Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
5 Maart '16. No. 2019
Geheimhouding van
Krijgszaken
(Ingezonden)
Het is bekend, dat inzake de beteekenis,
toe te kennen aan geheimhouding van
defensiebelangen, de meerlingen zeer
uiteenloopen. Terwijl de eene redeneert: het
doet er allemaal niets toe, het komt in
oorlogstijd uitsluitend op intrinsieke weer
kracht neer en men maait dan inzake de
verdediging des lands, wat men in vredestijd
aan weerkrachten in het volk heeft gezaaid,
is de ander uiterst voorzichtig en beweert,
dat de oogenschijnlijk onbeduidendste weten
schap voor den belager van het grootste
nut kan worden, den ondergang van het
eigen vaderland ten gevolge kan hebben.
De wetenschap, dat soldaat P. van het regi
ment Q. op dag R, in gehucht S. in
kantonnement lag, zou de veiligheid van het
geheele leger in gevaar kunnen brengen!
Wij zullen ons voor het oogenblik in deze
questie geen partij stellen. Genoeg is het
voor ons betoog te constateeren.dat de opvat
tingen van het Krijgsbestuur veel dichter bij de
laatste dan bij de eerste,, boven aangeduide
richting vallen. Reeds in gewone tijden
wordt met pijnlijke zorg en schroomvallig
heid gewaakt en te velde getrokken tegen
iedere openbaarmaking van z.g. geheimen
(doorgaans: geheimpjes") der landsver
dediging en onder de bestaande omstandig
heden is dit nog een graadje erger geworden:
l o. Op alle manschappenkamers en -ver
blijven moeten duidelijk zichtbaar de ver
bodsbepalingen opgehangen zijn nopens
mededeeling van standplaatsen van korpsen,
gesprekken dien aangaande in spoorweg
wagons en koffiehuizen.
2o. Het vermelden der standplaatsen van
de betrokken afzenders op de rugzijde der
enveloppen is ten strengte verboden. Men
moet zelfs voor zijn naaste omgeving ver
zwijgen, waar men zich bevindt. Behalve
de in zeer algemeenen zin gestelde adressen
der veldpost, mag niets bekend zijn.
Tegen de bepalingen, vermeld sub l o en
2p wordt zeer veel gezondigd. Meermalen
ziet men bij de aankondiging van huwelijken
van militairen in de dagbladen tevens hun
standplaats vermeld. In een onzer grootste
couranten kon men onlangs een advertentie
lezen vaneen koopman, die een of ander
uitvoerartikel te koop aanbood. De man was
tevens militair, heette P. en lag in de in
fanterie (of de artillerie?) kazerne te L.\
In de lijsten van nieuwe leden Van den
A. N. W. B. kan men zien, dat sergeant R.
op fort A. is ingedeeld, enz. Zelfs werd
eenmaal een luitenant ter zee lid, dienende
aan boord van H. M'* S. liggende in de
haven van H. 1).
3o. In antwoord op een vraag van den
afgevaardigde v. N. nopens de relletjes, die
den jongsten zomer te T. zouden hebben
plaats gevonden, antwoordde de betrokken
Minister, dat mededeeling van het nummer
van het daarbij betrokken korps in strijd
was met de belangen der landsverdediging!
Dit, waar de Duitsche grensposten aan onze
1) Opzettelijk houden wij naam van schip
en haven geheim. Het verhaal is trouwens
zes maanden oud.
grenswacht de nummers van de kraag kun
nen lezen en een ieder te T. precies kan
zien, of kan gaan informeeren, welke troepen
aldaar verblijf houden!
4o. Onlangs is wederom een strenge aan
schrijving omtrent mededeelingen inzake
standplaatsen van korpsen en troepenver
plaatsingen den Autoriteiten der Landmacht
door den Opperbevelhebeer toegezonden 2).
Die aanschrijving bevat o.a. deze zinsnede:
Zij (n.l. de bewuste mededeelingen) be
wijzen tevens het verregaande gebrek aan
ernst en plichtsbesef der betrokken militai
ren, die niet schijnen te bedenken, welk
groot nadeel zij door zulke mededeelingen
aan Nederlandsche belangen kunnen toe
brengen."
