19 Maart '16. No. 2021 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND VRAAGT TANDMIDOKLKN - American - Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. lap.: JEAN MULDER, - Sloterdljk. BOUWT TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN Mij. DE VELU WE" (05TER5EEK MEU51LEER1NGEN iiiiiiiiliiimitiimiiiiiiiiiittmiiiimiiiiiiiiiiiimMiiiiiimnniiiiiitiiiimii Johan Adam Wormser f door Mr. S. DE VRIES CZN. Wethouder van Amsterdam Wormser heeft gewerkt te Amsterdam; hij overleed ik zou haast zeggen in alle stilte te Hilversum. De heer Wormser, IIIIIIIIIIMIIIIIltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllltlllllll MASIRO DOOR CHRISTINE HOEKSTRA I De familie Ter Duin, bestaande uit vader, moeder, zoon en dochter zat aan tafel het avondmaal te gebruiken. De heer Ter Duin was een blonde, blo zende, enigszins gezette man van middel bare leeftijd, met iets kalm gemoedeliks in zijn ganse houding. Zfln vrouw was een rijzige brunette, vriendelik van voorkomen, flink en vlug in al haar bewegingen, terwijl uit haar hele wezen gedécideerdheid sprak. Jeanne, een meisje van ruim zestien jaar, was klein, lenig en slank van figuur, met een zacht, blozend gezichtje, waarin twee lichtbruine oogen blij de wereld inkeken. Meestal glans den die oogen van lieve levenslust, soms ook schitterden ze van 'n ondeugend vuur en 'n enkele keer kwam er een dromende uit drukking van zachte melancholie in. Haar weelderig, donkerblond haar was van voren opgestoken door twee zijkammen, en achter saamgebonden door een licht blauw lint. Frlts, de jongste, was een vrolike jongen van acht jaar, met wit, krullend haar, zacht als zij en 'n paar grote, donkere ogen, stra lend van guitige ondeugendheid. Terwijl de Ter Duins rustig zaten te pra ten over allerhande geriefelikheden, ver krijgbaar als de spoorlijn naar hun dorp geopend werd, hoorden ze op eens zwaar rollend en krakend 'n ossewagen in de ver laten hoofdstraat van Boomsburg nader rijden en voor hun deur stilhouden. Even later en er werd geklopt, waarop Jeanne naar voren ging. Een lange boerezoon stond voor de deur, cK. F 3)e«t»<Ale ? ofte/rvaet F. VAN DER HEIDE HILVERSUM 's-Gravel.weg. ~ Telef. 1150 Artistieke Meubileering SPECIALE ONTWERPEN die zijn laatste levensjaren in de hoofdstad van het Gooi doorbracht, was daar bij weinigen bekend; wenschte ook bij weinigen bekend te zijn; de fortuin was hem niet gunstig geweest; vandaar, dat hij zich teruggetrok ken had uit het woelige bedrijfsleven te Amsterdam. Langen tijd is hij te Amsterdam een der meest op den voorgrond tredende personen geweest. Op politiek en sociaal en kerkelijk terrein. Hij behoorde tot de antireyolutionaire partij par droit de naissance. Zijn vader met dezelfde voorletters was een der vrienden van Groen van Prinsterer, en stond met dezen in geregelde correspondentie. Groen stelde de brieven van den ouden Wormser zoo hoog, dat hij ze in 1874 bij Höveker & Zoon uitgaf. Geen wonder dan ook, dat ,de zoon bestemd was om in die partij een belangrijke plaats te bekleeden. Vooral na zijn huwelijk met Mej. Höveker, uit den weibekenden boekhandel te Amster dam, welke boekhandel later geheel door den heer Wormser gedreven werd. Als vanzelf was daardoor Wormser de aangewe zen uitgever van de werken van Dr. A. Kuyper en van de andere bekende