Historisch Archief 1877-1940
21 Nov. '15. No. 2004
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Zuigelingenzorg en
Poppententoonstelling
Hoe is het mogelijk, dat een vereeniging
als: De Amsterdamsche Vereeniging voor
Zuigelingenzorg" sinds l October geen geld
meer in kas heeft?
t«?Als er geen hulp noodig was, ja dan!
Maar juist het omgekeerde is het geval. In
dit noodlottig rampjaar wordt immers meer
armoede geleden dan anders, en dus ook
voor meer zuigelingen de gratis-hulp der
doktoren van Zuigelingenzorg ingeroepen.
Bovengenoemde vereeniging - die op het
oogenblik minstens f 350 per maand uit
geeft biedt ons de gelegenheid om dezen
grooten weldaad aan de maatschappij en
aan onze naasten te bewijzen, dat een deel
der jonggeborenen lichamelijk beter verzorgd
mobilisatie haren man die in dienst moest.
En druk, dat het is l Eiken middag worden
zoo ongeveer twintig moeders geholpen.
Dit jaar bedraagt het aantal nieuwe inge
schreven moeders reeds 720 en werden 5160
gratis consulten gegeven.
Aan de inrichting is ook een melkkeuken
verbonden, waar de moeders op recept van
den dokter en tegen een betaling in verhouding
tot haar draagkracht de melk voor haar zieke
kindje kunnen laten klaarmaken. Natuurlijk
wordt daartoe slechts in het alleruiterste
geval overgegaan, wanneer n.l. overtuigend
is gebleken, dat borstvoeding absoluut on
mogelijk is. Met dat al worden er een 1200 L.
melk per maand klaargemaakt, melk voor
zoowat 60 kinderen per dag.
Verder geven de doktoren elk jaar een
cursus voor moeders in het verzorgen van
den zuigeling. Deze avondcursus wordt ge
volgd door een naaicursus, waar ze de
popperige kleertjes voor haar jongste kunnen
leeren maken.
Dat is nog niet genoeg: meer nog doet
de Vereeniging voor de aan haar zorg
toevertiouwde zuigelingen: zij heeft een ver
pleegster aangesteld, die niet alleen op het
Een kijkje in het historische poppen-slaapvertrek
wordt en daardoor minder kans op sterven
heeft. En hoe meer wij geven, des te tneer
kindertjes redden we van een anders wissen
dood of een leven vol ziekte en ellende.
Hoe nu te verklaren, dat er geen geld
meer beschikbaar is om hiervoor te werken ?
En dan terwijl het den ingewijden eiken
dag duidelijker wordt, dat het dringend
noodig is om een tweede consultatiebureau
op te richten b.v. in de Plantagebuurt, om
van de kleine veranderingen en verbeteringen
in het thans bestaande bureau niet te spre
ken. Want wat is het geval: het Consul
tatiebureau op de Prinsengracht 266, waar
dagelijks twee doktoren zitting houden, is
voor een groote stad als Amsterdam natuur
lijk niet afdoende. Hoe willen de arme
moeders, die het toch al zoo druk hebben
en moeilijk van huis kunnen, tijd vinden om
met haar zieke kindje naar de Prinsengracht
te komen, als ze eetst een half uur moeten
loopen, voor ,ze er zijn ? Daarbij komt nop,
spreekuur helpt, maar wier voornaamste taak
het is om de moeders te bezoeken, om te
zien of de voorschriften worden nagevolgd
en verder haar met raad en daad ter zijde
staan. Die zuster kan haar taak niet af. Er
moet noodig een tweede bijkomen. Er is
in het geheel geen geld meer; voorlpopig
kan daar dus niets van komen, tenzij
tenzij de Poppententoonstelling veel geld
in het laadje brengt. Tenzij velen zich ge
drongen voelen deze vereeniging blijvend
te steunen, tenzij warme harten en milde
beurzen zich openen en een flink bedrag
gestuurd wordt naar de Vereeniging voor
Zuigelingenzorg, wier voorzitter prof. Hector
Treub en penningmeester dr. B.Slingenberg is.
