Historisch Archief 1877-1940
DE.,AMSTERDAMMERV WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
l- .
«t
v
r
E. J. Vaillant f.
De oud-communard was een leeding en
vurig aanhanger van den grooten revolutio
nair Pierre Auguste Blanqul, de door het
volk van Frankrijk dlep-vereerde, ontembare
strijder tegen iedere pojitieke en sociale
verdrukking, wiens leven zoozeer
eendoorloopend martelaarsleven geworden was, dat
het volk hem Ie grand enfermé" genoemd
heeft.
Vaillant heeft de tradities van Blanqui in
het Frankrijk na den val der Commune het
langst levendig weten te houden; de poli
tieke groep, der socialisten die hij jarenlang
heeft aangevoerd, déPart! socialiste de
France" was die der Blanquisten", die
echter toch niet veel meer dan in naam de
eigenlijke denkbeelden van, den meester
hoog hield.
Want Vailtant zelf was door een lang
durig verblijf in Duitschland vór 1870, en
ook door eenige jaren van ballingschap in
Engeland overtuigd, geworden van de theo
rieën van Marx en Engels, zooals hij tijdens
zijn verblijf in Duitschland in nauwe relatie
kwam met den fijnen wijsgeer-humanist
Ludwig Feuerbach, van wiens verheven
lessen hij ook nog heeft mogen profiteeren.
Zijn fransche afkomst als republikein, uit
^de school van Blanqui en zijn eigenlijke
socialistische ople/ding in Duitschland, heb-:
ben dan ook op de gansche politieke loopbaan
van Vaillant, die van beroep ingenieur was,
het eigenaardig stempel gedrukt, dat hem
ais spreker en agitator, deed afwijken van
ide- groote massa zijner medestrijders voor
?*het socialisme in Frankrijk.
Zijn optreden was droog en streng
weten,. schappelijk meestentijds; het levendigeen het
'temperamentvolle dat zijn landgenooten ken
merkt, ontbrak in zijn optreden zoo goed
als geheel.
- Vaillant was als socialistisch type
eigen.. lijk een Duitscher onder de Franschen.
Zijn levenlang stond Irij onvermoeid en
onvervaard op de bres, voor de zaak die hij
diende. Hij bestreed Jaurès, in den tijd toen
deze meende, dat het socialisme en de Re
publiek door de gezamenlijke aktie van
socialistische en niet-socialistische
Dreyfusards" moest worden gediend. Hij Verzoende
zich met hem, na de samensmelting van alle
socialistische groepen in 1905 en stond van
dien tijd af trouw en eerlijk, het ware ken
merk van zijn gansche karakter, aan zijn
zijde.
Vór den oorlog, was hij een van de ijve
rigste onder de leiders in de Socialistische
Internationale, om te pogen zulke besluiten
genomen te krijgen dat de oorlog er
daadwerkelijkdoorkon worden verhinderd., Plutöt
l'insurrection que la guerre!", was een
woord door hem meermalen, zelfs tot bijna
vlak voor den oorlog toe gebezigd.
Doch toen in Augustus van 1914 de snelle
opmarsch van de Duitsche legers naar
Frankrijk kwam en de plotselinge overwel
diging van België, greep dit den ouden
communard zoo aan, dat hij onder de vór
sten was, om mede op te roepen tot de
verdediging van het zoo sterk bedreigde
Vaderland.
Het socialisme te dienen met al zijn
kracht en de Republiek te verdedigen tegen
alle aanvallen daarop, zoowel van binnen
als van buiten, dat waren de beide
levensregelen van den ouden held van het Fransche
socialisme, waaraan hij nooit ontrouw is
geworden.
: \*>
iiiifiimiiiiiifiiiiiifiiiiiiiiiiiiiitiiifiiitiiiiiiffiffiiiiififufiiiiiiifififmiiiiii
de grenzen is waarachtig de moeite niet,"
schimpte een. oude kwezel, die nooit een
vinger van «en vrijer had kunnen krijgen.
