DE AMSTERDAMMER, 'WEEK'BCAD VOOR NEDERLAND MEDDENS S.B. IMSTEIDIM SSIiInrstr. - ZHeeitistr. -38 Tel. 9449 Tel. 4105 - Tel. 2686 DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts/l.65 per kwartaal De NIPHWP 1H pi n p muuwu Mulllu Financieel Nieuwsblad Singel 342, A'dam. TELEFOON N. 6925 bevat steeds actneele arti kelen, betrouwbare cor respondentie, uttlotiugen van preniieleeningen, producties, koerslijst enz. Abonnement slechts 15« | ets. per kwartaal. Vraagt gratis Proefnummers. met waardeering en hoogachting over zijn karakter en beleid hebben gesproken. Maar hoe was het dan met de stukken uit het register-Valter ? Bewezen deze niet zonne klaar, dat Botha inderdaad niet de goede veldheer en patriot was, waarvoor men hem steeds had gehouden? Het is te begrijpen, dat prof. Bodenstein voor een moeilijke vraag stond. De moeilijk heid werd opgeheven, toen het duplicaat van Valtert register voor den dag kwam. Het was in het bezit van den vroegeren staats secretaris en ambassadeur dr. Leyds en werd welwillend ter beschikking van prof. Boden stein gesteld. En wat is nu gebleken? Dit, dat de heer Valter als historisch onderzoeker in het geheel geen vertrouwen verdient; dat hij uit het register, dat bij alleen tot zijn beschikking meende te hebben, alleen dat gene publiceerde, wat hij voor zijn beschul diging bleek noodig te hebben, en het andere eenvoudig achterwege liet; dat hij dus opzettelijk alles, wat tegen zijn opvat ting kon getuigen, achterbaks hield in het vertrouwen, dat niemand toch in staat zou zijn hem te controleeren. Voor iemand, die geschiedenis wil schrij ven, is dat een doodzonde, een zonde tegen den heiligen geest der historie. Hoe de heer Valter bij zijn onderzoek te werk ging, blijkt zonneklaar uit het boek van prof. Bodenstein. Wij begrijpen zijn veront waardiging en wij deelen ze. Maar wij ver wonderen ons minder over deze praktijken iiiiiiiiiiiiffifiiiiiffffiifiifiiiitmffiiiiiifiitiiitffifiiifiiiiiiiiiiiif MASIRO DOOR CHRISTINE HOEKSTRA (Vervolg) De volgende dag werd mrs Van Zijl geope reerd. De operatie gelukte; maar men wan hoopte aan haar behoud, zo zwak leek zij. Bleek, mager, met holle ogen en ingevallen wangen lag zij, de ogen meest gesloten, op haar bed uitgestrekt en ter nauwernood in staat te spreken. Aan de avond van de tweede dag, waar schuwde de dokter, dat het spoedig gedaan zou zijn. De oude Van Zijl, zijn zoon en dochter en juffr. Ter Duin zaten allen stil bij het ziekbed te kijken naar het geelbleek en uit geteerd gezicht van de vrouw, die daar, met gesloten ogen zo roerloos neerlag, dat de mensen om haar heen twijfelden of zij bij haar bewustzijn was. Plotseling brak de oude Boer de stilte door met 'n diepe zucht te zeggen: Ach ia. ik denk toch nie ik zal weer trouw nie." * « * De volgende morgen om zeven uur stierf mrs Van Zijl. Kort daarna legden juffrouw Ter Duin en de verpleegster haar af in wit nachthemd en witte kousen en bonden haar strepen witte doek om haar hoofd. De avond aan tafel, want op juffr. Ter Duin haar verzoek, at 't Afrikaanse gezin tans met hen mee, zei de oude Boer, op n van zijn eigen stevige stoelen gezeten (hij had reeds drie van de Ter Duins ge broken) : Ik hoor vandaag, dat die graf zes pond sal kost. Dit is voor mij daarom banje. Niet dat ik dit haar misgun nie," voegde hij eraan toe. Heeft de dokter veel gevraagd?" vroeg de onderwijzer na een poosje. Nee," antwoordde de weduwnaar, die juist aan z'n tweede ei en vierde boterham bezig was, dit was