24 Oct. '15. No. 2000 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND De teekenaar zwijgt, de meid van de buren zingt. Korte stilte. Dan een confusie van stemmen, waaruit ten slotte een denkbeeld, wellicht kruising van twee auderen, voortkomt. Dikwijls is deze kruising zókunstmatig en veelvuldig, dat het resultaat v;ij onher kenbaar is, veel te veel ledematen heeft, en, soms, kop noch staart vertoont. Dit is het gevaarlijke punt. Het wangedrocht staat er, en alle détails geven aanleiding tot veelzijdigen afkeer. Het is kwart voor vijven. Het wangedrocht wordt afgemaakt. De teekenaar zwijgt. Eennieuwdenkbeeldjzwijgendeinstemming, verwachting... in ieders brein wordt de kiem snel ontwikkeld tot een product, dat, bij de geboorte er van verwonderlijk ver schillend is opgegroeid in de diverse geestelijke couveuses. Een ervan, het best geproportioneerde wordt den teekenaar voorgelegd. .Fataal moment; spanning in de atmosfeer. Wij zullen het doorsnee-geval nemen: De teekenaar- houdt de hand luisterend voor het por, en zegt: Wat?" Natuurlijk komt het ook voor dat hij Neen" zegt, of jawel, maar...", of lachend De Vertegenwoordigers der Kamers van Koophandel en Fabrieken op audiëntie bij de Regentes 24 Juli 1898 ^ EU Bijlage van het 1100e nr. r 7 MARS: Mercurius aan het Hof... Zoo'n bedelaar durft wat." Kuypers Politiek en de Katholieke Partij 24 April 1907 Bijlage van het 1400e nr. DE KATHOLIEKE PARTIJ (fluisterend tot Kuyper): Die daar behoeft het niet 1e hooren ; en ik zal, net zoo goed als van de hooger-onderwijs-pudding, ook van deze twee het noodige slikken, omdat jij het bent maar als je soms mocht denken, dat ik ze lekker vind, vergis je je danig." 23 Febr. 1908 Kolkman Het gezellig Onder-onsje Bijlage van het 1600e nr. Heemskerk De S.ivurnin Loliman DE SAVORNIN LOHMAN : Naatje, doe dat beest even weg." Coalitie Kerstmis 4 Dec. 1911 Bijlage van het ISCOe nr. HEEMSKERK : De vrome herdertjes van het heden optrekkend naar het licht van Belhlehem zijn potlood grijpt, goedmoedig knikkend ... maar dit alles zijn uitzonderingsgevallen. Doorgaans zegt hij: Wat?" En terwijl het geval nog eens uiteen gezet wordt, waarbij iedereen scherp oplet of geen ontijdige kruising 'meer heeft plaats gehad, kijkt hij, het hoi,fd schuin, naar de zoldering als een luisterende vogel. Dan zijn er weer twee gevallen mogelij k: of de teekenaar zegt, doelend op een der 1999 vorige platen: die is er al eens bijna net zoo geweest l" Of hij zet er, geestelijk, een geestig lijntje bij. Hij grijpt het boek, het afwezige potlood wordt vervangen, en hij gaat aan htt werk. Ondertusschen is men geraakt tot een nieuw denkbeeld wauvan de geboorte plaats ge had heeft uit de meest intieme harmonie des geestes. Braakensjek!" De teekenaar kijkt op. Hij staakt enkele oogenblikken het werk, en kijkt rond: dan vraagt hij: Voor de kleine plaat?" Niemand durft te zeggen, dat het denk beeld ook geschikt is voor de groote plaat, waaraan hij reeds bezig is maar, tesamen gevoelt men zich machtig eens, en men lacht, zelfvoldaan, bewonderend, waardee rend en om-ook-te-lachen om het goede denkbeeld. Men knikt elkander toe en aanvaardt grif elkanders verfraaiingen, totdat ten slotte een heel Panorama onstaat van wijden omvang en strekking. De teekenaar, duizelend van het wijde project, werkt snel zijn oorspronkelijke schets af: kopjes, beentjes, gebaren, tenslotte een entourage. De schets gaat rond. Tevreden gebrom. Dan de quaestie van wie-er-nog-meer-bij moet. Tientallen namen ratelen voort als een mitrailleur. Bezweerend heft de teekenaar den arm op... de keuze komt tot stand. Een voorbeeld ? De wereldoorlog staat op uitbarsten. Braakensiek verschijnt ter vergadering, vol van zijn plan, dat hij zich haast te opperen: Europa, een vrouw, luistert aan den bodem naar zacht, onheilspellend gerommel!" De romantiek kittelt langs het ruggemerg der redacteuren. Goedkeuring. Helaas heeft de teekenaar het ongeluk om verduidelijkend te zeggen: Vulcanisch gerommel, de Vesuvius!" Stemmen der redacteuren : Napels." De baai." Een landschap!" Decoratief!" Twee vechtende Italianen op den voor grond... onlusten in Italië!" De teekenaar zelve heeft den stroom ont ketend, en zwijgt ontzet. De een belooft hem een landschap te zenden, de ander een ander gezicht op Napels. Maar heeren," zucht hij eindelijk... het is geen Panorama!" Hij gevoelt zijn romantisch voorstel vergaan... Arme teekenaar! Wanneer hij maar vrij is, zijne idee kan