Historisch Archief 1877-1940
2 April '16. No. 2023
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Teekening voor de Amsterdammer" van Hanna Lamberts
MODE-KRONIEK. Schoeisel ter keuze in verband met aanstaande zomerplannen
iHiHmiiiiiiimtmiiiiiiiiiuiiii
lllltlllllllllllllllllllllllllllltlllllMIIMIIIIIIIIflIllllllllllli
IIIIIIIIIIIIII1IIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH1IIIIH1IIIIIII1IIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIII
De Vrouwenbond
De ware oogst van mijn dagelijksch
teven is bijna even ontastbaar en onbe
schrijfelijk als de tinten van den morgen of
van den avond. Het is een beetje opgevangen
sterrenslof, een segment van den regenboog,
dat ik begrepen heb."
Dit zijn enkele woorden uit Walden van
Thoreau, waar wij allen de waarheid van
voelen, kennen en begrijpen. De jaren vliegen
voorbij, wij werken, wij sloven, wij vliegen
en draven om geld te verdienen, om iets
goeds te doen in de wereld en voor onze
medemenschen, om eigen leed en teleur
stelling te vergeten, of uit puur enthousiasme,
maar er is nog zoo weinig voorbereiding, zoo
weinig vastheid van leiding, zoo weinig
weten wat men wil overal en bij velen. En
toch deze tijden hebben ons wijzer ge
maakt, zullen wij maar zeggen, wij hebben
beter ons te kort gevoeld voor ons zelf, maar
ook voor anderen.
En nu is het Maart; de zon stijgt, meer
licht, langer dagen wachten ons. Laten wij
ons voorbereiden, ons openstellen voor
frisse'e denkbeelden, voor nieuwe plannen,
nieuwe organisaties. Want het is toch nog
de tijd van lange avonden, rustig thuis
blijven.
Ik wil u iets vertellen van de Vrouwen
bond" in Groningen, die zooveel goed werk
heeft verricht, en ik doe dat vooral terwille
van kleinere plaatsen in ons land, waar dik
wijls behoefte is aan de een of andere ver
betering, waar goede wil genoeg is, maar
het krachtig initiatief ontbreekt, of een goede
samenwerking van geschikte krachten.
Jaren lang woonde ik in Groningen. Ik ging
er, heen als jonge vrouw, als Amsterdamsche
van geboorte, die daar genoten had van alles
wat een groote stad aan heerlijks voor jonge
menschen geven kan, en ik had er onder
goede leiding de eerste schrede gezet op
het gebied van socialen arbeid. En hoe
vreemd mij alles ook eerst was in het hooge
Noorden, ik heb er in hoofdzaak beste jaren
gehad en genoten van een leven van geeste
lijke opgewektheid en groote werkzaamheid.
Maar ik wilde u iets vertellen van De
Vrouwenbond", in de hoop dat door mijne
mededeelingen in verscheidene kleinere plaat
sen van ons land een Vrouwenbond" moge
worden opgericht, opdat veel wenschen, die
men in grooteren of kleineren kring koes
tert, gemakkelijk kunnen worden vervuld
door een betrekkelijk klein aantal vrouwen.
Groningen is nu een groote bloeiende stad
vol opgewektheid en bedrijvigheid, maar 30
jaar geleden was de spoorverbinding slecht,
waren de treinen niet verwarmd dan door
warmwaterstoven, en s zomers werden, als
men over de Veluwe spoorde, de raampjes
gesloten, de stof mantels hoog dicht geknooot;
alles was stof, want er lag nog geen grint
tusschen de spoorrails. Men bleef zooveel
mogelijk thuis, men vond het nergens beter
en vroolijker dan in Groningen, men kreeg
door de afgeslotenheid iets zelfgenoegzaams,
iets flinks ook. Men moest de vroolijkheid
en afwisseling in huis vinden, in de stad
en naaste omgeving, en de Groningers waren
er niet minder om.