publicisten uit de partij en uit den kring der Vrije Univer siteit en later uit den kring der Doleantie. Bij dat alles bleef Wormser voorzichtig koopman. Hij zelf was met de Doleantie meegegaan. Daardoor was hij min of meer suspect geworden in de oogen der Hervormde broeders. De naam Höveker & Zonen", daarentegen was in die kringen zeer geliefd. Wormser vond het niet onverstandig om zoowel den naam Höveker & Zonen" als eigen naam te gebruiken. Beide bordjes lichtte beleefd zijn hoed op en zei: Naand, juffrouw. Kan u mij ook assemblief se of hier die Hollandse meester woon, wat een buitenkamer wil verhuur?" Op Jeanne's toestemmend antwoord ging de jonge man naar de wagen terug en zei tegen iemand onder de wagentent: Ja Pa, dis hier waar die Hollandse meester woon. Wil pa nou maar afkom ?"?Ja, mijn kind. Wacht net zo'n bietjie, dat ik eers 'n stoel kry om af te klim," klonk 'n zware, enigszins hese, oude stem terug. Er werd 'n stevige stoel van Boeremaaksel van het onoverdekte gedeelte van de wagen gehaald en op de grond gezet, en uiterst behoedzaam, met behulp van 'n dikke stok, stommelde 'n biezonder zwaarlijvige, oude Boer moeizaam de wagen uit. Onderwijl begaf Jeanne zich weer in huis en zich tot haar vader wendend, zei ze: Pa, daar is iemand om u te spreken, een oude Boer. En o, pa," voegde ze er fluisterend aan toe, hij is zoo ontzettend dik!" Is dat zo, vogeltje," glimlachte haar vader, haar even aan haar oor trekkend, nu, we zullen dat wonder van korpulentie eens gaan zien," en hij ging naar voren. De oude Boer en zijn zoon, die tans op de stoep stonden, traden op de uitnodiging van de heer Ter Duin binnen en na enig rondzien, plaatste de gezette Afrikaner zich voorzichtig op de stevigste stoel in de kamer. Johannes van Zijl, zoals hij zich aan de Hollandse onderwijzer voorstelde, scheen een man van ruim zestig jaar. Hij had een betrekkelik klein hoofd, waarvan het oorspronkelik zwarte haar al mooi aan 't grijzen was. In zijn gerimpeld en door de zon ver brand gezicht, lagen een paar grauwe ogen, die een levendige en doordringende uitdruk king hadden. Een dikke snor en lange baard, beide reeds grijs, gaven iets aartsvaderliks aan zijn gezicht. Zijn lichaam was groot, dik en rond met forse schouders, een brede borst en vooruitstekende buik. Wat hem, vooral van terzijde gezien, een enigszins komies voor komen gaf en hem een weinig op de eivor mige Humply Dumply uit de Engelse nursery-rhymes" deed lijken, was, dat zijn benen en voeten, in vergelijking met de enorme op Uw fiiutertdïict, dtU&tt, rvovxdutmawi. TAMINIAÜ'S ? JAM ? J. S. MEUWSEN. HOFLEVERANCIER. Hoeden en Mede Magazijnen. AMSTERDAM. Leidschestraat 4, Beurspassoge h. Damrak, Damstraat hoek Nes, Doelenstraat hoek Achter- | burgwal. ROTTERDAM. Mosseltrap 3, Boymansstraat 3. prijkten jaren lang ter zijde van de deur, het eene links, het andere rechts. In den tijd, toen Amsterdam als kiesdis trict nog n en onverdeeld was, en er broederlijke samenwerking was tusschen Antirevolutionairen, Roomschen en Radica len hoe klinkt dat als een herinnering uit lang vervlogen tijden! is Wormser in den Raad gekomen. Hij zat er naast Fabius, Heemskerk, Hovy, Schölvink,Treub,Gerritsen, Hugo Muller. En deed dapper en van harte mee, om de liberale burcht" te bestoken. In later jaren is er eenige