Dit aller is tot daaraan toe, in ne lijn
en teekent duidelijk de opvatting van het
krijgsbestuur ten aanzien van de hier be
sproken quaestie: een opvatting in
minutieuzen zin. Doch nu stellen wij deze vragen:
a. Waarom dan ook niet de
vredesgarnizoenen geheim gehouden ? Immers, ook
deze staan aan strategische overvallinsen
bloot? "
b. Waarom de regimentsnummers op de
kleeding van den Nederlandsche soldaat ge
handhaafd of ingevoerd ? Deze stellen, vooral
bij uitrukkende diensten, eiken, ook vreem
den belangstellende, in staat om de dis
locatie van het Nederlandsche leger der
troep van kraag en schouders te lezen.
c. Waarom dan niet geheim gehouden,
eerst dat de jaarklasse der landweer x, toen
ij en z daarvan huiswaarts zijn gezonden?
Het gaat daarbij toch niet over de plaats,
waar P. of Q. in kantonnement ligt, doch
over een merkbare verzwakking van de
2) De betrokken chefs leeren den inhoud
daarvan altijd hèeerst uit de courant kennen.
tot onmiddellijk optreden gereed zijnde
krijgsmacht.
d. Wat te denken van het verregaande
gebrek aan ernst en plichtsbesef der betrok
ken militairen," die juist op het oogenblik
waarop de betrokken Minister m zijne Mem.
van A. schreef, nog van, oordeel te zijn,
dat men een overrompeling niet voor
uitgesloten mag houden", een verlofregeling
uitgaven en openbaar maakten, waarbij van
20 Dec. t/m. 7 Jan. d.a. v. bijna dagelijks
1,15 der sterkte voor 4 dagen met verlof
kon worden gezonden, zoodat de mogelijke
overrompelaar op zijn vingers kon natellen,
dat van den 23en Dec. 's middags tot en
met den Ten Jan. 's avonds, steeds in de
middaguren 5X1/15 of 1/3 der vechtsterkte
ontbreken zou? Het ging hier niet over de
standplaats van «en enkelen milicien, laat
staan een enkel korps, doch over het ont
breken van 1/3 der effectieve sterkte van
de geheele Nederlandsche krijgsmacht, waar
van natuurlijk onder de bestaande omstan
digheden tal van korpsen kort achter kust
en grenzen liggen. Welke woorden zouden
de betrokken autoriteiten wel hebben gehad
l voor het verregaande gebrek aan ernst en
1 plichtsbesef van den betrokken militair",
indien deze of gene eens ten aanzien van N
korps of onderdeel in de courant had durven
schrijven: Van en met 23 Dec. n.m. tot
7 Jan. 's avonds zal aan de sterkte van het
Xe regiment 'Is ontbreken. Overrompelaar,
sla dan je slag".
Als men het vorenstaande overdenkt en
de hierboven genummerde feiten naast de
geletterde vragen legt, dan wordt het moei
lijk om den draad inzake geheimhouding
van defensiebelangen vast te houden ; moei
lijk ook om de vraag te beantwoorden, of
de leiding van het krijgsbeleid in handen is
van de flinksten onder de flinken uit de
geïncarneerde weerkracht der natie dan wel
in handen van een kaste, die inzake defensie
belangen en -geheimen loslaat, wat zij wil
en dompert naar beneden.
OPMERKER,
die zijn opmerking opzettelijk voor
alsnog in de pen heeft gehouden.
iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimmii
Inhoud van de Maart-Tijdschriften:
De Socialistische Gids: J. H. Schaper, Kink in de
Kabel. - J. J. de Ko. de, Het Kiesrecht II. G. S.
Adama van Scheliema, Over Idealisme, P. Hiemstra,
Winsten en Loonen in het Landbouwbedrijf. Dr.
Th. van der Waerden, Het Taylorstelsel III. V. v.
d. Gues, Het Engelsche Socialisme in den Oorlog.
Feiten en Cijfers. Boekbespreking. Tijdschriften.
Overzicht. Bibliograiie.
De Schakel: Dr. J. H. Gunning Wzn., School en
Godsdienst II. Prof. mr. Ph. Kotmstamm, De
l''acultatiefstelling. Mr. M. J. A Moltzer. De
Dienstweigerin^sactie. Prof. mr. Paul Scholten, De Val
van Treub. De De=sous.
Bcluny en Re1 hl: In Memoriam: Jan Ligthart -j-.
De overheid contra het vrije" huwelijk, door H. G.
Mensen en Opp rmensch, door Bona Fide. Lees
tafel. Op den Uitkijk. Alleen maar Marjan ! II,
duor Bona Fide.
Ne Ierland: G. van Nes-ljylkens, De
Kederijkerskamer van Vcendorp E. vanEc<-Rutgers,Ka iwaroe.
Joh. W. Broedelet, Het aardige kind. G.