Niet jaloersch zijn l": merkte de koster op.
Geen nood!" klonk het snel-volgend
antwoord.
Aan hoekjes en kantjes stonden
kazelendebazelende dorpslui zich druk te maken over
het jeugdige paar dat gemikt en gekwikt
werd. Trouwe kerkbezoekers en pilaarbijters
lieten hun vorschende oogen nu en dan
gluren naar de pas getrouwden, die in dee
moed, 's hemels zegen op hun levettsbaan
lippesmakkend afprevelden. Zelfs de zangers
op het oksaal deelden bij tusschenpozen
hun indrukken en hooren-vertellen, elkaar
mede. En meer dan eens hoorde men, van
hier tot groote ergernis, in het schip der
kerk ingehouden geglchel.
Na den goddelijken dienst werden de
helden van n dag" op zekeren afstand
nagegaapt en in de maling genomen. Doch
beiden wandelden hun weg op, zonder zich
aan iemand of iets te storen.
Thuisgekomen werden snel de beste kleede
ren afgelegd, jan ging de dienstboden op 't
veld nakijken en de huisvrouw nam toezicht
over het gepotter der meiden. Op kasten,
schoorsteenen en rekken veegde zij over
vazen, beelden, schilderijen en kwam tot
besluit dat een dikke laag stof de
antikiteiten ontsierde. Alles moest bij haar blinken
als een spiegel. Van huis uit was zij gewoon
alles netjes in orde te hebben. Maar zij wist
. bij ondervinding dat de Belgen in zindelijk
heid van haar landgenooten veel te leeren
hadden. Op Hollandsche koestallen was het
vaak veel reiner dan in veel
boerenwoninDei Memorie vanf Antwoord
nopens de Oorlogsbegrooting
In dit merkwaardig staatsstuk, dat vrijwel
uit een reeks van negaties aan elkaar hangt,
komen enkele .beweringen voor, die of een
scheeve. voorstelling van zaken geven f
in strijd zijn met de waarheid, en die daarom
niet onweersproken mogen blijven.
I. De Minister stelt op den voorgrond,
dat een overrompeling van onze strijdmacht
niet voor uitgesloten moet worden gehouden.
Daarom moet de weermacht gemobiliseerd
blijven.
: En dan luidt bet verder: Met dezen eisch
van paraat verweer is. het onvereenigbaar
de troepen, die tot onmiddellijk optreden
beschikbaar worden gehouden, te bezwaren
met een overmaat van- onstrijdbare
landstormrecruten, wier aanwezigheid bij het
veldleger op het oogen blik, dat wij in oor
log moeten geraken, het spoedig
marschvaardig- .maken der korpsen zou belemmeren
etf wier afvoet alsdan naar de depots het
spoorwegvervoer1; overmatig zou belasten,
juist ter plaatse waar en op het tijdstip,
waarop van de spoorwegen het hoogste
rendement moet worden gélscht voor , de
terugkomst van de verlofgaatgers onder de
wapenen en het gereedstellen van de strijd
macht overeenkomstig de eischen van den
dreigenden toestand."
Deze passus gaat kennelijk in tégen den
hij de behandeling van de
noodlandstofmwet aan bet licht getreden, en thans ook
weer in het ??#. V. uitgesproken wensch, om
zich binnen *kortentijdÈheen te slaan door
de oef ening der landslormiichtingen en aldus
in korten tijd tot oen algemeenen dienst
plicht te gerakeit, vj
fTegen de^in, de M. v* A. gegeven
voorstelljngswtjzë valt aan te vaere»:
a. Dat 'eenbelangrijk deel dw strijd
macht reeds thans overeenkomstig de
eischen vaaf;dfn 'dnstgenden toestand"
op" '
b. DaÉt bjf xie Mobilisatie op l Aug. '14
nagenoeg alle vertofgangèrs -door de spoor
wegen "binnen .'én- etmaal vervoerd zijn.