De Poppententoonstelling
Als symbool van wat men hier beoogt, staan
in een groote vitrine in de antiekzaal de
de chique poppedames als peettantes om
een arm zuigelingetje geschaard en kijken
De poppendame in 't ouderwetsche pronksalet
dat ze eenmaal aangekomen haarbeurt
moeten afwachten, want het spreekuur wordt
zér druk bezocht. Op die manier is ze een
heelen middag kwijt. Herhaaldelijk komt het
voor, dat zoo'n vérafwonende moeder, die,
als haar kindje sukkelt, als met magnetische
kracht wordt getrokken naar de plaats, waar
van ze heil verwacht, zich eenmaal den
langen tocht getroost, maar meteen te veel
wordt afgeschrikt om haar bezoek te her
halen. ,
Wat jammer is. Want mogelijk is daarbij
meteen kindjes eehige kans op herstel ver
keken.
Eiken middag om 2 uur houden twee
geneesheeren spreekuur op de Prinsengracht,
waarbij iedereen, die raad wil inwinnen om
trent alles wat een zieken zuigeling betreft,
welkom is. Op het oogenblik zijn beide dok
toren toevallig vrouwelijke geneesheeren:
Mevr. StSrke-Polenaar en Mev.
HeijbroekD'Ancona. De laatste vervangt sinds de
toe, hoe het kindje het maakt. Dat kleine
wichtje in witte doeken zal elke bezoeker
eraan herinneren, dat deze tentoonstelling
werd georganiseerd, dat vele handen in be
weging kwamen en men geen moeite te
veel achtte om zooveel mogelijk geld bijeen
te zamelen voor arme stakkerds van kin
deren, die het zoo bitter noodig hebben.
Een aardige en interessante expositie is
het geworden. Er is veel moois, veel merk
waardigs en veel, dat op ons gevoel voor
humor werkt.
Het geheel is in drie groepen verdeeld:
de antieke afdeeling, waarvoor de inzendin
gen in bruikleen werden afgestaan door par
ticulieren, antiquairs, musea e.d., de moderne
afdeeling en de eveneens moderne afdeeling
voor verloting en verkoop.
H. M. de Koningin en H. M. de Koningin
Moeder zonden verschillende poppen voor
dfr^,:eerste groep in: drie merkwaardige
Chtoeezen en een vitrine vol poppen in
'ongensspeelgoed De ophaalbrug op de tentoonstelling
De Volendamsche ter tentoonstelling
allerlei kleederdrachten.
Een complete huisinrichting zond mevr.
Josephus Jitia?Wertheim uit Den Haag en
ziet hoe keurig en toch in de fijnste bijzon
derheden deze poppenliamers van de grooten
zijn afgekeken. Die huiskamer met zijn zwarte
gebeeldhouwde meubeltjes met paarlemoer
ingelegd, is een voorbeeld van antieke
handnijverheid, de eiken trekmangel op zolder
en de miniatuur pers zien er even degelijk
uit als gewoonlijk hun volwassen zusters.
De inzending van irevr. Obreen is zoo
merkwaardig, dat men deze over verschil
lende vitrinen verdeelde. Maar de mooiste
oude poppen stuurde Lizzy Ansingh, die
wel zoo goed was een tijdje enkele van
gen, omdat de gelegenheid zich wel niet
spoedig meer zal voordoen, om al die
curiositeiten nog eens te bezichtigen.
Toos BRONDGEEST
Over Boeken
Dezer dagen is in druk verschenen het
lijvig Verslag van het Internatio
naal Vrouwencongres. Het is een
uitgave van het International Committee
of Women for Permanent Peace", opgericht
tijdens het congres in den Haag van 28 April
tot l Mei 1915. De prijs is gesteldop/1.50.
