.g. redactie-verga
dering plaats zal hebben, m. a. w. waar het
eerste bedrijf zal vertoond worden.
Tien-tegen-een dat zij op straat, in die
omgeving een heer zullen ontmoeten met
breedgeranden zwarten hoed, achterwaarts
gebogen hoofd en puntbaardje, een die gén
haast heeft.
Dat is de teekenaar, ook hij draagt dikwerf
een project met zich mede.
De couranten dienen tot het vinden van
geschikte onderwerpen voor een plaat...
maar hij zal ze straks gebruiken om er zijn
schets in te wikkelen.
Tot goed begrip van het volgende zij
hier nog eenmaal opgesomd de dramatis
personae van het eerste bedrijf:
De Amsterdammer", weekblad voor Neder
land, [niet belichaamd, doch zich
manifesteerend in papier, thee. gerucht, sheny,
janhagel en si garen da m p].
Vijf of zes geestelijke gouverneurs van
het blad.
Een of twee tevens economische idem.
Een teckenaar.
Een geheimzinnige onbekende.
Een secretaris, tevens consumabcl.
Verschillende aschbakken en een groot aan
tal vuile-voefen-in-den-gang.
Ook de couranten zijn aanwezig in ge
zelschap van een schetsboek (waarop natte
kring van een kopje); een potlood ontbreekt
doorgaans.
Het slaat half vijf, en in een plots ontstane
stilte is duidelijk hoorbaar, het gezang van
de keukenmeid der buren, dat meestal
even up-lo-date is als de plaat dit dient te
worden.
De Plaat... het oogenblik is daar.
De stoutmoedigste der geestelijke gouver
neurs: Hebben de heeren misschien een
denkbeeld? Anders heb ik...
Diie, vier stemmen zetten in, blikken
kruisen elkaar,... stilte.
Situatie van gaat-u-voor.
Dan volgen drie verschillende denkbeelden,
de vierde geïnspireerde voeit zich het gras
voor de voeten weggemaaid.
Vredesvooruitzichten
Bijlage van het 1300e nr.
23 Oct. 1892
Aanslag op een Ministerieelen Zetel
Bijlage van het 800e nr.
KEIZER WILHELM (Zijne cantate aan Koningin Marghsrita van
Italië-'zingend) Margarethe, Kön'gin ohne Gleichen . . . ."
KEIZERIN AUGUSTA VICTORIA : Wanneer maakt ge nu ook eens
een cantate op mij en de kindertjes ?"
MINISTER,SEYFFARDT: BI..'.s, wat komt die eland hier doen?"
JOHN BULL: Zoo'n ondankbare rakker, nu heb ik hem zoo
gerammeld, en nog wil hij liever niet op mijn knie.
DE BEAUFORT (tot den Czaar): Nu ziet u wel, John Buil is
niet minder vredelievend dan wij.