verwijdering ge komen tusschen Wormser en z'n medeantirevolutionaire Raadsleden. Van de rechtsche Raadsclub wenschte hij geen deel uit te maken. Van afspraken vooraf met partij genooten wenschte hij niet te weten. Ieder van de rechtsche groepen had zulk een afwijkend lid, zulk een Einspanner"; Sutorius bij de Roomschen, Worm ser bij ons, Harmsen bij de ChristelijkHistorischen.Naast elkaar zaten deze drie jaren lang in den Raad. Toen in 1907 de Recht sche Raadsclub met 17 leden (!) werd op gericht, waren ook zij bij de oprichting; doch spoedig namen zij afscheid. Eenige persoonlijke verwijdering tusschen die Heeren en den Voorzitter, Professor Fabius, scheen er ook niet vreemd aan. De oorlog in Zuid-Afrika heeft voor Wormser treurige gevolgen gehad. Hij had in Pretoria een afdeeling van zijn boek handel en uitgeverszaak opgericht. De boerenoorlog in 1900/1901 deed die zaak te gronde gaan. Wel werden eenige jaren later in Nederland alle zaken van Wormser inge bracht in de Naamlooze Vennootschap, voorheen Höveker & Wormser, doch de afmetingen van de andere gedeelten van zijn lichaam, smal en klein waren. De oude man had een eenvoudig, donker grijs pak aan, terwijl een bruine, vilten hoed, van het soort dat de Afrikaners van het platteland gewoon zijn te dragen, tans op zijn knieën lag; verder droeg hij een paar bruine veldschoenen en met de rechterhand leunde hij op een stevige stok of kierie. Op de omvangrijke buik lag een zilveren muntstukje, met een Paul Kruger kop er op, aan een horlogeketting bevestigd, welk ge zicht Jeanne denken deed aan Holland op de kaart van Europa. De jonge Van Zijl was een lang, schraalgebouwd en bedeesd uitziend jongmens, wiens gezicht eveneens door de zon ver schroeid was. U moet weet, Mister Ter Duin," zo be gon de oude Afrikaner, dat ik van een plaats Krokodilbos, kom, waar ik boer. Krokodilbos lèaan die Masirorivier, in die Zeerust-distrik, heeltemaal in die weste van die Transvaal. Wel, mij arme vrouw is banje siek, sij lij al sewe jaar, aan een gewas in die maag. Sij het al banje medisijne gebruik en was ook al bij 'n hele paar dokters, maar niks wil help nie en sij het bijna gedurendtijd pijn. En toe het ons gedenk om die knap dokter hier te gaat probeer en daarom het ons met dieossewa so'entoe gekom, wat ons vier da'e gevat het. Nou het ik van die mense hier op die dorp gehoor," vervolgde de oude Boer, zich 'n weinig met het bovenlijf naar Ter Duin toe buigende, dat u een buitenkamer verhuur en kom vra ik veuru, of u die kamer aan mij sal kan ge." Voor hoe lang wilt u de kamer hebben en hoeveel mensen is u met mekaar?" vroeg de onderwijzer. Wel, daar is ik en mij seun hier, en mij vrouw en 'n groot dochter. As u nou twee katels 1) in die buiten kamer kon set voor mij vrouw en dochter', want ik en mij seun is van plan om op ,die wa'e te slaap, sal ik blij wees. En hoe lang ons hier sal blijf, kan ik nie se nie die meeste sal veertien da'e of drie weke wees." l Merz&col eenice veRreceNwooRDiceRs VAM LIBCRTYACS BeTIMMCRING INALLeSTIJLCM coMPLere HUISinRICHTIMG , MCUBCLMAKeRS LeiDSCHCSTRAAT AMSTCRDAM EENIGE SPECIALITEIT il a GEZONDHEIDS U'f! MB «l ONDERGQEDEREN '§ Pist Nederlandsch Fabrikaat ? __ ,?