De"LiefdeJuul Horn, Madonna del Granduca YvonneS. Slicher,
Zwakheids moment. Joh. Huizing,
Schemer-bedevaart. Yvonne Slicher. Open wonde. Levens
avond. Eenzaamheid,
De Gids: A. Koland Holst, Van het overmactitige
leven Joost Mendes, Het geslacht de Santeljaao's
II. Prof. dr. J. Vürtheim, Homeros. Dr. Jan Veth,
Herfst. Dr R, A. Reddingius, Een Wereldbeschou
wing I- Mr. Th. H de Meester, Treub's belasting
voorstellen. Marcellus Emants, Pathologie in de
litteratuur, met een naschrift door Carel Scharten.
Dr. Jan Veth, Vredes-verwoestingen Mr. D. b'ock,
Het inlandsch onderwijs in Ned.-lndië. Wally Moes.
Een Larensche moeder. P. van Schilfgaarde, Najaar.
J. de Meester, Het Tooneel. Biunenlandsch Over
zicht. Buitenlandsch Overzicht. Bibliographie.
Nieuwe Banen, Dr. A. H. de Hartog, Pantheïsme.
Ingekomen vragen.
STOOMBIERBROUWERIJ 'T HAANTJE
HAANTJE'S
PILSENErVBIER
ONOVERTROFFEN
AMSTERDAM
Het POOL'S
0(101
mondwater dankt zijn
groot succes
aan zijn URENLANGE
ANTISEPTISCHE
NAWERKING
en zijn heerlijk
ver
frisschenden smaak.
Per
heele flacon,
toereikend
voor eenige
maanden
? O.9O.
Maison de Jager & Zn.
Confiserie-Patisserie.
AMERSFOORT. TELEFOON 115.
RATIO
onmisbaar voor het vlijmscherp aanzetten en
slijpen van alle merken Veiligneids-scheermessen
Qroote besparing;! geen weg
werpen der mesjes meer, bij
gebruikmaking onzer door vak
lui geroemde slijp- en
aanzetmachine RATIO".
Werkt met riem en steen, maakt ieder mesje voor
vijligheidsscheerapparaten Hjmscherp. De machine stelt 't mesje auto
matisch, waardoor botsltfpen absoluut buitengesloten is.' De
aanschaf fin gskosten haalt men er in korten tijd uit, daar de
mesjes altyd bruikbaar blijven. Onrergiytbaar. 10
Bultenlandsche patenten aangevraagd. Overal in alle beteren
staalwarenzaken verkrijgbaar. Yerlangt uitsluitend RATIO".
Waar niet verkrijgbaar wende men zich tot den
<fe eenigen contractant voor Holland en Koloniën: ^
%, LEOPOLD NABARRO, Amsterdam. Tel. Z 4808. 4^
** Prijs slechts f 6?in fijn leder etui. Gar.v. ieder stuk. '
Voor Amsterdam uitsluitend verkrijgbaar in De Bijenkorf'.
s-s D O SE B HBO :?=
Het BADHOTEL en het STKAIfDHOTKI,
bieden door hunne gunstige ligging aan zee en bosschen,
een b ij zonder aangenaam zomerverblijf. Tennisveld.
Juni en September reductie. Nadere bijzonderheden en prijs
opgave worden gaarne verstrekt door
DE DIRECTIE
'oÜErdamsche
Maarscbappij van verzekering op herleven
.Ou de Haven Ka de N r l. Plan C, Rotter dam.
Levensverzekeriüg
in iederen vorm. Concurreererde tarieven.
fe Directie
Telf. 1240 (Directie 1239) f P. B. MEES> J. BEOSTING.
ELECTRISCHE LUXE
TT T l H l O
H nAlTAki
lit JUU. U ZlN/J
AMSTERDAM,
TELEFOON 4611 Z.
SPECIALITEIT IN ALLE BB.OODSOOB.TEN.
HU Mister's Voics
VOLLEDIGE OPERA.
in Uw eigen Huis
voor de lansre winteravonden
yoor altijd ! Hoe 1 Evenals
andere muziekliei hebbers
door het moest volmaakte
muziekinstrument van onzen
tijd, de
HIS MASTER'S VOICE"
Groote keuze in de meest artistieke records bij onze agenten.
Voor Amsterdam: 12 Reguliersbreestraat.
The Gramophone Company (Agency).
Compleete Catalogi gratis en franco direct van
THE AfflLERICAN IMPORT COMPANY,
22a AmsTerdamsche Veerkade, DEN HAAG.
MiPLEM
BRAND
VAN
1846
VERZEKERT OOK
Peter LES S Co.
Paleisstraat 4 en 41
Amsterdam.
AFDEELING
L APS l
LAPSA
LAPSA!!!
LAPSA
patentmiddel voor het doodeu en
yoorkomen van Houtworm in Meubelen enz.