maar net twintig pond. gereed en naar maat vanaf r «.?. Coupeur-reiziger te ontbieden. m 11 BOUWT TE NUNSPEET MOOIE BOSCHRIJKE TERREINEN SPOOR, TRAM, ELECTRISCH LICHT, TELEPHOON INLICHTINGEN Mij. DE VELUWE" TBADB m Le Cognac Martel! est garant! comme tant Ie prodnit naturel des vins récoltés et distillés dans la région de COGNAC. Agents : KOOPMANS ei BRUINIER, AMSTERDAM. dan hij. Onze tijd, die altijd naar het docu ment vraagt, is in dat opzicht ook spoedig voldaan. Met een citaat, met een regel schrift acht men een zaak in orde en bewezen. Dat weten de slimme onderzoekers, de citatenknippers ; het gilde is ons bekend en wij zijn op de manieren van de broederen verdacht. Tot deze broederen behoort klaarblijkelijk de heer Valter. Niet alleen laat hij zorgvuldig alle documenten weg, die hem in zijn voor stelling hinderlijk zijn, maar ook licht hij uit de stukken, die hij gebruikt, alleen die ge deelten, die in zijn betoog passen; het andere wordt eenvoudig geschrapt. 31 Mei 1900 zond Kruger aan Steyn een telegram, waarin hij dezen verzocht naar Transvaal te komen en den moeilijken toe stand te bespreken; ook zou dan gehan deld kunnen worden over een proclamatie, waarin onder protest het neerleggen der wapenen zou worden aangekondigd. Daarop antwoordt Steyn met een telegram, dat in Valter's Louis Botha blz. 9 is afgedrukt. Maar niet geheel ; weggelaten ;is een zin, waarop het juist aankomt. Steyn seint o.a.: «Veertien dagen geleden heb ik U. H. Ed. duidelijk mijn zienswijze bekend gemaakt en thans komt U. H. Ed wederom met het zelfde voorstel. Mijne beschouwing blijft onveranderd ; wij moeten strijden tot het laat ste toe. Wij hebben nog niets van onze afge vaardigden vernomen en het was duidelijk overeengekomen, dat er geen sprake van een protest zou zijn, totdat er iets definitiejs van ifiiminiiiiiimiiiiiifiiififimiiiiifmuiuiiiiiiiimfiiiffiiiimiiiiiimnfiiii Ik het nie gedenk nie, dit sal so min wees nie ; maar," vervolgde hij met een slim knipoogje, ik het hom ook gesè, als hij veel vra, zal hij een tijdjie moet wach. Ik het evenwel gelukkig genoeg geld bij mij gehad om hom in eens te betaal, toen hij mij die rekening voorlè." Die avond laat was de doodkist gekomen, van buiten zwart geschilderd, van binnen bekleed met donkerblauw laken en aan 't hoofdeinde een kussentje, waarop een tekstplaat met zilveren letters was vastge hecht. Daarin werd het lijk, dat reeds begon te rieken, gelegd, en allen wierpen voor 't laatst nog een blik op de dode. Jeanne kon er haar ogen niet van afwenden, maar staarde onafgebroken door op die smalle kist, op dat uitgeteerde lichaam, dat groe zelige gezicht, waar de wormen . . . En niemand van ons ontkomt dit, dacht ze. ,Each in his narrow cell for ever laid'," herhaalde ze in zichzelf, toen het deksel op de kist werd gelegd ; zwaar viel de hamer op de spijkers neer en schreiend wendden allen zich af. De avond na de begrafenis was het volle maan. Achter op het erf stonden de blauwgombomen, hoog en recht, en wit blonken hun blanke stammen met boven dichte, zilvergroene blaren, in het heldere maan licht. Onder de wagen, vlak bij de blauwgombomen, zaten 4e vier zoons van de oude Van Zijl (waarvan drie die dag waren over gekomen voor de begrafenis) om het vuur heen en praatten zacht over hun dode moeder. Op enige afstand, tegen n van de wagenwielen geleund, zat de oude kaffer, Outa Piet genoemd, stil te denken over die ou-nooi." Daar kwam de kleine Frits aan, in iedere hand een touw, waarmee