Daar de man thans nmaal per 10 dagen
n dag met verlof gaat, zou bij overrom
peling slechts 1/10 van onze krijgsmacht
vervoerd moeten worden.
c. Dat de aangevoerde bezwaren in ieder
geval slechts die deelen van het veldleger
betreffen, die op korten afstand achter de
grens gelegen zijn, en voor de rest onzer
krijgsmacht van nul en, geener waarde zijn.
d»Dat, zoo men het bezwaar van de
spoorwegen met onstrijdbare
landstormrecruten" op den aag der overrompeling
een overwegend nadeel mocht achten, zon
der eenige moeite een regeling ware te
ontwerpen, waarbij die recruten het eerste
etmaal te voet marcheeren in de richting
van het hart des lands en zoo noodig eerst
daarna van spoor of boot gebruik maken
om de oorlogsstandplaatsen der depots te
bereiken.
Dit laatste argument doet o.i. de deur
dicht. De in de M. v. A. gegeven voorstel
lingswijze riekt, te midden van den
volkerenstrijd, op onbegrijpelijke wijze naar den
militair-bureaucratischen geest van ons
vredesleger en het non-possumus", waar
aan men helaas maar al te zeer gewend is.
De geheele betoogtrant doet denken aan
die van de Autoriteit, die naar aanleiding
van een vraag van een Kamerlid naar rel
letjes in het Zuiden des lands, het strijdig
achtte met, en gevaarlijk voor de belangen
onzer defensie, om op te geven, welke
troepen op een bepaald oogenblik te Tilburg
in garnizoen hadden gelegen. Dit terwijl
de Duitsche grensposten en patrouilles
onzer troepen de nummers van kragen en
schouders kunnen lezen, en een ieder, dus
ook ieder vreemdeling, zulks in elk
kantonnement en dus ook in Tilburg kan doen!
II. De minister ontkent, dat het
legerbestuur ten aanzien van de legering der
manschappen op de voor hun zaken en hunne
huisgezinnen gunstigst gelegen plaatsen niet
de medewerking zou hebben verleend, die
het had kunnen verschaffen."
Hiertegen zij opgemerkt, dat onze krijgs
macht begin Aug. 1914 is opgesteld overeen
komstig een in vredestijd opgemaakt plan,
dat onmogelijk rekening kon houden met den
thans bestaanden internationalen politieken
strategischen toestand. Nu de mobilisatie zoo
lang duurt, eischt voor ons de strategische
toestand om in bepaalde gedeelten des lands
veel troepen bijeen te houden. De
grensiHiimiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii .......... UMI ......... m, ......
gen hier te lande. Zij beval dat het
koperwerk, de tinnen schotels, het heel
keukengerief 's avonds na 't eten moest gepoetst
worden. Vrouwlie-handen mochten nooit
stil staan. Zij maakte heel wat opmerkingen,
plande zooveel huisveranderingen dat het
de meiden kriegelig om 't lijf werd.
Gelukkig kwam er afleiding in dit akelig
vervelend gezeur. De suikeroom kwam
kuchend goeden morgen zeggen en vernemen
hoe 't jonge nichtje het maakte. Dit was
wel gedaan. En weder begon haar losse
tongte roeren overhaar nieuwe verordeningen,
over het gedane onderzoek, over pannetjes
en keteltjes, over de slordige meiden, die
voor een goede opmerking snel de onderste
lip lieten hangen.
In een huishouden moet op alles gelet
worden, d'r mag geen kruimel van tafel ver
loren gaan," was het amen van haar lang
oremus, dat oom best beviel.
D'r steekt het hem juist in, kind, in 't
bijeenhouden. Een cent moet men tien keer
in de vingers ronddraaien eer men hem laat
rollen."
Zoo denk ik er ook over, maar dit is de
meeste lui en bijzonder het dienstvolk niet
in te prenten."
Intusschen kwam Jan uit het veld terug,
verwelkomde den goeden nonkel. Ze moesten
beiden maar wat de kamer ingaan, terwijl
zij voor het middageten zorgde.