Maar niettegenstaande alle opgewektheid
en afgeslotenheid, voelde men ook daar dik
wijls, hoeveel er geleden werd door minder
bevoorrechten, hoe noodie enkele verande
ringen waren en hoe pijnlijk de wetten voor
en de rechtstoestand van de vrouw, vooral
van de gehuwde vrouw is.
miiiiiiiiiimtiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiMiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
mam
MASIRO
DOOR
CHRISTINE HOEKSTRA
(Vervolg-)
De Jodin begon nu al haar aandacht aan
Jeanne te wijden en opende 'n gesprek met:
I suppose you are a student?"
Jeanne antwoordde verrast glimlachend
van ja.
En waar gaat u nu naar toe?" vroeg de
Jodin verder.
Jeanne, zich bewust van al de waardig
heid van haar zeventien jaren, vond deze
vraag wel wat vrijpostig maar daar 't toch
zo'n goedhartig mens leek te zijn, (ze had
haar reeds van alles wat haar reismandje
aan sandwiches, koek en vruchten bevatte,
aangeboden) vertelde ze haar van Masiro
en ontspon er zich een gesprek, dat niet
afgebroken werd, voor 't echtpaar om vier
uur 's middags ergens bij een kleine halte
uitstapte, waar, zooals de vrouw vertelde,
haar man een winkel had.
Alleen, zette Jeanne zich dicht bij het
venster, strekte haar benen uit, zodat haar
voeten op de tegenovergestelde bank rustten
en keek het raam uit.
Het landschap wijzigde zich. Het werd
Op initiatief van de directrice en twee
leeraressen aan de Rijkskweekschool voor
onderwijzeressen te Groningen, mej. Heringa,
mej. Pennink en mej. Kooistra, werd op
26 Nov. 1895 De Vrouwenbond" te Gro
ningen opgericht, een vereeniging ter be
hartiging van de belangen der vrouw, die
haar doel zou trachten te bereiken:
1. door het doen houden van voordrachten,
2. door het oprichten van een leesgezelschap,
3. door overal, waar haar zulks wenschelijk
voorkomt, mede te werken tot verbete
ringen.
De koninklijke goedkeuring op hare statu
ten verkreeg de Vereeniging op 8 Maart 1895
en het aantal leden bedroeg toen 105.
Reeds spoedig daarop was een leesge
zelschap gevormd, werden belangrijke
voordrach'en gehouden en adressen aan den Raad
van Groningen en aan de Tweede Kamer
verzonden betreffende verbeteringen in het
onderwijs voor meisjes.
Reeds in het tweede jaar van zijn bestaan
stichtte de Vrouwenbond, in vereeniging met
Thugater" en het Comitétot verbetering
van den maatschap; elijken en rechtstoestand
der vrouw", beiden te Amsterdam, het blad
Belang en Recht", osder redactie van
Mejuffrouw van der Mey; drie zeer
belangtijke voordrachten hadden in datzelfde
jaar p'aats, van Mr. A. Kerdijk, Mejuffrouw
E. C. Knappert en Prof. Speyer, en werd de
Vrouwenbond lid van de Nationale Ten
toonstelling van Vrouwenarbeid", terwijl drie
harer leden zitting hadden in het hoofd
bestuur dezer tentoonstelling.
In het derde jaar van zijn bestaan nam de
Bond krachtig deel aan de voorbereidende
maatregelen tot het stichten van een Nat io
nalen Vrouwenraad; Mejuffrouw van de
Sanden hield in verband daarmede een voor
dracht over The International Council of
Women". Nog een ander initiatief werd ge
nomen door een voordracht, die de Vrouwen
bond Mejuffrouw E. S. Bienfait verzocht te
houden over Kook- en Huishoudscholen;
spoedig daarra werden de eerste stappen
gedaan tot oprichting van een Kook- en
Huishoudschool,waar ook de Vrouwenbond"
in deelde. Deze school is nog steeds bloeiende
en groeiende en een eer voor de stad
Groningen.
