Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
14 Nov. '15. No. 2003
onnoodige uitweiding over historische d
tails en weinig romantisch. Dit nieuwe boek
heeft vrijwel dezelfde goede en slechte kwa
liteiten i maar is veel romantischer, 't Is
jammer, dat juffrouw Guldemont het heeft
gelaten bij jeugdwerken, die iets on-afs
hebben.
Betwijfeld mag of Een Kloosterling is
geschreven door iemand van 20 jaar. Of
moet gedacht worden aan 28 a 29 jaar?
Er is teveel historische kennis in verwerkt
dan men van een .meisje van 20 jaar ver
wachten kan. Blijkbaar is zij niet academisch
gevormd, want haar spelling van Grieksche
en Latijnsche namen is gebrekkig en haar
kennis is bepaald uit een handboek in een
vreemde taal (Fransen?). Haar schets van
't theologisch-wijsgeerig Frankrijk circa 1200
is trots de namen en vaktermen vaag. Een
compositiefout is het reeds op blz. 3 deze
(trouwens voor 't verhaal onnoodige) schets
te geven. Hierdoor wordt menig lezer bij
den aanvang afgeschrikt. De fout wordt
verdubbeld door terstond op die schets te
laten volgen een uitvoerige beschrijving van
middeleeuwsch Utrecht opgevuld met ar
chitectonische détails. Dat alles moet men
doorworstelen vórdat men met de roman
beginnen kan.
De hoofdpersoon is de kanunnik Gerard,
die te Parijs den magisterstitel verwerft en
te Utrecht als scholaster bij zijn onderwijs
aan geestelijken hooge eischen stelt. Hij
weigert des bisschops neef Bentheim te
presenteeren" voor een praebende". Naar
't kasteel Ter Horst verwijderd moet hij
daar de rijke jonkvrouw Ulfit opvoeden.
Een vriend des bisschops, de rijke Postekein
wil haar huwen. Zelfs komt Boudewijn over
om 't huwelijk te voltrekken. Dan vlucht
zij met een op Ter Horst gevangen Drent
Volkert van Blerum naar Gelre. Gerard is
onderlusschen weer in Utrecht teruggekomen
en wekt den haat der levenslustige kanun
niken door zijn strengheid en vroomheid
op. Nu komt een door Gerards vriend van
Wulven verleid meisje in geldnood hem
om onderstand vragen. Tijdens dit onder
houd wordt hij bespied. Het zaad der ver
dachtmaking is gezaaid. De booze Bentheim
weet door een geraffineerde streek Gerard
te beschuldigen zich te hebben laten
omkoopen. Tegelijk heeft deze zich buiten
gewoon onhandig gedragen tegenover Ulfit,
die Utrecht is binnengeslopen om de bis
schoppelijke genade voor haar man Volkert
te verwerven. Ten tweeden male is Gerard
in een delicate positie gebracht, maar nu
op compromitteerender wijs. Een kerkelijk
vonnis volgt. Een beroep op den bisschop,
waarbij hij de voorzichtigheid uit het oog
verliest; berokkent hem den kerk-ban. Gerard
trekt zich verslagen terug in een klooster.
Het goedbedoelde thema is: te teekenen
hoe een waarachtig vroom en geleerd priester
in den strijd met wereldschgezinde kerkelijke
macht moet ten ondergaan. Maar toch behaagt
mij die Gerard niet. Hij is veel te
onhandignaïef. Zoo acht ik deze roman eigenlijk
onvoldragen. Maar het boek heeft toch vele
goede kwaliteiten en is door de onmisken
bare omvangrijke kennis van Emilie Gulde
mont in ieder geval een boek, dat hooger
staat dan de onbeteekenende producten van
onze veelschrijfsters, wier werken groote
oplagen en herdrukken beleven. Er zijn in
het boek vele zeer goed geschreven ge
deelten en ik vermoed, dat menigeen die
maar eerst het theologisch gedeelte door
worsteld heeft, het boek met stijgende be
langstelling uitlezen zal.
Middelstum. K. Vos
* * *
Een merkwaardig boek
(Les Barbares en Belgique)
In den breeden stroom van boeken van
allerlei aard en waarde die betrekking heb
ben op den grooten oorlog die onzen tijd
onteert, is er onlangs een verschenen dat al
zeer opvallend is, en ten onzent nog tamelijk
onbekend, nl. Les Barbares en Belgique"
door Pierre Nothomb.