Verkrijgt), bij alle solide Drogisten.
Inlichtingen a/d fabriek. L APS A, Schellingwoude
No. 41.
Telegr. adres: HAPAM. AMSTERDAM.
Fabriek Tan alle soorten ELECTRISCHE APPARATEN als:
OLIESCHAKELAARS,
SCBEIDINGSSCHAKELAABS, HEFBOOMSCHAKELAARS, AUTO
MATEN, ZEKERINGEN, KABELSCHOENEN,
CONTROLLERSjVERWARMIJSGSAPPARATEN,
FITTINGEN, enz.
HOOGSPAMNIN GSSCHAKEL AARS,
SCHAKELZUILEN.
"Vrasgt prijsopgaven.
STEUNT DE NEDEULANDSCHE mDUSTKIE.
EZchte Italiaansclie
MACARONI
Spaghetti-Mezzani-Nouilles
extra extra kwaliteit
direct uit Italië geïmporteerd onder
de controle van de N.O.T.
Verkoop aan particulieren
Kislje van 25 pond netto van
elke soort franco huis f 7.5O.
Kistje van 16 pond netto 3
soorten gesorteerd franco t 5.
Voor en gros speciale prijzen.
Telefoon Intercommunaal 750.
J. COLMAYER, Italiaansche Firma
62 v. Pallandtstraat, Arnhem.
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts ? 1.65 per kwartaal
DE NIEUWE FINANCIER EN KAPITALIST
met REGISTEBS en UITLOTIN.GSBLAD,
onder redactie van S. F. VAN OSS,
Firma VAN Oss & Co., Commissionairs in Effecten.
Verschijnt driemaal 's weeks en levert beschouwingen over financieele
vraagstukken van den dag, bespreekt alle nieuwe emissies, toetst de koersen der fondsen
aan de innerlijke waarde, geeft aan hare abonnés op aanvrage gratis met redenen omkleede
adviezen op het gebied van geldbelegging en speculatie en geeft verder op onbepaalde
tijden gratis een Uitlotingsblad, bevattende alle uitlotingen en een lijst van alle
Ontvangsten en de Vaste Lasten der Voornaamste Amerikaansche spoorwegen. Na afloop
van elke drie maanden wordt aan de abonnés gratis toegezonden eene driemaandelijksche
inhoudsopgaaf, en verder bij het einde des jaars een volledig Register van alle berichten,
beschouwingen, uitlotingen, coupon- en dividendbetalingen, etc., welke in de N. F. en K. in
den loop van dat jaar voorkwamen. Prijs per kwartaal ? 4.?franco per post. Afzonder
lijke nommers *5 cent. Buitenland ?5.30 per 3 maanden.
Men abonneert zich bij de firma P. NOORDHOPF te Groningen
en kan elke maand een abonnement aanvangen
WINCARNIS.
UITSTEKEND TONICUM.
Bestaande uit prima portwijn.
vleeschextract en moutextract.
Bekroond met gouden medaille
Wereld-tentoonstelling Brussel ("10.
WINCARNIS is een /eer
aangenaam smakende, toniseerende
wijn, aangewezen bij verschillende
zwakte, toesta uden, uitputting,
bloedarmoede en reconvales
cent ie.
Prijs per groote fl2ECh / 3.- ;
per kleine t'esch ? 2. .
Verkrijgbaar bij alle Apothekers
en Drogisten; en bij den
Uene;aalAgent voor Nederïa.i.,:
P. OESSEKS
Leidschekade 64, Amsterdam.
Onder voortdurende controle van
Ur. P. J. SCMIi;vi;|..\ BORÜAlAN, ,
Mosseltrap 2, Rotterdam.
DE WIJN DES LEVENS.
Aanbevolen door meer dan 10.000 Doktoren.
Verschenen de 10e druk
van
Atlas van Nederl. voor Wielriiders,
bevattende elf Kaarten,
dua van elke provincie,
met aanwijzing der af
standen van plaats tot
plaats in Kilometers en
vermelding der soort van
wegen. Deze Atlas zenden
wij franco per post (na
ontvangst van bet bedrag
in postzegels of per
postwissel aan ons adres) voor
slechts VIJF Elf DER
TIG CENTS.
Imsterdam, Van lolkioa A Warendorf
DAAN HOEK8EMA
VORMEN ZONDER PLAKKEN"
zijnde No. 1?38 onzer geheel
nieuwe serie
De Wereld in het Klein"
Alom te bekomen voor 7^ cent
per plaat of in fraaie mappe met;
8 platen 60 cent. Uitgave GEBRs,
KOSTER, Leliegracht 31, A'dam.