Onmogelijk is het in een kort bestek in
dit blad uitvoerig te spreken over alle be
langrijke voordrachten, die gehouden werden
op initiatief van de Vrouwenbond" door
mannen en vrouwen uit alle deelen van ons
land. Dat in 1900 een voordracht werd ge
houden over Bijenteelt als geschikten arbeid
voor de vrouw door den heer Ketting te
Santpoort, en dat in dat zelfde jaar te Gro
ningen een tentoonstelling van reform klee
ding plaats had en er een afdeeling gesticht
werd van' de Vereeniging tot verbetering
van vrouwenkleeding, bewijst weder, hoe
vooruitziend de Vrouwenbond" was en hoe
zijn invloed toenam. Datzelfde jaar werd
dan ook een enquête ingesteld raar de
naaistersloonen, en de voordrachten van
Johanna ter Meulen, Mr. Iz. B. Cohen en
Prof. Dr. Nyhoff werden met de grootste
belangstelling gevolgd.
Zoo gaat het steeds door; telkens nieuw
werk en steeds gevolgd door succes. Zoo
werd niet alleen de eerste crèche te Groningen
opgericht door de Vrouwenbond", maar
groote voldoening had en heeft de Bond nog
steeds van de op zijn initiatief opgerichte
Vereeniging voor het geven van goedkoope
concerten (10 cent met programma). 30Jan.
1902 had het eerste volksconcert plaats en
het succes overtrof zelfs de verwachting
der grootste optimisten."
Voor dien zelfden winter organiseerde de
Vrouwenbond een cursus voor eerste hulp
bij ongelukken, ziekenverpleging en verzor
ging van het kind, waarvoor zich 110 deel
neemsters opgaven.
bergachtig en hier en daar op de koppen
en in de vlakte zag men groepjes
doornbomen, waarvan de zwarte stammen met
hun uit fijne blaadjes bestaande groene
kronen, zich aardig van uit 't hoge, gele
gras verhieven.
Om zes uur 's avonds bereikte Jeanne
Masiro.
Na gauw haar boeltje bij elkaar gepakt
te hebben, sprong ze de trein uit, toen een
groot dik meisje haar opmerkte, onderzoe
kend aankeek en daarop vroeg of zij Miss
Ter Duin was?
Ja," antwoordde Jeanne, en u is zeker
Miss Liesbeth van Zijl, Sannie's zuster?"
Ik is," gaf het Afrikaanse meisje ten ant
woord, de haar aangeboden hand hartelik
drukkend, en ik is banje blij u te ontmoet:
Sannie het ons banje van u en uw moeder
vertel. O, en hier kom Gert aan," op een
veertienjarige jongen wijzend, die nader
trad en zijn hoed afnam, terwijl zijn zuster
hem met 'n Miss Ter Duin, dit is mij broer
Gert," voorstelde.
Jeanne gaf hem de hand. Miss Ter Duin,"
vervolgde Liesbeth, als u uw luggage ticket",
aan Gert wil ge, kan hij uw koffer gaan
krij. Dan kan ons maar so lank naar die
spider" gaan."
Achter het stationsgebouwtje omlopend,
bereikten ze de spider", Jeanne bewonderend
naar de met bossen begroeide bergen boven
hen en de bomen om zich heen kijkend.
O, wat is het hier prachtig!" riep ze uit.
Ja, dis mooi hier," gaf de Afrikaanse ten
antwoord.
Sal ons maar so lank in klim?" vroeg
ze, toen ze bij het rijtuig kwamen, be
spannen met muilen, waar een kaffertje
iiifiinii iiiHiMiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiHmiiiiiiiiiiiiiiiiiii
In 1904 werden zes voordrachten gehou
den over opvoedkunde, werd een cursus in
fiöbelen gegeven voor moeders, en hield
mevr. Wijnaendts Francken een voordracht
over onderzoek naar het vaderschap in ver
band met het wetsontwerp Lot ff" en Marie
Jungius over het Bureau van Vrouwenarbeid.
'De cursus in Zweedsche spelen, gegeven
door den heer Broekhuyzen te Amsterdam,
wekte groote belangstelling en reeds 6 Juli
van hetzelfde jaar had een groote openbare
les plaats onder leiding van den heer Vries
op het Noordersportterrein; sinds dien tijd
worden die spelen en vooral het korfbalspel
druk beoefend .in .Groningen.
