,, -,-?-^j,. ,^ ?? r-1 "B ' a DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDER-L AN D 2 Jan. '16. No. 2010 Ctrl Sternhdm De Snob' L*?, Rotterdammers) Cart Sternheim wordt in Duitschiand veel gespeeld «a druk geleken; Hij heeftin kor ten t$d een groote bekendheid gekregen in d* kringen der lettre*. En dat behoeft ons «iet te verwonderen, k niet nadat wfl ons «tfravond bQ het opvoeren van ,De Snob" geërgerd ea verveeld hebben, want Sternfteto bezit ,jn hooge mate al d,Ie eigen schappen welke op het oogenblik in be paalde literaire literatuur-minnende kringen in Duitschiand opgeld doen. Een stuk als dit te ten slotte volmaakt Cafédes Wes ten». Deze rumoerige verzamelplaats van BerlgBM&e bohème kenmerkt het beste de geestesrichting die, vooral in het Berlijnsche, tefatuurleven, overheerschend is. Deze rich ting werd voorbereid door een dichter, wiens bettekenis nog nooit is opgegaan, maar die «ea groote reputatie heelt onder de jongeren: Peter ffiHe. Abj voormannen aanbidt men er «en«atochenèn aanstellerigen crudltBIei, die ?"- ala vertaler en essayist elk werk neder haalt japat xja sfeer van leegheid en laagheid; «n AÖred Kerr, asthmatisch stylist die in «en overmatig zelfgevoel zijn kinderachtige «roöntapelletjes en zHn grove grappen voor paradoxen en felle hateiqkheid houdt. Het «Ca,W <!e* Westens" wordt aangeduidt door de inerpende hysterie van ElseLaskerSch l'm door het geëxalteerd querulantisme van dr. HHler, doot de uitbrekende domheid van Paul Zeak. In deze omgeving tieren de Hardekopfs, Rubiner's, Blass, Ehrenbaum-Degeles, de Van Haddis en de Benn's. Op deze grond gedijen Sturm", Aktion" en Lyrische Flugblatter". Hier weerklinkt het machteloos en schreeuwend getheoretiseer van Neopathetiker", van de aanhangers der Neue Moralische Bewegung" en van de belijders van Das Neue Pathos'. Het is een heksenketel van ziekte en lengen, van eigenwaan, onder linge aanbidding, jalouzie en Jcunstnijd, van zenuwoverprikkeling, onvruchtbare critiek, machtelooze zinnelijkheid en gebrek aan maatschappelijken wil; eene heele warreling waarin menig van huis uit deugdelijk talent snel opgeteerd is zonder vlam of licht. Daar aanbidt men het nieuwe omdat het nieuwfis. Leugens worden van buiten af over genomen. Heel die rumoerige literatuurbe weging in Berlijn en Leipzig en München is gemaakt. Zij mist bestaans-noodzakelijkheid en overtuiging. En zij is vooral geen innerlijke vernieuwing geweest' Het is mij pijnlijk de luidruchtige grootheden van den dag Werf el of Schickele of Sternheim te vergelijken met de werkelijke grootheid?met die hoogste stijging van den nieuwen Duitschen geest met George, met Qundolf. En nu weer zoo'n uiting als de Snob. Die heeft alle scherpe en bittere gebreken van de Berljjnsche school. Het is grillig en ver brokkeld zonder noodzaak, het is diepzin nig" zonder n diepe gedachte, het is vol van een grove en armzalige geestigheid die paradoxaal wil lijken. Het is zenuwachtig en kortademig geschreven. En hier in dit stuk altijd hetzelfde gebrek aan zelfzucht, geestelijke leiding en traditie. De Snob is geen satyre. Daartoe ontbreekt de diepe verontwaardiging van den min naar des levens die, wanhopend, nog