& RICOTHUIS H""! SS REG.BREESTRAAT.35 l na TEL. 3O66 N. transformatie heeft niet mogen baten. De naamlooze vennootschap geraakte in staat van faillissement en de Directeur trok zich in alle stilte naar Hilversum terug, daarmede Amsterdam en zijn politieleen arbeid voor goed verlatende. Vele jaren is hij Voorzitter geweest van de Bondskiesvereeniging Nederland en Oranje"; adviseur van Patrimonium; Secre taris der Gereformeerde scholen te Amster dam (vór de',Doleantie, van de Nederl. Herv. D. I. A. scholen); bestuurslid van de Chris telijke Patroons-vereeniging Boaz". Op het eerste gezicht leek Wormser een cynicus; hij lachte vaak fijntjes; scheen zich van veel wat om hem gebeurde, weinig aan te trekken. Toch zat er een teergevoelig hart in dezen man. Het best kwam dat uit in zijn geschriften; hij was ook schrijver, ook dichter, en onze Nederlandsche taal is door menig keurig gestyleerd geschrift van zijn hand verrijkt. In zijn retraite te Hilversum voelde hij zich weer het meest tot de let terkunde aangetrokken. Hij maakte studie van den tijd der Afscheiding (1834). Hij schreef zijn: Schat in aarden vaten. Het werk is niet voltooid. Hij heeft gewerkt, tot hij werd weggenomen uit dit leven, gelijk hijzelf had uitgedrukt in het vaste geloof aan een zalige opstanding. 1) katels = ledikanten. Ja, dat zal zich alles wel schikken, denk ik." antwoordde de heer Ter Duin. En hoe wil u doen met eten?" vervolgde hij. O, ons het ons ei'e kost saam gebreng; ons het, glo ik, genoeg, om drie weke van te lewe," antwoordde Van Zijl. Als u mij even ekskuseren wilt, zal ik mijn vrouw nu even roepen, omlhaar opinie te horen," zei de Hollander, de daad bij 't woord voegend. Juffrouw Ter Duin trad weinige oogenblikken daarna binnen en na enig over en weer praten, werd men het eens over de huur van de kamer. De jonge Van Zijl, juffr. Ter Duin en Jeanne gingen nu naar voren: de eerste om zijn moeder en zuster van de wagen te helpen, de beide laatsten om hen te verwelkomen. Mrs. Van Zijl, een lange, magere vrouw van ongeveer vijftig jaar, wier ingevallen gezicht en holle ogen de sporen droegen van vele jaren pijn, nog verhoogd door de doorgestane vermoeiende tocht, trad wan kelend de zitkamer binnen, waar juffrouw Ter Duin gauw een getnakkelike dekstoel voor haar aanschoof. Haar dochter Sannie was een groot, dik meisje van ongeveer achttien jaar, met een aardig, zacht gezicht en vriendelike, donkerbruine ogen. Belangstellend vroeg juffrouw^ Ter Duin naar de arme vrouw haar ziekfe, die haar vertelde, dat ze al lang geleden had. Maar die naarste voor mij is, dat ik banje die nie kan werk nie. Die meissie-kinders is wel daar; maar ik verheel mij altijd, dat hullie die werk nie goed doen nie. Ach ja," zuchtte ze, als ik dood is, sal dit ook sonder mij daarom klaar kom." Op opgeruimder toon evenwel vervolgde ze: Die mense se almal 1) dat dr. Roesner so'n knap man is en altemets sal hij mij ook gesond kan maak." Nadat de onderwijzersvrouw enige be moedigende woorden tot juffrouw Van Zijl gesproken had, begaf zij zich naar de buitenkamer om daar aHes nog even na te zien. Jeanne ging naar de kombuis en kwam met enige koppen koffie voor de -Boerenfamilie terug, waarna de Van Zijls naar bed gingen. Een week daarna zou mrs Van Zijljgeopereerd worden. De dokter had haar man niet MEDDENS S.B. gereed en naar maat vanaf Coupeur-reiziger te ontbieden. 