In 1906 trad de Vrouwenbond op als gast
vrouw ter ontvangst van onzen Nationalen
Vrouwenraad en, dit neerschrijvende, daalt
de herinnering aan die goede, ernstige dagen
van groote samenwerking als een koeste
rende zonneschijn om mij heen.
Zoo volgde het eene werk op het andere:
een krachtige voorbereiding tot oprich
ting van een coöperatieve wasscherij, een
cursus in bijenteelt van den heer van
Giersbergen te Wageningen, belangrijke voor
drachten o. a. van den heer de Clercq te
Bloemendaal over den invloed der vrouw
op de persoonlijke en sociale hygiëne", van
mej. Niemeyer over de stoom pan en het
koken in de hooikist en couranten, van mej.
de Holl over wat de huisvrouw van voedings
leer moet weten."
Ook werd, naar aanleiding van een voor
dracht van den heer Vrij te Bloemendaal
over het intieme leven der vogels, door den
Vrouwenbend een afdeeling opgericht voor
vogelbescherming.
Cursussen voor eerste hulp bij ongelukken
en kinderverpleging, een in staatsinstellingen,
een in rechts- en handelsbevoegdheid der
vrouw, huwelijksvoorwaarden, testamentaire
bes> hikkingen, arbeidscontract en verschil
lende belastingen, evenals een voordracht
over coöperatie en een over het ontstaan
en de ontwikkeling der polititke partijen
werden allen met groote belangstelling ge
volgd. Groot was het succes met een ten
toonstelling die de Vrouwenbond gaf van
kunstnaaldwerk, batik-, smeed-, bind- en
raffiawerk, ontworpen en uitgevoerd door de
vrouw.
;.Nog verzuimde ik te noemen de vereeni
ging Ziekenverpleging Wilhelmina" en de
Industrieschool, die beiden den krachtigen
steun bij de oprichting genoten van den
Vrouwenbond en geleid werden door twee
van de eerste en ijverigste oprichtsters van
den Vrouwenbond, mejuffrouw Dull en me
vrouw Pekelharing.
Groot was en is het succes ook dat de
oprichting van de Coöperatieve Keuken, dank
zij de groote toewijding van een paar be
stuursleden van den Vrouwenbond, heeft.
Daaraan een Vrouwen-tehuis te verbinden
is een ideaal van den Vrouwenbond, aan de
vervulling waarvan steeds, krachtig wordt
gewerkt.
Is het wonder, dat het mij voorkomt, dat
dit beetje sterrenstof" waard is vastgelegd
te worden, opdat vele vrouwen in den lande
het kunnen bezien. Het zal ook haar gaan als
mij, zij zullen er levensvreugde en kracht
door ontvangen, het zal zijn als een segment
van den regenboog", dat zij hebben begrepen.
Voor nadere inlichtingen vervoege men
zich bij het bestuur van ,de Vrouwenbond":
presidente mevrouw Boonacker?Loman;
secretaresse mevrouw Romkes?Nijhoff te
Groningen.
Moge de Vrouwenbond" vele aanvragen
tot inlichting krijgen, of zich ook zonder dat
menige vrouwenbond in ons land op den
zelfden grondslag vormen als de zegenrijke
Vrouwenbond te Groningen.
C. A. WORP?ROLAND HOLST
IIIIIMIIIIMMMIIIIIIIIIHIIIIItiHllimil
voorstond om ze vast te houden.
En hoe gaat het toch met Sannie en met
uw vader?" vroeg Jeanne, toen ze gezeten
waren.
Sannie was 'n paar da'e siek, sij het 'n
bietjie koorts gehad, sij voel vandaag
banje beter en sou graag self het wil kom
om u af te haal, maar Pa het gesèdat sij
vandaag nog in die bed moet blij."
O, dat spijt mij vreselik," was het deel
nemend antwoord.
Met Pa gaan dit goed: U weet mos dat
hij getrouw het?"
Ja, dat heeft Sannie mij geschreven. Met
'n weduwe, is 't riet?"
Ja. Ons kinders het dit nie heeltemaal
1) gelike nie, dat Pa nege maande na o'erle
Ma's dood weer getrouw het, maar Pa kon
ei'entlik ook nie anders nie. U weet, Pa is
so ongemakkelik dik, dat hij banje dinge
nie veur homself kan doen nie.