Oom vond het uitstekend en verzocht haar
na gedaan werk hem wat gezelschap te
houden. Hij hoorde haar zoo gaarne spreken.
Jan werd door oom Koob geluk gewenscht.
Beter keuze kon hij nooit gedaan hebben.
D'r zat werk, overleg en spaarzaamheid in.
(J* dom.
H E. IN R l
;VAN BEUGEL
COIFFEUR DE DAMES
49RCÜULIER5GRACHT
(GESLOTEN HUIS) AMSTERDAM ]
HENIMÉTEINTURE
GEGARANDEERD OnSCHADELUr; ^
NATUURLIJKE KLEUREN
llllllllllllllUUillllllllllllllllllllillllltlllilllllllllilllllllllllllllMIIIIIIIIIIIII
troepen uitgezonderd, eischt thans geen enkel
belang, dat in het gehucht X het onderstel Y
wordt gelegd. Nu door het krijgsbestuur
eenmaal periodieke verloven zijn ingesteld,
ware het gewensöht de troepen, vooral in
den winter langs de spoorwegen te leggen
en zoo dicht bij huis, als de strategische
toestand zulks gedoogt. In strijd hiermede
zijn tal van onderdeden voortdurend verder
van huis geschoven, en liggen sommige
op 6, 8 en 9 K.M. van de naastbijgelegen sta
tions. Wat dit beteekent voor den gewonen
man, die niet over een rijwiel beschikt,
vooral bij storm, sneeuw en vorst, wordt
eerst recht duidelijk, wanneer men weet,
dat de laatste militaire treinen naar het
Zuiden des lands hunne eindpunten in theorie
omstreeks n uur. in werkelijkheid meer
malen om twee a 3 uur 's nachts bereiken.
III. De meening, dat in de afgeloopen
maanden weinig groote oefeningen met de
troepen zouden zijn gehouden, moet op
onjuiste inlichtingen berusten."
Die inlichtingen zijn echter maar al te
juist. Bij verschillende grootere eenheden
van ons leger zijn veel te weinig, en in de
laatste tijden geen groote oefeningen ge
houden. Het wegstoppen der onderdeden
in kleine dorpen en gehuchten ver uit elkaar,
waardoor men b.v. een divisie niet op n
oefeningsdeel in haar geheel bijeentrekken
kan, is mede hieraan schuld.
BEROEPS-MILITAIR
Nieuwe boeken van deze week:
Dr.Z. KAMERLING, De Rijks Hoogere Land-,
Tuin- en Boschbouwschool te Wageningen,
56 pag., f 0.75. Haarlem. H. D. Tjeenk Willink
& Zoon.
Christelijk-Spiritisch-Socialisme door een
Medium, 60 pag., f 0.60. Haarlem, P. C. Wezel.
KAREL WASCH, Omdwal ngen uit het land
der liefde, 92 pag. Amsterdam, W. Versluys.
ALEXANDER GRAY, De schoof der aanbid
ding, 84 pag. London E. C., Thomas Nelson
& Sons
Terechtstelling van Miss Cavell te Brussel
(gevoerde correspondentie) 26 pag. London
E. C., Thomas Nelson & Sons.
Jan's oogen straalden van dartele blijheid.
Ook de pastoor kwam kennis maken met
de nieuwe parochiaan. Een bittertje werd
gedronken, een sigaar opgestoken op de
gezondheid en het geluk van de twee jonge
vereenigde levens.
Toen de dorpsherder onder wat opgewekt
gekout zijn vijfde druppeltje opslurpte,
beierde de kerkklok twaalf uur. Zijn tijd
was gekomen. Jan wilde nog eens inschudden,
maar de geestelijke weigerde. Het was goed
geweest. Hij klopte de jonge vrouw op de
schouders: Kind, veel geluk en tot later.
Goeden dag samen."
Dag, heer pastoor."