hij twee kaffertjes, bijna naakt, de kinders van ou" Piet, als paarden mende. Regelrecht ging hij naar n van de wagenwielen toe, bond daar de beide zwartjes aan vast en ging toen naar 't groepje om 't vuur, dat hij met een amikaal, Na'and neefs," groette. Na'and, neefie," groetten de anderen lachend terug. Wil neefie maar hier bij die vuur kom sit?" vervolgden ze, een beetje voor hem inschikkend. Ja," zei de kleine man, bij 't vuur schuivend en dezelfde houding aannemend MEUBILEERINGMAATSCHAPPIJ - HOLLAND MEUBELT ARTISTIEK UW «ONKUIS OF VILLA VOORf 500. 650. 775 875.HOO. EN HOOGER STOFFEERT ARTISTIEK UK VOORHUIS OF VILLA VOOR: f 250 290. 425. 550. 675.EN HOOGER - AMSTERDAM N. Z. VOORBURGWAL 274 o. h. Nieuws v. d. Dag Int. Tel. 5974 VRAAGT PRIJSCOURANTEN - American - Eau de Cologne wordt het MEEST gevraagde Merk. Imp.: JEAH MULDER, - Sloterdijk. KLEERMAKERIJ 11. J. LOOK, Lijnmarkt 2,»Utrecht. Nieuwe Engelsche Stoffen ' Costnmes van f40 tot f 70 Coupeur-reiziger te ontbieden Illllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll hen gehoord was." Deze laatste zin Is door den heer Valter weggelaten, omdat daaruit bleek, dat niet alleen Kruger, maar ook Steyn de mogelijkheid van een overgave onder protest had overwogen. (Vgl. Bodenstein, blz. 165 vlg.). Opzettelijk weggelaten documenten zijn in overvloed door Bodenstein aangewezen; een zeer kras voorbeeld kan men vinden op blz. 79 vlg., een telegram van Botha aan Kruger van 9 Juni 1900, dat een geheel anderen Botha ver toont dan Valter wilde geven. Eindelijk zijn er van die toevallige verzwijgingen,die tedenken geven. Den 20 Juni 1900 meldde het Engelsche Intelligence Department: Council held yesterday but no decision arrived at, because no one will accept responsibility of surrendering, though all wish. Another council will be held to-morrow." Komt nu de argelooze lezer niet onder den indruk, dat de Transvaalsche regeering of de krijgsraad toen ernstig over het neerleggen der wape nen beraadslaagde? Toch is die indruk onjuist; de heer Valter verzuimt mede te deelen, dat het telegram is afgezonden van Krugersdorp, waar noch de regeering noch de staf van Botha zich bevond, maar wel een aantal militairen, die Botha in den steek hadden gelaten; het zijn deze deserteurs, die de in het telegram bedoelde samenspreking hebben gehouden. (Bodenstein, blz. 185 vlg.). Een ander voorbeeld. Valter gaf een telegram, waarin de commandant-generaal begin Maart 1900 zijn bezwaren gaf tegen iHifiMiiiiimiliJiiiiimiliiiiiiilllimJliitffilliiiimiiiMiiiiimtJliiiliiiiiim als de jonge Boeren, ik kom bietjie bij julle gesels." De jongelui glimlachten en Ou Piet barstte in een luidkeels Ha ha ha" uit en zei: Alla maskies, maar die klein basie, hij isse 1) mos ouwerwets en hij praat die taal net mooi reg." Maar man, waarom bind jij die arme Kaffertjes daar aan die wa'ewiel: die goed krij mos koud," zei n van de jonge Afri kaners tegen de kleine Hollander. Ja maar hulle is mij perde," was het antwoord weer. De oude Van Zijl, die met de familie Ter Duin in de eetkamer zat, had het lachen van Outa Piet gehoord en zei glimlachend tegen de heer Ter Duin : Hoor toch bietjie hoe die ou Kaffer daar skater dis zeker weer om klein Frits. Hij is toch 'n al te snaakse klein zeun. Mij kinders het algar so'n plesier in hom, en ons sal almal banje blij wees as hij n dag veur ons kan kom 2) kuier. En nie alteen hij nie; maar u sal almal welkom wees in Masiro." De volgende dag vertrok de familie Van Zijl, na