Hij kan nie eens sij ei'e voete was nie."
Onder dit gesprek had Gert, met behulp
van 'n kaffer, Jeanne's baggage achter op de
spider" geplaatst en met riemen vast ge
maakt. Hij stapte in, door 't kleine kaffertje
gevolgd, dat op de vloer van het rijtuig aan
de voeten van zijn klei»basie" neerhurkte.
Waarvoor gaat die mee?" vroeg Jeanne
nieuwsgierig.
O, om die hekke open te maak, Miss
Ter Duin," antwoordde Gert.
Langs de bergen, tussen zoetruikende
mimosas, hoge kameeldoorns en
waaiervormige pisangs, slingerde zich het rood-zanden
pad, waarop zij, in de schemering van de
1) gelike, van het Engelse to like hou
den van.
Siergrassen
Wie dezer dagen winkelen gaat, neme
den weg door de Nieuwe Spiegelstraat.
Daar, in het welbekende magazijn van Marg.
Verwey, is een bezienswaardige etalage te
aanschouwen.
In een der winkelkasten zijn de
naaldwerken verdwenen, ze hebben plaats gemaakt
tot Woensdag 4 April voor een verzameling
gedroogde siergrassen en sierpluimen uit de
kweekerij van mej. H Schilthuis te Lunteren.
Sinds eenige jaren is mej. Schilthuis onver
moeid bezig er naar te streven, op
dameshoeden, siergrassen de plaats te doen innemen
van vogelveeren, vogelvlerken, ja geheele
vogellijfjes, waardoor aan vogelmoord, op
groote schaal, tot dit doel gepleegd, voor
goed een einde zou kunnen komen. Wij
zien de aigrette, de paradis" vervangen
door dezelfde vedeivormen, doch van plant
aardige gewassen, zooals de natuur ze door
zorgvuldig kweeken kon voortbrengen. Deze
plantenveeren kosten f 1.50, f 2.50, f 3, dus
veel minder dan de zókostbare vederschat
die thans menigen dameshoed tooit.
Die eerste kweek deed alras den wensch
ontstaan, verder te gaan in dezen tak van
kweekkunst, en velerlei bloemen en grassen
te kweeken die zoo natuurgetrouw mogelijk
in vorm en kleur konden worden gedroogd,
zoodat men in huis langen tijd van hun
schoonheid kon genieten.
Zoo ziet men zilverdistels, duindistels,
kogeldistels in gave, mooie exemplaren, en
daarnaast de donzige paarse pluim, be
koorlijk trilgras, hazepooijes, kaardebollen
in verschillende grootte, bruine zonnetjes,
manegerst, weelderige takken statice,
gipskruid en zooveel meer.
Er is overvloed van mooi siergewas.
IIUUIIII1IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIUIIIIIII11IIIIIIIIII
Plaats enkele takjes hazepootjes en kogel
distels in een zwart vaasje op den schoor
steen, zet de bruine zonnetjes en bruine
kaardebollen in grijs aardewerk op eikenhout,
sier met de sterkkleurige stroobloempjes een
donker hoekje, en ge brengt poëzie in huis
in een tijd dat bloemen schaars en duur, of
voor velen niet te koop zijn. Al deze
sierpluimen kosten luttel geld.
Alleen echter indien ze met fijnen smaak
en takt geschikt zijn, kunnen de takken n
op de hoed n in huis bekoring geven.
Men bedenke in dezen dat overdaad
schaadt, vooral als men verschillende soorten
bijeen plaatst.
In elk geval is de collectie, die jammer
genoeg in de 14-daagsche expositie reeds
belangrijk gedund is, het bezichtigen waard.
E. M. R.
9 Ut ?
De vrouw en de kerk
Hoewel de vrouwen al ongeveer 7 jaren het
kiesrecht hebben in de Doopsgezinde ge
meente te Zwolle, is nu voor 't eerst een
vrouwelijke diaken gekozen.