Nu ijlde de vrouw naar het haardvuur,
ontdekselde een paar ketels, proefde met de
potlepel aan de ziedende soep, stak dan met
een vork in de rookende aardappelen. Knechten
en meiden kwamen zonder roepen binnen.
Het klokgelui en hun hongerige magen zeiden
hen ja dat er thans gelepeld en gevorkt
moest worden. Jan vroeg inlichtingen over
het afgelegde werk en schreef hen voor wat
er 's namiddags moest verricht worden.
De meiden kwamen van den stal, stelden
het etensgerief ter tafel, schepten op. Boer
en boerin tafelden in de kamer.
Onder weinig gepraat, veel blazens, werd de
soep bij vele tusschenpoozenter keele gejaagd.
Ze leek aangebrand en te weinig gezouten.
Aardappelen kwamen dampend ter tafel,
die met wat ajuinensaus opgestoofd waren.
Trien keek naar een pannetje met wat
vleesch maar bespeurde nergens iets.
Pier smeet met driftige hand zijn
eetgetuig neer.
De ander rinkelden op hun tellooren.
, PR1J3Y6RLAGING
BeLANGRIJKe
PRIJSVERLAGING
BCGINT
l
MAANDAG 5 JANUARI
M6TZ&CO AMSTCRDAM sGRAVölHACe
miiniiiii i nul MINIMI MIMI muil uiiiiiiiiiiiiiuui uu iiiiiiu i i immuun
RT. HON. A. J. BALFOUR, Nameen jaar
Oorlog, 10 pag. London E. C., Thomas
Nelson & Sons;
Mgr. ALFRED BAUDRILLART, Duitschland's
Oorlog en het Katholicisme, 215 pag., f 0.90.
Amsterdam, A. H. Kruyt.
Gedenkboek der Wereldbibliotheek,
19051915. Amsterdam, Mij. voor Goede en
Goedkoope Lectuur.
TH. SCHIEMANN, Un Calomniateur, (reponse
h l'auteur de J'accusse") 68 pag. Berlin,
Georg Reimer.
LENA C. DE BEER, Het Keerpunt, 111 pag.,
f 1.50. Amsterdam, N. V. Theosofische Uit
gevers Mij.
H. GRAS, Siem Pompei in België, 252 pag.
Amsterdam, Scheltens & Giltay.
HEINEKE & KUIPERS. De Knutselaar, (serie
I Figuurzagen serie II Houtsnijden) f 0.60.
Amsterdam, Scheltens & Giltay.
(Vervolg zie pag. .12)
Inhoud van Tijdschriften
La Revue de Hollande (December).
Paul Adam, La Marseiliaise. Henri van
Booven, Imperio, nouvelle. Nandor de
Solpray, Poème. Armand Sunier, La
question des langues en Suisse. Marcel
Vanderauwera, Les villes martyres, poème.
Francis de Miomandre, Voyage autour de
ma table. P. Valkhoff et J. Fransen,
Voltaire en Hollande, Roger Gaillard, Prière,
poème. Jules Sageret, Les Bulletins
raisonnés de la guerre, Jusqu'au bout.
L'Attitude de M. Romain Rolland, Andre
Fontainas. En marge de la mêlee. Dr. Frederik
van Eeden, Lettre sur Romain Rolland.
Ch. Herbiet, A. D. L. Mague, Revue des
Revues allemandes et anglaises.
IIIIIIIIIIIIMIIItllllt lltuillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De Wriengin-boom
Tegen den spiegel klaren maanlicht-stroom
met diepen, blauwen ondergrond der lucht
staat daar, met ruigen kop, de wriengin-boom
zachtkens te domm'len als in droom genueht.
De vooglen zijn gedachten?sluimren loom
in 't donker loof, na blijde hemelvlucht.
En tóch, als vlogen ze fmmer, zelfs in droom,
maken zij nu en dan een zacht gerucht.