Deze schrijver, ean jong advocaat, is tevens
een talentvol dichter, van zeer goeden huize,
wiens eene grootvader minister is geweest,
terwijl hij van moederszijde aan leden der
hoogste Belgische magistratuur verwant is.
Hierbij is hij een zeer oprecht catholiek;
daarvan getuigen zijn eerste twee bundels
L' are en del" en Notre Dame du matln",
fijne gedichten, vol teer gevoel, die in klank
aan Verlaine herinneren, verzen, die zijn
oprecht en vurig geloof in uiterst verzorgden
vorm verkondigden.
Les Barbares en Belgique, een lijvig deeltje
van ruim 250 bladzijden, wordt voorafgegaan
door een inleiding van den Belgischen mini
ster van Justitie, den heer Carton de Wiart,
die den jeugdigen schrijver geluk wenscht
met zijn werk, dat bijdragen zal tot het ver
spreiden van Licht en het verkrijgen van Recht.
Het geheele boek bestaat uit een zorg
vuldig geklasseerde aaneenschakeling van
sinistere feiten, zógruwelijk, ijzingwekkend
en mensch-onteerend, dat men, den schrijver
niet kennende, aan de realiteit dier feiten
zou kunnen twijfelen; een reeks gruwelen
en wandaden met veel talent verwerkt tot
een geheel, die, mér dan enquêtes",
als resumévan enquêtes en
getuigenverhooren door een gevoelig kunstenaar ge
schreven, blijven zal als een
onuitwischbare schandvlek, als een der geweldigste
aanklachten tegen een natie die alles in het
werk'stelt om zich'beschaafd voor te doen
komen, hoewel o. a- nog enkele jaren gele
den een harer meest begaafde en ontwik
kelde schrijvers (thans helaas gestorven) mij
zeide: in tegenstelling met b.v. de
Franschen, missen wij Duitschers eenige eeuwen
innerlijke beschaving" *)
De waarheid van deze woorden die mij
in het laatste jaar steeds in de gedachten
zijn, wordt op een treurige, al te treffende
wijze bevestigd in het boek van Pierre
Nothomb.
Bladzijde na bladzijde gaat de opsomming
voort van daden, zóonmenschelijk, z
bruut en onbeschaafd, dat zij ongelooflijk
zouden schijnen als men niet wist dat
dergelijken maar al te dikwijls zijn voorgeko
men in den actueelen oorlog.
Het boek is ingedeeld in hoofdstukken,
waarvan sommige tot titel dragen: .Des
vieillards aux petits enfants", waarin o. m.
verteld wordt hoe tachtigjarigen evenals
kleine kinderen soms in groot aantal tegelijk
vermoord werden, terwijl de daders riepen,
het is slechts Belgiscfies Bluf'; hoe met
oude vrouwen en grijsaards gesold werd,
en zij aan alle mogelijke ontberingen wer
den blootgesteld; Le défl a Dieu"; vele
voorbeelden van het bezoedelen van
altaardoeken en het profaneeren en vernietigen
van reliquieën, terwijl talrijke priesters ge
dwongen werden het verkrachten van vrou
wen en meisjes bij te wonen, of in groot
aantal gedood werden; Le Pillage
organisé", het plunderen, stelen zonder einde,
op groote schaal. Zoo werden in een klein
tijdsbestek van Mechelen alleen, acht- en
twintig treinen met geroofde meubelen, waar
onder honderden piano's, naar Duitschland
*) Reeds Erasmus in zijn samenspraken
klaagt over deze onbeschaafdheid.
vervoerd. En in een ander hoofdstuk komt
voor, last not least het verhaal van de mis
handeling van dien Franschen hoofdofficier,
die aan een boom gebonden werd, waarna
aan elke voet door middel van touwen paar
den vastgemaakt werden, die, opgezweept,
zijn levend lichaam vierendeelden; een tafe
reel waarvan de ooggetuigen vertellen, hoe
zij eerst de kleederen en dan het lichaam
zagen uiteen scheuren.