1) altemets misschien. Camille Huysmans Voor de biographie van Camille Huysmans (zie ons vorig nummer) diene als aanvul lende verbetering, dat de heer Huysmans geen advokaat is geweest. Hij promoveerde aan de Hoogeschool van Luik tot dr. in de Germaansche Philologie en werd nadien leeraar in moderne talen aan het Collegie van Yperen en aan het Koninklijk Athenaeum van Elsene-bij-Brussel. Hij werd geschorst tengevolge van zijn politieke uitlatingen en werd toen medewerker van het Dagblad Le Peuple en professor van Romeinsche Geschiedenis aan de Nieuwe Universiteit van Brussel. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllltllllll Nieuwe boeken van deze week: J. D. VAN AKEN, Naar het Praktische Leven, Lees-Taal en Rekenboek, 141 pag. F. 0.60. Zutphen, W. J. Thieme & Cie. Dr. EDW. B. KOSTER, William Shakespeare, gedenkboek 1616?1916, 166 pag. 'sGravenhage, G. A. Kottmann. Dr. ERNST DE VRIES, De beteekenis van ons gevoelszintuig, 32 pag. F. 0.45. Baarn, Holl. Drukkerij. CONAN DOYLE, Bekentenissen, vrij bewerkt naar 't Engels, door ITA MEES (DilettantenTooneel onder redactie van G. NOLST TRENITÉ) 19 pag. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zoon. J. M. ROBERTSON, M. P., War and Civilizatlon, An open letter to a Swedish Professor, 160 pag. London, W. C. 40, Museum Street, GEORGE ALLEN & UDWIN LTD. T. LANDRE, dr. H. P. Berlage Nzn. (Man nen en Vrouwen van Beteekenis) 48 pag., f 0.45. Baarn, Hollandia-drukkerij. (Vervolg op pag. 9) verzwegen, dat de operatie gevaarlijk was en raadde hem de nodige schikkingen te maken, waarop de oude Boer al zijn kinderen over de aanstaande ernstige operatie ge schreven had. 's Avonds vór de operatie kwam de predikant, 'n kort, dik mannetje met 'n rond, glimmendkaal hoofd. Van onder de borste lige wenkbrauwen keken 'n paar donkere, guitige ogen de wereld scherp rond. Op zijn eigenaardige, schommelende manier trad hij de ziekenkamer binnen, die hij al dadclik met zijn opgeruimde geest scheen te vervullen. Opgewekt wenste hij de arme vrouw goede avond, terwijl hij met zijn kleine, vlezige hand haar grove, benige hartelik schudde. Wel, en hoe gaat dit mrs. Van Zijl," vroeg hij, terwijl hij naast de oude Boer bij het bed ging zitten, is u ook erg bang voor de operatie?" Ach, meneer," antwoordde de zieke, wat sal ik se. Die dokter denk, mijn enigste kans om gesond te worde is om die operasie te ondergaan. En misskien sal die Heere so goed wees om 'n wonder aan mij te doen en mij beter te maak. Maar ach, daHk gaan die operasie verkeerd en sal ik sterwe." Kom, u moet maar het beste hopen," gaf de predikant ten antwoord, en niet zwaarmoedig zijn." Daarop vroeg de zieke hem 'n gebed te doen, dat hij op ernstige en gevoelvolle wijze deed. Toen hij het Amen" uitsprak, fluisterden ook de oude Boer en zijn vrouw, van wie de ogen beide vochtig waren, Amen", Daarop nam de dominee afscheid en fluisterde de zieke, hem de hand drukkend, toe: Ik is u so dankbaar. Die gebed het mij banja goed gedaan." * Even voor de Ter Duins die avond naar bed gingen, hoorden zij een hond vlak voor 't raam van de ziekekamer huilen. De heer Ter Duin stond op om het dier weg te jagen. Toen hij terug kwam, zei hij:,'t Was de hond van Brown. Gek, dat die hier naar toe komt." Zijn vrouw zag angstig naar hem op. Als dat maar geen slecht voorteken is," fluis terde zij. (Wordt vervolgd)