Voor haar die belang stellen in de ernstige
besprekingen destijds in den Haag gehouden
en aldaar niet konden tegenwoordig zijn, is
dit verslag waarin al het gesprokene geboekt
staat een lezenswaardig boek. Voor haar die
het congres geheel of ten deele medemaakte
is het een boek een herinnering met menige
schoone bladzijde.
Het verslag is geïllustreerd. Aanvragen
tot toezending te richten tot mej. Rosa
Manus, Parklaan 15, Amsterdam.
Het boekje De verkoopster in M
an uf a et u urzaken en zaken van
M o d e-A r t i k e l e n is een uitgave van het
Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid. Het
werd geschreven door Anna Polak, directrice
van het Bureau, en vestigt den blik op het
arbeidsleven van een bepaalde categorie van
arbeidsters, welk bestaan aan een diepgaand
onderzoek werd onderworpen.
Het plan bestaat om dit eerste onderzoek
door meerdere te laten volgen. '
Omtrent 2000 verkoopsters werden de
gewenschte inlichtingen ingewonnen, dat is
ongeveer 30 pCt. van de in deze vakken
betrokken personen.
Het werk werd verricht met tal van mede
werksters in de voornaamste steden van
ons land.
Het ingewonnen onderzoek handelt over:
den duur van den arbeid, de belooning van
den arbeid, overige arbeidsvoorwaarden,
werkzaamheden der verkoopster, ontwik
keling der verkoopster, klachten van de
werkneemster, verbetering der arbeidsvoor
waarden, verhooging der vakbekwaamheid.
Een groepje Ka'the Kruse poppen
haar modellen af te staan. Heel statige
markiezinnetjes en deftige ouderwetsche
matrones, sierlijke porceleinen poppen met fijne
gezichten vol uitdrukking en lange aristo
cratische handen. Interessant is deze afdee
ling door het zuivere beeld, dat wij er door
krijgen van het speelgoed van onze groot
ouders. In de eerste plaats blijkt er uit, dat
het veel solider was dan het moderne en
dat men er ook veel meer tijd en moeite
voor over had. Maar... 't zal vroeger ook
wel een dankbaarder werk zijn geweest om
speelgoed te maken en te geven, toen men
er bijna zeker van was, dat een zeven- of
dikwijls zelfs een twaalftal kinderen ach
tereen er mee spelen zou. Toen moet het
de moeide waard zijn geweest om moe
ders linnenkast met zwaar koperbeslag in
het klein volkomen getrouw te laten nama
ken; om een schrijfbureautje van nog geen
meter hoog te laten timmeren zoo hechten
sterk, dat het tegen een modern
grootemenschenbureau opweegt.
Kunstenaars komt en ziet, hoe onze groot
ouders schoonheid wisten aan te brengen
in de kinderkamer. Allerlei grappige dingen
zijn op de ouderwetsche afdeeling te zien,
te veel om op te noemen. Hier bekijken
we een komiek popje in een stoel, stijf inge
pakt, zooals men dat vroeger deed; 'tteere
kinderhoofdje verstopt in strooken van de
een of andere onmogelijk zware soort stof;
daar trekt een vierkant glazen kistje,
goudomlijst en vol met rare verkleurde popjes
en tafeltjes, beestjes en stoeltjes de aan
dacht: 't zou de geboorte van 't kindeke
Jezus kunnen zijn, maar evengoed ook wat
anders. In een anderen hoek lachen we om
een poppebed, dat dichtgeklapt kan worden
en er dan uitziet als een kast, en ginds staan
we even in stille bewondering voor een
groepje Chineesche popjes zóprachtig van
kleur en met zulke fijne geborduurde ge
waden, dat het ons stil maakt van eerbied
voor zógroote schoonheid.