een hartelik afscheid van de Ter Duins genomen en hen herhaalde malen gevraagd te hebben hen toch eens in Masiro te komen opzoeken. H Een jaar later zou Jeanne, aan Sannie's uitnodigingen gehoor gevend, de Junievakantie te Masiro komen doorbrengen. Jeanne was al sedert een half jaar aan de Meisjes Hoge School te Pretoria en hoopte over achttien maanden matriek te doen. Nadat ze 's morgens om zeven uur te Pretoria op de trein gestapt was, kwam zij na 'n paar uur te Johannesburg aan, waar zij 'n hele tijd op 't Park station moest wachten. Na haar portmanteau, reisdekens en hoededoos, met behulp van 'n portier, naar de mooie dameswachtkamer gebracht te heb ben, knapte ze zich wat op en ging daarna 'n kop tee en sandwiches gebruiken. Toen dat klaar was, probeerde ze te lezen, maar haar gedachten werden onophoudelik af geleid door de snappende waitresses" of binnen 1) mos = 2) kuier immers. - logeren. MCTZsCO LeiDSCHCSTRAAT. zenoen FRATÏCO OPAAHVRMG STAUe-H VATi veiASQuez vetvei soepete VOOR IN l O FRAAIS KLeURGH n 4 95 MTTÏ x/oo R. H A.rs o ers eeïice veRTecenwooRDiGeRS m HOLLAHD wi LIBeRTYisCS TAMINIAÜ'S ? JAM ? IIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIinilllllMIIIIIIIIIII IIMIIIIIIIII1IIIIIIIII een verder voortzetten van den oorlog. Dit telegram wordt Botha in de schoenen ge schoven. Maar in Maart 1900 was niet Botha commandant-generaal, maar Joubert; van hem, niet van Botha is het ontmoedi gende telegram afkomstig. C'est ainsi qu'on crit l'histoire. Het boek van prof. Bodenstein is treffend van overtuiging. Geschreven door een poli tiek tegenstander van den Botha van 1915, is het de beste rechtvaardiging van den Botha van 1900. Het is bovendien nog iets anders. Het is het beste bewijs, dat een historische stof in de handen van den heer Valter niet veilig is. Wij moeten dat even onderlijnen, omdat deze onderzoeker zich ook nog met andere geschiedenisstudiën bezig houdt. De heer Valter publiceerde eenige brochures over de geschiedenis en de voorgeschiedenis van dezen grooten oor log en geeft in enkele tijdschriften boven dien de resultaten van zijn onderzoek ten beste. Men weet nu, welke waarde dat ge schrijf heeft. Wij zien nu, hoe deze histo ricus van den kouden grond met geschied kundige documenten omspringt. Hij is op heeterdaad betrapt en kan als onbetrouw baar getuige worden gewraakt. Met den heer M. P. C. Valter als historicus hebben wij afgedaan. Intusschen kan hij als propagan dist tegen zijn vaderland nog nuttige dien sten doen aan de partij, in wier dienst hij zich heeft gesteld. H. BRUQMANS fifffiffiiitififfiffififfiiitfffffjfiruiilfiifiifiifiiiliiiifififiifiMiliiiiiiriiliiiifi komende dames met kleine kinders, die schreeuwden en pas bedaarden toen ze een glas melk voor zich zagen staan. Soms stond Jeanne op om op de stationsklok te kijken, drentelde dan wat op de verschil lende perrons heen en weer, alle adver tenties en titels van boe_ken in boekstalles lezend. Kwam er een trein binnen, dan was 't een poosje druk met af en aanlopende mensen, heen en weer hollende portiers en Gang-way!" roepende kruiers. Was zo'n trein vertrokken, dan scheen het station even adem te scheppen, tot er weer 'n trein kwam. Eindelijk, om half n, kwam de Zeerust trein voor, daar Jeanne mee moest. Zij stapte een koepee in, waar zich reeds drie mensen in bevonden, alle drie. zoals zij bij de eerste oogopslag merkte, Joden. 't Waren een man en zijn vrouw, beiden enigszins gezet en van middelbare leeftijd, in gezelschap van een levendig nichtje. 