uitjuichen op het papier, dan is hij gelukkig... n wanneer hij Amsterdamsche dingen mag teekenen. Op de plaats waar eenmaal Naatje Vrijheid stond (gij herinnert u den plaat) is nu een poppenkast! Braakensiek wil die teekenen! Instemming; men voegt erbij: a. Het koninklijk paleis, b. bekende beurstypen, r. Naatje zelf, d. de Nederlandsche maagd ... Meneeren, de plaat kan maar aan n kant van het papier... de rest kan niet van achteren. Arme teekenaar! Hij redt zich echter. En zoo was het altijd. Hij herinnert zich met een vaag lachje de de eerste platen. Proefballonnetjes" noemt hij ze; een kijkje op de beurs, van Maurik wijst de typen aan, concertgebouw, congressen ... en later, op de Koo's drijven ook politieke platen. Uit den tijd dat Braakensiek's teekenen zich van het huidige onderscheidde in de nuance die er is tusschen reportage en groot-journalistiek, dateert de nachtmerrie die hem ook nu nog zoo bijster kan hinderen, dat is het teekenen op den steen, waarop hij in negatief zijn plaat overbrengt. Wat blijft er van een impressie, een raak lijntje, als je er (aan gaat peuteren... het moet copieeren in negatief, netjes zooals het er staat? En diesteen lacht hij heb ik mij zelf aan het been gebonden... het was mijn eigen voorstel indertijd!... Het grootst was mijn wanhoop, toen hij ziek was... de eenige maal. Men verzocht hem om een zelfportret. Thuis, koortsig, het was in de influenzatijd van 1890?zette hij zich voor den spie gel, en teekende zich, temidden van fleschjes en glazen vol medicijn ... Er wordt gebeld... de steen wordt ge haald, de drukpers kan niet wachten ... Hij is wanhopig... het portret lijkt niet. Een laatste proef: de kruier komt binnen. Wie is het?" vraagt schijnbaar onver schillig de teekenaar. O, sprekend!" doet de kippige kruier. Wie?" Dokter Kuyper natuurlijk!" Tableau. Ondertusschen maakte de plaat opgang, en deed veel kaartjes met wenschen voor een spoedigen beterschap in Braakensiek's bus geraken... Van het roezige politieke verleden kan hij u veel vertellen... en zijn teekenstift was dan ook als de pen van een journalist. Als men maar begrijpen wil, zucht hij, dat alles wat je schrijven kan niet geteekend kan worden... Een denkbeeld, goed! Ik maak er wat van als er een warring... Vrijheid l plaat in zit... maar geen verEn nu, om op ons tooneelspel terug te komen, het chapitre van den kleinen plaat, die, na druk besproken te zijn den teekenaar wordt voorgetooverd; het Panorama-project wordt ontspannen en, geleidelijk verkleint het zich binnen de afmetingen van 19 bij 14 centimeters. Weer een schets, glimlach, krabbel, krab bel, streep Enzoovoorts heeren " Een der couranten, gewikkeld om het rolletje verdwijnt met den teekenaar vaneth tooneel, en, terwijl tasschen openknippen en ritselende documenten van hand tot hand gaan, zakt het scherm over het eerste bedrijf. Het tweede bedrijf bestaat uit twee tooneelen: Het eerste is stil spel: de teekenaar aan den arbeid... sssst!... wij stooren niet. Het tweede tooneel is geheel technisch, en lost zich op in het verschijnen van de platen zooals zij hier voor u liggen De epiloog ten slotte: Geen apotheose, geen rust of bevredi ging ... een eindelooze reeks reprises wacht. Op Dinsdagnamiddagen, wanneer ge op uw sociëteiten of jours de gezelligheid des daags gevoelt culmineeren ... dan treden weer tezamen de medespelenden in dit spel tot herhaling in eeuwige variatie er van; het blijft opgedragen aan den bescheiden hoofdpersoon. Zijn optreden is als dat van een acteur in de bioscope; bij geruchte, een enkelen maal slechts persoonlijk, bereiken hem de ovaties, de waardeeringen van het publiek voor wier oogen hij verschijnt, overal tegelijk in duizendvoudige gelijkheid. En terwijl zijn arbeid onder de oogen komt van honderden, tegelijk, zit hij vér van het geroes der menigte, en rust wat uit, de brave, voor het volgend optreden in intiemen kring H. SALOMONSON Een nieuwe uitgave van de bekende teekening van Keizer Wilhelm II 24 Juni 1900 Bijlage van het 1200 nr. 25 Maart 1906 CONFUCIUS : Volkeren van Azië verdedigt uwe heilige goederen." De Conferentie te Algeciras Bijlage van het 1500 nr. 23 Jan. 1910 2..'. l En winnen zal je het toch niet." De jonge Engelsche Democratie Bijlage van het 1700e nr. 23 Nov. 1913 Douwes Dekker Knijp het dier maar dood, Asquith De Inlandsdie Karbouw Bijlage van het 1900e nr. Vlieden B"ng:uuxlt Srhetirer V:in r>e\?tpr Min. Plevte HAAÜSCH RtviJENUMMER: November Slachtmaand