Ik weet niet wat ik meer bewonderd heb
bij het doorlezen van dit zeldzaam pakkende
boek, den altijd raak-slaanden stijl, die aan
die aan V. Hugo's intens gevoelde Choses
Vues" herinnert, of de in het geheele deel
volgehouden, vibreerende emotie, welke zich
bijna nergens uit, maar die als een scheering
het geheele weefsel vasthoudt.
Zelden las ik een werk dat zulk een groo
ten indruk maakt van waarheid en in zijn
eenvoud zoo hevig- ontroert, door den beur
telings van ingehouden woede en veront
waardiging sidderenden stijl waarvan de vorm
van het begin tot het einde is volgehouden.
Maar er was meer dan n reden daartoe
voor den schrijver die een groot gedeelte
van den oorlog meemaakte en later, na
evenals zoo velen anderen met vrouw en
kind zijn haard verlaten te moeten hebben,
de duizenden getuigenverhooren heeft mo
gen bestudeeren.
En verklaarde ons niet onlangs nog een
geschiedkundig grondig onderlegd neutraal
officier, dat de georganiseerde gruwelen
die gepaard gingen met het bezetten van
België, de meest beruchte historische mis
daden gedurende perioden als de
Dragonnades, den Dertig-jarigen oorlog, de Ter
reur, in alle opzichten overtreffen, en dat
Duitschland mér dan een eeuw noodig zal
hebben om deze schanddaden door de wereld
eenigszins te doen vergeten! PH. ZILCKEN
TARIEVEN.
Verzekering van kapitaal uitte keeren bij overlijden.
Premie per f 100.?kapitaal.
Leeftijd
Jaarprtmit
20 | 25
?1.41 ?1.61
30
?1.87
35
?2.21
40
?2.66
45
?3.23
Verzekering van kapitaal uit te keeren na een bepaald
aantal jaren of bij vroeger overlijden.
Premie per f 100.?kapitaal.
HAARLEM
Opgericht 1870
Leeftijd
20 jaar
30 jaar
40 jaar
Uitkeering na
10 jaar
?9.08
9.09
9.24
15 jaar
?5.70
5.73
5.94
20 jaar
?4.08
4.14
4.41
25 jaar
?3.10
3.20
3.53
30 jaar
?2.51
2.64
3.07
35 jaar
?2.13
2.29
1IS l
Zooeven verscheen:
De Ongelukkige
DOOR
LOUIS COUPERUS
Een boek van 300 pagina's.
Prijs in geïllustreerd omslag f 1.90.
Prijs keurig gebonden f 2.75,
Uitgave van Van Holkema & Warendorf, Amsterdam,
verschijnt:
op het Oorlogspad
Een bundel vol grappen en
kwinkslagen in rijm en proza
door
f rofessor Kokadorus
Prijs in omslag in kleuren van
F. van der Hem
GO cent
Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENBORF te Amsterdam.
1.000.000 MOET WEG
REUSACHTIGE UITVERKOOP
BOEKEN VAN GULDENS VOOR CENTEN
TIJDSOMSTANDIGHEDEN NOODZAKEN
Een millioen boeken wordt tegen spotprijzen opgeruimd. B.v. No. 1. De complete dichtwerken van De Genestet
voor 23 cent. py No. 35. Mühlbach, Frederik de Groote en zijn Hof, vroeger f6.90 thans slechts 81 cent.
MT No. 8. Trits Reuter, gebonden voor slechts 98 cent, enz. enz', alle boeken van groote beteekenis en hooge waarde.
Alles fonkelnieuw, alles franco door geheel Nederland. Terkrijgbaar bij GEBB. E. & M. COHEN, Amsterdam.
1. DE GENESTET'S Volledige
Dichtwerken, op goed papier, si.
23 cent.
2. THEURIET. Maugar's zoon.
Spannende roman uit den tijd van
Lodewijk XIII. Kolossaal boek. In
plaats f 1.90, voor 87 cent.
3. CONVERSATIE-BOEK, waaruit
iedereen gesprrkken kan voeren
op reis of thuis, in 't Fransch,
Duitsch,Engelsch en Nederlandsen.
In stempelband 63 cent.
4. BURNETT. De Kleine Lord.
Mooie, nieuwe, rijk geïllustreerde
uitgave van dit meesterwerk. In
prachtband slechts 99 cent.