In de moderne afdeelingen voelen we ons
natuurlijk meer thuis en daar kunnen we
ook naar hartelust al die mooie dingen
koopen, die nijvere handen voor het goede
doel hebben gemaakt. Wat een genot voor
de kinderen om daar wat uit te mogen
zoeken. Trouwens de kinderen zullen hun
pleizier niet op kunnen, als moeder ze naar
deze tentoonstelling meeneemt. En op
Woensdag- en Zaterdagmiddag kan dat
jonge volkje zelfs ter expositie gaan. Voor
de kinderen een ongekende vreugd en voor
ons ouderen onbetaalbaar om dat te gaan
zien, dat grappige gedoe van wezentjes, die
zich tegenover de poppen natuurlijk vol
wassen voelen,
Verschillende vermakelijkheden zijn er
voor kinderen (poppekast) en voor ouderen
(chat noir), die gelegenheid geven nog eens
extra gul te zijn. De verloting is de moeite
waard, want de prijzen zijn mooi gekozen.
Een aparte verloting vormt een ziekenzaal,
ingezonden door de verpleegsters van het
Opleidingshuis der Boerhaavekliniek; alles
volkomen natuurgetrouw tot de thermometers
en de electrische lampjes toe. Een kostelijk
stuk werk.
De tentoonstelling in het Stedelijk Museum
is open van 19?25 November van 2-5 uur
en tevens Vrijdag- en Maandagavond. Zij
behooit ook daarom tot de
bezienswaardiDe enquête op dit gebied verdient de aan
dacht van velen.
* * *
Mededeeling
Dr, G. J. Heering, predikant bij de
Remonstrantsche gemeente te Arnhem was zoo
vriendelijk ons mede te deelen dat in het
nummer van 14 November een onvolledig
heid en onjuistheid zijn ingeslopen.
Onvolledigheid (Rubriek Van alles
wat", 2e bericht).
De Remonstrantsche Gemeente te Dord
recht was de eerste der Broederschap die
reeds 16 jaar geleden in haar reglementen
bepaalde dat een vrouw in 't kerkbestuur
mocht worden gekozen. Drie jaar geleden
had zoodanige keuze plaats. De toen geko
zen vrouw heeft nog zitting in 't bestuur.
In de Remonstrantsche Gemeente te
's-Gravenhage hebben reeds een jaar lang
twee vrouwen zitting in 't bestuur.
Er zullen nog wel meer gemeenten zijn
(o. a. Hoorn) waar de vrouw mede bestuurt.
Op 't oogenblik studeeren reeds twee
meisjes aan 't Remonstrantsch Seminarium
te Leiden. Meerdere zullen spoedig volgen.
Onjuistheid. (Art. Een slachtoffer
van den oorlog".)
Uit de zinsnede van mej. Gerlings maakt
de lezer op, dat deze doctores in de theo
logie een Remonstrante is. Dit is zij niet.
Zij is Hervormd.
*
*
Ons Kookboek
BLEEKSELDERIJ
Snijd van de selderijstruiken het bovenste
gedeelte af, zoodat aan den stronk ongeveer
15 centimeter overblijft (ter grootte dus van
een flink struikje Brusselsen lof); laat de
stukken in hun geheel of snijd ze overlangs
in tweeën, maar neem in 't laatste geval de
binnenin liggende gele blaadjes niet weg.
Maak de heele (of halve) struikjes schoon,
door alle stengels zorgvuldig af te schrappen
zonder echter den samenhang te verbreken ;
wasch ze daarna flink uit, zoodat geen zand
tusschen de stengels achterblijft.
Kook de struiken gaar in kokend
water met wat zout of 3n water, waaraan
een paar Maggi-blokjes zijn toegevoegd
(ongeveer 1^ uur); probeer of ze gaar zijn
door er met een vork in te prikken. Leg ze
dan in een vuurvasten schotel, doe er wat
bouillon bij, leg er hier en daar een stukje
boter tusschen en strooi er wat paneermeel
of gestampte beschuit over. Laat den schotel
in den oven ongeveer een Vs uur stoven,
eerst met een deksel, daarna, de laatste 10
minuten, ongedekt.
In plaats van bouillon kan men ook uit
stekend kalfsjus gebruiken, verdund met wat
water; het vet van de jus kan dan de
klontjes boter vervangen.