Als sluimer straks mijn oogen teeder sluit,
doe Gij mij nog schoon ijl en vaag
bevroeden
't verblindend wonder, dat ik wakend zag,
Des morgens, als der vooglen blij geluid,
zoo moge jub'lend gaan tot aan Uw voeten
mijn danklied voor Uw glorie-rijken dag.
Die meent wel dat we in den vasten
leven l" merkte Ties op.
Best mogelijk," zei Trien.
Schrale jammer gaat hier voor goed
beginnen l"
Doch als wij geen vleesch krijgen, dan
verdom ik heden een steek te werken."
Laat ons maar met eten en arbeiden staken"
Zoo gezegd, zoo gedaan!
Met vorken en lepels werd er fel op tel
looren en tafel geslagen.
't Is hier een magere proviand,
op hand
o, jerimimi, o jerimimi"
zong Ties op eens luid.
o Jerimimi, o. jerimimi," zongen de ander
in refrein.
Wat is hier gaande?" driftigde de bazin.
Wij wachten op vleeschl" donderde Pier.
Gij zult er ook wel voor een dag zonder
kunnen," wedervoer de jonge vrouw.
Zoo zijn we het niet gewoon. En als wij
geen vleesch krijgen, dan ziet ge maar naar
ander volk uit," dreigde Pier, die vuurrood
van woede werd. Zoo zij meende, dat ze op
'n smoutbiegel, wat aardappelen en flauwe
soep konden werken, dan was haar naam
van den eersten dag gemaakt.
Van heftige woorden, van leelijke ver
wijtingen kwam het tot daden.
Met een zwierenden-zwaaienden arm smeet
Pier de tellooren op den grond rinkelend stuk
en wilde hij Jan en de vrouw te lijve, die
snel de deur voor zijn neus toesmeten en
grendelden.
Met handen sloegen en beukten nu de
dienstmeiden en knechten op de deur,
verwenschten de saamgekoppelde beesterij,
danBOUWT
te Nurispeet.
Mooie boschrijke terreinen. Spoor,
Tram, Electrisch licht, Telephoon.
Inlichtingen Maatschappij D E
V EL U W E", Nunspeet
TAMINIAÜ'S
? JAM
VRAAGT
TANDMIOOCltrt
- American
Eau de Cologne
wordt het MEEST gevraagde Merk.
Imp.: JEAN MULDER, Sloterdijk.
TRADB
Le Cognac Martell
est garant! comme tant Ie
produit naturel des vins
récoltés et distillés dans la
région de COGNAC.
Agents:
KOOPMANS en BRUINIER,
AMSTERDAM.
sten, sprongen en zongen door de breede
keuken,
En als ze hijgend met hun lawaai ophiel
den, riepen ze nog heden vertrekken wij."
Zingend trok het verbitterde volk de straat
op, vertellend hun wedervaren aan allen,
die het wilden hooren, verder ging het
herberg in, herberg uit.
Intusschen kwamen de jonge gehuwden
aan 't preutelen en aan 't kijven.
Lisebeth wilde niet toegeven. Dat was
nergens dat het dienstvolk 's morgens en
's middags vleesch kreeg. De loonen waren
zoo al hoog genoeg. En men mocht de lui
zeker niet verwennen. Als zij over het huis
houden niet meester was, dan trok zij on
middellijk de grens over. D'r woonden heel
wat beter arbeidskrachten.
Dit dreigement pijnigde Jan geweldig, die
't gebeurde erg betreurde en schrik had
voor het opgewonden volkje, dat tot alles
in 5>taat was.
Haar kon het niet schelen, maar zoo'n
bucht, zoo'n schoelies in het huis, wilde
zij volstrekt niet meer.
En toen, dan eenige uren later de half
bedronken dienstboden alles kwamen ver
zakken en verpakken, verborg zich de jonge
vrouw in een kleerkast. Jan wilde het ivolk
overreden. Doch te vergeefs.
Overal en beter dan hier waren brood
en loon te vinden" klonk hun laatste afscheids
woord.
Jan bleef alleen, en zuchtte, boven hoorde
hij zijn jonge vrouw tieren.