5. W. BUSCH. Dejobsiadeof het
kluchtige leven van Jobs, als kind,
student, enz., met 99 artistieke
gravures. Zeer humoristisch, in
prachtband, nu 96 cent.
6. DE SCHOOLMEESTER.Volledige
editie van de luimige gedichten
van den Schoolmeester, op goed
papier, voor slechts 23 cent.
1. MUZIEK voor Piano en Zang
met Piano. Marschen, Aria's, Dan
sen, enz., 20 groot kwarto stukken
voor slechts f 1.12.
8. FRITS REUTER. Uit mijne ge
vangenissen. Geïllustr. en in fraaien
stempelband 98 cent.
9. MARHTT.GoudElsje.Boeiende
roman. Voll. geïll. editie. In fr.
prachtb. vroeger f 3,75, nu voor
96 cent.
10. MARLITT. Het Heideprinsesje.
Geïllustreerd. In prachtband. Vroe
ger f3.25, nu 96 cent.
11. MARLITT. In het huis v, d.
Handelsraad. Geïll., in prachtb.
Vroeger f 3.60, nu voor 96 cent.
12. MARLITT. Het geheim der
oude juffrouw. Geïll., in prachtb.
vroeger f 3.25, nu voor 96 cent.
13. MARLITT. Het Uilenhuis.
Geïll. In prachtband vr. f 2.90.
Slechts 96 cent.
14. MARLITT. Al hare werken,
11 geïll. dln., in 11 gelijke prachtb.
Een schitterend stel. In plaats f 40,
nu slechts f9.63.
15. STINDE'S Buchholzen. De
geheele Familie Buchholz. In Ber
lijn, in Italië, Mevrouw Buchholz,
enz. enz. 5 flinke deelen in 2 mooie
prachtbanden. Jn plaats f 13.25, nu
tijdelijk voor f3.97.
17. REUTER. Zijn
Doorluchtigheidje. Humorist. Geïll. roman in
prachtb. f 1.12.
18. REUTER. Montecchi en
Capuletti of de reis naar
Constantinopel. In prachtb. f 1.12.
19. DICKENS, David Copperfield.
Voll. rijk geil!., ed. in prachtb.
nu f2.42.
20. DICKENS. Samuel Pickwick.
Mooie geïll. Voll. ed. in prachtb.,
nu f2.31.
21. DICKENS in Londen en Parijs.
Voll. kwarto. geïll. roman uit de
Groote revolutie, in prachtband
nu f 1.63.
22. THACKERAY. De Kermis der
Ijdelheid. Het beroemdeboek,flinke
druk, 2 dln. In prachtband. Vr.
f7.90, nu f 1.77.
23. WALTER SCOTT. Ivanhoe,
voll. vertaling van Ger. Keiler.
Buitengewoon mooie uitgave van
den beroemdsten ridderroman, die
ooit geschreven is, met 16 groote
platen, op kunstdrukpapier, 468
blz. In artistieken prachtband.
Vroeger f 5.90, tijdelijk f 1.73.
24. W. SCOTT. Robbert
Roodhaar, roover en bandiet. Geïll.
roman. In prachtband. Vroeger
f 3.75, slechts 97 oent.
25. W. SCOTT. Het Hart van
Mid-Lothian. Roman met vele
platen. In prachtband. Vroeger
f 4.25, slechts 97 et.
26. W. SCOTT. Richard Leeuwen
hart of de Talisman. Volledige,
fraai geïll. uitgave. De Kruisvaar
ders in oorlog met de Turken.
In prachtband. Vroeger f 3.40, nu
97 cent.
27. W. SCOTT. Guy Mannering
of de Sterrewichelaar. Boeiende
roman, rijk geïllustreerd. In pracht
band 97 cent.
28. W. SCOTT. De
Oudheidkenner. Een der mooiste romans,
met vele platen. In prachtb. 97 et.
29. W. SCOTT. De bruid van
Lammermoor. Hoogst spannende
hist. roman. Op best papier, met
zeer vele fraaie platen. In pracht
band 97 cent.
30. F. DAHN. Een strijd om
Rome. Groote, beroemde, bekende
roman; complete editie, 2 flinke
deelen. Vroeger f 11.90, thans in
twee fraaie prachtbanden f3.71.