een weg wil wijzen. Het is geen comedie, omdat het geheel zonder menschelijkheid en medelijden bleef. Het is niets. Nerveuze onmacht schiep dit werk. Er is geen woord dat echt is, er is geen gedachte die groeit en bloesemt en zich uitzaait nadien. In lezer en toeschouwer blijft niets na. Geen zin, geen woord, geen lieve geste. Bovendien is dat stuk nog zoo onsolide gemaakt met ellenlange, stomvervelende monologen en allerzotsre terzijde's. De Snob is geen snob maar een luide ploert. 'Hij is een leeghoofdige, drukkende zwetzer. Men hoort hem aldoor maar praten. Praten over zijn kracht, inzicht, doorzet tingsvermogen, over zijn zelf-gemaakt leven en- zijn carrière. Een sterke kerel, die iets heel bepaald wil, praat niet maar doet. En k buigt hij niet op zoo'n laffe en laag hartige wijze als deze kantoorklerk-in-groot heidswaan. ?-? Graaf von Pahlen is een Marktgraaf. Daarmede is alles van hem gezegd. En de vader ? Die is afwissend chanteur, poseur en de burgerman die voor wereldsche grootheid opzit en diezelfde grootheid haat .om dat ze voor hem onbereikbaar blijft. Bij de première bij Reinhardt werd dit stuk naar dietis opvatting gespeeld in zeer vlug tempo en geheel in den stijl van een burleske. Ik kan mij denken dat het dan iets minder stootend is. Of dat de juiste opvatting is? Sternheim zélf wist niet of hij Reinhardt moest toejuichen of uitfluiten. De arme Nederlandsche acteurs, die door hun directeur veroordeeld zijn tot deze dwangarbeid der leelijkheid, mag men niet hard vallen. Van deze grillige en zieke, onsamenhan gende en onlogische waanbeelden zijn nooit mènschen te maken. Elze Mauhs wist even heel lief te zijn als het ongeduldige vrouwtje in het derde bedrijf. Regie: Eduard Verkade. Het is bijna niet te gelooven al staat het op het programma. Ik nam altijd aan dat in Verkade zooal geen acteur dan toch een vrij verdienstelijk be hanger stak. Het decor van de 2e acte was een verrassende stijging van smakeloosheid. En om zoo'n stuk wordt de Nederlandsche tooneelkunst verwaarloosd. J. GRESHOFF * De Vreugde breekt my uit De vreugde breekt mij uit zooals rivieren ontspringen aan de ruwe rots, en schuimend bruisen met een wild geklots van waterval wen zjj hun vrpeid vieren. Om dan in klaren stroom met zilver te ver sieren het groene akkerland en in hun dwaze trots zich stuw£n naar de zee waarin zij plots zich storten, dronken van hun weelde zwieren. Maar, wie denkt aan de zee als bij de kloven van 't bergenland de waterval ontspringt, met heerlijk klankenlied van haast ontembre kracht ? Laat mij dan in mijn eerste vreugd geloven nu 't in mijn ziel van enkel zegen zingt en 't Leven mij van vreugde tegen lacht. ERNST GROENEVELT iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiin Correspondentie K. Tot onzen spijt kunnen stukken waar van de inzender zijn naam niet, tenminste aan de redactie, opgeeft, niet opgenomen worden. Gelieve dit verzuim alsnog te herstellen. S. te H. Ongeschikt. nmiiiiMmiiiiniiiiniiiH YtiMiiiiiihiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiniiiiiiiiH niiHiiiiiiiimiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiii ..... iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiidiiiii N.V. TECHNISCH BUREAU v/h. MOENS & BECK, AMSTERDAM, ROKIN 122, ,? Importeurs van laringgraatstaal. BnuuhrrU 'materiaal TOOT plafonds, tr^staande wanden, trapbeschietingen, enz. in Kerken, Soiolen, Kantoorgebouwen, Fabrieken, Schouw burgen, Woonhuizen, Boordereen, Stallen, enz. , Konsten en nieuwe prospectus-prijscourant worden op aanvraag gratis toegezonden. AMSTERDAM. MAGAZIJN VAN Edte Bronzen Pendule-Barnituren in alle stijlen. Verlichtings-artikelen v. gas en elec. licht. Tul liet OBFEVBERIE CHRISTOFLE. VEE RH O FF & Co. 42 Kalverstraat ffiffffffffffffffvffffffffffffffa - INSTALLATIE-BUREAU VOOR CENTRALE VERWARMING. Hinkelmann & Zonen. PLANNEN EN BEQROOT1NG KOSTELOOS. ZEIST. W fc Ferry &G Nieuwjaars-Cadeaux H. J. LOOK, Lijnmarkt 2, Utrecht. Nieuwe Engelsche Stoffen. PRIHA COUPE. J. J. l (Firma M. OAVIDSON) MEUBELMAKERIJ BEHANGERIJ. MODELHUIS FfiEfiERIKSPLEIII 10. Tel. N 6529 6IDDING&ZONEN J< : SCHILDERS : \ X< ATELIERS ? VOOR l* % DEC-SCHILDERWERK ij Sf ONTWERPEN -VOOR >T & KUNSTNUVERHEID je K pUDEKUNST-HANDEL |J J ROTTERDAM * ±4 AERT VAN NESSTR.130 j' llllMMIIIHUIIIIIIllirillMHtlHIttlIIIMIMMItlllMMIMIIIIimiMMIMIIltH Waarom FONGERS? Omdat dit fabrikaat heeft bewezen te voldoen aan de strengste eischen, die aan een rijwiel kunnen worden gesteld. Het FONGERS-rijwiel is een snel, betrouwbaar en economisch vervoermiddel en als zoodanig onovertroffen. GEILLUSTEERDE PRIJSCOURANT WORDT OP AANVRAGE TOEGEZONDEN. Eigen filialen: Amsterdam, Naasaukade 500; Arnhem, Bakkerstraat 5; Den Haag, Spui 45 en Reinkenstraat 121; Groningen, Heerenweg 85; Leiden, Breestraat 86; Middelburg, Lange Delft 19; Rotterdam, West-Nieuwland 16; Utrecht, Neude 12. ORAADLOOZE TELEGRAFIE (Examen voor Leerling-Telegrafi&t bij de S. A. I.T.) SINDS l JANUARI 1914 ZIJN VAN ONZE K E W EN JDEBTIG |31> CAND1DATEN DERTIG (8O| GESLAAGD, TERWIJL l HEREXAMEN NOG MOET PLAATS VINDEN. OMTRENT TOELATING TOT ONZE SCHOOL, LEERJAAR 1915-1916 RAADPLEGE MEN ONS PROSPECTUS R. AANVANG V/D NIEUWE CURSUS BEGIN SEPTEMBER THE ROTTERDAM WIRELESS TRAINING COLLEGE GEBOUW PLAN C, INGANG GELDERSCHESTRAAT 10. Bestel U\v Jacht bij de N.V. HAARLEMSCHE JACHTWERF Dir. H. W. DE VOOGT. IVoorder Spaarne, Haarlem. . KUNDIGSTE EN MODERNSTE UITVOERING. f^gfn -^«^ Luxe-Papier RELIEFSTEMPEL - ATELIER Invitatiekaarten MENU'S. BALBOEKJES, enz. Atelier B. vaFMantgem «SINGEL S62 hoek Vijzelstr. " A.PH. MEINSMA ?BETHMERIMGEM-rJ ?HUM De drie Magazijnen voor Horlogerle van Gebr, BREEN, Amsterdam, Rozempaciit 53, Hint eilljt 172, Haarlcimentraat 11 HORLOGES, PENDULES, KLOKKEN. GOUDEN EN ZILVEREN WEEKEN. tipperary deUmverseeïe 'tBINNENHLJIS AMSTERDAM MEUBELEN EN HUISRAAD COMPLETE WONING-m «RICHTINGEN. RnnOHUISSTRflAT 48-50 ittEUBILEERIMGEMi Verschenen : SANDA ^ANDBERGEN EET LIED VAN - DE LIEFDE. eb. f 1.25. Ingen. f 0.90. Uitgave Tan * VAN HOLKEMA & WABENDOBP, VBA1GT CATALOGUS AmBterdam GEBR. B. H. 6 H. KOOLHAAS Makelaars en Aannemers ELANDSÖRACHT14 _::_T_EL N- 7800 Agenten der Centrale Hypotheekbank te Den Haay. Bijkantoor v/an de Mij. van Brandverzekering voor het Koninkrijk der Nederlanden te 's-Hertogenbosch. ' BOUW-CRED1ETEN VOO t ilmi. tJ. o voet wUz m vfugqe udvwwnq