't Scheen een meisje van ongeveer veertien jaar; ze droeg een donkerblauwe rok, die, als zij zat, even boven de knieën kwam, en een witte hemdblouse met een wit en helrose gestreepte das voor. Om haar hoed droeg ze een lint van dezelfde kleuren als de das, en daarom dacht Jeanne dan ook, dat ze van de ne of andere kostschool was, welke gevolg- i trekking terstond bleek juist te zijn. Want de vrouw begon dadelik met 'n sterk Joods aksent aan haar nichtje te vragen: And how do you like the High School ?" Oh, very much, only the matron is so awfully striet. You mayn't even talk to a boy, you know!" Dear me!" riep haar tante uit en ver volgde belangstellend, teil us all about it, my dear." Het meisje begon. De meeste meisjes zijn heel aardig, weet u. En ze zijn alle maal zo dol op sport. Elke middag spelen we een uur lang tennis of hockey. Hockey vind ik het aardigst en heb ik ook het gauwst geleerd. Ik ben nu al n van de besten en heb laatst in een match" mee gespeeld tegen een team" van Johannesburgse dames. O, maar dat was grappig! Ze droegen allemaal die hobble-skirts" en konden natuurlik niet hard lopen! En n had lage hofschoentjes aan, die ze tel kens verloor!" En jullie schoolmeisjes droegen natuurlik VRAAGT TANDMIDOCI.EN llllllllllllllllimlIIIIIIMIIIIIItllllllllllllllllIjHIimillllllHIIINIIIIIIIIIIIIIII AbonnementeDrrjg f ¥.&?> per jaar. allemaal van die korte rokjes, zoals jij er n aan hebt," viel haar oom glimlachend in. Maar vertel me nu eens wat van de school zelf," zei haar tante weer. Ga je goed vooruit, kind ?" O, tamelik," was 't antwoord, met enige zelfbewustheid gegeven. Ik ga mooi voor uit met 't Engels en in rekenen ben ik uit stekend, zei de onderwijzeres. Van tekenen en vooral muziek, houd ik veel." En 't Hollands, hoe gaat het daarmee?" informeerde de man. O," riep 't Jodinnetje, 't hoofd met 'n ruk in de nek werpend, terwijl haar mond zich met minachting samentrok, Dütch!" Maar als bedacht ze op eens dat 't Hol lands misschien de taal was van hun meclereizigster, keek ze even schichtig naar haar om, en vervolgde toen kalmer en beslist 't hoofd schuddend. Nee, ik kan 't niet hel pen, maar ik hou niks van 't Hollands. Alle meisjes trouwens vinden 't vreselik vervelend." Terwijl dit gesprek gevoerd werd, had Jeanne, in zichzelf glimlachend, geluisterd en 't raam uitgekeken. Evenals enige tijd voor de aankomst te Joh burg zag ze tel kens mijnen, kenbaar aan de hopen grijszwart zand en de hoge, torenachtige machines, die er boven uitstaken. Vlak langs de spoorlijn stonden hier en daar enige groezelige, zwart berookte hutjes, van kleine stukken oud zink of door de hoogtezijden van lege parafinblikken aan en op elkaar te spijkeren, opgetrokken. Er om heen waren heiningen van palen en draad, waar grauw wasgoed op hing te drogen, terwijl binnen in kleine zwartjes aan 't spelen waren, die een luid gejuich aanhieven, telkens als 'n trein voorbij kwam. Toen Krugersdorp gepasseerd was, ver anderde de s'reek van aanzien, en zag men weer het typies Zuid Afrikaanse land schap niets dan een onmetelike vlakte met korte, bruin-gele stoppeltjes gras be dekt, slechts hier en daar door een berg onderbroken. Enige stations voorbij Krugersdorp, ver liet het kostschoolmeisje de trein te Cijferbult, een halte, waar enige verspreide boer derijen en 'n winkel stonden, de laatste zeker het eigendom van 't nichtje haar vader, die zijn dochter met 'n mooie, Kaapse kar kwam afhalen. (Wordt vervolgd)