31. F. DAHN. Julianus de Afval
lige. Groote beroemde roman in
2 deelen. In 2 prachtbanden f 3.66.
32. F. DAHN. Tot den dood ge
trouw. In prachtb., nu voor f 1.89.
33. F. DAHN. De Kruisvaarders.
Groote historische roman, in
prachtband, nu f 1.91.
34. F. DAHN'S Meesterwerken.
Tien deelen (waaronder boven
staande) in 10 fraaie, gelijke
prachtbanden. In plaats f 39, tijde
lijk slechts f 14.95.
35. LOUISEMÜHLBACH. Frederik
de Groote en zijn Hof. Uit het
intieme leven van den Ouden Frits.
Boeiende, spannende roman, pi.m.
500 bladz., 2 deelen, in plaats
f 6.90, nu voor 81 cent.
36. LOUISE MÜHLBACH. Berlijn
en Sans-Souci of de Hofgeheimen
van Berlijn. Interessante roman,
2 zware deelen, 600 bladz., in pi.
f7.90, nu 1.17.
37. SANDEAU. De dochter van
den ouden Edelman. Mejonkvr.
de la Seiglière. Hoogst boeiende
roman, 89, cent.
38. CLARKE. Buiten de be
schaafde wereld. Boeiende roman
van een onschuldig veroordeelde.
Kolossaal uitgebreid werk, slechts
87 cent.
40. DE DESERTEUR. Groote
militaire roman door Van
Couwenberghe. Geïllustreerd.
Ruim 800 kolommen druks. Span
nend en meesleepend. Slechts 78
cent.
41. MAHALIN. De Sergeanten
van La Rochelle. Gr. historische
oorlogsroman 89 et.
42. ZOLA. Claude
Lantier(L'Oeuvre). Beroemde roman, 2 dln.,
slechts f l .87. (Laatste e xemplaren.)
43. ZOLA, De misstap van den
abt Mouret. Hoogst spannende
roman, nu f 1.87. (Laatste exem
plaren.)
44. ZOLA. Het Fortuin der
Rougons. Zeer boeiende, interessante
roman, nu f 1.38.
45. ZOLA. Merlier's molen.
Boeiende, spannende episode uit
den Fransch-Duitschen oorlog en
Nantas de Sterke, 2 realistische
novellen, samen 26 cent.
46. MALLINQ. De roman van
den Eersten Consul. Interess.
tooneelen uit het leven van Napo
leon I. Vroeger f2.90, nu slechts
93 cent.
47. MALLINO. De Vrouw van
den Gouverneur van Parijs. Roman
over het Fransche hofleven. In
plaats van f 2.90, tijdelijk voor
93 cent.
48. CARLYLE. De Fransche om
wenteling. Groote, fraaie, rijk ge
llustreerde editie; 3 groote dln.
in 3 prachtbanden, nu f9.85.
49. KOLLEWIJN'S groote
Vaderlandsche geschiedenis 4 koloss.
dln. vol platen. De volledige ge
schiedenis van Nederland van af
het begin tot op heden, 2000
bladz. in 4 prachtbandt n. Spelling
De Vries en Te Winkel, f5.65.
50. KOLLEWIJN'S geïll. Wereld
geschiedenis, in aantrekkelijken
vorm. 4 flinke deelen met vele
platen. Spelling De Vries en Te
Winkel. Samen in 4 prachtb. f 5.65.
51. CALISCH WOORDENBOEKEN
voor Fransche, Duitsche,
Nederlandsche en Engelsche talen. Uit
gebreid, practisch,volledig,.6fiinke
dln. in 3 stevige stempelb. Vr.
f 24.50, nu in kast f 6.67.
52. FARRAR. Een schooljongen
of van kwaad tot erger. Voll.
geïll. uitg. in prachtb. vroeger
f 2.90, v. 96 cent.
53. HOCKINO. Haar Benny.
Wereldberoemd. Geïllustreerd. In
prachtb. nu v. 98 et.
54. MOEDER DE GANS. De ver
tellingen en sprookjes van Moeder
de Gans. Klein Duimpje, Rood
kapje, enz. Bewerking van Schenk
man. Met 5o platen van Doré. In
fraaien band slechts 99 cent.