Dit is natuurlijk door de vrouwen met
groote vreugde begroet, daar ze al jaren
lang getracht hebben, een vrouw in den
Kerkeraad te krijgen. Ze verwachten dan
ook den goeden invloed der vrouw spoedig
te bespeuren.
De Kerkeraad der Evangelisch-Luthersche /
gemeente te Alkmaar heeft voor de perio
dieke verkiezingen ter vervulling van vaca
tures in het college van diakenen een viertal
vrouwelijke leden aangewezen, waaruit de
gemeentenaren twee tot diaken moeten
kiezen.
H. MEIJER
KONINGSPLEIN AMSTERDAM
ELEGANTE TRICOTAGES en
KOUSEN in alle soorten en prjjzen
voor Dames en Kinderen.
MliiiiHiiiiHiir
stille avond, voort reden.
Zoet-bedwelmende geuren vervulden de
lucht; die de bomen in de nacht dnbbel zo
ste'k af geven als overoag.
De maan kwam op: de bomen werden
als met stromen zilver overgoten -en de
anders zo scherp bclijnde toppen der ber- ?
gen vervloeiden en schenen zich te vervagen
in de ijle lucht.
Jeanne zat stil, de handen gevouwen als
tot 'n gebed, en staarde het wondere land
schap aan, overweldigd door de toverachtige
schoonheid, die er uitging van deze oosterse
nacht. l
Na ruim twee uur gereden te hebben,
sprong het kaffertje, waarschijnlik voor de
tiende maal van de spider'' om het voor |
hen staande hek open te doen. i
Dit is die laatste hek, Miss Ter Duin,"
zei Liesbeth.
Nou rij ons die erf op en dit is ons
huis," wijzend op 'n langwerpig, rood-stenen
gebouw rechts, met zinken dak en om
geven door 'n met lemoenbomen beplante
tuin.
Nu reden ze, het pad volgend, het groote
achtererf op, waar een kolossale kameeldoorn
stond, Gert deed de muilen halt houden en
terwijl Jeanne en Liesbeth af stegen, ging
eerst de boven- en toen de onderdeur van
wat de eetkamer bleek te zijn, open en
trad de oude Van Zijl op de stoep, in zijn
volle omvang door 't licht, dat achter hem
uit 't woonvertrek stroomde, beschenen.
III
Jeanne sprong de spider" uit en liep
naar de oude Boer toe. Dag, Mr. Van Zijl",
riep ze hem de hand drukkend, hoe gaat
het u ?"
Na'and, Miss Ter Duin", was het ant
woord, op hartelike toon gegeven, nee,
met mij gaan dit' daarom nog goed en hoe
gaan dit met uw ouwers?'
Heel goed, dank u. Pa en Ma doen u de
beste groeten."
Al pratend waren ze de eetkamer binnen
getreden, waar een magere, oude vrouw
met een smal, gerimpeld gezicht, bij een
vuurtje zat, dat op een kleine, stenen haard,
in de muur gebouwd, brandde.
Jeanne had 'n beetje verlegenheid gevoeld,
telkens als ze aan de nieuwe Mrs. van Zijl
daeht, die 't misschien niet prettig zou vin
den, iemand drie weken lang in huis te
hebben, die bij 't laatste ziekbed van haar
voorgangster tegenwoordig geweest was en
aan wier familie de Van Zijls dankbaarheid
zouden voelen verschuldigd te zijn.
Maar de oude vrouw stond op en stak
haar benige hand Jeanne vriendelik toe,
toen haar man hen aan elkaar voorstelde
met: Miss Ter Duin, dit is Mrs. van Zijl."
Met iets als of ze zich zelf verontschul
digen wou, zei ze: Ik is banje blij Miss
Ter Duin te leer ken. Het u een goeie reis
gehad ?"
Terwijl Jeanne het n en ander van haar
reis vertelde en de vragen beantwoordde,
die Van Zijl haar omtrent haar ouders en
de kleine Frits stelde, had de oude Boer
zich naast zijn vrouw neergezet en met een
gebaar alsof hij 'n gunst uitdeelde, haar
hand in de zijne gevat, wat zij met 'n ge
streelde glimlach en onder even schuchter
opkijken naar Jeanne, toeliet.
(Wordt vervolgd)