M. WITTOP KONING
VOORSCHOTEL
URBERBROODJES
Dit gerecht bestaat uit sneden brood met
saus overgoten.
Week een dikke snede oud wittebrood, in
zooveel koude melk als men voor de saus
noodig denkt te hebben, maak dit fijn, en
In de Oud-Zaansche pronkkleeding
laat het met een halve ui met 4 kruidnagels
bestoken, steeds roerende koken ; neem dan
de ui er uit. Doe er boter, (jus ook goed)
peper, zout, en nootmuscaat naar smaak in,
en bindt de saus met wat bloem, doe ein
delijk het kalfsvleesch aan dobbelsteentjes
gesneden er in. Dan neemt men halve of
heele sneden oud wittebrood, bakt ze in
boter bruin en legt het kalfsvleesch er op.
Niet te vol opstapelen. Warm op tafel.
F. C. v. D.
VOOR DE LUNCH
ZUUR VAN VISCH
Een snoek van pi. m. 2 pond of 2 elften
of tarbotmooten. 40 gram boter, 3 spaansche
pepers, 3 knoflookpitjes, 10 gram kurkuma,
10 gram gemberpoeder, 4 deciliter azijn.
Men snijdt de snoek in mooten en bakt
deze in de boter bruin en gaar. Fruit de
fijngesneden knoflookpitjes met de kur
kuma en gemberpoeder, voeg er dan de
azijn en spaansche pepers bij en laat het
even doorkoken, schik de mooten in een
potje of stopflesch en giet de azijn er kokend
over. Na eenige dagen is de visch al te ge
bruiken. Wil men ze langer bewaren zoo
sluite men het potje stevig met een perka
ment papier af. M. A. v. S.
+ * *
INGEZONDEN
AAN MEJ. HES TERVANS
Geachte Mejuffrouw
U vertelt in de Groene vanZondagSl Oct. jl.
dat de eerste vrouwelijke photograaf in Neder
land zich vestigde in 1898. Maar een dertig
jaar eerder was er reeds een gevestigd te
Leeuwarden, n.l. mejuffr. Matthijssen. Ik weet
niet precies wanneer zij zich vestigde en
hoelang ze het vak beoefende. Maar ik heb
uit het jaar 1871 nog van haar een
photographie van mijn schoolklasse, die al die
44 jaren aan den muur heeft gehangen en
nog niets verbleekt of gevlekt is. Een bewijs
dus, dat ze de kunst wel verstond.
Komt u eens te Nijmegen en wilt u de
photo zien, dan mag de Redactie u mijn
naam en adres mededeelen.
EEN FRIEZIN
De Redactiewas zoo welwillend mij boven
staand schrijven ter inzage te zenden. Ik dank
Een Friezin" ten zeerste voor haar vrien
delijke verbetering van mededeeling. De in
lichtingen, die ik voor mijn artikeltje inwon,
zijn geheel te goeder trouw gegeven; de
door mij bedoelde dame heeft steeds voor
de eerste vrouwelijke fotograaf gegolden.
Intusschen: hulde aan de vrouw, die reeds
in 1871 (toen het nog zooveel ongewoner"
was) een zelfstandig beroep uitoefende, en
dat op zoo uitstekende wijze l
HES TERVANS
Correspondentie
Mevr. C. W. H.?v. d. V. E. Vriendelijk
dank voor de gezonden recepten. Juist het
aparte zal het kookboek naar ons voorkomt
zoo aantrekkelijk maken.
Mej. M. A. v. S. Dank voor uw vrien
delijk schrijven en inzending. Ja we zullen
een aardige verzameling krijgen.
E. M. R.
* * *
Verzoeke alle stukken voor de
rubriek Voor Vrouwen" in te zenden
Koninginneweg 93, Haarlem.
itiiiiiiiiimitimiiiiiifiitiiiiitiiiimiiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiittiimttmum
H. rtElJER
Koningsplein Amsterdam
KLOKROKKEN
de nieauae mode
In prima Zijde en afwerking
fl. 12.50.