55. ROBINSON CRUSOÉ, heel zijn
leven en al zijn wonderbare lot
gevallen, doof Daniël Defoe, met
het vervolg, geïll. In prachtband
nu 97 cent.
56. MULTATULI'S meesterwer
ken. Millioenenstudiën. Speciali
teiten. Nog eens vrije Arbeid, enz.
4 deelen. Garmond editie. In 4
prachtb., vroeger f 7, tijdelijk f3.97.
57. JONATHAN. Waarheid en
Droomen, volledige authentieke
uitgave in prachtband, nu ? 1.79.
58. LIMBURG BROUWER. Het
leesgezelschap te Diepenbeek. Een
ezel en Eenig Speelgoed, 3 romans.
Een lijvig boek, 232 bladz. Nu
fonkelnieuw 39 cent.
60. MESDAG. Twee zeer kunst
volle platen naar de wereldbe
kende schilderijen Kalme Zee"
en Woelige Zee". Formaat 78 X
58 cM. Het geheele stel si./l.46.
61. A. NEUHUYS. Een verras
send fraai stel gravures, hoogst
artistiek en aantrekkelijk. Bij de
wieg" en Middagmaal". Geauto
riseerde uitgave. Form. 87 X 61
cM. De twee schoone platen sa
men slechts ? 1.43.
62. SCHMID. Keur van aan
gename vethalen voor kinderen.
Een flink boek, ruim 300 bladz.
met vele fraaie platen. In pracht
band 97 cent.
63. PRENTENBOEKEN met ge
kleurde en tintplaten, 5 prenten
boeken vol platen en met aardigen
tekst, te zamen slechts 46 cent.
64. WAARZEGGEN uit de kaart
door Mad. Lenormand.
Kaartleggen en .aangename patiences, 33
cent.
65. DROOMBOEK. (Volledig1.
Uitlegging van alle droomen,
nachtgezichten, enz., met de dagen
der maan en uitlegging der
voorteekens, 47 cent.
66. TlJL UlLENSDIEGEL. Zijn
snakerijen en koddige avonturen,
vermakelijk voor jong en oud.
Fraai geïllustreerd. In prachtb.,
nu 97 et.
67. WINA. Het groot kwarto
Sprookjesboek Aantrekkel. boei
ende verhalen en vertellingen met
vele groote platen. Nu slechts 48
cent.
68, STOCKERT.
Tooneelspelerskind. Zeldzaam mooi meisjesboek,
geïll. si. 57 et.
69. GOEVERNEUR. De lotge
vallen van Frits Scharnhorst in
Amerika. Echt
Indianenjongensboek met platen. In prachtb., vr.
? 1.90, nu 96 et.
70. BEECHER STOWE. De Neger
hut van Oom Torn. Volledige, ge
autoriseerde, mooie uitgave, met
een groot aantal platen van Joh.
Braakensiek, e. a. In prachtband,
99 cent.
71. BEECHER STOWE. De Pro
feet in de Wildernis, of de Vloek
der Slavernij. Een zeer boeiend
werk in den geest van De Neger
hut". In prachtband 97 cent.
72. SERV. DE BRUIN. Practische
Encyclopaedie voor iedereen, ver
klarende 10.COO woorden op elk
gebied. Alphabetische vraagbaak,
nu voor 47 cent.
to°ekeu wordt uitverkocht tegen alle prijzen. De tjjden dwingen ons
(je prijzen reusachtig te verminderen en een bnitengewonen uitverkoop
te organiseeren. Zie b.v. No. 58, LIMBURG BROUWER. Het leesgezelschap etc. 232 bladz. op goed papier 39 cent!
Men haaste zich van deze gelegenheid te proflteeren! Alles fonkelnieuw en alles gaat FRANCO door geheel
Nederland op ontvangst van postwissel waarop vermeld: Uit"de Groene Amsterdammer" benevens de verlangde
nummers. QBgr Buiten Nederland wordt FRANCO door de geheele wereld geleverd tegen bovenstaande prjjzen
met 20 pCt. verhoogiug. Bij GEBR, E. & M. COHEN, Magazijn van Goedkoope Boeken te AMSTERDAM,
HEERENGRACHT 326. Ook kan men de boeken aan ons magazyn afhalen of bestellen per telefoon 5775 N.